Analizë nga Rafael Floqi

Trump ia arriti sërish. Ai ka një mandat. Duke pranuar me dashamirësi fitoren në skenën në Mar-a-Lagos –në orën 2 të natës  “të gjithë këtu janë të mrekullueshëm”– tha Trump se ai drejtonte “lëvizjen më të madhe politike të tëgjitha kohërave” dhe JD Vance paralajmëroi “kthimin më të madh politik në historinë e Amerikës”. Duket se Amerika e ka bërë Trump-in sërish të madh. Ai falenderoi klasën punëtore që fitoi pasi doli e votoi. Asgjë nuk do më ndalë mua të punoj për ju!

Në fjalimin e tij në Qendrën e Konventave në Palm Beach në Florida, Trump u zotua të mos pushojë “derisa të kemi bërë Amerikën e fortë dhe të begatë”.

-Kjo është një fitore e autentikut mbi jo autentiken, deklaroi një mbështetës i Trumpit të mërkurën në mëngjes. 

“He won fair and square”….shtoi një tjetër. Ne duhet të respektojmë rezultatin. 

Ky është një rikthim historik ajo jo vetem mori 277 votat elektorale por ai fitoi edhe voten popullore me 5 milione vota por edhe senatin me 51 senatore me 43  dhe republikanet mbajten kongresin 197 me 177.

Sondazhet kishin të drejtë: Trump kundër Harrisit ishin afër me një avantazh të lehtë të Trump-it, duke siguruar Sun Belt dhe duke fituar ngushtë disa nga shtetet veriore të të ashtuquajturin ‘Muri blu”. Një përsëritje e vitit 2016, ndoshta më vendimtare. Edhe kur fituesi u shfaq në mikrofonin e tij – “ne të gjithë mendojmë se fëmijët tanë janë të mrekullueshëm” – ekspertët nuk donin t’u besonin veshëve. Një heshtje funebër në CNN. Organizimi i fushatës demokratike në Washington DC u zbraz.

Kjo nuk një fitore për Donald Trump, dhe  jo një hedhje poshtë e Kamala Haris. Kjo është një marsh funebër për makinerinë e mediave të majta ,si CNN, MSNBC . 

Si mundi Trump-i, ai plaku i çmendur gojështurur  – në gjyq për krime të panumërta – me dy tentativa për vrasje të fitonte një mandat të dytë? Sepse për miliona amerikanë, ai nuk është aq i çmendur. Kur u qetha disa dite me pare vetem 30 dollarë  23  plus 7 bakshish. Për të cilën me parë paguaja 13 plus bakshish. Por mendoni sa kushton një pulë sot, sa kushton një gallon qumësht, një bikierinë me vezë , sa kushton një gallon benzinë. 

Kjo është arsyeja pse shumë votuan për republikanët për herë të parë në jetën e tyre. Demokratët janë shumë të kushtueshëm.

Exit poll-et nxorën në pah tri çështje kryesore: abortin, demokracinë, ekonominë. Dy të parat ishin pikat e forta të Harrisit, e fundit ishte e Trump-it – me kujtimet e mandatit të tij, para Covid-it, kur tregu i aksioneve u rrit dhe papunësia ra në nivelet më të ulëta historike. Nën Joe Biden-in, amerikanët duruan inflacionin në rritje. Biden economics. Kjo, së bashku me rënien fizike të Biden-it, e vendosi vendin në një spirale në rënie emocionale. Demokratët dukeshin të paaftë, të hutuar nga liberalizmi. Të pamundur për të sjellë paqen në Ukrainë apo Izrael; të poshtëruar në Afganistan.

Me fjalë të tjera, kushtet për një fitore të Trump-it u vendosën shumë kohë para se Biden të tërhiqej nga gara, disa javë melodramë që ndoshta na shpërqendroi nga dinamika thelbësore e garës: pushtetarët nuk fitojnë kur votuesit janë të mjerë. Hareja që duhet të sillte e qeshua e Kamalës u shua shpejt, pavarësisht apeleve të celebriteteve si Opera Humphrey… 

Harrisi zuri vendin e Biden-it dhe ka meritën për një rritje të mbështetjes për demokratët. Por ajo nuk arriti të ndiqte një axhendë të qartë apo politika transformuese. Me arrogancë supreme, ajo u përpoq të hynte në Shtëpinë e Bardhë vetëm me atmosferë – një premtim për t’i dhënë fund dram-a-lës, por nuk qe në gjendje të shpjegonte politikat e saj.

Dhe mediat amerikane i përkeqësuan gjërat. Ngatërruan dashurinë e tyre për një liberale patetike me entuziazmin kombëtar – duke e ngritur Harrisin aq lart sa kjo gjë mund të ketë kontribuuar në humbjen e saj. Njerëzve nuk u pëlqen t’u thuhet se çfarë u pëlqen. “Mamala”? Jo faleminderit-ala.

Ndërkohë, Trump zhvilloi një fushatë mjaft të disiplinuar. Ishin shpërthimet e tij të zakonshme: “Ngrënia e kafshëve shtëpiake”. Dhe plagët e vetëshkaktuara pa dashje ai mund të mos shkelë kurrë më në Porto Riko. Por portorikanet ne Florida votuan per të. Por Trump iu përmbajt temave të tij të thjeshta të gjendjes së keqe demokratike dhe rinovimit të republikanëve, dhe asnjëra prej tyre nuk dukej aq e frikshme sa në vitin 2016 – sepse ndryshimi i madh mes asaj kohe dhe tani është se tani ai është normal. Edhe paraqitjet e pafundme në gjykatë the Mugshot u dukën banale me kalimin e kohës; sidomos pas fotos të atentatit.

Votuesit kanë mësuar të bëjnë dallimin mes batutave dhe komenteve serioze, mes Trump-it që i jep gojës dhe asaj që Trump do të bëjë realisht. Është e çuditshme të shkruash se ai është një “burrë shteti i moshuar”, por me kalimin e kohës, i tillë është bërë ai. Dhe koalicioni i tij personal, i cili dikur dukej me fat dhe i dobët, duket se është forcuar në diçka si riorganizimi i Marrëveshjes së Re ose i Reganit. Vota e vjetër e klasës së mesme republikane – jo më e mjaftueshme për John McCain-in apo Mitt Romney-in – është shndërruar në një koalicion votuesish ruralë, me arsim të ulët, me jakë blu, me xhepa të konsiderueshëm të hispanikëve, ndoshta edhe me mbështetje të zezakëve (ne kemi kohë ende për t’u analizuar numrat). Trumpizmi ka një bazë të madhe Maga. Ai ka një lëvizje … 

Kjo mund të tingëllojë e çmendur nëse jeni një amerikan më i ri, por dikur ka qenë një kohë kur të gjitha votat numëroheshin në ditën e zgjedhjeve, dhe më pas dikush shpalli fitoren me gëzim, ndërsa dikush tjetër pranoi me mirësjellje, dhe vendi u zgjua të nesërmen në mëngjes duke e ditur se demokracia ishte e sigurt edhe për katër vite të tjera. Kjo nuk është normalja e re.

Trump është në rrugën e duhur për t’u bërë i vetmi president përveç Grover Cleveland-it që të fitojë dy mandate radhazi. Në një vështrim të mëvonshëm historianët do ta quajnë të mrekullueshmen të dukshme. Amerikanët mendonin se Trump-i ishte një president i mirë. Biden i dëshpëroi; Kamala i mbrojti ata. Kamala u përpoq të shfaqej unifikuese, po mënyra si e anashkaluan Bidenin tregonte të kundërtën. Kështu ata vendosën ta kthejnë Trump-in

Përktheu Rafael Floqi/

UASHINGTON (AP) – Votimi në ditën e zgjedhjeve ishte duke u zhvilluar në pjesën më të madhe të SHBA-së të martën në mëngjes pasi dhjetëra miliona amerikanë kishin hedhur tashmë votat e tyre. Ato votime të hershme përfshinin shifra rekord në Georgia, Karolinën e Veriut dhe shtete të tjera të fushëbetejës që mund të vendosnin fituesin.

Pjesëmarrja e hershme në Georgia, e cila është kthyer në mes të nominuarve republikanë dhe demokratë në dy zgjedhjet e mëparshme presidenciale, ka qenë aq e fuqishme – mbi 4 milionë votues – sa një zyrtar i lartë në zyrën e sekretarit të shtetit tha se dita e madhe mund të duket si një “Qyteti fantazmë” në votime.

Që nga e hëna, gjurmimi i Associated Press i votimit paraprak në mbarë vendin tregoi afërsisht 82 milionë vota të hedhura tashmë – pak më shumë se gjysma e numrit të përgjithshëm të votave në zgjedhjet presidenciale katër viteve më parë. Kjo është nxitur pjesërisht nga votuesit republikanë, të cilët po hidhnin votime të parakohshme me një shkallë më të lartë se në zgjedhjet e mëparshme të fundit, pas një fushate të ish-presidentit Donald Trump dhe Komitetit Kombëtar Republikan për të kundërshtuar avantazhin e gjatë të demokratëve në votimin e hershëm.

Votuesit të martën në mëngjes po shkonin me entuziazëm drejt qendrave të votimit, madje duke u grumbulluar nën çadra në shi, ndërsa u rreshtuan për të hedhur votat e tyre në Houston dhe Omaha, Nebraska. Parashikuesit thanë se votuesit në Kolorado dhe Montana mund të shohin borë më vonë gjatë ditës.

Në orët e para të votimit, u shfaqën disa raporte të izoluara për bllokime të zakonshme për çdo ditë zgjedhjesh, duke përfshirë vonesat në vënien në punë dhe funksionimin e librave elektronikë të votimit në Louisville, Kentucky dhe një ndërprerje të energjisë elektrike që kërkon përdorimin e një gjeneratori në një vend votimi në St. Louis. Në Pittsburgh dhe zonat përreth në shtetin luhatës të Pensilvanisë, dy qendra votimi u përballën me vonesa në hapjen kur gjyqtarët e zgjedhjeve nuk arritën ose u shfaqën me vonesë. Zyrtarët e Qarkut Allegheny thanë se një nga vendet ishte në funksionim dhe tjetri do të funksiononte së shpejti.

Pavarësisht nga radhët e gjata në disa vende dhe disa defekte tipike, votimi i hershëm personalisht dhe me postë gjithashtu vazhdoi pa ndonjë problem të madh.

Këtu përfshihen edhe pjesët e Karolinës së Veriut perëndimore të goditura muajin e kaluar nga Uragani Helene. Zyrtarët e zgjedhjeve shtetërore dhe vendore, duke përfituar nga ndryshimet e bëra nga legjislatura e kontrolluar nga republikanët, bënë një përpjekje të jashtëzakonshme për të siguruar që banorët të mund të votonin ndërsa u përballën me ndërprerjet e energjisë elektrike, mungesën e ujit dhe rrugët e lagura.

Në kohën kur votimi i hershëm në Karolinën e Veriut kishte përfunduar të shtunën, mbi 4.4 milionë votues – ose gati 57% e të gjithë votuesve të regjistruar në shtet – kishin hedhur votat e tyre. Që nga e hëna, pjesëmarrja në 25 qarqet perëndimore të prekura nga uragani ishte edhe më e fortë në 59% të votuesve të regjistruar, tha Drejtoresha Ekzekutive e bordit zgjedhor të shtetit Karen Brinson Bell.

Brinson Bell i quajti votuesit dhe punonjësit e zgjedhjeve në qarqet e goditura nga uragani “një frymëzim për të gjithë ne”.

Përveç uraganeve në Karolinën e Veriut dhe Florida, ndërprerjet më shqetësuese të sezonit zgjedhor deri më tani ishin sulmet me zjarrvënie që dëmtuan fletët e votimit në dy kutitë e votimit pranë kufirit Oregon-Washington. Autoritetet atje po kërkonin personin përgjegjës.

Mungesa e ndonjë problemi të rëndësishëm dhe të përhapur nuk e ka ndalur Trumpin, kandidatin republikan, apo RNC-në, e cila tani është nën ndikimin e tij, të bëjnë pretendime të shumta për mashtrim ose ndërhyrje në zgjedhje gjatë periudhës së votimit të hershëm, një prelud i mundshëm i sfidave pas zgjedhjeve.

Ai ka folur për një hetim që po zhvillohet në Pensilvani për rreth 2,500 aplikime potencialisht mashtruese për regjistrimin e votuesve duke thënë se një nga qarqet ishte “kapur me 2600 fletëvotime të rreme dhe formularë, të gjitha të shkruara nga i njëjti person”. Hetimi është për aplikimet për regjistrim; nuk ka asnjë tregues që fletët e votimit janë përfshirë.

Në Gjeorgji, republikanët kërkuan të ndalonin votuesit që të kthenin fletëvotimet e postuara në zyrën e tyre zgjedhore lokale deri në mbylljen e qendrave të votimit në ditën e zgjedhjeve, vota që lejohen sipas ligjit të shtetit. Një gjykatës hodhi poshtë padinë e tyre gjatë fundjavës.

Trump dhe republikanët kanë paralajmëruar gjithashtu për mundësinë që demokratët po rekrutojnë masa joqytetarësh për të votuar, një pretendim që ata e kanë bërë pa prova. Hulumtimet kanë treguar vazhdimisht se joqytetarët që regjistrohen për të votuar është i rrallë. Çdo joqytetar që e bën këtë përballet me potencialin e akuzave për krime dhe dëbimi, gjë që është një dekurajues i rëndësishëm.

Një rast i votimit joqytetar u kap gjatë votimit të hershëm muajin e kaluar dhe rezultoi në akuza për krime në Michigan pasi një student nga Kina hodhi një votim të parakohshëm të paligjshëm.

Ky është votimi i parë presidencial që kur Trump humbi nga Joe Biden katër vjet më parë dhe filloi përpjekjet e ndryshme për të anashkaluar rezultatin dhe për të mbetur në pushtet. Kjo arriti kulmin me sulmin e dhunshëm të 6 janarit 2021 në Kapitolin e SHBA për të ndalur certifikimin e rezultateve pasi Trump u tha mbështetësve të tij që të “luftojnë si në ferr. ”

Një sondazh muajin e kaluar nga Qendra Associated Press-NORC për Kërkimin e Çështjeve Publike tregoi se republikanët mbeten shumë më skeptikë se demokratët se votat e tyre do të numërohen me saktësi këtë vit.

Duke kërkuar të rindërtojnë besimin e votuesve në një sistem të synuar me pretendime të rreme për mashtrime të përhapura, ligjvënësit republikanë në më shumë se një duzinë shtetesh që nga viti 2020 kanë miratuar kufizime të reja votimi. Këto rregulla përfshijnë shkurtimin e dritares për të aplikuar ose kthyer një fletëvotim me postë, reduktimin e disponueshmërisë së kutive të votimit dhe shtimin e kërkesave për ID.

Në fundjavën e fundit para ditës së zgjedhjeve, Trump vazhdoi të pretendonte se zgjedhjet po manipuloheshin kundër tij dhe tha se një fitues presidencial duhet të shpallet natën e zgjedhjeve, përpara se të numërohen të gjitha fletëvotimet.

Zëvendëspresidentja Kamala Harris u bëri thirrje votuesve të mos bien në taktikën e Trump për të hedhur dyshime mbi zgjedhjet. Kandidati demokrat u tha mbështetësve në një tubim të fundjavës në Michigan se taktika kishte për qëllim t’u sugjeronte njerëzve “që nëse votojnë, vota e tyre nuk do të ketë rëndësi”. Në vend të kësaj, ajo u kërkoi njerëzve që tashmë kishin votuar të inkurajonin miqtë e tyre të bënin të njëjtën gjë.

Përmes katër viteve të gënjeshtrave zgjedhore dhe teorive konspirative të lidhura me votimin, zyrtarët e zgjedhjeve lokale janë përballur me ngacmime dhe madje edhe kërcënime me vdekje. Kjo ka shkaktuar qarkullim të lartë dhe ka çuar në rritjen e sigurisë për zyrat zgjedhore dhe qendrat e votimit që përfshin butona paniku dhe xham antiplumb.

Ndërkohë që nuk ka pasur raportime të mëdha për ndonjë veprim keqdashës kibernetik që ka prekur zyrat zgjedhore, aktorët e huaj kanë qenë aktivë në përdorimin e profileve dhe faqeve të internetit të rreme të mediave sociale për të nxitur shaka partizane dhe dezinformata. Në javët e fundit, zyrtarët e inteligjencës amerikane i kanë atribuuar Rusisë video të shumta false që pretendojnë mashtrime zgjedhore në shtetet presidenciale.

Në prag të ditës së zgjedhjeve, ata lëshuan një deklaratë të përbashkët me agjencitë federale të zbatimit të ligjit duke paralajmëruar se Rusia në veçanti po shtonte operacionet e saj të ndikimit, duke përfshirë mënyrat që mund të nxisnin dhunën dhe me gjasë do të vazhdonin ato përpjekje edhe pasi të jenë hedhur votat.

Jen Easterly, zyrtarja më e lartë e sigurisë zgjedhore e vendit, u bëri thirrje amerikanëve që të mbështeten te zyrtarët shtetërorë dhe lokalë të zgjedhjeve për informacion rreth zgjedhjeve.

“Kjo është veçanërisht e rëndësishme pasi ne jemi në një cikël zgjedhor me një sasi të paprecedentë dezinformimi, duke përfshirë dezinformimin që shpërndahet dhe përforcohet në mënyrë agresive nga kundërshtarët tanë të huaj në një shkallë më të madhe se kurrë më parë,” tha ajo. “Ne nuk mund të lejojmë që kundërshtarët tanë të huaj të kenë një votë në demokracinë tonë.”