Më 1912, dëshira e çlirimit ish mjaft e përhapur në Shqipëri, po mbetej një dëshirë platonike pa shpresë të vërtetohej. Lufta balkanike, duke përmbysur fuqin’e Osmanllive n’Evropë, i ndroi punët me një herë : ëndëra e një mbretërie shqipëtare, gjer die një ëndër vetëm, tani ndofta munt të bëhej e gjallë, osè mund të bëhej erë e të humbiste bashkë me kombësinë t’onë. Që ky rezìk ish më afër se ajò shpresë, u provua sheshit edhè nga marëveshja e shkruar e mbretërive të Ballkanit, edhè nga sjellja e disà fuqive të mbëdhà si Rusia edhè Franca.

Katër burra ngulnë këmbë që të bëhet Shqipëria : Kryeduka Franc Ferdinandi, konti Berchtold, kont Tisza, generali Conrad von Hoetzendorf. Po t’a mohojmë këtë të vërtetë, do të bëjmë ndofta politikë, po jo histori. Pastàj, Franc Ferdinandi edhè Tisza gjetën një vdekje të tmeruar, Berchtold-i dhe Conrad-i janë mbë dhè, mbretëria e Habsburgut u thye në dhjetë copë : kujt munt t’i bëhet dëm në thënçim të vërtetën ? Atà TË KATËR, që përmëntmë, nukë “ngulnë këmbë” me fjalë, gjë miaft e lehtë, por me punë, duke thirrur nën’armët e duke hedhur në kufì të Sërbisë tetë-qint mij ushtarë. Jo vetëm jasht’ Austrisë nukë çau njeri kokën të tundë një ushtar të vetëm, a të pakën të thotë një fjalë të caktuar e të mbrehur për lirin’e Shqipërisë, po edhe n’Austrì – Hungarì brënda mejtimet ishin të ndara : vetë imperatori Franc-Jozef nuk e donte me domosdò themelimin e një shteti shqipëtar. Po vullneti i TË KATËRVE ishte aq i fortë dhe i prerë, sa s’kish vënt as pakë për dobësì.

Më të nisur të Vjeshtës së Tretë 1912, punët qëndrojin pra kështù : – Një pjesë e rëndë e pòpullit shqipëtar dëshëronte lirinë ; një Fuqì e madhe ishte gati t’i ndihte me gjithë barën e diplomasisë saj, e po t’ish nevojë edhè me armët. Që të merte puna një udhë të mbarë, mungonte një gjë e tretë : një orgán për të vënë në punë dëshirën e Shqipëtarëve edhè mejtimin e Austrisë. Ky orgán u-gjent me një herë.

Ditët e para të luftës, Ismail Qemal Beu i shkoj në Stambòll, i hequr më nj’anë, dyke heshtur e dyke përgjuar punët. Pas Lulè-Burgazit, u kuptua se Turqia e humbi luftën, e bashkë me luftën edhè urdhërimin e saj në Ballkàn. Ismail Qemali doli nga vrima, u hoth në Bukurêsht, e andèj në Vienë, ku, që të përdorim një fjalë të popullit, “ i kish rënë era kërmë ”. Plaku zëmër-thatë e i vdekur nga ç’do ndjenjë, s’humbi kohë me prralla idealiste, po nisi të shtrojë listën e harxheve : harxhe që s’kish në mëndje t’i bëjë, as i bëri kurrë. Berchtold-i krusur nën barën e mejtimeve, s’kish ngè të bëjë pazarllëqe me një Armèn të Bezestenit, po me sy të mbyllur, dhá ç’i kërkuan. Ismail Qemali torbën me florì nënë sqetull edhè me një turmë nga pas, i hipi në Trièsht një gjemie edhè doli në Durrës. Atjè, mblodhi edhè ca njerëz të tjerë, edhè të gjithë, ca kaluar ca më këmbë, ca në qerre të hèqura prej buajsh, u nisnë për në Vlorë.

Kjo karavanë, e përzjerë, e varfër, e qelbur, në çdo rast tjatër do t’ ish për të qeshur ; po taní, shpinte fatin e një kombi të vjetër, e nga madhësia e barës, merte një farë madhësie edhè vetë. Passi Sërbët ishin në rrethet e Elbasanit, karavana kish zgjedhur një udhë të vështirë ngjat detit. Ismail Qemali, i ngrysur e i rëndë, me maskën e Moisiut të ngjitur mirë në faqe, mbahej si një profèt i theatros edhè kalonte pa folur. Më në funt, Dheu i Premtuar u duk, Vlora e lodhur, e shtrihur në zall të detit.

Çdo njeri ka orën e tij, një orë që i kapërxèn të gjitha të tjerat nga bukuria e nga forca edhè është si maja më e lartë e një jete. Padyshim, më 28 të Vjeshtës së Tretë 1912, kur dora thonjëmbrehur e tij ngrijti në Vlorë flamurin e vjetër të Skënder-Beut, katërqind vjet të harruar, çasti, i math për Shqipërinë, ka qënë edhè më i bùkuri në jetë të turbulluar t’Ismail Qemalit. Sikur të kish vdekur të nesërmen, do të kish mbetur i ritur dhe i paharruar në zëmër të popullit. Po rojti. Rojtì miaft sa të çbëjë me rënjë atë që kish nisur edhè sa t’a ndyjë flamurin gjithë me atë dorë me të cilën e kish ngrijtur.

E para punë që bëri në Vlorë, ish të dërgojë njerës në Janinë t’u këshillojë ushtàrëve shqipëtarë të mos lëftojnë më kot për Turqinë, po të kthehen në shtëpit’e tyre se Evropa do t’i jipte Shqipërisë lirinë. Aqë budallà nuk ish Ismail Qemali sa të mos kuptonte se luftërat që bëheshin në Bezhan nuk ishin për të mbajtur Turqinë, rolli i së cilës ish i mbaruar, ishin për të ruajtur Shqipërinë nga invazioni. Po ca vjet më parë, Ismail Qemali kish shënuar me Grekët një rimarëveshje, pas së cilës kufiri i Greqisë edhè i Shqipërisë do t’ish nji ditë Viosa : më i besës te Greqia se te Shqipëria, ky “disfattista” para se të kriohet fjala, i çponte Shqipëtarët të dezertojnë ballën e Bezhanit që t’u hapej Grekëve udha e Shqipërisë.

Një tjatër pun’ e bukur e Ismail Qemalit ish këshilla që u dërgonte shqipëtarëve të mundojnë ushtarët e thyer të Turqisë, që xvarniseshin të urët e të lodhur nga sheshet e luftës. Kur ish kundrë Turqisë, pse nuk e goditte sa ish Turqia e gjallë dhe e fortë? Turqët pa dyshim na kishin bërë dëme, po a i ka hie një populli fisnik të shkelë e të shajë atà që janë mbë dhè ? Kur del tjatëri me dorën të zgjatur për lutje e me “amanin” në gojë, s’kè më një mik a një armik përpara, ke vetëm një njerì. Ç’mësim qytetërie për një popull, t’i këshillosh t’u përgjigjet me shkelme njèrësve të plagosur që kërkojnë një kupë ujë !

Jo, Ismail Qemali nuk u dëftua si një stërvitës i lartë i popullit, po si një negër me instikte shumë t’ùnjura.

E poshtër moralisht, sjellja e tij ish politikisht e lajthitur. Sa me atë mënyrë mbolli në zëmër të Turqve dëshirën e çpërblimit. Dhe s’ësht aspakë një paradoksë të thomi se kryengritja e Shiakut më 1914, u gatit më 1912 në Vlorë. Që të mos mbetej as një dyshim në mëndje të Turqve se Shqipëria e re u kish deklaruar sheshit e gjer në funt luftën, një njeri i sëmurë, i cili kërkoi dhe mori lejë zyrtare për të shkuar nga Vlora që t’i hipij vaporit, u vra mu në mes të qytetit kur e shpijin të shtrihur në një shtrat. Ismail Qemali kujtonte se kjo vrasje do t’pëlqehej sepse i vrari quhej Njazi ; po edhè një malok e di se është gjë e poshtër të ngitet një njeri që shkon nga kufiri yt i siguruar me fjalën, me besën, me nderin tënt.

Me të tilla, dhe me qint të tjera si këtò, Ismail Qemali e fillòi Shqipërin’e re, nxiu vetëdijat e Shqipëtarëve që prisjin dritë, edhè fëlliqi flamurin t’onë në sy të botës. Pakë nga pakë i dolli turpi, hoqi maskën, u duk hajduti sheshit, gjer sa më në funt një oficer i Hollandës i vuri hekurat në dorë e në mes dy zaptiesh me sungjì përpjetë, e futi në vapòr edhè e nxori për gjithënjë nga sheshi i politikës.

Po me gjith’ këto turpe, dora e Ismail Qemalit do t’kujtohet për jetë në historì, se ngrijti e para flamurin e unjur katër shekuj më parë. Me këtë veprë, Vlora u bë me tepër se një qytét historik ; u bë një simbóll i pavdekur, dhe një copë e pandarë e shpirtit shqipëtar. Një qytet vetëm munt t’i afërohet : ajò Gjirokastrë ku, më 3 të qershorit 1917, generali Ferrero dha fjalën e Mbretit t’Italisë edhé vuri peng nderin e kombit italian që Italia do t’sigurojë “ bashkimin edhé lirìn’e gjithë Shqipërisë”.

3 Qershuar 1917

KUVȆNDI Romë, 30 Nëntor 1919 FAIK KONITZA

Foto: memorie.al

Dërgoi për botim: Eugjen Merlika

Dërgoi për botim: Eugjen Merlika/

Shqiptarët shikuan Europën t’i njihte një nga një në Shtete më vehte popujt e siujdhesës Ballkane, e sicilin prej syresh të rëndojë mbi Shqipëriën, nisën të mendohen thellë dhe përnjimênd për shka i tirej Atdheut të Gjergj Kastriotit. U bindën atbotë se tepër fort qênkshin rrêjtur një palë shqiptarësh që rrëke rrëke e patën derdhur gjakun e kulluar të vetin për lirin e Greqiës ; e u bindën edhe se Tyrqia as deshte me vërtet e as kish se qysh me e pritë mynxyrën që me vrap po turrej kaha lagjet e Dheut t’onë. Duheshin masa të rrepta për me e ndalë rrebeshin. Europa qe mbledhur në Kuvênd në Berlin e, me një çinizmë të padëgjuar, pat dekretue të çkëputeshin nga kurm’i Mëmëdheës e t’i u epshin Shtetevet të rinj të Ballkanit ngasra të tëra fjeshtë shqiptare. Shqiptarët u çuan e ngritën krye forra kundër paudhësiës europjane, tuj lidhë Besë. Qênë burra me fletë, i u paçim faën, të Parët tanë t’asokohe. Nga lëvizja e tyre lindi Lidhja e Prizrenit, të tre vjetët punim të gjallë kombëtar të së cilës kanë me pushtue faqen më të bukur të historiës së Përlindjes Shqiptare. Por athue se fuqia e e drejta shqiptare do t’a çvulosnin dot çka së bashku kishin vulosur në Kuvênd të Berlinit përfaqësonjësit e Europës, t’asaj Europe q’ishte Kali me krahë i të trië Perandorivet oligarqike  që patën bërë më të madhin kob kundër qytetërimit, copëtimin ndërmjet të Polloniës ? Jo ! Europa i a shtrëngoi kështu rripat, i a ckërmiti dhëmbët Stambollit pse s’i shtrëngonte Shqiptarët t’i falshin Malit të Zi e kundër qëndresës të papërkulëshme e kreshnike të këtyre të fundit s’u turpërua të dërgojë anijet e saj n’ujërat e Ulqinit e të Tivarit ! 

Le t’i a lemë tani pakëzë fjalën Poetit q’e këndon me melankonië të trishtimtë por me kryelartësië shqiptari atë ndodhië të zezë :

Po n’a thonë se Malit t’Zi

Pjeterburgu i’a dha fjalën

Me hi mbrenda në Shqyptarí

Turbull Drini kû rreh valën ;

E veç m’kâmbë ushtrín ka çue

Ke Cetina Knjaz Nikolla

Malet t’ona me i pushtue

Kû i bân nâna djelmt sokola.

Shqiptarët i dhanë asisoj lëvizjes së tyre karakter ndërkombëtar e brênda e jashtë Shqipëriës i a filluan punës, ashtu sikundër s’kishin bërë pa ngjarë lufta ruse – tyrke. E pemët e veprimit tyre u dukën kur – tek  kazani po ziente në Ballkan, që më vonë do të pëlciste me luftën ballkane – tyrke e Shtetet ballkanas, të lidhur ndërmjet sa për të coptuar Shqipëriën, e cila i a pati krreur me pushkë  Qeveriës së Stambollit njoftimin e të 14 pikavet të njohura – Austro-Hungaria me Italiën i u duall zot të drejtavet të Kombit shqiptar në Kuvêndin e Londrës (1912-13) dhe prej Kuvêndit krryen ndërtimin e një Shteti shqiptar. 

Më 28 Nëntor 1912 shqiptarët, të mbledhur në Vlorë nën kryesië t’Ismail Qemal Beut, ngrinin Flamurin kombëtar e ay shênj i shenjtë që për katërqint e ca vjet e kish shkretuar Vêndin me çdukjen e tija, dijl prap në shesht e, madhështor si qëmoti, fillonte me u tunt n’erë nëpër qytetet, katundet, fushat, malet e kodrat e Arbëriës jetike, tuj përhapë e tuj shtië gazin e shpresën nëpër gjindjet shqiptare. Qe mbushur një mrekullië e historiës. Europa më së fundi bënte, pas aqë kohe, vepër qytetnore.

Por atë çikëzë diell që shkrepi të ngrohë dhe të shkëlzejë lagjet e Shqipëriës, e zuri përnjëherësh reja. Të zeza ditë ka shkuar Vênd’i ynë që kur , pa e gëzuar dot mirë djellin e liriës, nisi të mos i vejë buza më gas. Sido na vate filli, prap flamuri valoi, po valon e do të valojë në Shqipërië. 

Dita e 28 Nëntorit âsht e para dit’e Përlindjes s’onë dhe ndër festat t’ona kombëtare âsht pra m’e shënuara. E tillë do të jetë sa të rrojë fara shqiptare.

Ne e pritëm, edhe sivjet, këtë ditë të shënuar, me atë brohorië dhe me atë dalldië që fuqia e shpirtit t’onë âsht e zonja të ndjenjë, të mbajtur gjithënjë, nga shpresa e nga besa, që janë për ne hyll’i karvanit se nuk do t’i mungojnë Atdheut ditë të bardha. Rroftë Shqipëria ! 

KUVȆNDI Romë, e Enjte, 28 nëntor 1918                       SOTIR  GJIKA    

Sokol Paja/

New York, 18 Nëntor 2023 – Ish-deputeti i Kuvendit të Shqipërisë z.Koçi Tahiri “Pishtar i Demokracisë” vizitoi Federatën Pan-Shqiptare të Amerikës VATRA. I shoqëruar nga kryetari i Shoqatës Shqiptaro-Amerikane “Skenderbej” Inc z.Imer Laçaj, z.Tahiri u prit nga delegacioni i zyrtar i Vatrës i përbërë nga sekretari Dr. Pashko Camaj, anëtari i Kryesisë së Vatrës z.Bashkim Musabelliu dhe anëtari i Këshillit të Vatrës z.Paulin Mrnaçaj. Ish-deputeti i Kuvendit të Shqipërisë z.Koçi Tahiri “Pishtar i Demokracisë” i dhuroi Federatës Vatra 20 libra nga krijimtaria personale dhe në fjalën e tij u shpreh se: “Vatra ka qenë ëndrra e të gjithë shqiptarëve. Është nder dhe privilegj që jam mes jush, jam i gëzuar dhe i lumtur për pritjen në Vatër”. Më tej z.Tahiri ekspozoi përmbajtjen e librave historikë dhe patriotizmin e krahinës së Gorës. Sekretari i Vatrës Dr.Camaj vlerësoi kontributin e z.Tahiri dhe në emër të Vatrës i dorëzoi “Mirënjohje” për ruajtjen e trashëgimisë letrare e historike të kombit tonë.

Kryetari i Shoqatës Shqiptaro-Amerikane “Skenderbej” Inc z.Imer Laçaj para të pranishmëve ekspozoi jetëshkrimin e z. Koçi Tahiri ku ndër të tjera u shpreh për titullin Honorifik, Doktor i Shkencave Politike “Honoris CAUSA”, akorduar nga Universiteti Katolik në Shtetin e Floridës (ShBA) për ndihmën në ngritjen në qendër të Krahinës së Gorës Obelisku kushtuar kapedanëve të kësaj krahinë, punën si deputet i Kuvendit të Shqipërisë në legjislaturën e kaluar, 2017 -2021, aktivitetin sindikalist, krijimtarinë letrare dhe artistike si autor i 22 botimeve etj. Në përfundim të ceremonisë Vatra shtroi një koktej për të gjithë të pranishmit. Aktiviteti u ndoq nga Tv Kultura Shqiptare.

“Nuk kemi kujt t’i ankohemi. Për marritë që kemi bërë, po bëjmë edhe do të bëjmë vetë. Lutemi që Zoti na dhëntë durim edhe koha harrim” -Ekrem Vlora

                                          Nga Frank Shkreli

Është e vështirë të besohet një gjë e tillë, por siç mund të lexoni më poshtë artikullin e botuar sot  në gazetën Dielli të Federatës Pan-Shqiptare VATRA në Nju Jork të autores Ornela Radovicka nga Qëndra mbi Gjuhën dhe Kulturën Arbëreshe, themeluar nga Arbëreshi i madh, Antonio. Bellusci në vitin 1980. “Pak ditë më parë, çuditërisht, lajmi për pjesëmarrjen masive të botës intelektuale arbëreshe u anullua. Shumë prej atyre arbëreshëve kishin prerë biletat e udhëtimit drejt Shqipërisë dhe kjo situatë e krijuar nuk ishte për faj të Qëndrës, por për shkak të vendimarrjes së një organi tjetër, flitet për Akademinë e Shkencave në Tiranë”, shkruan ajo mbi këtë akt banal e të turpshëm, të një enti, sipas meje, me prirje ende bolshevike edhe pas më shumë se tre dekada pas shembjes së komunizmit zyrtar në Shqipëri.  Ja linku i artikullit të plotë botuar në gazetën Dielli:  Në kuadërin e Summit të III të Diasporës, annullohet pjesëmarrja masive e arbëreshëve! – Dielli | The Sun (gazetadielli.com)

Nëqoftse pretendimet në këtë artikull të autores Radovicka nga Qëndra mbi Gjuhën dhe Kulturën Arbëreshe e të Madh, Antonio Bellusci, janë të verveta, atëherë diçka nuk është në regull me organizimin e të ashtuquajturit Samiti III i diasporës që do mbahet javën që vjen në Tiranë, e që, sipas Zonjës Radovicka përjashton pjesëmarrjen e përfaqsuesve të diasporës më të vjetër shqiptare të “gjakut të shprishur” që nga koha e Gjergj Kastriotit – Skenderbeut.

Ky vendim nga Tirana zyrtare për të anulluar pjesëmarrjen e arbëreshve në Samit po me qëllim ose aksidentalisht në ditëlindjen e Poetit të madh Arbëresh Jeronim De Radës (29 Nentor, 1814), “Apostulli i parë i Rilindjes sonë kombëtare”, dhe “pararafolës i ringjalljes sonë kombë tare” (Ernest Koliqi). More njerëz, a ini në vete që merrni vendime të tilla, për të anulluar pjesëmarrjen e arbëreshëve nga ky I ashtueuajtuzr samit i diasporës!  A e dini se Jeronim De Rada rreth 100-vjet para Naimit e Fishtës “ka ndezur ne zemrën e brezave të kaluar, zjarrin e atdhedashjes, shpresën dhe besimin në fatin e popullit shqiptar”, Ekrem Vlora). Dhe në javën e 28-Nentorit, Ditës së shpalljes së Pavarësisë së Shqipërisë dhe gjithë Shqiptarëve, përfshir Arbëreshve, sidomos, diasporës Arbëreshe, kësaj “oaze rilindjeje kombëtare në diasporë”, (Mons Dr. Zef Oroshi) – të cilët gjatë historisë 5-shekullore kontribuan më shumë se çdo kush tjetër për Ditën e bardhë kombëtare të 28 Nentorit, 1912, që festohet javën që vjen.

Po a e dini ju se sa borxhe i kanë Arbëreshve, brezat kaluar të shqiptarëve – përfshir ata sot, anë e mbanë trojeve shqiptare dhe kudo që janë: arbëreshve – “gjakut të shprishur” dhe Jeronim De Radës me shokë?

Po si është e mundur që sot, më shumë se 500-vjetë më vonë, pasardhësit e atyre arbëreshve që me shekuj ruajtjen gjuhën e traditat, gojdhanat e kulturën – u anullohet pjesëmarrja në samitin e diasporës?!

“Pesqind vjet Arbërshët në tokçn mikpritse të Italisë ruajtën gjuhë e doke gojdhanore. Nji mendje skeptike mund t’a pleqnonte të kotë besniki të çuditshme”, do të shkruante Ernest Koliqi, i cili mund të ketë  bërë më shumë se çdo shqiptar tjetër mbi tokë për të kultivuar dhe ruajtur gjuhë e kulturë të arbëresheve për më shumë se 30-vjet sa ishte gjallë.  Ai Ernest Koliqi, i cili, ashtu si edhe arbëreshët e përjashtuar sot, vzahdon të jetë i përjashtuar nga Akademia e Shkencave e Shqipërisë, si anti-kombëtar e tardhdëtar.  Këta “akademikë”, përfasques të Tiranës zyrtare sot, a janë “mendje skeptikë”, apo diçka edhe më keq, që sipas Zonjës Radovicka anullojnë pjesëmarrjen e këtij brezi arbëreshësh në një takim të diasporës shqiptare në kryeqytetin e të gjithë shqiptar[ve pa dallim, në Tiranë.  A janë të vetdijshëm, këta që marrin vendime të tilla, ndaj borxhit që Kombi shqiptar u ka, historikisht, arbëreshve për besnikërinë e tyre shekullore ndaj Shqipërisë dhe shqiptarëve.  Borxhi është i madh dhe vështirë për tu paguar duke përjashtuar brezin e sotëm të arbëreshve nga organizime kombëtare të diasporës.

“Na Shqiptarët që morëm në dorëzim nga De Rada amanetin e lanun Arbëreshvet prej Skanderbegut, d.m.th. pasqyrimin e Shqipërisë së lirë, duhet t’i jemi mirënjohës Poetit të Makjit, por edhe vëllazënvet gjuhe e gjaku, që nen qiella të huaja, atë amanet ruajtën me besniki të patrandëshme…Nëpër poezi e apostullatë të Jeronim De Radës, Arbëreshët e Italisë, kryen at vepër të mistershme shpërblimi njerëzor e kombëtar, që i Nalti Perëndi u përcaktoi atyre, kur në një stinë duhije e tmeri, lanë brigjet e Atdheut dhe mërguan në një vis të huaj, me ikona fetare e me hire shqiptare”.  Kështu është shprehur Ernest Koliqi në një editorial kushtuar De Radës, me rastin e 150-vjetorit (1964) të lindjes së tij.

Unë nuk i dijë arsyet e anullimit të pjesëmarrjers së arbëreshve në samitin e diasporës në Tiranë, javën që vjen, por e kam të vështirë të besoj një gjë të tillë.  Si është e mundur?!  Prandaj të gjithë duhet të kërkojmë përgjigje nga autoriteteti organizues i samit të — pyetjeve që bën në artikullin e saj Zonja Ornela Radovicka:

“Si mund të lësh jasht këtij Sumiti kërkues, autor tekstesh, studiues, hulumtues shumë nga ata individë që kanë dhënë vërtetë një kontributë kolosal mbi botën arbëreshe aq sa shpesh ia tejkalon edhe asaj istitucionale!

Si mund të flasësh për dhe mbi gjuhën e tyre e të lësh jashtë Sumiti sportellet linguistike,të botës arbëreshe?!

Si mund të lësh jashtë sumitit shumë associazione, organizata, shoqëri që janë zemra, pulsi i jetës arbërore, të cilët mbledhin në gjirin e tyre botën reale arbëreshe?!

Si mund të lëshë jashtë këtij sumiti, publicistë, historianë, gazetare, poetë, shkrimtarë, intelektualë, të ndershëm të botës arbëreshe?!

Si mund të lëshë jashtë këtij summiti grupet artistike arbërshe, të cilët ruajnë folklorin, mbajnë gjallë etnografinë, gjuhën nëpërmjet rapasodive?!

Si mund të lini jashtë botës arbëreshe arkitekt,(me sa di unë asnjëherë nuk ka patur ndonjë projekt universitar mbi arkitekturën arbëreshe)!

Si mund të lini jasht përfaqësues të bibliotekave të cilët janë monumente të botës arbëreshe!

Si mund të lini jashtë arbëreshë qytetarë të thjeshtë por aktivist të dalluar të cilët mbështesin çështjen e ruajttjes së identitetit duke ditur vështirësit që hasin çdo ditë këta arbëreshë në asimilim ashtu edhe për shkak të politikave gjeopolitike të shpopullimit?”, pyet ndër të tjera autorja e artikullit botuar të shtunën në gazetën Dielli të Nju Jorkut.

Unë për veten nuk kam ndonjë përgjigje as hamendje se pse ndodhë një gjë e tillë.  Por një gjë e di se ky është një vendim – jo i të huajve –por i shqiptarëve dhe askujt tjetër.  Diçka që më kujton fjalët e Ekrem Vlorës, një veprimtari të çeshtjes kombëtare i cili gjithashtu me rastin e 150-vjetorit (1964) të lindjes së De Radës.  “Çdo popull duhet të paguajë tagrin e caktuar nga natyra e vet për të kaluar sëmundjet foshnjore që ia turbullojnë fillimin e një jete të re. Edhe ne po e paguajmë këtë tagrin: Herë në mundime të brendshme, herë me vështirsinat që na shkakton moskuptimi i jashtëm. Nuk kemi kujt t’i ankohemi. Për marritë që kemi bërë, po bëjmë edhe do të bëjmë vetë. Lutemi që Zoti na dhëntë durim edhe koha harrim… Mos kuptimet e të huajve na kanë ndaluar ose vonuar zhvillimin e plotë të idealeve kombëtare. Dikush na ka kujdesur, dikush na ka pasur besim e dikush nuk na ka druajtur. Me dashje ose pa dashje, të gjithë na kanë dëmtuar!”

Për anullimin e pabesueshëm të pjesëmarrjes së arbëreshve në samitin e diasporës në vitin 2023 në Tiranë, me çudi dhe zhgënjim, Ekrem Vlora do të shprehej, se “Duhet të flasim haptazi, se kështu sigurisht nuk e kanë ëndërruar De Rada edhe shokët e tij zhvillimin e kulturës kombëtare shqiptare!”, ka shkruar Eqrem Vlora me rastin e 150-vjetorit (1964) të lindjes së Arbëreshit të njohur.

Nuk kemi kujt t’i ankohemi për marritë tona! Megjithë natyrën time prej optimisti kur mësoj për lajme si ky, kam drojë se edhe Zoti e ka humbur durimin me marritë e shqiptarëve!

Frank Shkreli

Astrit Lulushi/

Besa mungon, por jo besimi. Të kesh besim është, si një gur që ofron strehë në mes një lumi të vrullshëm. Por nuk është vetëm kaq. Ai lejon të lësh mënjanë shqetësimin e përditshme, duke besuar në premtimin e aftësive të njerëzve tek të cilët mbështetesh, apo sistemi.

Feja, për shembull, bazohet në besim për të lëmë mënjanë shqetësimin duke e besuar se do të na udhëheqë nëpër sprovat e pashmangshme të jetës. Ndoshta kjo është arsyeja që shumë flasin për besimi që ne duhet të kemi tek ata.

Besimi rritet kur jetohet për të kapërcyer emocione negative; është thelbi i çdo gjëje që njeriu shpreson. Gjëja e rëndësishme është që të mësojmë se besimi është i lidhur me veprat e mira dhe përgjegjësinë.

Besimi është si të hedhësh hapin e parë edhe kur nuk e sheh shkallën. Nuk është besim pa prova, por besim pa rezerva.

Besimi sjell stabilitet, përqendrim, qetësi. Kur ka besim, nuk ka nevojë për shpjegim. Për një njeri pa besim, asnjë shpjegim nuk është i mundur, thoshte Thomas Aquinas, përkthes i parë e Biblës në latinisht. Sipas Aquinas, besimi është intelektit që pranon të vërtetën me urdhër të vullnetit.

Zoti na ka dhënë shumë besime, por vetëm një botë për të bashkëjetuar. Megjithatë, besimi nuk është kapja pas një faltoreje, por pelegrinazh.

Ëshë puna e vyer që bëhet me besim.

Besimi nuk është i njëjtë me besën. Në fakt, këto dy fjalë janë të ndryshme dhe përdoren në kontekste të ndryshme. Besimi përdoret më shpesh në një kontekst shpirtëror ndërsa besa është një koncept i rëndësishëm në marrëdhëniet mes njerëzve. Si besa që shqiptari e jep, por gjithnjë e më shpesh nuk e mban; këtë e tregon mjedisi i korruptuar.