Prof. Dr. Valter Memisha/
Pjesa e dytë…
II. Punë konkrete e sendërtuar në vepra leksikografike
A. Bashkautor në fjalorë terminologjikë
1. Fjalor i terminologjisë tekniko-shkencore. Terminologjia e botanikës (shqip-rusisht-frëngjisht) (bashkautor), Tiranë, 1963 (ribotuar në Prishtinë, 1970).
2. Fjalor i terminologjisë tekniko-shkencore. Terminologjia e matematikës dhe e mekanikës teorike (shqip-rusisht-frëngjisht) (bashkautor), Tiranë, 1963 (ribotuar në Prishtinë, 1969).
3. Fjalor i terminologjisë tekniko-shkencore. Terminologjia e energjisë atomike (shqip-rusisht-frëngjisht) (bashkautor), Tiranë, 1963 (ribotuar në Prishtinë, 1969).
4. Fjalor i terminologjisë tekniko-shkencore. Terminologjia e termodinamikës (shqip-rusisht-frëngjisht) (bashkautor), Tiranë, 1963 (ribotuar në Prishtinë, 1969).
5. Fjalor i terminologjisë tekniko-shkencore. Terminologjia e optikës (shqip-rusisht-frëngjisht) (bashkautor), Tiranë, 1963 (ribotuar në Prishtinë, 1969).
6. Fjalor i terminologjisë tekniko-shkencore. Terminologjia e akustikës (shqip-rusisht-frëngjisht) (bashkautor), Tiranë, 1963 (ribotuar në Prishtinë, 1969).
7. Fjalor i terminologjisë tekniko-shkencore. Terminologjia e elektromagnetizmit (shqip-rusisht-frëngjisht) (bashkautor), Tiranë, 1963 (ribotuar në Prishtinë, 1969).
8. Fjalor i terminologjisë tekniko-shkencore. Terminologjia e mekanikës (shqip-rusisht-frëngjisht) (bashkautor), Tiranë, 196 (ribotuar në Prishtinë, 1970).
9. Fjalor i terminologjisë tekniko-shkencore. Terminologjia e elektroteknikës (shqip-rusisht-frëngjisht) (bashkautor), Tiranë, 1966.
10. Fjalor i terminologjisë tekniko-shkencore. 1 Terminologjia e kimisë (shqip-rusisht-frëngjisht) (bashkautor), Tiranë, 1963 (ribotuar në Prishtinë, 1970).
11. Fjalor i terminologjisë tekniko-shkencore. 1 Terminologjia e gjeologjisë (shqip-rusisht-frëngjisht) (bashkautor), Tiranë, 1964 (ribotuar në Prishtinë, 1969).
12. Fjalor i terminologjisë tekniko-shkencore. 1 Terminologjia e arkitekturës (shqip-rusisht-frëngjisht) (bashkautor), Tiranë, 1964 (ribotuar në Prishtinë, 1969).
13. Fjalor i terminologjisë tekniko-shkencore. 1 Terminologjia e minierave (shqip-rusisht-frëngjisht) (bashkautor), Tiranë, 1964 (ribotuar në Prishtinë, 1973).
14. Fjalor i terminologjisë tekniko-shkencore. 1 Terminologjia e letërsisë (shqip-rusisht-frëngjisht) (bashkautor), Tiranë, 1965 (ribotuar në Prishtinë, 1970).
15. Fjalor i terminologjisë tekniko-shkencore. 1 Terminologjia e hidraulikës (shqip-rusisht-frëngjisht) (bashkautor), Tiranë, 1966 (ribotuar në Prishtinë, 1973).
16. Fjalor i termave të gjuhësisë (shqip-rusisht-frëngjisht-anglisht-gjermanisht-italisht) (bashkautor), Tiranë, 1976.
B. Ndihmesa në fjalorë dygjuhësh
Kratkij allbansko-ruskij sllovar (bashkautor), Moskë, 1954
Fjalor i Shqipes së sotme (me rreth 34000 fjalë) (kryeredaktor), Tiranë, 1984
Fjalor rusisht-shqip (redaktor), Moskë, 1953, 648 f.
Karmannyj russko-allbanskij sllovar, Moskva, 1959, 428 f.
C. Ndihmesa në fjalorë tematikë
Fjalor drejtshkrimor i gjuhës shqipe (kryetar i komisionit hartues), Tiranë, 1976.
Fjalor me emra njerëzish (kryetar i komisionit hartues), Tiranë, 1982.
Fjalori enciklopedik shqiptar (anëtar i redaksisë së përgjithshme), Tiranë, 1985.
D. Puna e drejtpërdrejtë në fjalorët shpjegues
1. Fjalor i gjuhës së sotme shqipe (me rreth 40.000 fjalë) (kryeredaktor), Tiranë, 1980.
2. Fjalor i shqipe së sotme (me rreth 35.000 fjalë) (kryeredaktor), Tiranë, 1984
H. Shehu thekson se “Profesor Kostallari ka qenë drejtuesi teorik dhe kryeredaktori i “Fjalorit shpjegues të gjuhës së sotme shqipe” (1980) dhe i “Fjalorit të shqipes së sotme” (1984) – vepra të këtij sektori. Ai ka shkruar parimet dhe kriteret për hartimin e tyre dhe përveçse si kryeredaktor, ka udhëhequr drejtpërdrejt edhe gjithë punën hartuese, redaktuese dhe botuese. Ai ka qenë drejtuesi teorik dhe kryeredaktori i një vepre tjetër të madhe shkencore, më e madhja në fushën e gjuhësisë shqiptare – “Fjalori shumëvëllimësh i gjuhës shqipe”. Profesori na ka lënë “Parimet themelore” për hartimin e kësaj vepre.”
Në Relacionin për realizimin e punës shkencore për vitin 1977, te zëri “Redaktimi përfundimtar” ndër të tjera shkruhet: “Redaktimi përfundimtar është bërë nga A. Kostallari dhe ka ecur me ritme më të shpejta. Puna më e thelluar gjatë këtij redaktimi me rihartime, ripunime e plotësime, krahas rritjes së cilësisë së hartimit dhe të redaktimit, ka siguruar përfundimisht një përpunim leksikografik gjithnjë e më të mirë të fjalëve, ka sjellë një varg zgjidhjesh me modele, me kategori e blloqe të mëdha, që sjellin ngritjen shkencore të veprës dhe njësimin e saj në përgjithësi.”
Duhet të nxjerrim në pah se akademiku A. Kostallari ka dhënë ndihmë të drejtpërdrejtë në hartimin e këtyre dy veprave. Në këtë Relacion thuhet se “Krahas redaktimit përfundimtar kryeredaktori ka bërë drejtimin shkencor e organizativ të gjithë punës për Fjalorin, ka përpunuar udhëzime plotësuese për një varg çështjesh teorike e praktike të hartimit dhe të redaktimit, ka vendosur lidhjet me institucionet e e specializuara për termat, ka ndërtuar kuptime e struktura modelore për gupe fjalësh sipas fushave, ka ndihmuar drejtpërdrejt hartuesit e redaktorët, ka redaktuar glosarë, ka studiuar materiale të reja dhe ka nxjerrë prej tyre ato që duhej të futeshin në Fjalor për të përmirësuar përbërjen e fjalësit. Kjo ngarkesë e madhe është përballuar duke punuar intesivisht brenda e jashtë orarit, duke punuar rregullisht pasditeve, ditëve të pushimit dhe ditëve të lejeve.”
PO japin një informacion më teknik nga ky Relacion. “Në fund të vitit 1977 është kjo gjendje: Është hartuar i gjithë Fjalori prej 40.500 fjalësh. Redaktimi pas hartimit ka përfunduar gjithashtu plotësisht. Për redaktim të dytë mbeten pjesërisht dy shkronja me rreth 4.200 fjalë. Për redaktimin përfundimtar mbeten tri shkronja të plota dhe pjesërisht dy shkronja të tjera me rreth 10.000 fjalë. Janë daktilografuar në fletë 27 shkronja me 22.000 fjalë në 4.3000 faqe. Është bërë vështrimi drejtshkrimor (nga N. Cikuli) i 29 shkronjave me 24.000 fjalë. Është nxjerrë për njësim frazeologjia pothuaj në të gjitha shkronjat dhe është alfabetizuar (rreth 17.000 skeda).”
Puna për njësimin e veprës “Janë njësuar (nga A. Kostallari) 8 kategori fjalësh (numërorët, gradat etj.). Janë parë e nxjerrë shënime për sinonimet, antonimet, referimet etj. Për krahasim 15 shkronja (V. Bici, J. Kole, H. Shehu, P. Daka, E. Lafe). Janë vështruar për njësim gramatikor disa shkronja (V. J. Kole, E. Lafe, S. Mansaku, E. Hysa, Xh. Gosturani, M. Totoni). Janë nxjerrë për konsultim me specialistët fjalët e kuptimet e tyre (rreth 2.4000) dhe janë tërhequr prej tyre rreth 9000 (nga hartuesit dhe nga punonjës të sektorëve të tjerë të gjuhësisë dhe të letërsisë.”Së fundi, Duke parë, qoftë dhe fragmentarisht ndihmesën e akad. A. Kostallari në Leksikografinë shqipe, theksojmë se ajo nuk mund të perceptohet dhe as nuk mund të mendohet pa personalitetin e e ndihmesën e akademikut Androkli Kostallari. Ai i dha asaj më shumë se punën e palodhur e të paorarshme, ai i kushtoi asaj jetën dhe ajo ia shpërbleu me përjetësim!