• Home
  • Politics
  • Opinion
  • Culture
  • Sports
  • Economy
  • Interview
  • Reporting
  • Community
  • Vatra

Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Doktori poet që shëron dhe me mjaltin e metaforave

November 26, 2022 by s p

Nga Keze Kozeta Zylo/

Kambanë malet e mi/ U bie Vjosa gjuhë me trille/ Kumbimi i saj më vjen në vesh, muzikë Perëndie/ Dhe kur jam larg, më josh, më grish, për ty vendlindje.

Kam kohë dhe vite që i lexoj poezitë e Doktorit shkrimtar Çerçiz Myftarit, të cilat më vinë pranë si ca dallgë të çuditshme Vjose dhe bëhen metafora lulesh në Atdheun tim të dytë, Amerikë. Lexuesit dhe pacientët e shumtë flasin fjalë miradie për doktorin tepelenas Çerçiz Myftari. Çfarë binomi i magjishëm është të jesh dhe doktor dhe poet, pasi i përdor bukur paralel dhe bisturinë dhe metaforën. Të dyja janë ilaçe çudibërëse nëse i përdor në metodën më të epërme mjekësore dhe letrare. Doktori poet shkruan: Gjithë jetën në alarm për shëndetin e njerëzve. Ai flet dhe dëshmon nga lartësitë e viteve të moshës 83. Me të drejtë studjuesi i shquar Prof. Dr. Bardhosh Gaçe shkruan: Doktori i talentuar ka udhëuar pergjatë dekadave duke shpërndarë tek të tjerët humanizëm dhe dashuri të spikatura pa interesa vetjake meskine, por fjala e urtë në buzët e tij, ka qenë përherë e çelur si trëndelinë Dragoti dhe Labërie.
Ai vjen nga Dragoti i Tepelenës, një fshat nga më piktoreskët shqiptarë ndërtuar buzë Vjosës, lumit më të egër në Europë. Të lindësh atje e pamundur mos të behesh poet, pasi ke malet midis, dy urat e famshme e Dragotit dhe e Beçishtit të Tepelenës ku Vjosa here është e qetë dhe here shkumëzon duke të lbyrë sytë nga ngjyrat e saj magjepsëse. Dhe ja si shkruan: Një degë peme më pret dhe më përcjell/ la zogjtë dhe këngën e gjethit/ dhe dega e pemës më priti tek djepi/ kur u rrita e bëra parmendë/ Cylë dyjare e mbusha me këngë.
Doktori është si kali flutures pegasian herë tek pacientët e herë me buzë tek metafora e pacientëve lexues. Ai është si një pemë e mbushur me zogj vendi dhe shtegtarë si në poezinë “Pema ecën”. Pema ecën me gishta rrënje/ Me farën në sqepat e zogjve/ Me shungullima ere/ Në fëmijëri unë bëja garë/ Sa zbrisja nga maja/ Një degë peme shaloja si kalë.
Pena e tij përjetëson detaje nga mjekësia deri dhe kthim të njerëzve përsëri në jetë. Në poezinë“Vajza që takon me buzë” doktori poet sjellë kirurgun e mirënjohur dhe shumë të dashur të ndjerin Kafaz Xhuveli i cili operoi adoeleshenten nga Turani i Tepelenës me krahët e prera nga makina korrëse. Ajo vuri proteza në Rumani për krahët dhe kur u kthye takoi me buzë
Dr. Kafazin. Kjo poezi tejet e ndjerë me metaforën e dhimbjes dhe të bukurisësë pashoqe flet qarte për humanizmin e dy mjekëve që shërbyen me zemër dhe shpirt dhe pse në kushte tejet të vështira. Mbi gishtëza të këmbëve, vajza hënëz/ Kirurgut si kulpër i ngjitet në trup/ Gjinjtë hepon me trokthin e zemrës, Qershizat e buzëve zgjat ta puth/ Lotët e tij rrokullisen faqes/ Farfurijnënë mëngët e saj pa krahë/ Kavaviren protezat e shkasin qafës/ Guri pikëllimit zemrës më ra!
Me Cfarë bukurie të fjalës e ka përshkruar vashëzen shqiptare duke i vendosur epitetin Vajza Hënëz…
Doktori poet përcjellë edhe dhimbjet familjare që kanë qenë tragjike dhe fatale në sytë e tij, pra gjithmonë në alarm, alarm mjekësor për shëndetin. Ai kujton motrën e tij Dallëndyshen e cila u mbyt në Vjosë duke lënë pas 8 fëmijë jetim. Duke lexuar këtë poezi tejet të dhimbshme dhe tragjike në mendje më endeshin se sa shumë djem nënash kur laheshin ka rrëmbyer Vjosa në gjirin e saj, pasi Mezhgorani im, Dragoti, Beçishti kanë Vjosën të përbashkët dhe janë ngritur pranë malit Shëndëllila, në malin e shenjtë… Lumi ulkonjë të kafshon gjunjët/ Ti lëshon ca pika qumëht/ Një dallgë Vjose hingëllin si kalë/ Vello të hedh shkumën e bardhë/ Vijnë vajzat të puthin me ngjutje/ Ndalo! Mos u mashtro moj Dallëndyshe. Gjashtë vajzat presin bëhen nuse/ Tetë zëra fëmijësh zhyten palombarë/ Ne sytë tek rrjedha e Vjosës i lamë/ Po ti s’po dukesh/ Mos shtegtove me tufë dallëndyshes?…
Dhe këtu Vjosa më duket si një Poseidon, sepse metaforat janë subtile, të magjishme, delikate me plagë malli vëllazëror.
E pamundur një mjek i vërtetë në Shqipëri në kohën tonë të mos kishte një trokitje në natë. Këtë më kujtoi poezia “Një trokitje në derën e apartamentit tim”.
Doktori gjithmonë ka qenë në alarm si në këo vargje: Trokitje në derë, të pandëprera, të forta…/ Boria e alarmit më thërret mua/ Në jam në gjumë, brof/ në jam duke ngrënë/ lë lugën në pjatë/ Ndodh të jem duke shkruar, stilolapsin e flakë…/ T’i jap të sëmurit ndihmën e parë.
Duke lexuar me shumë kënaqësi dhe një vemendje ë posaçme guxoj të them se
Dr. Myftari të kujton shkrimtarin e famshëm botëror rus Anton Cehovin i cili u diplomua në Universitetin e Parë Shtetëror të Mjekësisë në Moskë I.M. Sechenov dhe duke u bërë mjek i kualifikuar në 1884. Çehovi konsiderohet si një nga krijuesit e tregimit të shkurtër modern, si dhe i teatrit modern duke sjellë magjishëm me detaje nga jeta e tij.
Si mjek shkrimtari Myftari ka përjetuar dhimbshëm Luftën e Kosovës duke iu shëbyer fëmijëve shqiptarë të Kosovës. Ai dëshmon genocidin si në poezinë: Në sytë e fëmijëve kosovarë”. Bashke me uturimat e avionëve të NATO-s hynin tek dera/ nëna të ngarkuara me foshnja/ dhe pluhurin e vendlindjes/ në këmbët e zhvokshura/ Me shpirtin tim të drithëruar, ata që i zbuan mallkoja/ Fëmijët e sëmurë vizitoja/ Ç’ kishin ca sy të kaltër/ Brenda notonte dhimbja/ Me pak ledhe/ lëshonin vështrime të ëmbla.
Ai tregon se kur punonte në spital pothuajse një jetë nëTiranë si mjek i përgjithshëm, pediatër, Epidemiolog etj, kishte takuar shkrimtarin novelistin e shquar alias Dhimitër Pasko, Mitrush Kuteli i cili ishte shtruar nga tensioni i lartë i gjakut, (Morbus Hypertonicus). Ai e thirri një ditë në dhomën e tij ku kishte librin e Tolstoit për ta përkthyer, romanin “Rruga e mundimeve”. Unë kishja dorëzuar ne redaksinë ku punonte, novelën time. Ai nxorri fletoren e shënimeve dhe më tregoi gabimet që kishja bërë, pamvarësisht se u skuqa gjer tek veshët, une kuptova se sa fort kishte ndikuar në jetën time, se letërsia artistike fillon në përdorimin e fjalës së epëme, eleganca, përzgjedhja.
` Por le të hidhemi përsëri tek poezia e tij që janë plot mesazhe mjeku si tek: “Kur pi raki”. Rakia kur pi, më gudulis/ dhimbjet m’i arratis/ Në kurth nuk rashë/ pi raki me rast.
Një vend të veçantë zë dhe plaga e kurbetit, një plagë që ka zënë kore ne shekuj dhe mjerisht vazhdon dhunshëm dhe në ditët e sotme. S’besoj të ketë familje shqiptare pa njerëz te larguar nga familja e tyre, çka flet për mjerimin e pllakosur kudo. Në poezinë “Në oazin e vetmisë” doktori shkruan: Ah, moj varfëri/ Ti m’i zbove fëmijët, vëllain, mbesat, nipërit, kushërinjtë? Apo ju o zogj, u mësuat shetegetime pa cak/ Kam mbetur në oazin e vetmisë/ Durimin kam për target/ Tek direku i shpresës mbahem fort/ Ndoshta fitojnë ca lekë/ e kthehen prapë/ Ejani/ Mos më lini vetminë të më mbysë/ dhe varri të më humbasë/
Si emigrante poete e lexoj dhe mbytem në lotët e vetmise per këtë dramë që ka pllakosur kudo ndër pragjet tona atje… Sa prindër pleq varrosen në vetmi, sa prindër pleq jetojnë në oazin e vetmisë siç shkruan metaforikisht autori mjek.
Autori vjen nga fshati Dragot me njerëz të famshëm si Stan Dragoti regjisori i shquar hollivudian. Familja e tij është autoktone dragotase me shtëpia dykatëshe, me mulli, pusi, vija e ujit, muret rrethuese të kopshtijeve, ullinjtë etj, ku kam pasur fatin t’i vizitoj si TV “Alba Life”, NY.
Asllani babai i tij mbaroi studimet në gjimnazin “Zosimea” të Janinës.
Ne vitin 1913 vdes i ati (Sakoja), dhe në vitin 1914, mbasi kthehet në vendin e lindjes, emigron me dy bashkëfshatarë në SHBA.
Një nga arsyet e emigrimit në moshë të vogël është djegia e shtëpive dhe prishja e pronave nga masakrat greke në Jug (1913-1914).
Asllani babai i Stan Dragoti hyri në Federaten Panshqiptare “Vatra”, në Boston ku, për aktivitete të rëndësishme patriotike, zgjidhet ndër zyrtarët e saj së bashku me Faik Konicën (6 korrik 1924) Vjen aty edhe i vëllai Miftari, i cili merr pjeë aktive në shoqerinë “Vatra”.
Merr pjese ne demostratën kundër synimeve shoviniste greke në Jug tëShqipërisë në tetor 1946.
Dhe për këto kontribute të vyera kombëtare autori frymëzohet dhe i kushton një poezi regjisorit holluvudian Sten Dragoti si: “Vjen Sten Dragoti” Cipë e mjegullës/ dhe vesa që bie, si loti i mallit/ mbajnë fshehur helikopterin që uturin, brenda syrit qiellit Dragotit/ mes dy malesh, me ullinj e portokalle/ Dhe me Vjosën nazemadhe/ Zog u bë helikopteri/ Ulet, ngrihet/ Pas reve fshihet? Zëra nga celulari/ Nuk ulemi dot/ Ju presim në Gjirokastër/ Nxiton grupi riosh me taksi/ t’i dhurojnë dashurinë tonë/ dhe tufën e luleve të çelura ne në oborre e saksi/ nga duartë e nënave të vendlindjes të të Atit.
Autori është një urtan i fjalës, i bukurisë shpirtërore, i muzës, perëndeshës së frymëzimit dhe bëhet bilbil gjyzar për lexuesit e shumtë.
Doktori Poet mjekon dhe shëron dhe me mjaltin e metaforave të letërsisë së epërme.

25 nëntor, 2022
Staten Island, New York

Filed Under: Analiza

QIRIAZËT, GURTHEMEL TË ARSIMIT TONË MODERN

November 26, 2022 by s p

Kombi shqiptar përjetësisht i detyrohet angazhimit kolosal familjes Qiriazi dhe grupit të patriotëve që e mbështetën në orientimin e drejt të proceseve vendimarrëse për fatin tonë, ku posaçërisht spikat roli i Parashqevi Qiriazit në përafrimin me SHBA-të, si një aleate e sinqertë dhe me mjaft peshë në të gjitha fazat e zhvillimit tonë si komb dhe si shoqëri, përfshi edhe Konferencën e Paqës në Paris (1919/20), ku qenia shqiptare i shpëtoi dezintegrimit falë angazhimit direkt të Presidentit Amerikan , Woodrow Wilson.

Shkruan Prof.dr. Skender ASANI

Para 100 viteve Kodër Kamza, afër Tiranës, hyri në historinë e arsimit dhe të kulturës shqiptare si një vatër e rëndësishme dhe me një jetë të pasur intensive, që njohu vetëm zhvillim e thellim. Fillimisht kishim “Shkollën e Dakës”, ose “Instituti femnuer Kyrias- (Qiriazi)”, apo edhe si “Instituti Kyrias-Dako”, që në fakt ishte vazhdimësi e shkollës së vashave hapur në Korçë, në vitin 1891. Ndryshe kjo shkollë quhej edhe “Shkolla amerikane e vajzave” që u hap me inisiativën e Gjerasim Qiriazit, e cila fatkeqësisht u mbyll në korrik të vitit 1914, kur në Korçë hyri ushtria greke dhe për pasojë amerikanët që punonin aty u dëbuan.

Ndonëse Shkolla e Korçës u mbyll, ajo megjithatë vazhdoi të mbetet frymëzim kryesor për gjenetata që pasuan dhe për rrjedhohë pas tetë viteve, çifti Dako, që sapo ishin kthyer nga ShBA, themeluan në tetor të vitit 1922, në Kodër Kamëz “Institutin Kyrias-Dako”. E veçanta e kësaj shkolle ishte se ajo u ngrit sipas modelit të kolegjeve amerikane.

Instituti Qiriazi me ndërpreje, do të vijonte aktivitetin deri në vitin 1943,kohë kur ndërtesat u zaptuan për nevoja të ushtrisë naziste kurse familja Dako-Qiriazi, do të internohej në Beograd. Fati I tyre është ngusht I lidhur edhe me fatin e kësaj shkolle, pasi që pas kthimit nga Beogradi godina e Kolegjit “Qiriazi” ishte bërë prone shtetërore dhe kishtre kaluar për përdorim për nevojat e shtetit të ri të posa dalur nga LDB..

Një lajm i mirë që shoqëron hisoirkun e kësaj shkolle është se në vitin 2006, godina e Institutit “Qiriazi”, administrohej nga trashëgimtarët e pronarëve të saj: Robert Dako, nipi i Kristo Dakos dhe Sevasti Qiriazit (Dako), të cilët rihapën në këtë godinë Shkollën e Lartë Universitare Jo Publike “Sevasti e Parashqevi Qiriazi”, ndërkohë që në vitin 2016, ky institucion rihapet me emërtim dhe me pronar të ri: “Kolegji Universitar Qiriazi”, si trashëgimtare e Institutit Qiriazi.

Sot (2022), pas 100 viteve, Kolegji Universitar “Qiriazi” ka lënë jehonën e lavdisë së Qiriazëve të famshëm.

Për të risjellur në vëmendje lavdinë e kësaj familje, ne si Instituti i Trashëgimisë Shpirtëore dhe Kulturore të Shqiptarëve, në 50 – vjetorin e vdekjes së Parashqevi Qiriazit, dolëm para lexuesit me një vepër që ishte prodhim i një ditarit të saj në dorëshkrim mbajtur gjatë ditëve të bujshme të Konferencës së Versajës, e njohur si Konferenca e Paqës e Parisit, gjatë vitit 1919 dhe fillimit të vitit 1920.

Veprimtaria e saj në rafshin arsimor, kulturor, publicistik dhe diplomatik ishte e jashtëzakonshëm, ndërkohë që gjithë materiali nga dorëshkrim i saj është rezultat i një hulumtimi në Arkivin Qëndror të Shtetit në Tiranë,.

Figura e Parashqevi Qiriazit , në 50- vjetorin e vdekjes së saj, ka frymëzuar edhe drejtuesit e UNESCO-s për ta përfshirë atë, si një grua dhe pedagogeje e jashtëzakonshme, në kalendarin e jubulejeve të përkrahur nga ana e kësaj organizate për vitin 2020.

Kjo figurë emblematike që vjen kësaj radhe përmes detajeve të panjohura, që mund t’i gjejmë në ditarin e saj, paraqet zërin më përfaqësues të gruas së shquar shqiptare, e cila mund të konsiderohet edhe si themeluese e diplomacisë shqiptare, pas përpjekjeve të saj titanike në sensibilizimin e çështjes shqiptare në planin ndërkombëtar. Pjesëmarrja e saj në Konferencën e Paqës në Paris (1919/20), tregon fuqinë e angazhimit të saj intelektual e kombëtar në arritjen e objektivave madhore, për të cilat Rilindasit tanë kishin projektuar ide e pikëpamje nga më të ndyrshmet, por pa një mundësi reale realizimi. Ishte pikërisht Parashqevi Qiriazi që gjithë këto ëndërra të Rilindasve i përçoi në sallonet diplomatike të kohës dhe u bë zëdhënëse e denjë e kauzës shqiptare.

Libri fillon me një dockument mjaft të rëndësishëm, siç është propesverbali i Kongresit të Manastirit, për të cilin jemi përcaktuar ta botojmë për shkak se ky document ndërlidhet pikërisht me Parasqevi Qiriazin, e cila e vetmja delegate ( procesverbaliste ) femër në këtë ngjarje të madhe historike për emancipimin kombëtar.

Ky dokument është i shkëputër nga ditari dhe, ndonëse nuk i përmbahet renditjes kronologike me dokumentet që pasojnë, megjithatë si i tillë ngërthen në vete autenticitetin e një përkushtimi të vazhdueshëm të kësaj gruaje ndaj çështjeve që lidhen drejtpërdrejt me emancipimin dhe prosperimin e kombit sdhqiptar.

Pastaj libri vazhdon me ditarin e saj, fillimisht, në dorshkrim, pastaj i radhitur me makinë shkrimi të kohës dhe në fund transkriptimi i tij në mënyrë autentike në word.

Dokumentet janë të renditura sipas kronologjisë historike dhe nuk janë të ndarë në tema apo kapituj të veçantë tematik. Në këtë variante jemi përcaktuar për shkak se dokumentet janë në formë të dorëshkrimit dhe janë të shkurta, pa ndonjë titull të dokumentit, sidomos ditari i saj personal ku e përshkruan udhëtimin, ngjarjet dhe takimet.

Dorshkrimet janë transkriptuar në gjuhën siç e ka shkruar vet Parashqevi Qiriazi, ndërsa shkrimet në gjuhën angleze dhe franceze, janë përkthyer dhe redaktuar në gjuhën shqipe.

Profili i gjerë i Parashqevi Qiriazi kap fushëveprime nga më të nduarduartat, të cilat ishin të lidhura drejtpëdrejt me proceset dhe ngjarjet e mëdha historike për kombin shqiptar, siç ishte çelja e shkollave në gjuhën shqipe, hapja e gazetës “ Hylli i Mëngjesit ”, pjesmarëse si delegate në Kongresin e Manastirit dhe në Konferencën e Versajës. Po ashtu ajo kishte ndjekur mësimet në shkollat elitare të kohës, ndër to edhe Kolegjin Amerikan për Vajza, në Konstandinopojë ku vitin e fundit ishte presidente e studentëve. Më pas, në vitin 1913 ajo përfundoi masterin për edukim në Kolegjin Oberlin në Ohio.Në tezën e masterit ajo hartoi një sistem arsimor kombëtar për Shqipërinë e sapoçliruar.

Kontributi i saj në hapjen e shkollave ishte i jashtëzakonshëm. Ajo u emërua drejtoreshë dhe mësuese e Shkollës së Vajzave në Korçë, e para shkollë e tillë në Shqipëri, nga 1904-1905 dhe përsëri nga 1910-1911, kur motra e saj, Sevasti Qiriazi, nuk ishte aty.

Nga 1907-1908, Parashqevia ishte përkthyesja dhe mësuesja e gjuhës për misionarin Phineas B. Kennedy, i cili sapo kishte ardhur i dërguar prej Bordit Amerikan të Komisionerëve për Misionet e Huaj (American Board of Commissioners for Foreign Missions) me kërkesën e vetë Shkollës.

Në fillim të viteve 1920, Parashqevia kthehet në atdhe me kunatin dhe motrën, Kristo dhe Sevasti Qiriazi-Dakon, në mënyrë që të vazhdonte të punonte për edukimin e vajzave shqiptare. Instituti Qiriazi (Kyrias) për Vajza, që sapo ishte hapur afër Tiranës, do të nxirrte mësuese që ishin të domosdoshme për shumë shkolla të sapoçelura shqiptare.

Jeta relativisht e panjohur sa duhet e kësaj patrioteje të guximshme, meriton më shumë hulumtim. Në Kongresin e Manastirit ishte proçesverbaliste dhe e vetmja delegate femër në këtë ngjarje të unjësimit të alfabetit shqip. Më 1908 Parashqevia ishte e deleguara e Shkollës së Vajzave në ngjarjen historike të Kongresit të Manastirit, ku ajo u caktua sekretare e njëmbëdhjetë burrave të respektueshëm, që do të zgjidhnin problemin e alfabetit shqip. Paskëtaj, ajo shkroi në vitin 1909 Abetaren sipas alfabetit të ri shqiptar. Ajo është e njohur, së bashku me motrën e saj, për emancipimin e grave shqiptare dhe për rolin e saj kryesor në themelimin e shoqatës së parë të grave “Yll’ i Mëngjesit”, më 1912 në qytetin e Korçës. Pas luftërave ballkanike dhe në fillimin e Luftës së Parë Botërore, ajo iku për të shpëtuar jetën e saj (si shumë të tjerë) në Bukuresht më 1914 dhe pastaj në Shtetet e Bashkuara më 1915. Në Boston, ku u vendos, ia kushtoi jetën çështjes së çlirimit të vendit të saj dhe emancipimit të grave, duke themeluar dhe botuar revistën shqiptaro-amerikane “Yll’ i mëngjesit”, që doli nga 1917 deri më 1920.

Pas Luftës së Parë Botërore, Shtetet e Bashkuara të Amerikes si forca kryesore që solli fitoren e Antantës kundrejt forcave të boshtit, e bënin atë forcë të pakontestueshme dhe pa atë nuk mundej më të silleshin vendime të rëndësishme botërore.

Më 1919 Parashqevi Qiriazi shkoi në Paris, si e vetmja grua diplomate shqiptare në Konferencën e Paqes, si përfaqësuese e Partisë Kombëtare Shqiptare në Amerikë. Me gjithë fushatat e fuqishme për ta ndarë Shqipërinë mes vendeve fqinje, Konferenca përgjithësisht miratoi kufijtë shqiptarë, siç ishin caktuar në vitin 1913 në Konferencën e Paqes në Londër. Por kontributi i saj diplomatik për të shpëtuar edhe Shqipërinë londineze, ishte i jashtëzakonshëm sepse nga Fuqitë e Mëdha, të cilët e kishin fituar luftën sipas marrveshjeve ( marrveshja e fshehte e Londrës) të më hershëm dhe dëshironin që të eliminonin atë nga faqja e dheut. Kjo luajti një rol shum të madh diplomatik në këtë Konferencë për të argumentuar të drejtën historike për trevat etnike të banuara me shqiptarë në siujdhesën ballkanike.Kjo e drejtë elementare për të pasur shtetin shqiptar nuk mund të arrihej pa përkrahjen e ndonjërës nga Fuqitë e Mëdha Botërore.Kontributi i saj ishte shum i madh nëpërmjet miqëve me të cilët komunikonte, duke u kurorëzuar me sukses këto përpjekje pas depërtimit në kabinetin e Presidentit Amerikan Woodrow Wilson, për të përçuar kërkesën e popullit shqiptarë në shpëtimin nga copëtimi që i kanosej asaj. Jo rastësisht Presidenti Amerikan u vu në mbrojtje të popujve të vegjël që edhe ata të kenë të drejtën legjitime për të pasur shtetin e tyre, kundrejt popujve të mëdhej, apo të priviligjuar.000000

Kombi shqiptar përjetësisht i detyrohet angazhimit kolosal familjes Qiriazi dhe grupit të patriotëve që e mbështetën në orientimin e drejt të proceseve vendimarrëse për fatin tonë, ku posaçërisht spikat roli i Parashqevi Qiriazit në përafrimin me SHBA-të, si një aleate e sinqertë dhe me mjaft peshë në të gjitha fazat e zhvillimit tonë si komb dhe si shoqëri, përfshi edhe Konferencën e Paqës në Paris (1919/20), ku qenia shqiptare i shpëtoi dezintegrimit falë angazhimit direkt të Presidentit Amerikan , Woodrow Wilson.

(Kumtesë e paraqitur në Kremtimin e 100 vjetorit të Kolegjit ”Qiriazi” mbajtur në Tiranë, 25 nëntor 2022)

Filed Under: Analiza

Qendra për Promovimin e Drejtave të Grave u vizitua nga Kongresisti Amerikan Rep. Ritchie Torres, Veprimtari z.Harry Bajraktari të shoqëruar nga ish-deputetja znj. Vasfije Krasniqi, Vera Mjeku dhe Ismer Mjeku

November 22, 2022 by s p

Gjatë mbajtjes së këtij takimi u njoftuan nga afër me bllafaqimet, sfidat dhe vështirësitë e punës shumë vjeçare në mbështetje të të mbijetuarëve të dhunës seksuale gjatë luftës. Të pranishme në mbajtjen e këtij takimi ishin gjithashtu një grup i grave anëtare të qendrës tonë të cilat shfaqen vështirësitë e tyre dhe gjithashtu gatishmërinë për të kërkuar drejtësi për kryesit e veprës së tyre.

Drejtoresha e Qendrës për Promovimin e Drejtave të Grave, znj. Kadire Tahiraj falenderon Kongresistin Amerikan z. Torres së bashku me delegacionin e tij për vizitën dhe përkushtimin drejt arritjes së drejtësisë për gratë të cilat kanë përjetuar dhunë seksuale gjatë luftës së fundit në vendin tonë.

Filed Under: Analiza

AACL Statement/ Resolving the Serbia-Kosova conflict

November 18, 2022 by s p

Dear Friends and Supporters

Joe and I, along with the overwhelming majority of the Board of Directors of the Albanian American Civic League, are very concerned about the new and accelerated pressure from the European Union and the US Department of State on Kosova’s Prime Minister Albin Kurti and President Vjosa Osmani to capitulate to actions that favor the Serbian government, at the expense of Kosova. As a result, we have decided to make a public statement about our concerns, which we have shared with some Members of the US House of Representatives and Senate:

1) An astonishing statement from Derek Chollet, advisor to the US State Department, in which he said that it was good to speak with Serbian President Aleksandar Vucic and that he shared disappointment with Kosova’s decision not to delay license plate requirements and to advance Serbia’s EU integration. This amounts to US State Department collaboration with Serbia, whose President has no intention of recognizing Kosova’s independence and every intention of carving up an independent country.

2) Deputy Assistant Secretary Gabriel Escobar’s interview with Voice of America, in which he insists that Kosova delay the implementation of its license plate requirement in Northern Kosova, and, more important, that Kosova immediately enter into negotiations with Serbia to create the Association of Serb municipalities, about which he also states that both the United States and Europe are united.

As we have explained in the past, the position of the US State Department does not necessarily reflect the position of the Foreign Affairs committees in the Senate and House of Representatives. We believe that the US State Department is overly reacting to the Serbian government’s threats against Kosova—threats that are bound up with Belgrade’s relationship with Moscow.

Instead of capitulating to Serbia, steps should be taken that support the principled positions recently expressed by Albin Kurti and Vjosa Osmani. Otherwise, the conflict in Southeast Europe will intensify. We also hope that the silent ethnic cleansing of Albanians in southern Serbia will be brought to an end.

See below statements in response to the Serbia-Kosova conflict from Kosova Prime Minister Albin Kurti and President Vjosa Osmani. The key issue is not making concessions that divide Kosova along ethnic lines.

All the best,
Shirley Cloyes DioGuardi
Balkan Affairs Adviser

Filed Under: Analiza

TURHAN PASHE PERMETI PROMEMORJE DERGUAR PRESIDENTIT WOODROW WILSON

November 17, 2022 by s p

100 Vjetori i marrëdhënieve Shqiptaro- Amerikane.

Nga Rafael Floqi

Konferenca e Paqes së Parisit u mbajt në Paris më 18 janar 1919 dhe në të morën pjesë një numër i madh diplomatësh të kryesuar nga Presidenti Woodrow Wilson që prezantoi programin e tij dhe alternativat për zgjidhjen e çështjeve në territoret strategjike që kishin mosmarrëveshje për kufijtë. 

Në dhjetor 1918 nën kujdesin e Italisë, një ndër mbeshtetëset e pavarësisë së Shqipërisë në 1913, u krijua Qeveria e Përkohshme e Durrësit e cila do të dërgonte delegacionin e saj zyrtar si përfaqësuese në Paris, të kryesuar nga kryeministri Turhan Pasha. Në Paris mbërriti edhe një delegacion i kryesuar nga Esat Pasha në cilësinë e kryetarit të vetëshpallur të qeverisë shqiptare. Ky dualizëm në përfaqsim nuk i bënte dobi trajtimit të statusit të Shqipërisë, i cili pas Luftës së Parë Botërore dhe ndryshimeve të ndodhura ishin vënë përsëri në diskutim. Në kryeqytetin francez, për të mbështetur qeverinë e Durrësit dhe të ardhmen e pavarësisë së Shqipërisë dhe kufijve të saj territorial, mbërritën edhe përfaqësues të kolonive shqiptare në SHBA, Rumani, Turqi, etj, të cilat herë pas here organizonin takime të përbashkëta me delegacionin zyrtar të Shqipërisë.
Në ceremonine e festimeve për Ditën e Pavarësisë së Amerikës, në 4 korrikut 1918, Fan Noli i ftuar si përfaqësues i shqiptarëve në Amerikë, arriti të takonte presidentin Wilson dhe ti fliste për Shqipërinë dhe nevojën për mbështetje nga SHBA në Konferencën e Paqes. Pasi e dëgjoi me vëmendje Nolin, Wilson u përgjigj “ Une do të kem një zë në Konferencën e Paqes dhe do ta përdor këtë zë edhe në emër të Shqipërisë”

Kjo është ajo çka ka deklaruar Noli, por nuk ka qenë vetëm ky takim që i ka mbushur mendjen Presidentit Wilson, në janar të vitit 1919, do të mbahej diskutimi i Çështjes Adriatike.

Në fund të luftës, më pas, përcaktimi i kufijve midis Italisë dhe shtetit të ri jugosllav u bë objekt i një mosmarrëveshjeje të gjatë dhe të ashpër diplomatike, e cila e shndërroi konfliktin kombëtar në një konflikt midis shteteve sovrane, që përfshinte shtresa të gjera publiku. Tensionet e forta ngritën veçanërisht çështjen e Fiumes, e cila pretendohej nga Italia në bazë të të njëjtit parim të vetëvendosjes që i kishte caktuar tokat dalmate, tashmë të premtuara Italisë, në mbretërinë jugosllave, ku si kompesim i jepej Vlora Italisë.

Pikërisht më 10 Janar 1919 Turhan Pasha, kryeministri i qeverisë së Përkoshme të Shqipërisë dhe me ndërmjetsimin e palës italiane, ministrit të Jashtëm Sonino, arrin që t’i dërgojë një memorandum para Konferences së paqes, presidentit të Shteteve të Bashkuara, Woodrow Wilson që ndodhej për një vizitë në Romë.

Ky memorandum i është drejtuar më dhjetë janar 1919, ministrit të jashtëm të Italisë, Sonino bashkë me një kopje bashkangjitur për t’ia dhënë presidentit amerikan, sipas dokumenteve të Ministrisë së Jashtme Italiane. 

Memorandumi është letër mjaft elokuente e një diplomati me mjaft përvojë si Turhan Pasha, aty gjen sa diplomaci dhe patriotizëm, aq dhe vlerësimin e një burri shteti si Presidenti Wilson si edhe aftësinë për ta prekur atë, jo vetëm në raportet shtetërore por dhe humane, duke kërkuar në përputhje me doktrinën e 14 Pikave ndihmën e Shteteve të Bashkuara.  Ambasadorët otomane shprehën jo kryesisht si diplomatë profesionistë, por si anëtarë të shquar të shoqërisë oborrtare dhe aspirantë të mundshëm për ofiqe  dhe nderime edhe më të larta. Së pari dhe më kryesorja, diplomatët e hershëm modernë iu përmbajtën etikës së patronazhit. Larg atdheut, ambasadori ende i bindej logjikës sociale të fraksioneve të oborrit rrjeteve të klientelës dhe konkurrencës për prestigj.

Woodrow Wilson ushtroi detyrën si President i Shteteve të Bashkuara të Amerikës në vitet 1913-1921. Gjatë kohës së qeverimit të tij si president mori pjesë në shumë organizime të rëndësishme shtetërore ndër të cilat edhe Konferenca e Paqes së Parisit. Fundi i Luftës së Parë Botërore më 11 nëntor 1918 kërkonte një bashkërendim të veprimeve dhe zgjidhje të problematikave të dala pas Luftës së Madhe. Pikërisht në këtë kohë të nevojshme Presidenti Wilson që udhëtoi më 14 dhjetor 1918 drejt Europës, pra në Paris ku u mbajt edhe konferenca, u bë një figurë e rëndësishme me anë të programit të tij që ka hyrë në histori me emërtimin “14 Pikëshi i Woodrow Wilson” për popujt që kishin qenë pjesë e luftës. Pikëpamja e Wilsonit ishte e qartë: arritja e paqes ishte po aq e rëndësishme sa dhe fitimi i luftës. Asnjë president tjetër amerikan nuk kishte udhëtuar kurrë më parë drejt Europës gjatë kohës që ai mbante postin zyrtar. Rrjedhimisht mund të themi se ai ishte i pari që e merrte një iniciativë të tillë. Nga ana tjetër, Shqipëria në këtë periudhë historike të marrë në shqyrtim (fund i Luftës së Madhe dhe Konferenca e Paqes në Paris) ishte një komb që kishte pësuar dëme nga zhvillimet e Luftës së Madhe dhe për më tepër kishte shumë pak vite që ishte krijuar si shtet dhe kishte hasur shumë vështirësi. Në këto rrethana Shqipëria do të dërgonte një delegacion përfaqësimi në Konferencën e Paqes në Paris për parashtrimin e kërkesave. Një pikë e rëndësishme në këtë konferencë ishte parashtrimi i çështjes për shtetet e vogla ndër të cilat përfshihej edhe çështja shqiptare. 

Kjo çështje u trajtua në kuadër të çështjes së Adriatikut ndaj ishte e interesuar dhe Italia. Memorandumi i Mirëkuptimit për Istrinë, Fiumen, Dalmacinë, Shqipërinë, Vlorën dhe ishujt e Adriatikut dhe çështjen e Triestes (1919) .

    Memorandum mirëkuptimi ndërmjet qeverisë italiane, Amerikës, Francës dhe Britanisë së Madhe për Istrinë, Rijekën, Dalmacinë, ishujt e Adriatikut, Shqipërinë, qytetin e Vlorës, marrëdhëniet diplomatike të qytetit të Zarës, aneksimin e ishullit Lagosta në Itali.

 Ndërsa kur Turhan Pasha Përmeti qe funksionar i lartë i Ministrisë së Punëve të jashtme të Perandorisë Osmane. Ai shërbeu si ambasador në Madrid, vali në Gjirit (vilajeti i Kretës) në vitet 1895 dhe 1896, ministri i Punëve të Jashtme, ministri i Vakëfeve. Dërgohej nga Stambolli në të gjitha misionet në Evropë. Më 1908- 1912 ai shërbeu si ambasador i Perandorisë Osmane në kryeqytetin e Perandorisë Ruse, Shën Petërsburg. Në vitin kur shpërtheu Lufta e Parë Botërore Turhan Pasha erdhi në Stamboll dhe më 12 shkurt 1914 u pranua nga Sulltani osman si ish-ambasador i Perandorisë Osmane në Shën Petersburg.

Ndoshta në këtë takim, ai u nda zyrtarisht nga shërbimi osman dhe doli për të shërbyer në atdhe. Para shpërthimit të Luftës së Parë Botërore, Pashai u shpërngul në Shqipëri dhe vazhdoi karrierën e tij burokratike këtu. Sipas një dokumenti osman, Turhan Pasha shkoi në ambasadën osmane në Romë më 1 korrik 1914 dhe i tha ambasadorit Nabi Beut (1912-1915) se do të ishte e dobishme nëse Perandoria Osmane do të mund të krijonte marrëdhënie diplomatike me Shqipërinë.  

Në korrik të vitit 1914, Turhan Pasha shprehej në një intervistë se “marrëdhëniet tona me qeverinë osmane, e cila ka disa shtetarë të aftë, janë më të mirat dhe është krejt e natyrshme që të jetë kështu, sepse shumica e banorëve të Shqipërisë janë myslimanë”. Mbreti i ardhshëm Zog e ftoi në mars 1914 ftoi Turhan Pashën të formonte kabinetin shqiptar të monarkisë ndërsa Esat Pashë Toptani e hoqi nga pushteti. Më vonë ai u bë presidenti i tretë i Shqipërisë, megjithëse u shkarkua brenda të njëjtit vit. Më vonë, në vitin 1918, ai u bë përsëri president i Shqipërisë dhe qëndroi në detyrë deri në vitin 1920. Ai përfaqësoi Shqipërinë në Konferencën e Paqes në Paris më 1919. 

Turhan Pasha u përshkrua nga Surja Bej Vlora si një patriot, i virtytshëm, i sjellshëm, zotëri, dhe ai ka thënë se Turhan Pasha shërbeu për Perandorinë Osmane për 40 vjet me besnikëri dhe të gjithë e respektonin. Ai nuk favorizoi askënd dhe fitoi vlerësimin e pushtetarëve dhe shtetarëve evropianë. Pashai u besonte tepër të tjerëve.

Pas largimit nga posti i kryeministrit u largua në Romë. Më 1925 qeveria e Ahmet Zogut kishte lidhur një pension të mirë. Turhan Pasha vdiq në Neuilly, Francë më 9 shkurt 1927. Njoftimi për vdekjen e tij u bë nga legata shqiptare e Parisit.

Turhan pasha kohësisht i përket gjeneratës së Ismail Qemalit, gjeneratë shqiptarësh që bënë karrierë të spikatur në burokracinë e lartë osmane. Por, ndryshe nga Ismail Qemali, të cilit zyrtarët më të lartë osmanë i nënvizonin kapacitetin e lartë prej politikani, Turhan Pashës i nënvizonin kapacitetin prej diplomati, dhe më shumë akoma aftësinë e tij menaxheriale për zgjidhjen e situatave të vështira. Duke i shërbyer diplomacisë së Perandorisë Osmane, ku tokat shqiptare de jure bënin pjesë deri në nëntor 1912, Turhan Pasha arriti në pozitën e një personaliteti të njohur nga brigjet e Atlantikut e deri në Rusi, nga Deti i Veriut dhe deri në thellësi të Orientit Islam, në Jemen e në Iran. Karriera e tij e gjatë në diplomacinë osmane e bën Turhan Pashë Përmetin të ketë një jetëshkrim profesional mjaft të gjatë.

Ismail Qemali në Kujtimet e tij shprehet qartë se ishte kjo njohje ndërkombëtare që ai gëzonte dhe, siç e dëshmon edhe ky dokument, personaliteti i tij i fuqishëm si menaxhues situatash të vështira cilësitë e spikatura, që e vendosën Turhan Pashën në qendër të zgjedhjes së tij si kryeministër të një shteti në ri, por problematik që po lindte në zemër të Evropës. 

Po t’i kthemi letrës.  PRO MEMORIA është një shënim zyrtar që mishëron të dhënat me shkrim të një diskutimi diplomatik, është shkruar me një frëngjishte elokuente dhe është sa diplomatike, aq edhe zyrtare sa humane aq dhe patriotike. E përbashkët për të gjithë diplomatët shkrimi është fokusi tek respekti për marrësin, objektiviteti i vëzhgimi dhe analiza, dhe shpesh tek përdorimi i vetës së tretë që të lejon fokusimin te problemi, jo personaliteti.

Letrat shkëmbehen drejtpërdrejt ndërmjet kreut të Shteti dhe Kreu i Shtetit ose me një përfaqsues ndërkombëtar funksioni i tyre është të ngrenë pyetje rreth ose të shpjegojnë politikën, të përcaktojë pozicionet dhe linjat e synuara të veprimit, të vendosë qëllimin për të filluar marrëveshjen.  Karakteristikat e një memorandumi janë se ai mund të mbështetet nga një letër shoqëruese dhe është e ngjashme me, promemorien por më pak formale se një shënim, pa hapje ose formalitetet mbyllëse dhe nuk nevojitet asnjë nënshkrim. Kërkesa e shqipërisë në këtë Pro memorie është thënë shkoqur:” Prandaj, ju drejtohem Juve, zoti President, e ju drejtohem në emër të Shqipërisë, tashmë të krijuar nga Traktati i Londrës në 1913, por jo brenda kufijve të saj natyrorë, për të kërkuar nga Ju, besnikërinë tuaj dhe autoritetin tuaj të pakundërshtueshëm për integritetin e saj të plotë. 

Por për të arritur këtë qëllim ne na duhet që Shqipëria :

1°) të përfaqësohet në Konferencën e Paqes;

2°) të mbështetet atje nga Fuqitë e Mëdha Aleate;

3°) që vendi ynë të riintegrohet në territorin e tij dhe në unitetin e tij etnografik të grabitur në 1913, në të mirë të vendeve fqinje pasi kështu mund të shmanget në kohë, marrja flakë të gjithë Evropës. »

Zoti President,

Besoj bini dakort me mua se ndërsa jam majft i gëzuar që e gjendem në Romë në moment kaq historik, kur Ju po vizitoni atë. E falenderoj shansin e madh dhe madhështinë e shpirtit Tuaj, për mundësinë që më dhatë për t’a drejtuar vëmendjen Tuaj ndaj vendit tim, aspiratave dhe fatit të tij.

Unë jam një shqiptar i moshuar. Dhe në një kohë, kur Shqipëria bënte pjesë në Perandorinë Osmane kam mbuluar detyra të larta, qoftë brenda vendit ose jashtë vendit, dhe atë në cilësinë time, si ministër i parë fuqiplotë, kam marrë pjesë në dy konferencat madhore në Hagë, – por, megjithatë, është e mundur që emri im, nuk do t’ju ketë rënë në sy, e mund të ketë qenë, absolutisht i panjohur për Ju. Ju lutem Zoti President që së pari ta mbështesni pavarësinë e Shqipërisë dhe të kuptoni se nga realizimi i formulës “Shqipëria e shqiptarëve” do të varet në një masë të madhe, edhe rregullimi përfundimtar i Ballkanit.

Në çdo rast, unë e di, meqenëse e gjithë bota e ka mësuar e ju njeh Ju, dhe e vlerësojnë vlerën e lartë të shpirtit Tuaj dhe drejtësinë e ndjenjave Tuaja, se Ju do të dëgjoni thirrjen që unë ia lejoj vetes t’ua drejtoj edhe Ju, dhe se Ju me dashamirësinë Tuaj të zakonshme, do t’ia vini veshin, zërit të një populli që ju flet nëpërmjet zërit tim.

Ata nuk janë një popull i madh, zoti President.

Shqipëria aktualisht ka vetëm rreth dy milionë banorë. Por shumë herë ju keni pohuar, se nuk ka asnjë ndryshim nga këndvështrimi Juaj, midis kombeve të vogla dhe të mëdha, dhe për fatin e çdo populli, cilido qoftë ai, ju jeni po aq i shqetësuar.

Mendja Juaj është shumë e qartë dhe largpamëse për të mos kuptuar se pikërisht për kombësitë e vogla duhet të mendojmë, nëse duam të parandalojmë fitoren e barbarisë kundër njerëzimit, fitore për të cilën ju keni kontribuar së toku me popullin tuaj dhe nga zemra juaj, pasi koha ka brenda saj farat e grindjeve të ardhshme dhe fatkeqësive të reja, – dhe se Lidhja e Kombeve, paraardhës i së cilës Ju jeni, të mos i vendosë themelet e saj në një tokë të dobët dhe tinëzare.

Prandaj, ju drejtohem Juve, zoti President, e ju drejtohem në emër të Shqipërisë, tashmë të krijuar nga Traktati i Londrës në 1913, por jo brenda kufijve të saj natyrorë, për të kërkuar nga Ju, besnikërinë tuaj dhe autoritetin tuaj të pakundërshtueshëm për integritetin e saj të plotë. 

Por për të arritur këtë qëllim ne na duhet që Shqipëria :

1°) të përfaqësohet në Konferencën e Paqes;

2°) të mbështetet atje nga Fuqitë e Mëdha Aleate;

3°) që vendi ynë të riintegrohet në territorin e tij dhe në unitetin e tij etnografik të grabitur në 1913, në të mirë të vendeve fqinje pasi kështu mund të shmanget në kohë, marrja flakë të gjithë Evropës.

Askush më mirë sesa Ju, zoti President, nuk mund të na bëjë ta realizojmë këtë program.

Më 1915 Traktati i Londrës, me synimin për të kënaqur pretendimet e një shteti drejt të cilit u kthyen aso kohe shpresat më të mira të aleatëve, kryen në një ndarje (do të ishte më mirë të themi në një gjymtim) që prishi unitetin tonë nacional përgjithmonë; — dhe i dha një goditje vdekjeprurëse aspiratave të atyre që kanë qenë gjithmonë në krye të mendimeve dhe fjalëve tona.

Ndër firmëtarët e këtij copëtimi ishte edhe Italia.

Por ne jemi të bindur se, për sa i përket Shqipërisë në Traktatin në fjalë, kjo fuqi, fisnike dhe mike e madhe e Shqipërisë, e dha aderimin me shumë ngurrim.

Në të vërtetë, do të jetë gjithmonë që sot fqinji ynë i madh  

Që nga origjina e tij e lashtë që fillon nga kohët më të largëta (Shqipëria është ndoshta populli më i vjetër në Evropë), vendi im, ka ëndërruar vetëm për lirinë e tij; – dhe qoftë në malet e saj të ashpra dhe të dhunshme, qoftë midis popullsive të bregdetit, kulti i dheut amtar formuloi në një aspiratë të vetme: që të ishte i bashkuar dhe i pavarur, që të mund të jetonte brenda kufijve të tij gjeografikë dhe etnologjikë, duke ecur në rrugën e përparimit dhe të qytetërimit.

Sikur të ishte vetëm në emër të kësaj aspirate, pavarësisht gjithçkaje, gjithmonë e gjallë, gjithmonë e ripërtërirë, Shqipëria meriton mbrojtjen dhe ndihmën e kombeve civile e libérale, të pasura, në mënyrë që thjesht tokat shqiptare që u shkulën prej territorit të saj dhe u shpërndanë një vendet ballkanikë janë thelbësore për një Shqipëri të qëndrueshme, drejtësia e duhur t’i  kthehen, me të drejtë, vendit amë.

Dhe ju, zoti President, ju që zotëroni në shkallën më të lartë besimin të tokës suaj amtare, ju që sapo keni vizituar në një pelegrinazh të devotshëm qytetin e vogël të Carlisle, në rrugët e të cilit, pranë zonjës dhe zonjushës WILSON, me një zemërbutësi që preku dhe lëvizi mbarë botën, tani e tutje duke ndjekur çdo hap tuajin, ju evokuat figurën e ëmbël të zonjës Nënë suaj dhe të gjyshit tuaj  Rev. Thomas WOODROW, – Ju jeni, zoti President, më i mirë se kushdo tjetër, sepse jeni ai që jeni në gjendje të na kuptoni dhe të na vini në ndihmë.

Ju shpallët, mbi zhurmën e përgjakshme të përleshjes të drejtat e popujve për lirinë dhe pavarësinë e tyre, dhe zëri juaj që na arriti përtej oqeanit pikërisht në momentin e shqetësimit tonë më të errët, zgjoi në thellësi të zemrës sonë, jehonat më të dashura, ëndrrat më të njohura.

Ne u kemi rrezistuar gjithmonë premtimeve dhe kërcënimeve, fuqisë së armëve dhe marifeteve të diplomacisë: as gotët, as avarët, as hunët, as sllavët, as normanët, aleatë të venecianëve, nuk e kanë mundur më të mirën e vullnetit tonë dhe guximin tonë. Shqipëria gjendet sot në të njëjtin vend, ku ka qenë shumë shekuj më parë: nuk ka humbur apo ndryshuar as karakterin, as gjuhën, nuk ka hequr dorë nga traditat e saj kombëtare dhe as nga etja e saj për liri dhe pavarësi.

Në emër të historisë dhe vuajtjeve tona, të shtëpive dhe të varreve tona, të dashurve tanë që kanë ndërruar jetë dhe të heronjve tanë, që na lanë trashëgim këtë dashuri të pafund për atdheun dhe për familjen, – në emër të gjithçkaje që lidhet me jetën tonë me kujtesën dhe shpresën, – Zoti President, ndihmojeni popullin shqiptar.

Ju, lutemi pranoni, Z. PRESIDENT, garancitë e konsideratës sime shumë të lartë dhe me shumë respekt, si dhe mirënjohjen e pritur të shërbëtorit tuaj me përulësi.

Literatura

Filed Under: Analiza Tagged With: Rafael Floqi

  • « Previous Page
  • 1
  • …
  • 145
  • 146
  • 147
  • 148
  • 149
  • …
  • 971
  • Next Page »

Artikujt e fundit

  • “Shënime për historinë antike të shqiptarëve”*
  • Si funksionon sistemi juridik në Shqipëri dhe pse ai ka nevojë për korrigjim?
  • Emisionet postare festive të fundvitit në Kosovë
  • JAKOBSTADS TIDNING (1939) / MBRETI ZOG, SHUMË BUJAR ME BAKSHISHE. — EMRI I TIJ NUK DO TË HARROHET KAQ SHPEJT NGA PRONARËT DHE PERSONELI I HOTELEVE NË VARSHAVË.
  • HAFIZ SHERIF LANGU, DELEGATI I PAVARËSISË TË CILIT IU MOHUA KONTRIBUTI PËR 50 VJET ME RRADHË, KLERIKU DHE VEPRIMTARI I SHQUAR I ÇËSHTJES KOMBËTARE
  • RIPUSHTIMI I KOSOVËS – KUVENDI I PRIZRENIT 1945
  • Nikola Tesla, gjeniu që u fiksua pas pëllumbave dhe u dashurua me njërin prej tyre
  • Bahamas njeh Kosovën!
  • Legjenda e portës shkodrane, Paulin Ndoja (19 dhjetor 1945 – 16 prill 2025) do të mbushte sot 80 vjeç
  • “Roli dhe kontributi i diplomacisë shqiptare në Maqedoninë e Veriut nga pavarësia deri sot”
  • Marie Shllaku, kur një jetë e re u shndërrua në përjetësi kombëtare
  • Në sinoret e Epirit…
  • Mbrëmë hyri në fuqi Ligji i SHBA për autorizimin e mbrojtjes kombëtare
  • Skënderbeu “grek”, ose si të bëhesh grek pa e ditur
  • A historic moment of pride for the New Jersey Albanian-American community

Kategoritë

Arkiv

Tags

albano kolonjari alfons Grishaj Anton Cefa arben llalla asllan Bushati Astrit Lulushi Aurenc Bebja Behlul Jashari Beqir Sina dalip greca Elida Buçpapaj Elmi Berisha Enver Bytyci Ermira Babamusta Eugjen Merlika Fahri Xharra Frank shkreli Fritz radovani Gezim Llojdia Ilir Levonja Interviste Keze Kozeta Zylo Kolec Traboini kosova Kosove Marjana Bulku Murat Gecaj nderroi jete ne Kosove Nene Tereza presidenti Nishani Rafaela Prifti Rafael Floqi Raimonda Moisiu Ramiz Lushaj reshat kripa Sadik Elshani SHBA Shefqet Kercelli shqiperia shqiptaret Sokol Paja Thaci Vatra Visar Zhiti

Log in

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT