Majlinda Lipi mësuese e gjuhës shqipe në Katerini të Greqisë në një bashkëbisedim me Editorin e Diellit të Vatrës në New York Sokol Paja, rrëfen organizimin e mësimit shqip në Katerini, sfidat për ruajtjen e gjuhës, kulturës, traditës dhe identitetit kombëtar në mërgatën shqiptare të Greqisë.

KURSI I MËSIMIT PLOTËSUES NË QYTETIN E KATERINIT (GREQI)

Kursi i Mësimit Plotësues në qytetin e Katerinit (Greqi) funksionin prej tre vjetësh dhe për herë të parë në këtë qytet. Është një nga kurset e shumta që mësuesit vullnetarë anëtarë të Lidhjes së Mësuesve Shqiptarë në Greqi kanë hapur për t`u krijuar mundësinë fëmijëve të emigrantëve shqiptarë mësimin falas të gjuhës shqipe. Pas anëtarësimit në LMSHG, fillova edhe unë si gjithë kolegët e mi përpjekjet për çeljen e kursit të parë të mësimit plotësues të gjuhës shqipe në qytetin e Katerinit.U mundova që me çdo kusht fëmijët e emigrantëve shqiptarë të këtij qyteti, të kishin mundësinë të mësonin të shkruanin dhe të lexonin gjuhën tonë të bukur shqipe, që është plot gjallëri e jetë, ashtu siç e cilëson dhe Naimi”Gjuhë Perëndije”. Pas shumë mundimesh më në fund arrita të hap kursin dhe të kem grupin e parë të nxënësve të mi në diasporë, ku nxënësja më e vogël ishte vajza ime aso kohe vetëm 5 vjeç. Për të 3-tin vit radhazi Kursi i Mësimit Plotësues të Gjuhës Shqipe në qytetin e Katerinit, është kthyer në një koshere të vogël që gumëzhin nga zërat e gjithë fëmijëve që dëshirojnë të mësojnë gjuhën shqipe, gjuhën e të parëve të tyre, gjuhën më të bukur në botë. Mësimi zhvillohet në fundjavë prej 2 deri në 3 orë dhe me fëmijë të moshës nga 6 deri në 12 vjet.Janë kryesisht fëmijë që i përkasin brezit të tretë të emigrantëve. Janë fëmijë që për herë të parë flasin dhe shkruajnë shqip. Vitin e parë të mësimit kursi i çeli dyert në një mjedis modest. Fëmijët dhe prindërit pasi u njohën dhe me atë ç`ka ofronte ky kurs , vazhduan mësimin normalisht. Kur unë mendova se gjithçka po ecte mjaft mirë dhe vazhdonin ende kërkesat për regjistrim ndodhi diçka tjetër ajo që ne  nuk e prisnim, pandemia. E ndodhur në këto kushte dhe duke mos dashur të shuaj atë zjarrin e vogël që u ndez, duke mos dashur në asnjë mënyrë që atë që ndërtova me kaq mund ta hedh në erë, bisedova me prindërit për të vazhduar mësimin.

SI PRITET MËSIMI SHQIP NË KATERINI

Siç e theksova dhe më lart për kursin tonë është viti i tretë që ne zhvillojmë mësimin plotësues të gjuhës shqipe. Por mund të them që është pritur mjaft mirë, por jo në nivelet që ne do të dëshironim. Duke qenë se numri i fëmijëve që marrin pjesë është mjaft i vogël në krahasim me numrin e fëmijëve të emigrantëve që ka ky qytet. Ajo ç`ka mua më ka bërë përshtypje, është që në vitin kur kursi ishte në fillimet e tij, një çift shqiptarësh të rritur në Greqi dëshironin shumë që fëmija i tyre të mësonte gjuhën, traditat dhe zakonet e shqiptarëve, gjë që vetë ata si çift bashkëshortësh nuk e kishin pasur atë mundësi duke qenë se kishin erdhur shumë të vegjël në Greqi. Por kjo gjendje vihet re jo vetëm në qytetin tonë, por në gjithë Greqinë, është një situatë që shqetëson të gjithë mësimdhënësit e gjuhës shqipe. Të shpresojmë që në vitet e tjera të kemi një rritje të kënaqshme të numrit të nxënësve. Por pavarësisht kësaj, unë do të theksoja kënaqësinë që ndjen cdo mësues kur sheh rezultatin e punës së tij. Që në hapat e parë të çeljes së kursit unë e kam dokumentuar ecurinë e kursit me foto dhe video të punës së fëmijëve (sigurisht me miratimin e prindërve).Këtë e kam bërë më shumë për të parë vetë ecurinë e fëmijëve dhe me vonë për t`u treguar atyre hapat e tyre të parë në mësimin e gjuhës shqipe. Në këtë rast do ta krahasoja mësuesin me atë prindin e dhembshur që sheh me gëzim foshnjën e tij kur hedh hapat e parë, kur fillon të belbëzojë dhe kjo është një kënaqësi që nuk ka çmim. Është një kënaqësi që fashit çdo përpjekje dhe vështirësi që ke kaluar për të hapur një kurs të gjuhës shqipe në mërgim.

ORGANIZIMI I KURSIT SHQIP, KURRIKULA, TË VEÇANTAT E MËSIMIT SHQIP

Siç e theksova dhe më lart, fëmijët e kursit i përkasin moshës nga 6 deri në 12 vjet. Mësimi në këto momente zhvillohet online në dy klasa, klasa e parë që është dhe klasa e Abetares siç i themi zakonisht me fëmijët dhe klasa e dytë. Duke qenë se fëmijët i përkasin moshave të ndryshme edhe zhvillimi i mësimit ka vështirësitë e veta. Ajo që doja unë të theksoja është fakti që, pavarësisht moshës të gjithë fëmijët e njohin pak ose aspak gjuhën shqipe.

1-Pra për të gjithë fëmijët ne synojmë njohjen sa më të mirë të tingujve, të shkronjave dhe një artikulim sa më të pastër të tyre.

2-Synojmë që fëmijët të kenë aftësinë që të shkruajnë dhe të flasin bukur gjuhën shqipe.

3-Synojmë që të zhvillojmë tek fëmija kompetencën e të shprehurit dhe të komunikimit në gjuhën shqipe.

4-Synojmë gjithashtu që të ruajmë dhe të zhvillojmë identitetin kombëtar, përçimin e vlerave tona kombëtare tek fëmijët.

Por si realizohet kjo? Është vetë mësuesi ai që, duke u bazuar tek nxënësi, mundohet të bëjë një gërshetim, një ndërthurje, të lojës me detyrën. Është mësuesi që është arkitekt i orës së mësimit, është ai piktori që i jep ngjyra tablosë së tij për ta bërë sa më të bukur, sa më tërheqëse për nxënësin. Me fëmijët e kursit tim unë kam bërë një ndarje në tre grupe :

-fëmijë që kuptojnë dhe flasin shqip

-fëmijë që kuptojnë por nuk flasin shqip

-fëmijë që as kuptojnë dhe as flasin shqip

Pra kemi një grup të madh të themi me këto tre nëngrupe. Secili do përkujdesjen e duhur në bazë të moshës dhe të asaj ç`ka di. Pra mësuesi mundohet ta bëjë një orë mësimi sa më produktive, sa më të bukur, sa më argëtuese, mundohet të sjellë tek zgjoi ato bletët e vogla. Mësuesit e Diasporës punojnë shumë, jo vetëm gjatë orës së mësimit në rolin e mësimdhënësit, por një punë e vështirë është gjithashtu edhe afrimi i fëmijëve në kurset e gjuhës shqipe. Në dallim nga mësuesit në Shqipëri që problemin e mjediseve apo edhe numrit të nxënësve e kanë të zgjidhur dhe i përkushtohen vetëm procesit të mësimdhënies, mësuesit e DIASPORËS, mësuesit e Greqisë, janë ata që luftojnë me të gjitha format dhe mënyrat , për mundësimin e klasave nga autoritetet lokale, afrimin e nxënësve në këto kurse dhe gjithashtu më e rëndësishmja, për të krijuar dhe zhvilluar një mësim sa më të mirë dhe duke iu përshtatur gjithmonë mundësive dhe kapacitetit të fëmijës për të kuptuar dhe folur shqip.

GJUHA SHQIPE SI FORMË E IDENTITETIT KOMBËTAR

Shqiptarët kudo që janë kanë qëllim ruajtjen e gjuhës sonë, prandaj edhe kërkohet angazhim nga se ruhet kombi ynë që është edhe themel i godinës sonë shtetërore. Sa më i fortë që të jetë themeli, aq më shumë qëndron godina. Humbja e gjuhës vë në pikëpyetje edhe identitetin kombëtar.Janë këto disa nga fjalët e një profesorit tim të dikurshëm që nuk i kam harruar kurrë dhe sot që jam në mërgim mendoj se janë më të vlefshme se kurrë. Për të inkurajuar mësimin e gjuhës shqipe tek fëmijët e diasporës, të gjithë bashkë ne mësues, prindër e të afërm duhet të përpiqemi të zgjojmë interesin për gjuhën shqipe. Të synojmë që të ruajmë dhe të zhvillojmë identitetin kombëtar, përçimin e vlerave tona kombëtare tek fëmijët. Rëndësia e mësimit të gjuhës shqipe është jo vetëm e madhe, por e domosdoshme për të gjithë shqiptarët kudo që jemi, sepse jo vetëm pasurohemi me dijet dhe shprehjet e bukurise së gjuhës shqipe, por edhe e lartësojmë nivelin kulturor e njëkohësisht i mbrojmë dhe i forcojmë rrënjët e krenarinë e qenësisë shqiptare.

BASHKËPUNIMI PRINDËR NXËNËS DHE E ARDHMJA E KURSIT SHQIP

Siç e theksova dhe më lart interesi nga ana e prindërve për mësimin e gjuhës shqipe nuk është në nivelin që duhet. Unë do të përqëndrohesha më tepër tek prindërit e fëmijëve që unë kam. Janë familje që kanë vite që janë integruar në shoqërinë vendase, por janë besnikë të mendimit që të integrohesh sa më shpejt në një shoqëri të huaj nuk do të thotë të flasësh vetëm gjuhën e vendit mikpritës dhe të harrosh gjuhën e vendit tënd.Te prindërit e fëmijëve kam gjetur mundësinë e një bashkëpunimi të mirë, të realizimit sa më të mirë të atij trinomit prind –mësues- nxënës që do na ndihmojë për një ecuri të mirë të nxënësve në mësimin e gjuhës shqipe. Ajo çka doja unë të theksoja është fakti që, fëmijët e familjeve që flasin gjuhën shqipe në shtëpi kanë një ecuri mjaft të mirë dhe e kundërta. Sepse mendoj se, në rradhë të parë është prindi ai timonieri që i jep drejtimin anijes, ai që duhet të ndikojë edhe më tepër, ai që duhet të insistojë që fëmija i tij të mësojë shqip, të mësojë gjuhën dhe traditat e vendit nga vjen. Fëmijët tanë në Greqi janë me rezultate mjaft të mira në shkollë, kanë aftësi të shumta në këngë, vizatim apo dhe në fusha të tjera. Dhe të gjithë prindërit së bashku me mësuesit duhet të dinë ti koordinojnë të gjitha këto edhe për mësimin e gjuhës shqipe. Lind pyetja: Çfarë duhet të ndryshojë për të siguruar vazhdimësinë e mësimeve, tek brezi i dytë e i treti në vijim? Është diskutuar mjaft herë nga të gjithë kolegët e mi, që nuk mjafton vetëm dëshira dhe puna e mësuesve të gjuhës shqipe për vazhdimësinë e kurseve. Hallka më e rëndësishme për mendimin tim është bashkëpunimi i prindërve me mësuesit.Në radhë të parë me dëshirën për të çuar fëmijët në kurset e gjuhës shqipe që nuk janë të pakta në ditët e sotme. Janë prindërit ata që duhet t`u krijojnë mundësinë fëmijëve për të mësuar gjuhën shqipe, gjuhën mëmë, pasi dihet që gjuha mëmë është bazë për mësimin e të gjitha gjuhëve të tjera.

SFIDAT E MËSIMIT SHQIP MES TEKNOLOGJISË, PANDEMISË DHE VËSHTIRËSIA E FËMIJËVE ME DY GJUHË

Pandemia…Përveç të gjitha problemeve që hasen tek kurset e gjuhës shqipe, mësuesve u është dashur të kapërcejnë edhe një barrierë tjetër, siç është pandemia. Duke u përqëndruar tek kursi im gjatë këtyre viteve, mund të them që vështirësirë kanë qenë të konsiderueshme. Do të doja të ndalesha pak më gjatë këtu. Siç e theksova dhe më lart vitin e parë të mësimit, kursi i gjuhës shqipe filloi në kushte normale, por me fillimin e papritur të pandemisë u detyruam të punonim online.U munduam të gjenim mënyra sa më të thjeshta në përdorim nga prindërit, gjithashtu dhe efikase në procesin e mësimit. Si fillim, duke qenë se rrjetet sociale janë sot gjithmonë e më të përdorura u munduam t`i shfrytëzonim për vazhdimin e mësimit. Sot vazhdojmë të punojmë përsëri online nëpërmjet platformave të ndryshme. Mësimi online është mjaft  i vështirë për fëmijët, pasi mos harrojmë që na duhet t`u mësojmë gjuhën shqipe fëmijëve që janë lindur dhe rritur në Greqi, fëmijë dygjuhësh me probleme të shumta në aspektin e kuptimit të gjuhës, të artikulimit të saktë dhe të qartë të tingujve.Puna në klasë të krijon mundësi më të madhe që ti ndihmosh nxënësit për një artikulim sa më të pastër dhe të qartë të shkronjave dhe të fjalëve. Dhe çështja më e rëndësishme për t`u diskutuar për mësimin online është edhe teknologjia. Jemi të vetëdijshëm që jo të gjitha familjet i kanë mundësitë për një përdorim sa më të mirë të teknologjisë. Pavarësisht të gjitha vështirësive që sapo përmenda, do të shtoja që nxënësit e kursit kanë punuar gjatë periudhës së pandemisë me librat shkollorë dhe Fjalorin Shqip-Greqisht të dhuruar nga Qendra e Botimeve për Diasporën. Por puna jonë nuk ndalet vetëm tek tekstet , ne mundohemi të shfrytëzojme çdo platformë e çdo mënyrë që na duket e vlefshme për mësimin e fëmijëve. Zhvillimi i mësimit plotësues të gjuhës shqipe kryhet në fundjavë, por mësuesi punon gjatë gjithë javës për të nxjerrë një orë mësimi sa me efektive, pse jo edhe duke dërguar gjatë javës tek fëmijët video me këngë apo me filma, gjëagjëza nga yootub në gjuhën shqipe për fëmijët. Megjithëse në kohë pandemie fëmijët e Kursit të Gjuhës Shqipe Katerini janë pjesëmarrës në të gjitha aktivitetet festive që janë zhvilluar online nga LMSHG.Kanë qenë përkrah moshatarëve të tyre nga të gjitha qytetet e Greqisë duke recituar e kënduar në gjuhën shqipe.Festa e 7-Marsit ditës së mësuesit, festa e flamurit tone kombëtar, festa e Pavarësisë së Kosovës, festa e ditës së gjuhës amtare ka bërë bashkë dhe në një zë të gjithë bijtë e vegjël të shqipes.

KUSH ËSHTË MAJLINDA LIPI?

Kam lindur dhe jam rritur në qytetin ku u lindën serenatat, në Korçë. Në një qytet në formë zemre, ku kitarat netëve marrohen (ashtu siç e përshkruan edhe poeti i madh korçar S.Rusi. Kam mbaruar studimet e larta për Gjuhë-Letërsi në Fakultetin e Mësuesisë në Universitetin “Fan S.Noli” në Korçë. Gjithashtu jam diplomuar në Master në Mësimdhënie po në Universitetin e Korçës.Çdo gjë e kam të lidhur me qytetin tim të lindjes Korçën. Lojrat e fëmijërisë në rrugicat me kalldrëm, vitet e bukura të adoleshencës , edhe studimet e mia janë të lidhura ngushtë me të. Gjithë jeta ime ka qenë ai qytet që për mua do mbetet gjithmonë magjik. Prej 11-vjetësh jam larguar prej tij, por ai kurrë prej meje.Madhështia dhe bukuria e tij më kanë shoqëruar kudo. Gjithmonë kam pasur mall për vendlindjen. Dhe duke u mbështetur tek folklori ynë i artë do të doja të citoja këto vargje të popullit tonë: Po dëgjon zogu i shqiptarit/amanetin e mërgimtarit/ngado të vini e ngado të shkoni/vendlindjen kurrë mos e harroni. Gjatë viteve që kam jetuar jashtë Shqipërisë jam angazhuar në Lidhjen e Mësuesve Shqiptarë në Greqi fillimisht si anëtare dhe sot bëj pjesë midis shumë kolegëve të mi të nderuar në Këshillin Drejtues të LSHMG-së. Jam pjesë e mësuesve që bëjnë pjesë në regjistrin shtetëror të mësuesve të Diasporës,  miratuar nga Ministria e Diasporës së Shqipërisë. Pandemia pati ndikim të madh në jetën e gjithsecilit prej nesh , por na ofroi edhe mundësinë për ndjekjen e mjaft programeve studimi online që u zhvilluan nga universitetet e Athinës dhe të Selanikut. Kam marrë pjesë në mjaft seminare online në fushën e mësimdhënies, për  teknikat bashkëkohore të mësimdhënies, të organizuara nga kolegët tanë shqiptarë në mbarë botën, nga kolegët e Italisë, të Anglisë, të Amerikës. Gjithashtu kam marrë pjesë dhe në mjaft seminare të zhvilluara në shtetin grek që i perkasin përsëri fushës së mësimdhënies. Aktualisht vazhdoj studimet në Institutin e Formimit Profesional në qytetin e Katerinit(Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης Kατερινη) përsëri në fushën e mësimdhënies.

by Rafaela Prifti/

The 2022 celebration of Kosovo Independence Day in the Bronx displayed the affinity and support of New York Governor’s and Bronx Borough President’s office for the Albanian community. Prior to the event, New York Acting Secretary of State Robert J. Rodriguez and Bronx Borough President Vanessa Gibson jointly invited the community to the February 17^th celebration.

The ceremony marked both the start of a tradition of the Bronx Borough celebrating the annual event as well as a continuation of the legacy of building up the bonds with the community. That was emphasized in a statement released by the Acting Secretary of State Robert J. Rodriguez prior to the event: “On behalf of Governor Kathy Hochul, the State of New York is pleased to celebrate the 14th Annual Kosovo Independence Day. Throughout the history of New York, our state has welcomed people from all over the world. On this Kosovo Independence Day, we will continue this tradition by recognizing the distinct contributions Kosovars offer to our communities, helping to add to the rich and diverse fabric of our Empire State. Congratulations and Happy Independence Day!”

The ceremony was well attended by state officials, representatives, distinguished guests, members of the diplomatic corps, community leaders and dignitaries. Among them, Head of Kosovo’s General Consulate Frymezim Isufaj delivered the welcoming remarks. The U.S. representative of New York’s 15th congressional district and co-Chair of the Congressional Albanian Issues Caucus, Ritchie Torres greeted the gathering. The address by the career diplomat Ambassador William Walker, highly regarded in the community for his role in exposing the atrocities committed on the Kosovo Albanian population at the hands of the Serbian regime before the outbreak of the war, brought back for the participants the very moment when Kosovo’s parliament proclaimed the country’s independence in 2008.

Fourteen years later, Bronx Borough President Vanessa Gibson proclaimed “February 17^th – a day of celebration, of recognition and a celebration of survival – as the Bronx Day of Kosovo’s Independence.” In partnership with the New York State, she presented Ambassador Frymëzim Isufaj with a proclamation and recognized the 2022 honorees for their contribution to the Borough and New York state in areas of healthcare, journalism and community activism: Dr. Sulejman Celaj, Dr. Eleonora Gashi, Rafaela Prifti, Esad Rizai. A posthumous tribute was presented to Ali A. Rizai with a National Hero citation.

I asked the Acting Secretary of State Rodriguez for his perspective on the celebration this year and in the future. He said that “it presents an important opportunity to recognize the work that’s done among the Kosovo community, and also helps to build those ties and celebrate them. Obviously today is the 14^th annual event and next year will be the 15^th anniversary, but it is an important one for the New York State for recognizing one of its many different, diverse communities. It is a good opportunity to connect and celebrate. Our goal is to connect and support our immigrant communities. The office of New Americans is critical to that. I look forward to making sure that we don’t forget anyone in our conversation about making New York as diverse and as vibrant as we can amongst all of our new American communities.

Mr. Rodriguez noted that the message to the Albanian community is that “we know you are here, we love your contributions to our communities and to our life. We will continue to celebrate it and to help all the Albanians continue to build their businesses, thrive and support their communities in every way now and in the future.”

The ceremony concluded with the symbolic act of raising the Kosovo flag at Grand Concourse and 161 Street seemingly spreading across the 4,610 miles distance between the borough of the Bronx and the Republic of Kosovo.

Analizë gjeopolitike nga Rafael Floqi/

Besueshmëria e Uashingtonit bazohet në qëndrimet  e kaluara, duke theksuar se “Unë jam këtu sot jo për të filluar një luftë, por për të parandaluar një të tillë”, por a mjafton kjo ? 

Shtetet e Bashkuara, s’duhet vetëm të mjaftohen, siç ka bërë Biden deri tani, duke i thënë “Putinit, nëse ti pushton Ukrainën, ne do të bëjmë këtë apo atë veprim, do marrim këtë apo atë sanksion. Aktualisht ne nuk po shohim masa parandaluese nga Shtëpia e Bardhë. Shtëpia e Bardhë duhet të vendoste sanksione ndaj Rusisë tani. Konkretisht ndaj institucioneve të tyre financiare, bankave, mbi vetë Putinin dhe miqtë e tij, mbi asetet e tyre, por më e rëndësishmja për të ndaluar aktivizimin e Nord Stream 2 (pasi ndërtimi i tij në fakt ka përfunduar dhe heqja e sanksioneve për këtë gazsjellës u bë për të paqtuar Gjermaninë u morën nga Bideni qysh javën e parë të punës.)

Çfarë janë sanksionet dhe dilema e tyre  

Sanksionet janë një nga mjetet më të zakonshme të diplomacinë ndërkombëtare dhe një nga më të diskutueshmet. Edhe pse ato kanë qenë në përdorim për dekada, në vitet e fundit, shtypja e butonit të  sanksioneve është bërë standarde, si përgjigje ndaj polemikave ndërkombëtare. 

Por a janë ato një mjet efektiv? Për avokatët e tyre, sanksionet janë një mënyrë për të rritur presionin mbi qeveritë që shkelin parimet normative ndërkombëtare, pa iu drejtuar drejtpërsëdrejti luftës. Po për kritikët e tyre ato janë të paefektshme, dhe janë pak më shumë se një teatër politik, më me shumë gjasa që dëmtojnë më shumë të pafajshmit sesa personat e synuar. Pra sanksionet janë jashtëzakonisht të diskutueshme. Problemi themelor është pikërisht ‘dilema e sanksioneve’. Kjo vjen nga ankesa ndaj sanksioneve, dhe të përdorimit me lehtësi të tyre, dhe polemikat rreth ndikimit të tyre Sanksionet që ndëshkojnë më shumë një vend sesa liderët e tyre, ato gjithashtu, rëndojnë më shumë mbi të pafajshmit. Dhe natyrisht në sistemet autoritare dihet që liderët as që pyesin shumë për vuajtjet e popullit të vet . Nga na tjetër në një ekonomi globale  dhe kur qysh në fillim të presidencës së tij administrata Biden bllokoi gazsjellësin amerikan Keystone  dhe licencat për shpimet e naftës duke çuar në rritjen e çmimit të saj  dhe ndoshta duke u bërë shkak edhe për këtë gjendje në Ukrainë, pasi ajo i dha rol Rusisë në tregun e naftës dhe riti burimet e saj ekonomike.

Një raport nga Capital Economics paralajmëroi se lufta në Ukrainë mund ta shtyjë çmimin e naftës në 120 dollarë për fuçi dhe të shtojë 2 pikë përqindjeje në inflacionin në tregjet e zhvilluara. Kjo do të shtrëngonte shtrydhjen e standardeve të jetesës në SHBA, ku inflacioni parashikohet të arrijë mbi 7 për qind. Konflikti aktual gjeopolitik midis Rusisë dhe Ukrainës do të ketë një ndikim të madh në sigurinë energjetike të Evropës. Ai gjithashtu do të theksojë cenueshmërinë energjetike të Evropës në një masë të konsiderueshme. Në të njëjtën kohë, të tre fuqitë sigurisht që do të vuajnë për shkak të ngërçit aktual. Për shembull, Rusia do të përballet me një krizë të madhe financiare pasi eksportet e energjisë në Evropë do të ndalen. Në mënyrë të ngjashme, Ukraina do të vuajë si në aspektin e humbjes së tarifave të gazsjellësit transit ashtu edhe për sigurimin e energjisë. Në mënyrë të ngjashme, Evropa do të përballet me një mungesë energjie dhe një përshkallëzim të çmimeve të energjisë.

Dhe natyrisht të gjitha këto Putini i di, ndaj dhe ushtron presion pikërisht tani, dhe kjo nuk është vetëm një matje pulsi.

Thelbi i krizës aktuale 

Në zemër të krizës aktuale midis Uashingtonit dhe Moskës është kjo: Vladimir Putin ka grumbulluar trupa në kufirin e Rusisë me Ukrainën dhe ka lënë të kuptohet se ai mund të pushtojë. nëse nuk merr një garanci se Ukraina nuk do të anëtarësohet kurrë në NATO. ( Por jo vetëm kaq) Administrata Biden e refuzon atë kërkesë pa kontroll. Kombet e fuqishme, këmbëngul ajo, nuk mund të kërkojnë që fqinjët e tyre të bien nën sferat e tyre të ndikimit. 

Siç tha Sekretari i Shtetit Antony J. Blinken muajin e kaluar, “Një vend nuk ka të drejtë të diktojë politikat e një tjetri ose t’i tregojë atij vendi me kë mund të lidhet; një vend nuk ka të drejtë të ushtrojë një sferë ndikimi. 

Ky nocion duhet të hidhet në koshin e plehrave të historisë pasi ” Është një parim fisnik, thjesht një parim të cilit vetë Shtetet e Bashkuara nuk i përmbahen. Shtetet e Bashkuara kanë ushtruar një sferë ndikimi në hemisferën e tyre për gati 200 vjet, që kur Presidenti James Monroe, në mesazhin e tij të shtatë vjetor drejtuar Kongresit, deklaroi se Shtetet e Bashkuara “duhet të marrin në konsideratë çdo përpjekje” nga fuqitë e huaja “për të zgjeruar sistemin e tyre”. për çdo pjesë të kësaj hemisfere si të rrezikshme për paqen dhe sigurinë tonë.”

Doktrina Monroe

Duke dëgjuar zotin Blinken, mund të mendoni se Shtetet e Bashkuara kohë më parë e kanë hedhur këtë prerogativë mbi politikat e jashtme të fqinjëve të saj jugorë në koshin e plehrave të historisë. Nuk e ka bërë një gjë të tillë. Në vitin 2018, sekretari i shtetit i Donald Trump, Rex Tillerson, e quajti “Doktrinën Monroe “po aq të rëndësishme sot, sa ishte ditën kur u shkrua”. Një vit më pas, këshilltari i tij për sigurinë kombëtare, John Bolton, u mburr se “Doktrina Monroe është e gjallë dhe e mirë”.

Zyrtarët e Biden nuk e festojnë Doktrinën Monroe siç bënë paraardhësit e tyre të administratës Trump. por ata ende ushqejnë fqinjët e Amerikës. Zoti Biden nuk e ka lehtësuar embargon e Kubës. Ai as nuk i ka dhënë fund përpjekjeve të zotit Trump për të shkëputur Venezuelën, një qeveri tjetër autokratike që flirton me armiqtë e Amerikës, nga tregtia globale. Shtetet e Bashkuara gjithashtu ushtrojnë ndikim të konsiderueshëm përmes “fuqisë së butë” të tyre. Për shkak se Shtetet e Bashkuara kanë një ekonomi dinamike dhe një shoqëri të hapur, marrëdhëniet e ngushta me Uashingtonin janë më tërheqëse për fqinjët e Amerikës, sesa marrëdhëniet e ngushta me Moskën për fqinjët e Rusisë.

Por është disi zhgënjyese, sepse ne aktualisht nuk po shikojmë, një vendim bipartisan nga Kongresi. Edhe pse kjo ishte një nga gjërat e para që u premtua, se ne do të largonim një farë fryme dypartiake nga Uashingtoni, D.C. Duket se këto janë nga llojet e gjërave që i kanë trimëruar njerëz si Vladimir Putini. 

Posi mund të bëhet marrja e sanksioneve? Kjo arrihet duke shkuar pas oligarkëve, shokëve të tij, me sanksione ndaj atyre kanë investime në të gjithë botën, veçanërisht në perëndim, apo atyre që blejnë të gjitha pronat e mëdha të paluajtshme në Londër. A duhen synuar edhe ata? Patjetër. Miqtë e tij duhet të ndiejnë dhimbjen. Ai duhet të ndjejë dhimbjen. Kur flasim për marrjen e sanksioneve parandaluese mendoj se kjo është e rëndësishme. Putini e kupton forcën dhe SHBA duhet ta portretizojë atë si forcë reale. Ne nuk duam të shohim të ndodhë një pushtim e pastaj të themi se duhej marrë ky apo ai sanksion.  Shtëpia e Bardhë dhe Demokratët po flasin për vendosjen e sanksioneve pas pushtimit, kjo është pas faktit. Ne duhet të tregojmë veprime tani, për të ndaluar një pushtim për të rikthyer stabilitetin në zonë.

Perëndimi duhet të kthehet “nga një strategji reaktive në proaktive”

Perëndimi duhet të kthehet “nga strategji reaktive në proaktive” kur merret me Rusinë, tha të mërkurën edhe ministri i jashtëm i Ukrainës. Duke folur për mediat e huaja në një konferencë në internet për konfliktin në vazhdim, situatën aktuale në rajon dhe se çfarë mund të bëhet për të qetësuar tensionet, Dmytro Kuleba tha se Ukraina është “historikisht, politikisht dhe kulturalisht” një pjesë e Perëndimit.

“Rusia ndërtoi infrastrukturën e saj ushtarake pranë kufirit ukrainas dhe me të po teston reagimin e Perëndimit,” tha ai, duke shtuar se pranverën e kaluar Ukraina filloi “t’u binte të gjitha këmbanave” pasi Rusia përqendroi trupat në kufi. Ukraina është e gatshme të takohet me Rusinë “në çdo format për të kërkuar zgjidhje diplomatike”, tha kryediplomati ukrainas. “Ne kurrë nuk jemi fshehur nga negociatat.” Rusia, tha ai, ka pushtuar Gjeorgjinë dhe Ukrainën, dhe për këtë arsye, është Perëndimi, jo Rusia, që duhet të kërkojë garanci sigurie.

Ruleta ruse e desinformimit mediatik

Ndërkohë Putini po përpiqet të tregoje kufomat, videoklipet e ndërtesave të hedhura në erë, pajisjet ushtarake ukrainase të vënë në skenë dhe aktorët që luajnë rusisht. Kremlini planifikon të prodhojë një film që do të krijonte një pretekst për një ndërhyrje në Ukrainë. Ndërkohë, Rusia ka operativët e para-pozicionuar të trajnuar në luftën urbane për të kryer një sulm me flamur të rremë ndaj forcave të saj në Ukrainën lindore, gjithashtu për të sajuar një justifikim për luftën. Dhe Kremlini kështu planifikon të instalojë një udhëheqës pro-rus në Ukrainë, pasi ka zgjedhur tashmë një kandidat të mundshëm. 

Këto janë disa nga zbulimet e jashtëzakonshme të bëra nga Shtetet e Bashkuara dhe qeveritë britanike në javët e fundit, pothuajse në kohë reale, si pjesë e një përpjekjeje të bashkërenduar për të ekspozuar lëvizjet e ardhshme të presidentit rus Vladimir Putin në Ukrainë, dhe duke bërë kështu, duke i shpallur synimet hapur i prishin planet ruse. Kjo sqaron një kuptim të ri në Uashington se hapësira e informacionit mund të jetë ndër terrenet më të rëndësishme që po konteston Putini.

Ky nuk ishte gjithmonë rasti. Në vitin 2014, Shtetet e Bashkuara dhe aleatët e tyre u kapën të befasuar jo vetëm nga pushtimi i Ukrainës nga Rusia, por nga fushata e gënjeshtrave që e shoqëruan atë. 

Administrata Biden në veçanti duket se ka nxjerrë mësime nga kjo përvojë. Duke nisur një fushatë proaktive për të quajtur bllofet e Kremlinit, Shtëpia e Bardhë shpreson të prishë planet e Moskës. Por edhe nëse, siç duket e mundshme, nuk arrin këtë qëllim, fushata e zbulimeve të Uashingtonit mund ta bëjë më të vështirë për Kremlinin të përdorë dezinformata për të shmangur fajësinë për veprimet e tij pas një ndërhyrjeje dhe për të ndihmuar në ndërtimin e mbështetjes publike në Shtetet e Bashkuara dhe Evropa për një përgjigje më të mprehtë. Për shkak se gara e informacionit ka natyrë asimetrike – Kremlini, ndryshe nga Shtëpia e Bardhë, përballet me pak kufizime normative në sjelljen e tij – përpjekja mund të mos e gjejë Rusinë tërësisht të papërgatitur. Por a e ka pritur Moska këtë. Kremlini mund të ketë pritur që Uashingtoni të vinte re përgatitjet e tij të rreme për flamurin, por me gjasë nuk e kishte parashikuar që administrata do të lëvizte kaq shpejt për t’i zbuluar ato.

Sigurisht, kjo strategji nuk është pa dobësi. Duke ndarë informacionin në kohë reale, Uashingtoni rrezikon të ekspozojë burime dhe metoda të rëndësishme të mbledhjes së inteligjencës. Nëse Kremlini kupton se nga vijnë rrjedhjet, ai mund t’i mbyllë ato, duke i lënë Shtetet e Bashkuara dhe partnerët e tyre pa informacione të caktuara me cilësi të lartë pikërisht në një kohë kur ai informacion është më i nevojshëm.

Qëllimi i Putinit,- minimi i besueshmërinë së qeverisë tek SHBA

Në planin afatgjatë, Uashingtoni do të ishte i mençur t’i kujtonte se një nga qëllimet thelbësore të Putinit është të minojë besueshmërinë e qeverisë së SHBA dhe deklaratave të saj në botë. Shtëpia e Bardhë duhet ta vështirësojë gjithashtu këtë detyrë, me kalimin e kohës, duke nxjerrë më shumë informacion në lidhje me provat që ka mbledhur. Tani për tani, administrata mund të rezistojë në shfaqen e një ton luftarak me gazetarët të cilët, duke kërkuar prova, në fakt po bëjnë punën e tyre. 

Sanksionet ekonomike janë mjete të shpejta

Edhe për vendin që përdor shumicën e sanksioneve të gjitha—Shtetet e Bashkuara—janë shumë e diskutueshme. Sipas fjalëve të një analisti amerikan të shquar të politikës së jashtme: “Sanksionet nuk funksionojnë” është një fjalë e dëgjuar shpesh si refren… Ajo që nuk mund të diskutohet, megjithatë thuhet se sanksionet ekonomike janë mjete të shpejta, duke u bërë mjeti politik i zgjedhur për Shtetet e Bashkuara në botën e pas Luftës së Ftohtë.

Në të vërtetë, sanksionet ekonomike janë gjithnjë e më shumë në qendër të amerikanëve dhe politika e jashtme si një mjet politik për të zgjidhur disa çështje: për të frenuar përhapjen e armëve të shkatërrimit në masë, në promovimin e të drejtave të njeriut, në dekurajimin e agresionit në mbrojtjen e mjedisit, ose në pengimin e trafikimit të drogës.

Fushata proaktive e administratës për zbulime mund të mos e pengojë Putinin të pushtojë Ukrainën ose të izolojë presidentin Joe Biden nga erërat politike që mund të shkaktojë një zhvillim i tillë. Por Shtëpia e Bardhë meriton meritën për të qenë jashtëzakonisht e shkathët në ndërlikimin e planeve të Moskës, duke e bërë më të vështirë për Kremlinin të shmangë fajin me gënjeshtra dhe, ndoshta, duke mposhtur Putinin në lojën e ruletës ruse të informacionit.

Besueshmëria e Uashingtonit bazohet në veprimet e kaluara, duke theksuar “Unë jam këtu sot jo për të filluar një luftë, por për të parandaluar një”. Megjithatë, brenda dorezës prej kadifeje mbetet një grusht hekuri. 

Ndërkohë një zyrtar i Shtëpisë së Bardhë thotë se Sekretari i Shtetit Antony Blinken dhe ministri i Jashtëm rus Sergey Lavrov do të diskutojnë një samit të mundshëm midis Presidentit Joe Biden dhe Presidentit rus Vladimir Putin kur të takohen më vonë këtë javë. Por zyrtari shtoi një fjalë kujdesi për ato diskutime. “Blinken dhe Lavrov do të diskutojnë më tej nëse pushtimi nuk ka filluar deri atëherë – në këtë rast gjithçka ka përfunduar”, tha zyrtari. Një zyrtar tjetër i lartë shtoi se aktualisht nuk ka plane për një samit kur bëhet fjalë për kohën ose formatin.

Natyrisht, Ukraina ka të drejtë të krijojë një politikë të jashtme të pavarur. Por politika e jashtme nuk është një ushtrim i moralit abstrakt; ajo përfshin çështje të fuqisë. Dhe Shtetet e Bashkuara dhe aleatët e tyre evropianë nuk kanë fuqinë për t’i mohuar Rusisë një fjalë për të ardhmen e Ukrainës, sepse ata nuk janë të gatshëm të dërgojnë djemtë dhe vajzat e tyre për të luftuar atje. Në mënyrë implicite, administrata e Biden-it tashmë e ka pranuar se:” NATO nuk ka plane të pranojë Ukrainën së shpejti, sepse një veprim i tillë do të angazhonte Shtetet e Bashkuara dhe Evropën për mbrojtjen e Ukrainës. Dhe nuk ka asnjë shans që Shtetet e Bashkuara dhe Evropa ta bëjnë këtë angazhim nëse do të nënkuptonte luftimin e trupave ruse. 

Ndërkohë luftimet përgjatë vijës së kontaktit në Ukrainën lindore po nxehen. Forcat ukrainase dhe përfaqësuesit e Republikës së vetëshpallur Popullore të Donetskut akuzuan njëri-tjetrin se kishin hapur zjarr në territorin e njëri-tjetrit të enjten. Kremlini e quajti incidentin “një çështje me shqetësim shumë të thellë”. Departamenti Amerikan i Shtetit paralajmëroi më parë për këto sulme si provokime.

 Zgjidhja më e mirë

Për sa kohë që Moska është gati të kërcënojë me luftë, ajo mund ta mbajë Ukrainën jashtë NATO-s. Administrata Biden thjesht nuk dëshiron ta pranojë këtë publikisht, nga frika e demoralizimit të qeverisë ukrainase dhe inkurajimit të zotit Putin për të bërë kërcënime edhe më të mëdha. Siç kanë sugjeruar Thomas Graham dhe Rajan Menon, zgjidhja më e mirë mund të jetë gjuha e zgjuar diplomatike që i lejon Moskës të pretendojë se ka bllokuar Ukrainën nga hyrja në NATO dhe Shtetet e Bashkuara dhe Ukrainës për të këmbëngulur se ajo mund të bashkohet ende në një të ardhme të largët, teorike.  Pavarësisht kësaj balance virtuale ,prioritetet më të larta të Amerikës duhet të jenë parandalimi i një lufte më të gjerë dhe sigurimi që Ukraina të mbetet një shoqëri e lirë e demokratike. Një marrëveshje që pranon në heshtje veton e Rusisë mbi aleancat ushtarake të Ukrainës ia vlen të gëlltitet për të arritur këtë, pasi në praktikë, Rusia tashmë e ka atë veto. Kjo është shumë më mirë se një pushtim rus në shkallë të plotë, i cili do të ekspozonte kufijtë e angazhimit të Amerikës ndaj Ukrainës dhe do ta kthente të gjithë vendin në një fushë beteje. Por a do të kënaqet Putini me kaq. Kjo është çështja.

Nga WOLFGANG MÜNCHAU – “Corriere della Sera”, 8 shkurt 2022 – Përktheu: Eugjen Merlika

Një aspekt i udhëheqësisë politike është të përballuarit me rrjeshtimin e saj duke ngritur pyetje të pavolitëshme. Është ajo që NATO do të jetë e detyruar të bëjë me Gjermaninë. Nuk do të ketë asnjë mundësi t’i vihet fre ambicjeve territoriale të Vladimir Putinit, nëse para së gjithash nuk do të fillohet t’i kërkohet rregull Gjermanisë. Ja tre pyetjet që, simbas mendimit tim, kërkojnë përgjigje të menjëherëshme.

Nëse Rusia do të dhunonte kufijtë e Ukrainës, a do t’ishte e gatëshme Gjermania të ndalonte gazsjellësin Nord Sream 2, edhe në rastin në të cilin Rusia do të kufizohej, fillimisht, të mësynte vetëm një pjesë të vogël të truallit ukrainas? Nëse Rusia do të pushtonte një vend antar të NATO-s, a do të votonte Gjermania për të vënë në veprim Nenin 5 të NATO-s mbi mbrojtjen e përbashkët?

PSD dhe shtetet federalë me shumicë PSD a marrin financime nga Rusia?  

Është e një rëndësie vendimtare që këtyre pyetjeve t’u sigurohet një përgjigje publike. Në të kundërt Gjermania do të vazhdojë të luajë lodërzat e saj me aleatët, siç ka bërë në të shkuarën mbi Nord Stream 2. Anxhela Merkel e kishte siguruar Joe Biden-in se zotohej të bllokonte Nord Stream 2 në çastin kur Rusia do të vendoste të kthente furnizimet energjitike në armë strategjike. Por as Merkel as Olaf Scholz nuk kanë menduar ndonjëherë t’i impononin sanksione Nord Stream 2, sepse zotimi i tyre formal në të vërtetë ishte një gënjeshtër e bukur dhe e mirë. Edhe nëse Gjermania do të pranonte të fuste në traktativa Nord Stream 2, ve bast se do t’i hante premtimet në rastin e agresionit rus mbi Ukrainën, në të njëjtën ditë të mësymjes. Gjermania nuk është aspak e gatëshme të flijojë sigurinë e saj energjitike për dashurinë kundrejt Donbasit. Gjermanët janë mjeshtër të pakalueshëm kur bëhet fjalë të këmbehen letrat në tryezë.

Ajo që bota ende nuk e ka kuptuar mirë është se deri në çfarë pike Gjermania është bërë aleate e Rusisë. E kjo nuk ka të bëjë vetëm me ndërhyrjen e Gerhard Shrëderit, megjithëse ndikimi i tij është ende shumë i fuqishëm në PSD. Në Gjermani ka një numër shumë të madh gjermanësh që ndjehen kulturalisht e politikisht të afërt me Rusinë. Ndoshta nuk deklarohen në një mëndje me Putinin, por udhëheqësi rus është një kundërshtar i njohur, ndërsa qytetari i thjeshtë nuk i kupton më udhëheqësit amerikanë si Xhorxh Bush e Donald Trump.

Mos të harrojmë fjalët e Frank Valter Shtainmaierit, presidentit gjerman, i cili ka deklaruar se gjermanët nuk do të luftojnë kurrë kundë rusëve, n’asnjë rast. Atëherë çfarë do të bëhet me Nenin 5 të NATO-s, klauzola e ndihmës së ndërsjelltë? Pikërisht për këtë arsye pyetja ime e dytë, e nënvizuar më sipët, merr një rëndësi të veçantë. Jam i bindur se parlamenti gjerman nuk do të miratonte kurrë vënien në veprim të Nenit 5 për sa i përket Gjermanisë. Simbas atij që do të gjendet në timonin e Vëndit n’atë çast, Gjermania madje mund të kërkojë ndalimin e një vendimi mbi Nenin 5 në gjirin e Këshillit të Atllantikut Verior. NATO-ja do të bënte mirë të përballohej me kohë me aleatët e saj mbi çështjen në fjalë. Kur them të përballohet në kohë, sigurisht nuk mendoj për një përplasje të ndezur ose sulmuese, sepse të fajësuarit e ndërsjelltë nuk çon n’asnjë drejtim. Mbaj parasysh një shqyrtim të thelluar që të shërbejë për të tfilluar qëndrimet e secilit. Në Gjermani nuk ka një rrahje të vërtetë mendimesh  mbi pasojat e panjohura të vijës së saj politike. Një tërësi pasojash që nuk janë vënë kurrë në diskutim kundrejt lidhjes së drejtpërdrejtë ndërmjet modelit ekonomik gjerman dhe dykuptimësisë së tij në politikën e jashtëme. Nëse modeli i juaj ekonomik priret të grumbullojë një tepri të gjërë e të pathyeshme pasurish të bllokuara ndaj pjesës tjetër të botës, i dilni përballë mundësisë së sanksioneve. Simbas kësaj vije qëndrimi kuptohet përse udhëheqësit e ndryshëm gjermanë kanë parapëlqyer gjithmonë të shkojnë krah për krah me diktatorët.

Meqë disa shtete më të vegjël në gjirin e Bashkimit Evropian ndjekin të njëjtën logjikë, BE matet shumë të përballojë Gjermaninë mbi argumentë të tillë. BE është formuar nga shumë Gjermani të vogla. Kriza e borxhit sovran në brendësi të zonës euro është shkaktuar, me të njëjtën përgjegjësi, si nga borxhi i Greqisë ashtu edhe nga mbifitimi i Gjermanisë. Gjermania arriti t’a drejtojë rrahjen e mendimeve në terma të drejtësisë tatimore. Bashkimi evropian u tërhoq mbrapsht, duke i lënë fushë të lirë Gjermanisë që bëri atë që deshi.      

Duhet të pranoj se kam humbur çdo shpresë për BE. Përse NATO duhet të pranojë lojën dyfishe të Gjermanisë? Arsyeja ndoshta duhet kërkuar tek diplomacia gjermane, që është shumë më e efëktëshme se sa fama e saj e din të lëvizë në përsosmëri lodrat e saj të zotërimit. Faktor edhe më përcaktues  gjithsej, duket se është një paragjykim që zhyt rrënjë në një të shkuar mjaft të largët. Klasa drejtuese amerikane ka mbetur e lidhur emocionalisht me Gjermaninë. Drejtuesit ushtarakë amerikanë kujtojnë guximin e Helmut Shmitit, kur lejoi vendosjen e raketave me rreze të mesme veprimi në tokën gjermane, megjithë protestat e vetë partisë së tij. Kujtojnë rolin e luajtur nga Helmut Koli mbas shkërmoqjes së komunizmit n’Evropë. E natyrisht adhurojnë BMW dhe Mercedesat e tyre.

Klasa politike në Francë e presidentët francezë, vlerësohen në terma të marrëdhënieve dypalëshe me Gjermaninë, që për Francën janë të një rëndësie më eprore se ato me Bashkimin evropian. Por ky është një qëndrim jo më i pranueshëm as për NATO-n as për Bashkimin evropian. Gjermania përbën verigën më të dobët e më të brishtë të qëndrimit perëndimor. NATO-ja duhet të zgjedhë ndërmjet përballimit me Gjermaninë ose lënies liri Putinit të veprojë, me ndihmën e fshehtë të aleatit më besnik të tij.

“Corriere della Sera”, 8 shkurt 2022   Përktheu Eugjen Merlika 

Shoqata Amerikano-Shqiptare e Zbatimit të Ligjit i dorëzoi “çekun e artë” kolegut Resmi Hasanpapa ne shenje vleresimi, respekti dhe mirenjohje per perkushtim ne sherbim te komunitetit, rendit dhe qetesise publike. Resmi Hasanpapa është efektivi i Policisë Rrugore që prej gjashtë vitesh punon si vullnetar Komisariatit Rajonal të Policisë Rrugore Tiranë. Ai u shperblye me një donacion  prej 10.000 dollarësh nga Shoqata Amerikano-Shqiptare e Zbatimit të Ligjit. Resmi Hasanpapa ka një histori të trishtë. Bashkë me kolegun e tij Allaman Dervishi ata kanë ndaluar në Tiranë një mjet të vjedhur dhe janë përleshur me dy autorët e armatosur, të cilët më pas kanë hapur dhe zjarr ndaj efektivëve. Allaman Dervishi mbeti i vdekur në vend dhe u shpall “Dëshmor i Atdheut”, ndërsa Resmi Hasanpapa mori një plumb në këmbë i cili e la në karrige me rroga gjatë pjesës tjetër të jetës. Përfaqësuesi i Shoqatës Erald Krisafi, në emër të drejtuesit të shoqatës Elton Shametaj, i ka dhuruar çekun z. Hasanpapa, dhe është shprehur se kjo shoqatë do të jetë gjithmonë e gatshme për t’i ardhur në ndihmë punonjësve të Policisë per sherbime te dalluara dhe te suksesshme. Shoqata Amerikano-Shqiptare e Zbatimit të Ligjit ka dhene shpesh here ndihme dhe per punonjes te tjere te Policise Shqiptare dhe te Policise se Kosoves.