Analizë gjeopolitike nga Rafael Floqi/
Besueshmëria e Uashingtonit bazohet në qëndrimet e kaluara, duke theksuar se “Unë jam këtu sot jo për të filluar një luftë, por për të parandaluar një të tillë”, por a mjafton kjo ?
Shtetet e Bashkuara, s’duhet vetëm të mjaftohen, siç ka bërë Biden deri tani, duke i thënë “Putinit, nëse ti pushton Ukrainën, ne do të bëjmë këtë apo atë veprim, do marrim këtë apo atë sanksion. Aktualisht ne nuk po shohim masa parandaluese nga Shtëpia e Bardhë. Shtëpia e Bardhë duhet të vendoste sanksione ndaj Rusisë tani. Konkretisht ndaj institucioneve të tyre financiare, bankave, mbi vetë Putinin dhe miqtë e tij, mbi asetet e tyre, por më e rëndësishmja për të ndaluar aktivizimin e Nord Stream 2 (pasi ndërtimi i tij në fakt ka përfunduar dhe heqja e sanksioneve për këtë gazsjellës u bë për të paqtuar Gjermaninë u morën nga Bideni qysh javën e parë të punës.)
Çfarë janë sanksionet dhe dilema e tyre
Sanksionet janë një nga mjetet më të zakonshme të diplomacinë ndërkombëtare dhe një nga më të diskutueshmet. Edhe pse ato kanë qenë në përdorim për dekada, në vitet e fundit, shtypja e butonit të sanksioneve është bërë standarde, si përgjigje ndaj polemikave ndërkombëtare.
Por a janë ato një mjet efektiv? Për avokatët e tyre, sanksionet janë një mënyrë për të rritur presionin mbi qeveritë që shkelin parimet normative ndërkombëtare, pa iu drejtuar drejtpërsëdrejti luftës. Po për kritikët e tyre ato janë të paefektshme, dhe janë pak më shumë se një teatër politik, më me shumë gjasa që dëmtojnë më shumë të pafajshmit sesa personat e synuar. Pra sanksionet janë jashtëzakonisht të diskutueshme. Problemi themelor është pikërisht ‘dilema e sanksioneve’. Kjo vjen nga ankesa ndaj sanksioneve, dhe të përdorimit me lehtësi të tyre, dhe polemikat rreth ndikimit të tyre Sanksionet që ndëshkojnë më shumë një vend sesa liderët e tyre, ato gjithashtu, rëndojnë më shumë mbi të pafajshmit. Dhe natyrisht në sistemet autoritare dihet që liderët as që pyesin shumë për vuajtjet e popullit të vet . Nga na tjetër në një ekonomi globale dhe kur qysh në fillim të presidencës së tij administrata Biden bllokoi gazsjellësin amerikan Keystone dhe licencat për shpimet e naftës duke çuar në rritjen e çmimit të saj dhe ndoshta duke u bërë shkak edhe për këtë gjendje në Ukrainë, pasi ajo i dha rol Rusisë në tregun e naftës dhe riti burimet e saj ekonomike.
Një raport nga Capital Economics paralajmëroi se lufta në Ukrainë mund ta shtyjë çmimin e naftës në 120 dollarë për fuçi dhe të shtojë 2 pikë përqindjeje në inflacionin në tregjet e zhvilluara. Kjo do të shtrëngonte shtrydhjen e standardeve të jetesës në SHBA, ku inflacioni parashikohet të arrijë mbi 7 për qind. Konflikti aktual gjeopolitik midis Rusisë dhe Ukrainës do të ketë një ndikim të madh në sigurinë energjetike të Evropës. Ai gjithashtu do të theksojë cenueshmërinë energjetike të Evropës në një masë të konsiderueshme. Në të njëjtën kohë, të tre fuqitë sigurisht që do të vuajnë për shkak të ngërçit aktual. Për shembull, Rusia do të përballet me një krizë të madhe financiare pasi eksportet e energjisë në Evropë do të ndalen. Në mënyrë të ngjashme, Ukraina do të vuajë si në aspektin e humbjes së tarifave të gazsjellësit transit ashtu edhe për sigurimin e energjisë. Në mënyrë të ngjashme, Evropa do të përballet me një mungesë energjie dhe një përshkallëzim të çmimeve të energjisë.
Dhe natyrisht të gjitha këto Putini i di, ndaj dhe ushtron presion pikërisht tani, dhe kjo nuk është vetëm një matje pulsi.
Thelbi i krizës aktuale
Në zemër të krizës aktuale midis Uashingtonit dhe Moskës është kjo: Vladimir Putin ka grumbulluar trupa në kufirin e Rusisë me Ukrainën dhe ka lënë të kuptohet se ai mund të pushtojë. nëse nuk merr një garanci se Ukraina nuk do të anëtarësohet kurrë në NATO. ( Por jo vetëm kaq) Administrata Biden e refuzon atë kërkesë pa kontroll. Kombet e fuqishme, këmbëngul ajo, nuk mund të kërkojnë që fqinjët e tyre të bien nën sferat e tyre të ndikimit.
Siç tha Sekretari i Shtetit Antony J. Blinken muajin e kaluar, “Një vend nuk ka të drejtë të diktojë politikat e një tjetri ose t’i tregojë atij vendi me kë mund të lidhet; një vend nuk ka të drejtë të ushtrojë një sferë ndikimi.
Ky nocion duhet të hidhet në koshin e plehrave të historisë pasi ” Është një parim fisnik, thjesht një parim të cilit vetë Shtetet e Bashkuara nuk i përmbahen. Shtetet e Bashkuara kanë ushtruar një sferë ndikimi në hemisferën e tyre për gati 200 vjet, që kur Presidenti James Monroe, në mesazhin e tij të shtatë vjetor drejtuar Kongresit, deklaroi se Shtetet e Bashkuara “duhet të marrin në konsideratë çdo përpjekje” nga fuqitë e huaja “për të zgjeruar sistemin e tyre”. për çdo pjesë të kësaj hemisfere si të rrezikshme për paqen dhe sigurinë tonë.”
Doktrina Monroe
Duke dëgjuar zotin Blinken, mund të mendoni se Shtetet e Bashkuara kohë më parë e kanë hedhur këtë prerogativë mbi politikat e jashtme të fqinjëve të saj jugorë në koshin e plehrave të historisë. Nuk e ka bërë një gjë të tillë. Në vitin 2018, sekretari i shtetit i Donald Trump, Rex Tillerson, e quajti “Doktrinën Monroe “po aq të rëndësishme sot, sa ishte ditën kur u shkrua”. Një vit më pas, këshilltari i tij për sigurinë kombëtare, John Bolton, u mburr se “Doktrina Monroe është e gjallë dhe e mirë”.
Zyrtarët e Biden nuk e festojnë Doktrinën Monroe siç bënë paraardhësit e tyre të administratës Trump. por ata ende ushqejnë fqinjët e Amerikës. Zoti Biden nuk e ka lehtësuar embargon e Kubës. Ai as nuk i ka dhënë fund përpjekjeve të zotit Trump për të shkëputur Venezuelën, një qeveri tjetër autokratike që flirton me armiqtë e Amerikës, nga tregtia globale. Shtetet e Bashkuara gjithashtu ushtrojnë ndikim të konsiderueshëm përmes “fuqisë së butë” të tyre. Për shkak se Shtetet e Bashkuara kanë një ekonomi dinamike dhe një shoqëri të hapur, marrëdhëniet e ngushta me Uashingtonin janë më tërheqëse për fqinjët e Amerikës, sesa marrëdhëniet e ngushta me Moskën për fqinjët e Rusisë.
Por është disi zhgënjyese, sepse ne aktualisht nuk po shikojmë, një vendim bipartisan nga Kongresi. Edhe pse kjo ishte një nga gjërat e para që u premtua, se ne do të largonim një farë fryme dypartiake nga Uashingtoni, D.C. Duket se këto janë nga llojet e gjërave që i kanë trimëruar njerëz si Vladimir Putini.
Posi mund të bëhet marrja e sanksioneve? Kjo arrihet duke shkuar pas oligarkëve, shokëve të tij, me sanksione ndaj atyre kanë investime në të gjithë botën, veçanërisht në perëndim, apo atyre që blejnë të gjitha pronat e mëdha të paluajtshme në Londër. A duhen synuar edhe ata? Patjetër. Miqtë e tij duhet të ndiejnë dhimbjen. Ai duhet të ndjejë dhimbjen. Kur flasim për marrjen e sanksioneve parandaluese mendoj se kjo është e rëndësishme. Putini e kupton forcën dhe SHBA duhet ta portretizojë atë si forcë reale. Ne nuk duam të shohim të ndodhë një pushtim e pastaj të themi se duhej marrë ky apo ai sanksion. Shtëpia e Bardhë dhe Demokratët po flasin për vendosjen e sanksioneve pas pushtimit, kjo është pas faktit. Ne duhet të tregojmë veprime tani, për të ndaluar një pushtim për të rikthyer stabilitetin në zonë.
Perëndimi duhet të kthehet “nga një strategji reaktive në proaktive”
Perëndimi duhet të kthehet “nga strategji reaktive në proaktive” kur merret me Rusinë, tha të mërkurën edhe ministri i jashtëm i Ukrainës. Duke folur për mediat e huaja në një konferencë në internet për konfliktin në vazhdim, situatën aktuale në rajon dhe se çfarë mund të bëhet për të qetësuar tensionet, Dmytro Kuleba tha se Ukraina është “historikisht, politikisht dhe kulturalisht” një pjesë e Perëndimit.
“Rusia ndërtoi infrastrukturën e saj ushtarake pranë kufirit ukrainas dhe me të po teston reagimin e Perëndimit,” tha ai, duke shtuar se pranverën e kaluar Ukraina filloi “t’u binte të gjitha këmbanave” pasi Rusia përqendroi trupat në kufi. Ukraina është e gatshme të takohet me Rusinë “në çdo format për të kërkuar zgjidhje diplomatike”, tha kryediplomati ukrainas. “Ne kurrë nuk jemi fshehur nga negociatat.” Rusia, tha ai, ka pushtuar Gjeorgjinë dhe Ukrainën, dhe për këtë arsye, është Perëndimi, jo Rusia, që duhet të kërkojë garanci sigurie.
Ruleta ruse e desinformimit mediatik
Ndërkohë Putini po përpiqet të tregoje kufomat, videoklipet e ndërtesave të hedhura në erë, pajisjet ushtarake ukrainase të vënë në skenë dhe aktorët që luajnë rusisht. Kremlini planifikon të prodhojë një film që do të krijonte një pretekst për një ndërhyrje në Ukrainë. Ndërkohë, Rusia ka operativët e para-pozicionuar të trajnuar në luftën urbane për të kryer një sulm me flamur të rremë ndaj forcave të saj në Ukrainën lindore, gjithashtu për të sajuar një justifikim për luftën. Dhe Kremlini kështu planifikon të instalojë një udhëheqës pro-rus në Ukrainë, pasi ka zgjedhur tashmë një kandidat të mundshëm.
Këto janë disa nga zbulimet e jashtëzakonshme të bëra nga Shtetet e Bashkuara dhe qeveritë britanike në javët e fundit, pothuajse në kohë reale, si pjesë e një përpjekjeje të bashkërenduar për të ekspozuar lëvizjet e ardhshme të presidentit rus Vladimir Putin në Ukrainë, dhe duke bërë kështu, duke i shpallur synimet hapur i prishin planet ruse. Kjo sqaron një kuptim të ri në Uashington se hapësira e informacionit mund të jetë ndër terrenet më të rëndësishme që po konteston Putini.
Ky nuk ishte gjithmonë rasti. Në vitin 2014, Shtetet e Bashkuara dhe aleatët e tyre u kapën të befasuar jo vetëm nga pushtimi i Ukrainës nga Rusia, por nga fushata e gënjeshtrave që e shoqëruan atë.
Administrata Biden në veçanti duket se ka nxjerrë mësime nga kjo përvojë. Duke nisur një fushatë proaktive për të quajtur bllofet e Kremlinit, Shtëpia e Bardhë shpreson të prishë planet e Moskës. Por edhe nëse, siç duket e mundshme, nuk arrin këtë qëllim, fushata e zbulimeve të Uashingtonit mund ta bëjë më të vështirë për Kremlinin të përdorë dezinformata për të shmangur fajësinë për veprimet e tij pas një ndërhyrjeje dhe për të ndihmuar në ndërtimin e mbështetjes publike në Shtetet e Bashkuara dhe Evropa për një përgjigje më të mprehtë. Për shkak se gara e informacionit ka natyrë asimetrike – Kremlini, ndryshe nga Shtëpia e Bardhë, përballet me pak kufizime normative në sjelljen e tij – përpjekja mund të mos e gjejë Rusinë tërësisht të papërgatitur. Por a e ka pritur Moska këtë. Kremlini mund të ketë pritur që Uashingtoni të vinte re përgatitjet e tij të rreme për flamurin, por me gjasë nuk e kishte parashikuar që administrata do të lëvizte kaq shpejt për t’i zbuluar ato.
Sigurisht, kjo strategji nuk është pa dobësi. Duke ndarë informacionin në kohë reale, Uashingtoni rrezikon të ekspozojë burime dhe metoda të rëndësishme të mbledhjes së inteligjencës. Nëse Kremlini kupton se nga vijnë rrjedhjet, ai mund t’i mbyllë ato, duke i lënë Shtetet e Bashkuara dhe partnerët e tyre pa informacione të caktuara me cilësi të lartë pikërisht në një kohë kur ai informacion është më i nevojshëm.
Qëllimi i Putinit,- minimi i besueshmërinë së qeverisë tek SHBA
Në planin afatgjatë, Uashingtoni do të ishte i mençur t’i kujtonte se një nga qëllimet thelbësore të Putinit është të minojë besueshmërinë e qeverisë së SHBA dhe deklaratave të saj në botë. Shtëpia e Bardhë duhet ta vështirësojë gjithashtu këtë detyrë, me kalimin e kohës, duke nxjerrë më shumë informacion në lidhje me provat që ka mbledhur. Tani për tani, administrata mund të rezistojë në shfaqen e një ton luftarak me gazetarët të cilët, duke kërkuar prova, në fakt po bëjnë punën e tyre.
Sanksionet ekonomike janë mjete të shpejta
Edhe për vendin që përdor shumicën e sanksioneve të gjitha—Shtetet e Bashkuara—janë shumë e diskutueshme. Sipas fjalëve të një analisti amerikan të shquar të politikës së jashtme: “Sanksionet nuk funksionojnë” është një fjalë e dëgjuar shpesh si refren… Ajo që nuk mund të diskutohet, megjithatë thuhet se sanksionet ekonomike janë mjete të shpejta, duke u bërë mjeti politik i zgjedhur për Shtetet e Bashkuara në botën e pas Luftës së Ftohtë.
Në të vërtetë, sanksionet ekonomike janë gjithnjë e më shumë në qendër të amerikanëve dhe politika e jashtme si një mjet politik për të zgjidhur disa çështje: për të frenuar përhapjen e armëve të shkatërrimit në masë, në promovimin e të drejtave të njeriut, në dekurajimin e agresionit në mbrojtjen e mjedisit, ose në pengimin e trafikimit të drogës.
Fushata proaktive e administratës për zbulime mund të mos e pengojë Putinin të pushtojë Ukrainën ose të izolojë presidentin Joe Biden nga erërat politike që mund të shkaktojë një zhvillim i tillë. Por Shtëpia e Bardhë meriton meritën për të qenë jashtëzakonisht e shkathët në ndërlikimin e planeve të Moskës, duke e bërë më të vështirë për Kremlinin të shmangë fajin me gënjeshtra dhe, ndoshta, duke mposhtur Putinin në lojën e ruletës ruse të informacionit.
Besueshmëria e Uashingtonit bazohet në veprimet e kaluara, duke theksuar “Unë jam këtu sot jo për të filluar një luftë, por për të parandaluar një”. Megjithatë, brenda dorezës prej kadifeje mbetet një grusht hekuri.
Ndërkohë një zyrtar i Shtëpisë së Bardhë thotë se Sekretari i Shtetit Antony Blinken dhe ministri i Jashtëm rus Sergey Lavrov do të diskutojnë një samit të mundshëm midis Presidentit Joe Biden dhe Presidentit rus Vladimir Putin kur të takohen më vonë këtë javë. Por zyrtari shtoi një fjalë kujdesi për ato diskutime. “Blinken dhe Lavrov do të diskutojnë më tej nëse pushtimi nuk ka filluar deri atëherë – në këtë rast gjithçka ka përfunduar”, tha zyrtari. Një zyrtar tjetër i lartë shtoi se aktualisht nuk ka plane për një samit kur bëhet fjalë për kohën ose formatin.
Natyrisht, Ukraina ka të drejtë të krijojë një politikë të jashtme të pavarur. Por politika e jashtme nuk është një ushtrim i moralit abstrakt; ajo përfshin çështje të fuqisë. Dhe Shtetet e Bashkuara dhe aleatët e tyre evropianë nuk kanë fuqinë për t’i mohuar Rusisë një fjalë për të ardhmen e Ukrainës, sepse ata nuk janë të gatshëm të dërgojnë djemtë dhe vajzat e tyre për të luftuar atje. Në mënyrë implicite, administrata e Biden-it tashmë e ka pranuar se:” NATO nuk ka plane të pranojë Ukrainën së shpejti, sepse një veprim i tillë do të angazhonte Shtetet e Bashkuara dhe Evropën për mbrojtjen e Ukrainës. Dhe nuk ka asnjë shans që Shtetet e Bashkuara dhe Evropa ta bëjnë këtë angazhim nëse do të nënkuptonte luftimin e trupave ruse.
Ndërkohë luftimet përgjatë vijës së kontaktit në Ukrainën lindore po nxehen. Forcat ukrainase dhe përfaqësuesit e Republikës së vetëshpallur Popullore të Donetskut akuzuan njëri-tjetrin se kishin hapur zjarr në territorin e njëri-tjetrit të enjten. Kremlini e quajti incidentin “një çështje me shqetësim shumë të thellë”. Departamenti Amerikan i Shtetit paralajmëroi më parë për këto sulme si provokime.
Zgjidhja më e mirë
Për sa kohë që Moska është gati të kërcënojë me luftë, ajo mund ta mbajë Ukrainën jashtë NATO-s. Administrata Biden thjesht nuk dëshiron ta pranojë këtë publikisht, nga frika e demoralizimit të qeverisë ukrainase dhe inkurajimit të zotit Putin për të bërë kërcënime edhe më të mëdha. Siç kanë sugjeruar Thomas Graham dhe Rajan Menon, zgjidhja më e mirë mund të jetë gjuha e zgjuar diplomatike që i lejon Moskës të pretendojë se ka bllokuar Ukrainën nga hyrja në NATO dhe Shtetet e Bashkuara dhe Ukrainës për të këmbëngulur se ajo mund të bashkohet ende në një të ardhme të largët, teorike. Pavarësisht kësaj balance virtuale ,prioritetet më të larta të Amerikës duhet të jenë parandalimi i një lufte më të gjerë dhe sigurimi që Ukraina të mbetet një shoqëri e lirë e demokratike. Një marrëveshje që pranon në heshtje veton e Rusisë mbi aleancat ushtarake të Ukrainës ia vlen të gëlltitet për të arritur këtë, pasi në praktikë, Rusia tashmë e ka atë veto. Kjo është shumë më mirë se një pushtim rus në shkallë të plotë, i cili do të ekspozonte kufijtë e angazhimit të Amerikës ndaj Ukrainës dhe do ta kthente të gjithë vendin në një fushë beteje. Por a do të kënaqet Putini me kaq. Kjo është çështja.