Nga dr. Sadik Elshani/

Ne të gjithë me të drejtë krenohemi për gjuhën tonë të ëmbël e të bukur, njërën nga gjuhët më të vjetra në botë, por shumë pak jemi duke u kujdesur për të, që ta flasim e ta shkruajmë bukur, pastër. Poetët tanë më të mirë, Naimi, Fishta, Mjeda e shumë të tjerë,  vargjet më të bukura pikërisht ua kushtuan gjuhës shqipe, për t’ua ngjallur shqiptarëve dashurinë për gjuhën e tyre, “si gjuhë Përendie”. Por, siç duket thirrjet e tyre po bien në veshë të shurdhër.

Ka kohë që niveli i gjuhës sonë të folur e të shkruar është duke u përkeqësuar dita – ditës. Mjafton të lexosh gazetat, revistat e shtypura, portalet elektronike, te percjellësh programet radiofonike e televizive dhe menjëherë bie ne pah ky nivel i mjerueshëm në të cilin ka rënë sot gjuha jonë. Fjalë të huaja të panevojshme e të çoroditura janë duke e vërshuar, duke e dhunuar gjuhën tonë. Por, jo vetëm në fjalor, edhe në sintaksë vërehen gabime të shumta. Thurja e fjalive, radhitja me vend e fjalëve dhe sipas rregullave gramatikore të gjuhës shqipe në fjali ka rëndësi të madhe, sepse në të kundërtën, i humbet kuptimi fjalisë, mendimit të shprehur. Po ashtu, gabimet drejtshkriomore janë të pranishme në shumicën e shkrimeve gazetareske e publicistike, madje edhe në dokumente zyrtare të organeve, institucioneve tona shtetërore e akademike. Gabimet gramatikore, përdorimi i fjalëve në forma të gabuara, nuk mungojnë as në veprat letrare të autorëve seriozë.

Shqetësimet e mia për disa probleme të gjuhës sonë i kam shprehur në dy shkrimet e mëhershme: “Ta pasurojmë dhe ta pastrojmë gjuhën e bukur shqipe” (Dielli, Illyria, 2017), “Për pastërtinë e gjuhës shqipe” (Dielli, Illyria, 2018). Në këtë shkrim do të cek disa probleme lidhur me përdorimin e gabuar të disa foljeve dhe përemrave.

Përdorimi i foljes humb në diatezë e kohë të gabuar

Nuk ka ditë që të mos lexojmë në gazeta tituj me përdorim të gabuar të foljes humb – diatezë e kohë të gabuar. Në vend të kohës së kryer të thjeshtë, diatezës veprore të foljes humb, përdoret koha e tashme e diatezës pësore vetvetore. Ja disa shembuj: “Doktori humbet kontrollin…”, në vend të: “Doktori humbi kontrollin…”, “Kur bota humbet fillin, e fajin ty ta hedh…”, në vend të: “Kur bota e humb fillin, e fajin ty ta hedh…”, “Eli Fara humbet personin e dashur dhe bën këtë dedikim…”, në vend të: “Eli Fara humbi personin e dashur dhe bën këtë dedikim…”.

Përdorimi i gabueshëm i përemrit pyetës “kush” në vend të “cil/i,- a”

Në të folur dhe të shkruar shpesh e hasim të përdoret gabimisht përemri pyetës “kush” në vend të përemrit pyetës“cili”. Përemri pyetës “kush” përdoret për të pyetur për një njeri, ndërsa përemri pyetës “cili”, sipas “Fjalorit të shqipes së sotme”, “përdoret për të pyetur drejtpërdrejt ose tërthorazi për një frymor (në kuptimin “kush”) ose për një send. Pra, shpesh “kush” ngatërrohet me “cili”. Ja disa shembuj te marrë nga disa gazeta: “Ja kush vajzë është shembull…”, në vend të: “Ja cila vajzë është shembull…”, “Kush janë planet tuaja për të ardhmen?”, në vend të: “Cilat janë planet tuaja për të ardhmen?”, “Në kush serrë keni punuar?”, në vend të: “Në cilën serrë keni punuar?”, “Kush shtet e lejon këtë?!”, në vend të: “Cili shtet e lejon këtë?”

Përdorimi i gabueshëm i foljes “jap”

Folja e parregullt “jap” (pj. “dhënë”) në kohën e kryer përdoret gabimisht në të folmen e Prishtinës dhe disa qyteteve përreth. Në vend se në vetën e tretë të kohës së kryer të thuhet: ka dhënë, ia ka dhënë, thuhet gabimisht: ka jap, ia ka jap. Ndodh edhe e kundërta: në kohën e pakryer në vend se të përdoret forma “jap”, përdoret gabimisht forma “dhënë”. Shembull: ia dhake, në vend të: ia jepte. Gati çdo herë mund t’i dëgjoni këto ngatërrime nga gazetarët e analistët nëpër studio televizive të Prishtinës.

Ngatërrimi i gjinive të përemrave pronorë

Nëpër shumë shkrime të gazetave, madje edhe në veprat letrare, në poezi e prozë, të shumë autorëve seriozë hasim në përdorimin e gabuar të mbiemrave pronorë të gjinisë femërore në rasat gjinore, dhanore e rrjedhore. “Sime” është rasa gjinore, dhanore, rrjedhore e përemrit pronor të gjinisë fgemërore, “ime”, por që përdoret gabimisht, “time”. Në vend se të shkruhet: nënës sime, Norës sime, shkruhet: nënës time, Norës time. “Time” përdoret në rasën kallëzore. “Sonë” është rasa gjinore, dhanore e rrjedhore e përemrit pronor të gjinisë femërore “jonë”, por që shpesh përdoret gabimisht, “tonë”. Në vend se të shkruhet: gjuhës sonë, shkollës sonë, ndërgjegjes sonë, shkruhet gabimisht: gjuhës tonë, shkollës tonë, ndërgjegjes tonë. “Tonë” është rasa gjinore, dhanore, kallëzore e rrjedhore e përemrit pronor “ynë”, kallëzore e përemrit pronor “jonë”. Pra, vendit tonë, gjuhën tonë, etj.

Këta janë vetëm disa shembuj të përdorimit të gabuar të disa foljeve e mbiemrave, por ka edhe shumë raste të tjera ku fjalët përdoren gabimisht. Këtu nuk po ndalem te fjalët e huaja që e kanë vërshuar gjuhën tonë, sepse ato i kam trajtuar në shkrimet e cekura më lart. Duhet të kujdesemi më shumë për gjuhën tonë, sepse siç ka thënë profesor Eqrem Çabej: “Ajo është një nga elementet e kombësisë sonë”. Një rol të rëndësishëm, do te thosha kyç, duhet ta luajnë gjuhëtarët e shkrimtarët tanë, shkollat e të gjitha niveleve, institucionet shtetërore e akademike. “Nga se sot rrezikohet gjiuha shqipe?” – e shtron pyetjen profesor Gjovalin Shkurtaj dhe vetë e jep pergjigjen: “Nga mospërfillja, nga mungesa e kujdesit të organizuar e të drejtuar nga shteti, nga botimet e paredaktuara e të pakorrektuara, si dhe nga njëfarë ndjenje e përgjithshme neëvleresimi ndaj saj”. Ndoshta ky mendim i profesor Shkurtajt është me vend, por punët kryhen vetëm atëherë kur dikush ngul këmbë, vendos se kështu nuk mund të vazhdohet më. Ka ardhur koha, madje edhe kaluar, që të themi: mjaft është mjaft!  Është koha që të veprojmë dhe jo vetëm të vëzhgojmë sesi niveli i gjuhës sonë, te shkruar e te folur, është duke rënë poshtë e më poshtë. Duhet pak më shumë kujdes, këmbëngulje e dashuri për gjuhën tonë. Ti shfletojmë më shpesh faqet e “Fjalorit të shqipes së sotme” e të “Drejtshkrimit të gjuhës shqipe”, të merremi më seriozisht me problemet e gjuhës sonë, sepse të flasesh e të shkruash bukur, pastër gjuhën tënde nuk është vetëm kulturë, por është edhe atdhedashuri. 

Flamur VEZAJ/

“VATRA” e Bostonit e mbylli fundjavën duke ia kushtuar 16 vjetorit të Pavarësisë së Kosovës me këngë, valle tradicionale dhe poezi.

Pas ngritjes së flamurit të Kosovës në sheshin e Bashkisë së Bostonit dhe leximit të dy Proklamatave të firmosura nga Guvernatorja e Shtetit të Massachusetts dhe Kryetarja e Bashkisë së Bostonit që deklaruan 17 Shkurtin 2024 si “Dita e Kosovës”, “VATRA” e Bostonit shtroi një darkë për nder të kësaj dite.

Në ambientet e një salle të madhe në veri të Bostonit, e zbukuruar me ngjyrat e flamurëve të Kosovës, Shqipërisë dhe Amerikës, u bashkua komuniteti shqiptar për të festuar së bashku këtë ngjarje historike për Kombin Shqiptar. Rreth “VATRËS”, për të festuar, u bashkuan shqiptarët nga të gjitha trojet që jetojnë në shtetet e Massachusetts, New Hampshire dhe jo vetëm. Festës i’u bashkuan edhe shoqatat e tjera të rëndësishme të komunitetit shqiptar si “MaasBesa”, “Albanian Fighting Cancer”, “Klubi Social ‘Çunat e Bostonit'” etj., si dhe përfaqësues të nderuar të “VATRËS” qendrore, Arkëtari z. Besim Malota që erdhi nga shteti Connecticut si dhe z. Anton Rraja, një nga vatranët e vjetër që erdhi nga Nju Jorku.

Festa nisi me intonimin e tre himneve, të Amerikës, të Shqipërisë dhe atë të Kosovës. Më pas Kryetari i “VATRËS” në Boston z. Mentor Maksutaj, i përshëndeti mbi 250 të pranishmit me fjalët: “Shqiptarë, Gëzuar 16 vjetorin e Pavarësisë së Kosovës”! Më pas ai vazhdoi me kujtimet e luftës, jetën e vështirë të familjes së tij dhe gjithë shqiptarëve të Kosovës nën sundimin Serb si dhe përshkrimin e rrugës së emigrimit në Amerikë. Z. Maksutaj u shpreh se ishte i lumtur për prezencën e shoqatave shqiptare, duke premtuar një bashkpunim të vazhdueshëm me të gjithë për të mirën e komunitetit shqiptar, Kombit Shqiptar dhe atij Amerikan. Në fund, z. Maksutaj tha se gjatë mbrëmjes festive, i’u bashkuan “VATRËS” në Boston edhe 10 anëtarë të rinj.

Fjalë të ngrohta me urimet e Kryetarit të “VATRËS”, z. Elmi Berisha, i përcolli Arkëtari i saj z. Besim Malota, i cili vlerësoi Degën e “VATRËS” në Boston për angazhimet serioze brenda një kohë shumë të shkurtër.

Në emër të Shoqatës “MaasBesa”, të pranishmit i përshëndeti Zv/Kryetarja znj. Jorida Qirollari, e cila uroi të gjithë shqiptarët për 16 vjetorin e Pavarësisë së Kosovës, si dhe “VATRËN” gjithashtu.

Nga Klubi Social “Çunat e Bostonit” foli z. Artian Rrëza, duke shprehur gadishmërinë e bashkëpunimit për çështjet kombëtare me “VATRËN” dhe gjithë shoqatat shqiptare!

Fjalimet u mbyllën me një poezi në gjuhën shqipe të 15 vjeçares të lindur në SHBA, Zana Nallbani, vajza e vatranit nga Kosova z. Freskim Nallbani.

Ndërkohë festa vazhdoi me dy lojra shpërblyese, ku u shortuan dhe u shpallën fitues të tre BOX-eve me abonim falas për 6 muaj nga TV-Alb me kanale shqip si donacion.

Dhe kompania “AR LLC” që përfaqëson në Massachusetts, kompaninë e pijeve energjike nga Kosova “Golden Eagles” duke dhuruar disa arka me pije energjike.

Më pas festa vazhdoi me këngëtarët Gëzim Nika dhe Griselda Pepa të cilët krijuan një atmosferë shumë të bukur me këngë patriotike e popullore të të gjitha trojeve shqiptare.

Festa mbaroi pas mesnate me fjalët e Kryetarit të “VATRËS” në Boson, i cili falenderoi të gjithë shqiptarët që i’u bashkuan “VATRËS” për ngritjen e Flamurit të Kosovës dhe darkën e shtruar me këtë rast, duke i premtuar të gjithëve se do të shihemi në evenimentin e radhës të organizuar nga “VATRA” në Boston!

Foto:Subi Çako etj

#FaleminderitTeGjitheve#

#followers#highlights

Shoqata shqiptaro-amerikane “Skënderbej” Inc. feston 16-vjetorin e Pavarësisë së Kosovës

Luljeta Xhediku 

16 vjet Kosovë e lirë dhe gjaku i të rënëve për ta fituar këtë liri edhe lotët e motrave e nënave ende nuk janë tharë. Liri, këtë fjalë kaq të shenjtë e kuptojnë vërtet vetëm ata që kanë luftuar e kanë qenë robër nën sundimin serb. Por sot Kosova është një shqiponjë e lirë.  

Shoqata shqiptaro-amerikane “Skënderbej” Inc. tashmë e feston çdo vit shpalljen e Kosovës shtet i pavarur. Për të festuar lirinë e Kosovës u mblodhën së bashku te restoranti “Teura”, në Bruklin, Nju Jork, anëtarë, dashamirës dhe simpatizantë të shoqatës. Aktiviteti i përgatitur me këtë rast nën kujdesin e kryesisë së shoqatës shqiptaro-amerikane “Skënderbej” Inc. ishte tepër i larmishëm aq sa asnjëri nuk e kuptoi se si ikën aq shpejt orët e zgjatura të festës e natyrisht, nëse koha nuk do ishte e limituar besoj të gjithë do festonin deri natën vonë. Një punë intensive dhe e palodhur për përgatitjen e këtij programi u bë nga dy drejtueset e grupit artistik “Skënderbej”, znj. Adelina Lacaj dhe znj. Gela Bulku, të cilat e udhëhoqën mjeshtërisht grupin në të gjitha interpretimet që grupi performoi. Programin e prezantuan dy zonja të nderuara të shoqatës, znj. Alketa Veshi dhe znj. Majlinda Tafaj. Hapja nisi me këndimin nga i madh e i vogël me dorë në zemër e tre himneve atij amerikan, të Kosovës dhe himnit shqiptar. Edhe sigurisht tashmë kënga “Mora fjalë” kushtuar Bacës Adem Jashari është kthyer në një tjetër himn të shqiptarisë. Grupi i valleve “Skënderbej” kishin përgatitur një koreografi për ta sjellë këtë këngë në mënyrën më të bukur. Kryetari i shoqatës shqiptaro-amerikane “Skënderbej” Inc., z. Imer Lacaj, i cili mbajti fjalën e rastit të aktivitetit, uroi pavarësinë e Kosovës dhe na njohu me hapat më të rëndësishëm historikë, duke filluar që nga viti 1913, ku fuqitë e mëdha pa përfillur dhe kundër vullnetit politik të popullit shqiptar, vendosën në mënyrë arbitrare ndarjen dhe copëtimin e tij. Kosovën, dhe viset e saj ia aneksuan Serbisë dhe Malit të Zi. Z. Lacaj përmendi të gjitha pikat kulminante historike që nga nisja e deri në datën 17 shkurt të vitit 2008 kur nga salla e Kuvendit të Republikës së Kosovës u mor lajmi për shpalljen e Pavarësisë së Kosovës. Z.Lacaj theksoi se: “Tashmë Kosova është një vend, i cili, pavarësisht nga e shkuara e vështirë historike, ka sjellë paqe dhe stabilitet në vend dhe në rajonin e Ballkanit. Lidhja vëllazërore e Shqipërisë me Kosovën është e natyrshme. Ne jemi një komb i ndarë në dy shtete, ndaj humbjet, fitoret, dhimbjet dhe sukseset i kemi të përbashkëta drejt arritjes së ëndrrës së të gjithëve shqiptarëve për një Shqipëri etnike”. Një përshëndetje erdhi nga luftëtari i UÇK-së z. Blerim Gjocaj: “Përshëndetje vëllezër e motra, faleminderit që keni ardhur për të festuar një ditë vërtet të shenjtë, ditën e një pjese të Shqipërisë, të Dardanisë që ne e quajmë Kosovë, pra Kosova që nga dita që u shkëput nga harta e shqiptarëve ishte në luftë, ishte e përndjekur, e burgosur kur të rinjtë dhe të rejat ktheheshin në arkivole nga ushtria e Jugosllavisë vetëm pse ishin shqiptarë, vetëm pse ne protestonim dhe nuk e pranonim, ne nuk u integruam asnjëherë në Jugosllavi e aq më pak në Serbinë fashiste, të cilën e luftuam në çdo formë e çdo mënyrë, me protesta me jetë, me burgje e të tjera”. Gjocaj, gjithashtu, u shpreh se ëndrra ende nuk është e realizuar, pasi ëndrra jonë është Shqipëria e bashkuar, Shqipëria etnike. Më pas, grupi artistik “Skënderbej” këndon këngën “Unë jam shqipe nga Kosova”. Rapsodi popullor, Shaban Lajçi, emocionoi sallën me një interpretim të tij që padyshim vetëm shqiptarët që jetojnë në emigrim mund ta ndiejnë plotësisht. Grupi artistik “Skënderbej” interpretoi vallen “Pavarësia”, këngë e kënduar nga Ilir Shaqiri. Znj. Majlinda Tafaj recitoi një poezi për pavarësinë e Kosovës shkruar nga poetja Bukurie Bucpapaj. Kryetari i shoqatës “Skënderbej” Inc. prezantoi rezolutën e miratuar në asamblenë dhe senatin e shtetit të Nju Jorkut më 12 shkurt 2024, e cila u lexua e plotë në gjuhën angleze nga Erla Lamce, nxënëse e programit “Bashkëbisedojmë në gjuhën e bukur shqipe”. 

Një tjetër valle që e bën zemrën të rrahë fortë do ishte “Marshi i UÇK”-së, interpretuar nga grupi artistik. Kelvin Rustani, nxënës i programit edukativ “Bashkëbisedojmë në gjuhën e bukur shqipe”, recitoi poezinë “Sot e lirë është tan Kosova”. Ethem Gashi, aktivist në Staten Island përshëndeti dhe uroi Pavarësinë e Kosovës dhe përgëzoi Shqipërinë nënë që ka ndihmuar në çlirimin e Kosovës me gjeneralët e saj që morën pjesë direkt në luftë. 

Argëtimi i të pranishmëve vijoi me muzikë e valle në atmosferën e magjishme që këngëtari Flamur Biçaku dhe muzikanti Amir Pelinku sollën në këtë festë. Shoqata shqiptaro-amerikane “Skënderbej” Inc. uron: Gëzuar lirinë Kosovë! 

Frank Shkreli/

“U mundova gjithashtu të gjej fjalën demokraci në fjalimet e Sekretarit të Shtetit, por nuk e gjeta askund. Anashkalimi i fjalës “demokraci” dhe opozitë”, si dhe mos takimi me faktorë të tjerë politikë të shoqërisë shqiptare nga Z. Blinken gjatë vizitës në Tiranë nuk është një shenjë e mirë për zhvillimet demokratike në Shqipëri, as për marrëdhëniet midis dy vendeve.”

Ishte viti 1975. President këtu; në Amerikë ishte Gerald Ford, i cili si zëvendës president zuri vendin e ish presidentit Nikson që për arsye të skandalit Watergate është detyruar të jepte dorëheqjen.

Presidenti Ford ka mbajtur një fjalim atë vit me të cilin i ka mohuar qytetit të Nju Jorkut ndihmë financiare federale; megjithë thirrjet për ndihmë për të mënjanuar falimentimin financiar, me të cilin përballej qyteti. Ditën e nesërme gazeta e Nju Jorkut Daily News në faqen e parë kishte botuar artikullin: “Ford To City: Drop Dead.” Ford i thotë qytetit: Shko, vdis!

Në të vërtetë, presidenti Ford nuk i kishte shqiptuar këto fjalë në fjalimin e tij, por ky ishte interpretimi i gazetës Daily News i refuzimit të Fordit për të ndihmuar Nju Jorkun, financiarisht.

Presidenti Ford pranoi më vonë se këto fjalë botuar në gazetën e përditshme të Nju Jorkut megjithëse nuk i kishte thënë, i kushtuan atij presidencën, ndërkohë që Xhimi Carter u zgjodh president.

Ky rast m’u kujtua ndërkohë që po ndiqja vizitën 8 orëshe të Sekretarit të Shtetit, Antony Blinken në Tiranë.

Mbeta i zhgënjyer nga mungesa e takimeve të Z. Blinken me përfaqësues të asaj, që ende quhet “opozitë” në Shqipëri , një subjekt në vetvete për gabimet e saja madhore, u mundova gjithashtu të gjej fjalën demokraci në fjalimet e Sekretarit të Shtetit, por nuk e gjeta askund.

Që Sekretari i Shtetit, i vendit më demokratik në botë -Amerikës tonë të dashur – ku gëzojmë liri e demokraci të mos flasë për vlerat demokratike amerikane dhe universale në një vend si Shqipëria, është një sakrilegj. Sidomos gjatë një vizite miqësore në një Shqipëri, që është kaplluar nga një krizë grindjesh të brendshme politike dhe korrupsion në të gjitha nivelet, ndërkohë që vetë Departamenti i Shtetit dhe Freedom House, ndër të tjera ente ndërkombëtare, në raportet vjetore të Drejtave të Njeriut, vit pas viti, e kanë cilësuar Shqipërinë, si një vend pjesërisht i lirë – madje 34 vite pas shembjes së Murit të Berlinit. Shumica e shqiptarëve e kanë të vështirë të më kuptojnë se cili është realiteti i marrdhënieve shqiptaro-amerikane: Raportet vjetore mbi të drejtat e njeriut, apo “Te Deum” që përfaqësuesit perëndimorë i akordojnë shpesh pushtetit aktual në Tiranë, ndërsa vendi zbrazet nga më të mirët dhe më të edukuarit e kombit.

M’u kujtua prap vizita e parë e një delegacioni amerikan në Tiranë në mars/prill 1991. Delegacioni kishte vendosur të takohej me të gjithë përfaqësuesit e shtresave të shoqërisë shqiptare. Kishim ftuar edhe përfaqësuesit e tre feve të posa dalur nga burgjet komuniste, në pritjen e parë në 50 vjet në të ashtuquajturin,“hotel” Dajti nga një delegacion amerikan në Shqipëri. Tre klerikët e shkretë ashtu të vuajtur nga burgu dhe me shëndet të dobët nuk i besonin vetes as rrethanat në të cilën gjendeshin atë natë: të ftuar në pritje nga delegacioni i parë amerikan në Shqipëri, ndërsa përfaqësuesit e regjimit të atëhershëm komunist, të cilët kundërshtuan që të ftoheshin klerikët dhe personalitete të tjerë, përveç autoriteteve komuniste, dukej se i thonin njeri tjetrit, çka na gjeti me këta amerikanët?!

Idea ishte që përfaqësues të ndryshëm të shoqërisë shqiptare, jo vetëm autoritetet e larta, për herë të parë në 50 vjet, të takoheshin me njeri tjetrin në të njejtën sallë, të persekutuarit e komunizmit, disa të liruar vetëm disa ditë më parë, me disa prej persekutorëve që mbanin në fuqi atë regjim komunist kriminal.

“Deri më sot kam paralajmëruar se në Shqipëri “Demokracia nuk pret”. Duke parë zhvillimet e fundit politike më duket sikur ka skaduar ekperimenti me demokracinë në Shqipëri. Kam drojë se Demokracia e vërtetë në Shqipëri ka pësuar një goditje të rëndë vitet e fundit. Vendi është në prag të një monizmi autokrat, që i ngjan një vendi të botës së tretë në zhvillim se sa një vendi anëtar të NATO-s. Uroj që të mos kemi arritur në një gjendje që në vend që të festonim marrëdhëniet e mira shqiptaro-amerikane me rastin e vizitës së Sekretarit të Shtetit Blinken të ngushëllojmë njëri tjetrin për vdekjen e demokracisë shqiptare”

Vura re se kësaj here, Z. Blinken nuk kishte gjetur 2 minuta kohë për të përshëndetur madje as me klerikët shqiptarë, të cilët regjimi shpesh i përdor si pasqyrim të bashkjetesës fetare. Mos vallë ka pas droje se klerikët mund t’i kenë shprehur përfaqësuesit të lartë amerikan shqetësimet e tyre në lidhje me dukuritë komuniste të kohëve të fundit në Shqipëri, për të cilat Kisha Katolike Shqiptare bëri një deklaratë publike kohët e fundit. Pajtimi kombëtar midis shqiptarëve, Z. Blinken edhe aq i nevojshëm sot sa ç’ishte edhe më 1991.Vizita e Sekretarit te Shtetit Blinken në Tiranë kërkon një shpjegim racional, por unë nuk e gjej dot. Levdatat për një lider dhe një qeveri të tillë nga një kryediplomat amerikan, është vështirë t’i gjesh në komunikimet diplomatike midis dy vendeve, sidomos përballë, zhvillimeve të fundit në Washington të çështjes korruptive “Mcgonigal”.

Kjo mungesë, siç duket e qëllimshme, për të parë realitetin aktual politik shqiptar ashtu siç është, nuk i shërben marrdhënieve të mira shqiptaro-amerikane, as stabilitetit politik në Shqipëri, as paqes në rajon e proceseve demokratike në Shqipëri, jo se jo. Ndonëse nuk e tha ashtu me fjalë në Tiranë, disa analistë e cilësuan këtë mungesë, sikur Sekretari i Shtetit Blinken i tha “lamtumirë” demokracisë shqiptare, në favor të monizmit, të një partie-shtet dhe të “stabilokracisë”, ose në favor të ndonjë qëllimi tjetër të brendshëm ose të jashtëm. Krejt ndryshe nga të gjithë paraardhësit e tij demokratë e republikanë, që kanë vizituar Tiranën gjatë tre dekadave të fundit, e të cilët nuk kanë ngurruar aspak dhe asnjëherë të flasin në mbështetje të demokracisë, dhe të pajtimit e bashkpunimit aq i nevojshëm për shqiptarët e vuajtur nga komunizmi. Për demokracinë si një sistem i preferuar qeverisjeje, kundër korrupsionit, në favor të lirisë dhe barazisë, të drejtave të njeriut. Sidomos në mbështetje të lirisë së fjalës dhe shtypit të lirë, si baza e të gjitha lirive dhe të drejtave të tjera.

Për 2-3 dekada të tranzicionit pseudo- komunist në Shqipëri, jam munduar, modestësisht bazuar në përvojën time, të paralajmëroj shpeshherë se demokracia atje është në rrezik, se vlerat demokratike po shkeleshin haptas dhe qëllimimisht nga klasa politike shqiptare, se grindjet politike po i shkatonin vendit rreziqe të brendshme dhe të jashtme politike, qëllimi kryesor i të cilëve ishte dhe është ruajtja e pushtetit të tyre për më shumë se tre dekada tani. Se pa zgjedhje të lira dhe pa opozitë reale në Shqipëri nuk mund të kishte demokraci, as liri, as stabilitet në vend as në rajon dhe as ndarje “vlerash të përbashkëta”, as marrëdhënie “krah për krah” me Shtetet e Bashkuara, siç dëgjojmë shpesh nga persona të caktuar, nga të dy palët, të cilët e quajnë të bardhën të zezë dhe të zezën të bardhë. Përfaqësuesit amerikanë duhet që të mbrojnë, kudo në botë, vlerat dhe demokracinë amerikane, si garanci për zbatimin e të drejtave universale në shërbim të paqes dhe sigurisë në botë.

“Vura re se kësaj here, Z. Blinken nuk kishte gjetur 2 minuta kohë për të përshëndetur madje as me klerikët shqiptarë, të cilët regjimi shpesh i përdor si pasqyrim të bashkjetesës fetare. Mos vallë ka pas droje se klerikët mund t’i kenë shprehur përfaqësuesit të lartë amerikan shqetësimet e tyre në lidhje me dukuritë komuniste të kohëve të fundit në Shqipëri, për të cilat Kisha Katolike Shqiptare bëri një deklaratë publike kohët e fundit.”

Anashkalimi i fjalës “demokraci” dhe opozitë”, si dhe mos takimi me faktorë të tjerë politikë të shoqërisë shqiptare nga Z. Blinken gjatë vizitës në Tiranë nuk është një shenjë e mirë për zhvillimet demokratike në Shqipëri, as për marrëdhëniet midis dy vendeve. Me simbolikat gjatë vizitës në Tiranë, sikur i dërgoi, mesazhin “Lamtumirë demokraci” për afër 50 për qind të votuesve shqiptarë, të anashkaluar dhe të përjashtuar gjatë tre dekadave të kaluara: “Drop dead”, ne jemi më të interesuar në stabilitet se për vlerat demokratike, të drejtat dhe liritë tuaja.

Sa për dijeni tuajën Z. Sekretar Shteti, pothuaj nuk ka familje shqiptare nga këta 50 për qind të shqiptarëve që të mos ketë dikë në Shtetet e Bashkuara. Shumë prej tyre e kanë pësuar keq nga komunizmi veçse përmendnin emrin e Amerikës gjatë komunizmit. Ju me të drejtë përmëndet Zërin e Amerikës si të vetmin kontakt me Shqipërinë dhe shqiptarët gjatë regjimit komunist. Shumë shqiptarë janë dënuar vetëm e vetëm se dëgjonin Zërin e Amerikës gjatë dekadave të komunizmit diktatorial. Rrënjët e shpresës, besimit dhe dashurisë për Amerikën janë të thella tek shqiptarët pa dallim, Z. Blinken. Mos t’i zhgënjejmë të shkretët më shumë se tre dekada pas shëmbjes së Murit të Berlinit.

Tirana zyrtare, Z. Blinken ende nuk ka dënuar krimet e komunizmit as nuk është distancuar nga regjimi barbar i Enver Hoxhës, siç kanë bërë shumica e vendeve ish-komuniste evropiane. Ne shqiptaro-amerikanëve, si shtetas të këtij vendi të bekuar, votues dhe taksa pagues të Amerikës tonë të dashur, na intereson shumë fati i familjeve tona atje, sepse me ta kemi gjakun e përzier Z. Blinken. Shumë prej tyre e kanë pësuar shumë keq nga komunizmi, vetëm e vetëm, se shumë nesh jetonim e vepronim në Amerikë. Për shumë shqiptarë, Z. Blinken, një mur i vogël i Berlinit ende ekziston. Prandaj, për mua dhe për shumë miq e kolegë të mi në Amerikë dhe në Shqipëri, vizita e juaj në Tiranë nevojit një shpjegim racional, por është e vështirë të shpjegohen deklaratat ose heshtjen ndaj disa çështjeve të tjera me rëndësi për atë vend dhe për marrëdhëniet shqiptaro-amerikane.

Megjithkëtë, kam thënë shpesh se marrëdhëniet amerikano-shqiptare ishin dhe duhet të mbeten popull me popull dhe jo të favorizojnë një person ose një parti politike. Kështu i duan shqiptarët marrëdhëniet e veçanta me Shtetet e Bashkuara.

“Vizita e Sekretarit te Shtetit Blinken në Tiranë kërkon një shpjegim racional, por unë nuk e gjej dot. Levdatat për një lider dhe një qeveri të tillë nga një kryediplomat amerikan, është vështirë t’i gjesh në komunikimet diplomatike midis dy vendeve, sidomos përballë, zhvillimeve të fundit në Washington të çështjes korruptive “Mcgonigal”.

Për fat të keq, vizita e Sekretarit Blinken në Tiranë më la një shije të keqe se ndoshta në fakt dhe në realitet në sytë e Washingtonit zyrtar aktual, një krah politik, pasardhësit e familjeve komuniste në Shqipëri janë të preferuarit e politikës aktuale amerikane, disa të nënës e disa të njerkës. Vizita juaj Z. Blinken vetëm përforcoi këtë ndjenjë reale në radhët e shqiptarëve, në Shqipëri por edhe në radhët e komunitetit shqiptaro-amerikan. Kjo është e dëmshme për marrëdhëniet mis dy kombeve tona.

Nuk është sekret se në Shqipëri flitet për të “favorizuarit” e Washingtonit. Nuk do të kishte gjë më të rrezikshme për marrëdhëniet e mira dypalëshe midis Washingtonit dhe Tiranës se mbështetja e njërës ose tjetrës palë politike shqiptare nga diplomacia amerikane. Shqiptarët kanë nevojë për pajtim dhe jo për nxitje të përçarjeve, si rezultat i animeve politike në favor të pushtetit në fuqi, ose personave të caktuar, nga diplomacitë perëndimore, sidomos nga Washingtoni zyrtar. Një gabim shumë i rëndë që është përsëritur dhe siç duket vazhdon të zbatohet nga miqtë e shqiptarëve perëndimorë, duke sjellur në atë vend rreziqe të brendshme të pa parashikueshme për stabilitetin e një jete politike normale në Shqipëri.

Deri më sot kam paralajmëruar se në Shqipëri “Demokracia nuk pret”. Duke parë zhvillimet e fundit politike në atë vend, përfshirë zhvillimet në parlament, me duket sikur ka skaduar ekperimenti me demokracinë në Shqipëri. Kam drojë se Demokracia e vërtetë në Shqipëri ka pësuar një goditje të rëndë vitet e fundit, me pasoja të pa parashikueshme për paqën dhe stabilitetin në atë vend dhe në rajon! Vendi është në prag të një monizmi autocrat, që i ngjan një vendi të botës së tretë në zhvillim se sa një vendi anëtar të NATO-s.

“Ndonëse nuk e tha ashtu me fjalë në Tiranë, disa analistë e cilësuan këtë mungesë, sikur Sekretari i Shtetit Blinken i tha “lamtumirë” demokracisë shqiptare, në favor të monizmit, të një partie-shtet dhe të “stabilokracisë”, ose në favor të ndonjë qëllimi tjetër të brendshëm ose të jashtëm.”

Uroj që të mos kemi arritur në një gjendje që në vend që të festonim marrëdhëniet e mira shqiptaro-amerikane me rastin e vizitës së Sekretarit të Shtetit Blinken të ngushëllojmë njëri tjetrin për vdekjen e demokracisë shqiptare, si përfundim i mos përkrahjes së vendeve perëndimore të proceseve demokratike në Shqipëri dhe si rrjedhim i ndërhyrjeve të tyre të pakëshillueshme në zhvillimet e brendshme politike të marrëdhënieve midis dhe brenda partive shqiptare. Shqipëria ka nevojë për pozitë dhe opozitë!

Megjithë shqetësimet serioze të mia dhe të tjerëve, unë vazhdoj të besoj se nuk ka asnjë parti as ndonjë individ sado i plotfuqishëm të jetë, që mund të largojë ose të distancojë shqiptarët e të gjitha rrymave politike nga dashuria për Amerikën dhe amerikanët. Këtë nuk e bëri as Enver Hoxha megjithë propagandën e tij anti-amerikane prej gjysëm shekulli. Miqësia 100 vjeçare shqiptaro-amerikane, popull me popull, do jetojë ndër shekuj! Politikanët dhe diplomatët aktualë, nga të dy palët, janë të përkohshëm, ndërsa dy popujt tanë dhe marrëdhëniet midis tyre janë të përhershme.

I Madhi Zot e bekoftë Amerikën tonë të dashur dhe Kombin shqiptar të vuajtur në ditë të mira dhe të vështira!

Ndue Bacaj/

Me 17 shkurt 2008, deputetët e Kuvendit të Kosovës, të bazuar në të drejten historike dhe aktuale të popullit që i kishte zgjedhur, dhe në ligjet e të drejtën ndërkombëtare, shpallen botërisht Pavarësinë e Kosovës. Nga 120 deputet votuan unanimisht 109 për pavarësi, (11 deputet që nuk votuan ishin trashigimia e kolonëve të pushtuesve serb…).

Urimin tim, me rastin e 16 vjetorit të shpalljes së Pavarësisë së Kosoves , mendova ta filloj me fjalët-hymn, Te Deum Laudamus (Ty Hyj të Lavdrojmë, apo Lavdrua qofsh o Zot ), hymn që na e ka lënë trashigim Niket Dardani, biri i shenjtëruar i kësaj treve Ilire, i cili në shekullin e IV-të perveç shumë veprave të tjera , ka lenë trashigimi edhe Hymnin e Kishes Perendimore (Katolike). Hymn që është edhe sot në fyqi, madje si kryehymni i madh i jetës në Europ , simboli sinjifikativ i shpresave , ënderrave dhe triumfeve shpirtërore . Hymni këndohej kryesisht në raste kurorzimesh … por edhe fitoresh.. E natyrish nuk ka fitore më të madhe e ditë më të lumtur se sa 17 shkurtin e vitit 2008 , per Kosoven e sotme apo Dardaninë e moçme, por edhe trojet e tjera etnike shqiptare që i kishte falur Zoti e grabitur ndër shekuj robi sllav edhe me bekimin e një pjese të Europes plakë. 17 Shkurti është dita e shenjteruar e shpalljes së pavaresisë nga parlamenti i Kosoves .. Kjo ditë ka marrë vlera reale falë edhe faktorit më të rëndësishem ndërkombëtar të kësaj Bote , me në krye Shtetet e Bashkuara të Amerikës , Gjermanisë , Anglisë , Italisë , Frances etjerë , të cilet vleresuan drejtesinë e Shqiptareve të Kosoves , për të qënë të lirë e të pavarur nga zullumqaret ardhacakë , serbet, të zbritur së voni nga Uralet, të cilet ndër shekuj u bënë nga turma të mjerimit në shtet-kampion të shovinizmit. Ndërsa pretendimet serbe mbi Kosoven u bënë shkrumb e hi , se mbi ketë “dysheme” qendronin “argumentet” trilluese të dajave të Sulltan Muratit II, birit të shkines (Hierines) së Gjergj Brakoviçit, para-ardhesi i të cilit car Llazari kishte tradhtuar koalicionin ndërballkanik në betejen antiotomane te Fush-Kosoves 1389, i cili si “shperblim” ishte vrarë duke ikur si “trimat”. Për rreth 86 vite (1913-1999) trojet etnike shqiptare të Kosoves kishin luftuar për lirinë e pavarësinë e tyre , gjë që shqiptareve u kushtoi rreth dyqindëmijë deshmorë e martirë të lirisë , duke bërë që pavarësia e Kosoves t’i kenë rrënjët në lumej gjaku e oqeane sakrificash… Masakrat e genocidi i Serbëve në trojet shqiptare të Kosovës martire kishin si fund vitin 1999 (12 qershorin), kur Europa dhe Bota Demokratike u detyruan të ndalin dorën gjakatare që vetëm për këtë kohë kriminelet serbë të Millosheviçit kishin vrarë e zhdukur rreth pesëmbëdhjetëmijë shqiptare , por edhe kishin keqtrajtuar e dëbuar nga trojet e tyre etnike rreth njëmilion shqiptarë të tjerë… Që nga 17 shkurti (2008) Dardania e moçme , apo Kosova e sotme është e lirë dhe pamvarur dhe po rikthehet në “sofren” Europiane , në atë “Sofer“ që kishte pasur vendin që me krijimin e jetes mbi keto troje.. Rreth 30 shekuj me parë, Homeri në Kryevepren e tij , ILIADA “hymnizonte” rolin Dardan në Luften për mbrojtjen e Trojes , me prijesin e tyre , legjendarin ENEA…Ndërsa poeti romak Virgjili në poemen “ENEIDA” ndër të tjera “vargezonte” :

“O DRITË E DARDANISË /

T’I SHPRESA MË E MADHE E TROJANEVE /

PSE U VONOVE..?”

Por edhe Europa e epokes së perqafimit dhe përhapjes së besimit e qytetrimit Kristian ka në themel të saj kontributin Dardan… Flori dhe Lauri janë dy martiret dhe shenjetoret e parë në “Ballkan” që u martirizuan per besimin Kristian (në Ulpiana , jo larg Prishtines së sotme , (fundi shek.I, fillimi i shek.II-të )… Nga Trojet Dardane – Nishi (Nasiusi , sot i grabitur nga Serbia) ishte edhe Kostandini i Madh , perandori (i perandorise Romake) , që me ediktin e Milanit (viti 313) ndaloi persekutimin e shtetasve të vetë , që deshironin të perqafonin e perhapnin besimin e qytetrimin e ri Kristian (që në trojet Dardane e predikoi vetë Shën Mateu-Ungjilltar). Me ketë “veper” ligjore Kostandini i Madh , nxorri Krishterimin nga katakombet në dritën e diellit , dhe kishat e katakombeve i zevendesoi me katedralet madheshtore , të cilat ishin ndertesat më të bukura që kishte parë deri atëhere njerëzimi.. Përseri ky perandor me origjin Dardane në vitin 315 ligjeron krijimin e fondit per të ndihmuar jetimet. Ndërsa në vitin 321 firmos dekretin e së Dieles si ditë pushimi (e feste) për të gjithë banoret e Perandorise (ku bënte pjesë thuajse krejt Europa dhe bota e konsiderueshme e asaj kohe) , duke zevendesuar perfundimisht të shtunden hebraike.. Vargu i Martireve e Shenjetoreve në themelet e besimit qytetrimit Perendimore nga raca jonë Ilire është rreth 600…deri tek Shenjëtorja Nënë Tereza , ndaj Europa dhe Bota e sotme e kanë kuptuar me të drejten e Zotit se Dardania e moçme apo Kosova e Sotme është TOKA e SHENJT e besimit dhe qytetrimit Perendimore (e jo e ardhacakeve të vonë sllave) … Simboli i binomit Fe dhe Atdhe, poeti kombëtar , At Gjergj Fishta në “Iliaden” shqiptare , Lahuta e Malesisë e “perkufizon” ketë histori me vargjet lapidare :

“… E atje larg , po , kah Urali /

nëper ato breshta të larta /

sillej shkjau si shkërbë mali /

tuj kerkua per molla t’tharta /

kur n’keto vise të Ballkanit /

të Parë tonë Pellazgtë e motit /

gjanë e gjallë kullotshin planit /

qetë i ngitshin n’fushë të Zotit /

kishin frone e ligje të mbara /

e gjatë shtegut t’qytetrimit /

ishin shty ata larg perpara /

që me pranverë të rruzullimit ./

Prej kah fillë xen rriba e Verit / ….

prej Kaukazit e n’shkamb t’Doverit / ….

fis ma t’vjeter kund nuk ka /

se asht ky fisi n’za i Shqiptarit /;

në mes t’cilit punët e mëdha /

për Europë xunë t’enden sparit…”.

Për ta besuar Europa e re këtë histori të vjeter e të vertetë u desht që trojet shqiptare të Kosoves të kishin në krye të vendit një “GAND” gjigand të mendimit e veprimit si Ibrahim Rugova i cili në përjetësi është ikona historike e pavaresisë , që largojë edhe hijet arabo-aziatike , që na kishin lënë “peng” shekujt e pushtimit otoman , ndërsa Hashim Thaçi, Ramush Harajdinaj , Adem Jashari dhe krejt familja Jashari , si dhe dhjetra e mijëra luftëtar të UÇK-së dhe drejtues të tjerë të ushtrisë çlirimtare te Kosoves , e veçanarisht dëshmoret e kesaj lufte janë perjetsuar në panteonin e pavdekshem të lirisë e pavarësisë së Kosoves , por edhe të vetë Europës Perendimore , në themelet e së ciles raca jonë ka kontributin më të madhe ( kujtojmë “mesinë” e shek.XV Gjergj Kastriotin) , por mjerisht (shpesh)“ kemi shperblimin “ më të vogel…Gjithsesi NE shqiptaret në këto ditë gezimi e keremtimi , Lavdrojme Zotin tonë (që është një e vetem një , pavaresiht nga rruga që kemi zgjedhur per t’a “takuar” Zotin…). Në fund të këtij urimi unë nuk po mundem të lë pa lavdruar edhe Zotin me disa nga fjalet e pavdekshme të Hymnit të Kishes (Katolike), të shkruara mbi 16-të shekuj më parë nga biri i trojeve tona Ilire, Niket Dardani :

“….Të lutemi Zot , ti mos na lësho /

Dhimbëshem Zot me na bekue /

Prej armiqeve na shpëto /

Shpirt e trup t’i me na i shpëtue /

Pergjithmonë deri në amshim /

Do të këndojmë lavdi o Zot me gëzim…”

Gëzuar shqiptar, 16 vjetorin e shpalljes së pavarësisë së Kosovës.