Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

“UNË JAM ANEMONE” NJË LIBËR NË KËRKIM TË DREJTËSISË DHE DËNIMIT TË KRIMEVE SERBE NË KOSOVË

by

Gazetarja Salie Gajtani-Osmankaq, autore e librit “Unë Jam Anemone” në  bashkautorësi me “Medica Gjakova”, në një rrëfim ekskluziv për gazetën Dielli të Federatës Vatra në New York, dhënë Editorit Sokol Paja, ekspozon me detaje për publikun, punën e jashtëzakonshme në mbledhjen e 25 rrëfimeve të personave, të mbijetuar të dhunimeve seksuale që kanë ndodhur gjatë luftës në Kosovë. Të gjithë këta persona janë dëshmitarë të gjallë. Rrëfimet e tyre janë të bazuara në ngjarje të vërteta. Mesazhi i këtij libri është kërkimi i drejtësisë, dënimi i kriminelëve  dhe eliminimi i dhunës seksuale në konflikt kudo në botë.

“UNË JAM ANEMONE” NJË LIBËR NË KËRKIM TË DREJTËSISË DHE DËNIMIT TË KRIMEVE E KRIMINELËVE SERBË

Ky libër vjen si zë kundër heshtjes së gjatë, ndrojtjes, frikës e stigmatizimit që u është të mbijetuarve të dhunës  seksuale gjatë luftës,  për gati 20 vjet pas saj.  Libri erdhi në kohën kur u përmbushën disa rrethana që rrëfimet e këtyre të mbijetuarve, gra e burra të moshave të ndryshme. Rrethana këto, jo lehtë të kalueshme.  Pra, libri erdhi atëherë kur të mbijetuarit të dhunimeve ishin pajtuar të ndanin rrëfimet e tyre me neve. Kjo gatishmëri erdhi pas trajtimeve që ndër vite ua ofruanprofesionistë të fushës së traumave të dhunimeve nga Organizata gjermane medicamondiale, e cila pastaj barti kompetencat tek partneri i saj vendor “Medica Gjakova”. Këto dy organizata partnere pastaj kishin marrë iniciativën që kjo anë e historisë sonë të rrëfehet, e të sillet në formë libri. Mua mu bë ftesë që ta shkruaja këtë libër. Ftesa më erdhi, pasi që profesionistë të organizatës ishin të bindur se unë jam personi i duhur që mund ta bëja këtë punë, pra të shkruaja rrëfimet e dhunimeve që ishin bërë gjatë luftës. Kështu nisëm bashkë një rrugëtim, unë dhe “Medica Gjakova”, me mbështetjen e vazhdueshme tëorganizatës gjermanemedicamodiale. Rrugëtim, ky që mbase do të mbetet i përjetshëm. Sepse, ne jemi të vetëdijshme për peshën historike të këtij libri, të cilën do ta bartim me vete ndër vite, deri në fund të jetës sonë. Mesazhi i këtij libri është kërkimi i drejtësisë, dënimi i kriminelëve  dhe eliminimi i dhunës seksuale në konflikt kudo në botë.

MBLEDHJA E DËSHMIVE TË KRIMEVE E DHUNËS SEKSUALE NË LUFTËN E KOSOVËS

Janë vetë organizatat ato që kanë kërkuar e gjurmuar në identifikimin e të mbijetuarve të dhunimeve, në mënyrë që ata tëndihmohen. Dhe nuk kanë qenë personat e dhunuar ata që kanë shkuar tek organizatat për të kërkuar ndihmë.  Kjo, për arsye se këta persona kanë pasur ndjesinë e trupit për atë që u ka ndodhur. Janë ndier të paragjykuar, tëvetëmohuar, të izoluar nga bota dhe të stigmatizuar.  Të gjitha këto janë bërë pengesë që ata të besojnë se ekziston dikush, ku ata mund të hapin zemrën dhe të flasin për atë që iu kishte ndodhur, pa i paragjykuar apo fajësuar. Prandaj, edhe ka qenë e vështirë që të këta persona të takohen, e të binden se mund të integrohen në shoqëri, e t’i kthehen jetës normale, pa bërë askush me gisht kah ta. Por, falë këmbënguljes, gatishmërisë dhe profesionalizimit të organizatës medicamondiale dhe “Medica Gjakovës” kjo gjë edhe është arritur.  Dhe tani, përpos ndihmës në aspektin psikologjik, “Medica Gjakova” iu ofron këtyre tëmbijetuarve edhe ndihmë në fuqizimin ekonomik, të punësimit dhe socializmit mes vete. Në Kosovë janë katër organizata joqeveritare që u ofrojnë ndihmë profesionale të mbijetuarve të dhunës seksuale gjatë luftës në Kosovë.

INSTITUCIONET NË KOSOVË DHE NEVOJA URGJENTE PËR ZBUTJEN E TRAUMAVE TE PERSONAT E PREKUR

Në fakt institucionet janë vonuar së tepërmi për t’iu ofruar ndihmën e nevojshme personave që kanë përjetuar dhunime gjatë luftës. Deri në vitin 2015, institucionet kanë heshtur karshi kësaj anë të historisë së luftës, deri kur u miratua Ligji për njohjen e statusit për të mbijetuarit e dhunës seksuale gjatë luftës. Është formuar një Komisioni qeveritar që punon në këtë drejtim, i cili ka nisur punën në vitin 2018, por se deri më tani të drejtën e reparacionit (pensionit mujor prej 230 euro në muaj) e kanë fituar afro 1.000 të mbijetuar të dhunës seksuale, 300 raste të tjera janë në procedurë të shqyrtimit, kurse afro 300 të tjera janë refuzuar.  Gjithsej deri tani për të marrë këtë status kanë aplikuar vetëm afro 1.600 persona, nga rreth 20.000 persona, që thuhet se kanë qenë viktima të dhunës seksuale gjatë luftës në Kosovë. Arsyeja se përse ka aplikuar ky numër kaq i vogël, është se të mbijetuarit e dhunimeve vazhdojnë të refuzojnë të aplikojnë për të marre pensionin, për shkak të frikës se mund tëidentifikohen e pastaj edhe të gjykohen nga familja dhe shoqëria, apo edhe për arsye se marrja e këtij pensioni do t’ua rikujtojë përherë ngjarjen traumatike që iu ka ndodhur.  Nuk ka të dhëna nëse këta persona janëpunësuar apo integruar nëpër institucione. Por, ajo që ne dimë, është se këta persona janë bërë pjesë e fuqizimit ekonomik, si komponentë e punës që po bën “Medica Gjakova”.

KRIMET E SERBËVE KISHIN SYNIM DEPERSONALIZIMIN E INDIVIDIT DHE SHKATËRRIMIN E FAMILJES NË KOSOVË

Se dhuna seksuale është përdorur si armë lufte në Kosovë, kjo nuk do asnjë dilemë. Krimet e dhunimeve, padyshim që janë bërë me paramendim, sepse serbët e njohim mirë mentalitetin tonë, dashurinë dhe ndjeshmërinë që ne e kemi për familjen. Dhe duke atakuar këto vlera, ata kanë synuar shkatërrimin e familjes dhe moralit shqiptarë. Me këtë,do të shkatërronin edhe popullin shqiptarë deri në qelizë, që është familja.

SERBIA DUHET PADITUR PËR GJENOCID NË KOSOVË

Mendoj se Kosova ka bazë dhe arsye për ta paditur Serbinë për gjenocid gjatë luftës së vitit 1998-1999. Ne madje edhe jemi vonuar që ta bëjmë këtë. Por, jam optimiste se kjo gjë do të ndodhë në një të ardhme të afërt.

“UNË JAM ANEMONE” LIBRI ME 25 RRËFIME TË TRISHTA NGA LUFTA

Libri ka gjithsej 25 rrëfime të personave, të mbijetuar të dhunimeve seksuale që kanë ndodhur gjatë luftës së fundit në Kosovë. 24 nga këto rrëfime janë histori që u kanë ndodhur grave dhe vajzave, dhe njëri rrëfim është i një burri. Të gjithë këta persona janë dëshmitarë të gjallë. Rrëfimet e tyre janë të bazuara në ngjarje të vërteta.  Ndërsa, partnerët që kanë  ndihmuar dhe mbështetur realizimin e këtij libri, janë organizatat “Medica Gjakova” dhe “MedicaMondiale”, pa të cilat ky libër nuk do të jetësohej. Falenderuese për jetë atyre!

DRITAN ABAZOVIQ, DRITE NE ERRESIREN POLITIKE TE BALLKANIT

by

Prend Ndoja/

Dritan Abazoviqi është një figurë briliane në politikën e sotme. Kemi shumë çka të mirë të flasim për të. Por, edhe këtë sikurse edhe shumë të tjerë nga mendjet e ndritura sa e sa herë pretendojnë që t’i japin një pamje me ngjyra të ndryshme. Dritanin, që është një zë SHQIP jashtë trojeve të lira,mbi hapësirën e tokës së tij stërgjyshore ende rënkon gjëma e roberisë.Ndërsa disa nga ne,të lirë,në gjuhën tonë,me shkronjat tona,pretendojmë të bëhëmi zë i huaj për Dritanin tonë,shqiptarit të parë Kryeminstër i Malit të Zi.Si duam ta shohim dhe ta pasqyrojmë vëllain tonë Dritanin?

Siç është në fakt,si një politikan që shndërrit në imazhin tonë kombëtar,si një nevojë që mbushi zbrazëtinë e shekujve,si një njeri adekuat në kohën e duhur për kombin tonë.

Apo…ta shikojmë dhe personifikojmë sipas shijës sllave, me emra dhe etiketime të turpshme.

Dritanin,duhet ta kuptojmë

edhe përtej asaj çka ne degjojmë nga ai. Ne dëgjojmë cfarë atij i lejohet nga shteti i tij,që teorikisht ta thot për kombin tonë,pasiqë në realitet ai është Kryministër i Malit të Zi.

Por më e rëndësishme është t’i shërbej kombit që sa të zhurmoj me fjalë “artistike” si patriot.

Duhet ta kuptojmë rrugëtimin e shkollimit dhe edukimit të tij, atë udhë nuk e ka kaluar as në Shqipëri dhe as në Kosovë, por në shkolla ku shumë nga ta nuk donin që as ta dëgjonin emrin „shqiptar“,pra është ngritur në kushte specifike përball me shumë armiq të kombit tonë. Dritani nuk erdhi rastësisht në politikë,as nuk erdhi duke ju përshtatur rrjeteve kriminale me pushtet siç ndodh sot…

Por përmes shkallëve të shkollimit,edukatës dhe kulturës politike,gjë që një përgatitje e tillë politike shumë po mungon sot në hapësirën tonë politike.Mendoj që për t‘i realizuar qëllimet në mes dinakërsië sllaviste që i është dashur të lundroi edhe në ujët e

vështira,të pakëndshme,mund të them që edhe të rrezikshme për të arritur aty ku fjala dhe vepra e tij e bëjnë efektin e vet ne të mirë të kombit,aty ku asnjë shqiptarë nuk arriti gjerë me tani në Kuvendin e Malit të Zi. Një udhë të tillë për mes shtigjeve sllave është vështirë të paramendohet që mund ta kalonte një shqiptar.

 Per pos një lançimi (të korrektuar më vonë,rreth origjinës së Gjergj Kastriotit)në parimet tjera është aktual dhe njohës i mirë i pamjes politike të Ballkanit në të ardhmen.

Bota,e në veçanti Europa po ballafaqohet me një ambient të pakëndshëm politik.

Moska është futur udhës së pa kthim për humbjen e perspektivave të saja,por edhe të ndryshimeve impresive të atmosferes politike në rajon dhe me gjerë.

Natyra në politikën evropiane patjetër që do ta ndërroi pamjen dhe strategjinë e sajë,nga profesionalizmi dhe zgjuarsia e disa njerëzve tonë në pushtet,do te realizohen shumë ëndrra të moçme ne interesin kombëtar.

Me një fjalë ,shqiptarët do të bëhën një faktor i rëndesishëm në sferën politike në Ballkan dhe në Evropë,andaj Dritani, është më se i nevojshëm si një ndër shtyllat qëndrore të politikës, në të mirë të kombit tonë.T’i respektojmë dhe t‘i duam njerëzit tonë,sepse ata janë NE!

Po Dibres, Jo “SKAVICES”!

by

Autor: Shemsi Prençi

A person standing in front of a lake surrounded by trees Description automatically generated with medium confidence

Të nderuar miq,

O Sot o Kurrë, duhet të ngrihemi të bashkuar, për ta mbrojtur Dibren nga qëllimet ogurzeza të qeveritarëve të korruptur.

Dibra sot ka nevojë për të gjithë, ka nevojë për ata që nuk u larguan kurrë ngaDibra, ka nevojë për të gjithë ata që për arsye të ndryshme janë larguar e banojnë gjithkund në Shqipëri e nëpër botë.

Dibren dhe Dibranët fatkeqësiaht e kanë braktisur politikanët, deputetët dhe ish deputetët, pasi asnjëri prej tyre majtas e djathtas ende nuk kanë reaguar për HC “SKAVICA”.

Një gjë të tillë, nuk e bëjnë sepse nuk duan të prishen me shefat e partive, të cilët sapo vijnë në pushtet dalldisen pas korruosionit dhe nuk pyesin për Dibrën.

Shumë të dashur dibranë,

Hidrocentrali ” SKAVICA”, nuk shkatërron vetëm Dibrën.

Për shkak të detyrave që kam kryer në plot 32 vite do të mundohem të arsyetoj disa nga faktet për të cilat HC “Skavica”, nuk duhet ndërtuar dhe Dibra duhet mbrojtur.

Para se të mundohem të sjell argumenta, sinqerishtë dua të ju kerkoj ndjesë specialistave të fushave të ndryshme dhe mirëpres vëretje dhe korigjime prej tyre.

Së pari:

HC “Skavica”, nëse realizohet shuan një pjesë të mirë të Dibres dhe historinë e lavdishme të Dibrës dhe Dibranëve që luftuan në shekuj për lirinë e kësaj treve të lakmuar nga turqit e serbët.

Së dyti:

Argumentet e qeverisë se ndertimi i HC “Skavica” mënjanon ose parandalin permbytjet në zonën e nen Shkodrës, është i genjeshter, pasi liqenet e HEC-ve në kaskaden e Drinit, kur ka shira me intensitet mbi 100mm shi në 24 dhe për një periudhë 4-5 ditë pa nderprerje, tejmbushen nga lumenjt Drini i Bardhë, Valbona, lumi i Nikaj Merurit, lumi i Shales, si dhe shumë lumenj e perrenj të territoreve Tropojë, Has, Pukë e Shkoder, duke detyruar autoritetet shtetëror (KESH) të shkarkoje nëpërmjet portave të shkarkimit përtej kapaciteteve të agregateve të prodhimit të energjisë deri në 2800-3200 m3/sekond e duke shkaktuar kështu përmbytje në zonën e nën Shkodrës.

Po kështu në permbytjen e NënShkodres ndikojnë dhe tejmbushja e liqenit Shkoder nga lumi Moraça që mbledh ujrat e 3/4 të teritorit të Malit të Zi dhe derdhet në pjesen veriore të liqenit të Shkodres e po kështu dhe ujrat e lumit Kir që derdhet në pjesen fundore të lumit Drini para se të bashkohet me lumin Buna.

Pra kështu baseni i ujrave Drini e Buna është padyshim baseni më i madh në Ballkan e më gjërë.

Ekspertë evropian e botërorë kanë ofruar për qeverinë Shqiptare të tjera variante më ekonomike dhe më të sigurta për parandalimin e përmbytjeve në zonën e nën Shkodrës duke e ndarë rrjedhjen e Drinit në dy degëzime në zonën e Vaut të Dejes drejtë detit Adriatik ashtu si edhe ka qenë para mbi 100 vite.

Së treti:

Ndertimi i  HC “SKAVICA”, përbën rrezik sepse ndertohet në terrene shkëmbore jo shumë të qendrueshme duke marrë parasyshë se niveli i digës së parashikuar në kuoten 443 m garanton një kapacitet ujëmbledhes nga 2.6 deri në 3.2 miliard m3 ujë, çka mbetet një rrezik permanent në periudhen e amortizimit dhe degradimit vit pas viti, ashtu si dhe ka ndodhur në shumë vende të Evropes dhe botës duke shkaktuar katastrofa me qindra mijëra jetë njerzore( Ju kujtoj rastin e vitit 2016 në Bosnje Hercegovinë).

Kjo do të ishte shumë e rrezikshme jo vetem për Dibren por më së shumti do ishte një “vdekje” mbi krye, për popullin e qytetit të Kuksi dhe fahatrave përreth, si dhe për popullin e Prizërenit dhe Zhurit..!

Prandaj dhe në të ardhmen mendoj se duhet sensibilizuar edhe kjo pjesë e popullsisë për tu bashkuar në reagimin kundër HC ” SKAVICA”.

Së katerti:

Ndërtimi i HC ” SKAVICA ” dhe liqeni ujëmbledhës me një kapacitet nga 2.6 deri 3.2 miliard m3 ujë shtrihet në një zonë me ndjeshmeri të lartë sizmike që shtrihet mbi nënpllaken Prizren-Kukes-Diber Librazhd-Korçë, ku mund t’u sjellim në vëmendje termetin e vitit 1967 dhe 2009 dhe në kushtet e mbingarkesës me miliarda m3 ujë pasojat do të ishin katastrofike për Kukësin dhe Prizrenin.

Së pesti:

Forma më efikase për të kundershtuar ndertimin e Hidrocentralit Skavica , do të ishte bashkimi Dibra, Dibra e Madhe, Kukësi dhe Prizreni për protesta të fuqishme por dhe mbledhja e mbi 50.000 firmave dhe kundërshtimi në Gjykatën Kushtetuese si e vetmja rrugë juridike dhe kushtetuese.

Së gjashti:

Mendoj se duhen ngritur struktura dhe organizma juridike dhe popullore për reagim paralel edhe në pikpamje ligjore edhe me protesta të fuqishme.

Ky proces i reagimit popullor kërkon bashkim dhe jo përjashtim e përplasje në rrjetet sociale për interesa personale, si edhe kemi lexuar për fatin e keq.

Unë jam gati të jap gjithçka për mbrojtjen e trojeve dhe varreve të të parëve tanë, por në mënyrë të veçantë për të mbrojtur Dibren dhe varret e atyre që mbrojten me gjak Dibren në luftrat shekullore kunder Turqve e Serbëve.

Bashkohu dhe ti!

Bashkohu ti dibran kudo që je!

Bashkohuni dhe Ju Kuksianët e historisë së lavdishme të popullit Shqiptar e që vuani grabitjet e pronave nga ndërtimi i HC Fierzë e ku dhe pas 60 vitesh ende nuk keni marrë kompesimet e pronave nga qeveritë mashtruese, por dergjeni prapa zyrave të burokracisë shtetërore.

Bashkohuni dhe Ju Shqiptarë të trojeve të Prizrenit dhe Zhurit, që të mos e keni “vdekjen” mbi kokë neser.

Bashkimi zhbën çdo vendim të qeverive korruptive dhe zbraps çdo okupator e grabites pronash.

Po Dibrës, po Kukësit, po Prizreni dhe JO ” SKAVICA”.

Si i grabiste regjimi komunist emigrantët

by

Dr. Hasan Bello

Emigrantet dhe diaspora shqiptare ka luajtur nje rol te rendesishem per krijimin e shtetit shqiptar.

Reminatancat edhe sot perbejne nje “transfuzion” te pazevendesueshem per ekonomine e brishte shqiptare. Por regjimi komunist mbante nje qendrim shfrytezues ndaj tyre. Kjo vihej re:

1) ne kursin teper te ulet me te cilin shkembehej valuta qe hynte nga jasht;

2) ne tatimin e ish-tregtareve, pronareve, personave te arratisur dhe familjeve te tyre qe kishin te ardhura nga jasht ne valute.

Ne vijim te kesaj politike, me 20 qershor 1967 u miratua Dekreti nr.4278, i cili kufizonte kembimin e valutes per shtetasit shqiptare. Keshtu, pervec kursit teper te ulet te imponuar nga shteti komunist, qytetaret shqiptare qe kishin te ardhura nga jasht, nuk mund te terhiqnin nga banka me shume se 1000 lek ne muaj. Kjo shkaktoi uljen e reminitancave. Keshtu, ndersa ne vitin 1965 emigrantet etj., kishin derguar 2.540.000 dollare, ne vitin 1966 kjo shifer ishte rritur ne 2.714.000 dollare; ndersa ne vitin 1967 pas miratimit te dekretit reminitancat ishin ulur ne 2.220.000 dollare dhe ne vitin 1968 ne 2.056.000 dollare.

Pervec kesaj, te gjith personat qe kishin te ardhura nga jasht, me origjine te ndryshme, krahas grabitjes per shkak te kursit te ulet, ishin te skeduar dhe objekt i Sigurimit te Shtetit.

Ministri i Shëndetësisë i Republikës së Kosovës, Dr. Rifat Latifi priti sot në takim shefen e Zyrës së Greqisë

by

Ministri i Shëndetësisë i Republikës së Kosovës, Dr. Rifat Latifi priti sot në takim shefen e Zyrës së Greqisë në Kosovë, Ambasadoren, znj. Heleni Vakali, me të cilën biseduan për bashkëpunimin midis dy shteteve në fushën e shëndetësisë.

Ministri Latifi e ka informuar ambasadoren greke për aktivitetet në procesin e transformimit të shëndetësisë kosovare, sfidat me të cilat ballafaqohet shëndetësia Kosovare dhe mundësitë ku mund të bashkëpunohet me Greqinë në shëndetësi.

Në kuadër të fillimit të një bashkëpunimi midis dy shteteve në shëndetësi, pritet që Ministri Latifi dhe homologu i tij nga ministria respektive e Greqisë të kenë një takim së shpejti.