Dukuria e shëmtuar nga një numër i konsideruar shqipfolësish  në Mal të Zi të cilet nuk e përdorin shqipen në dokumentet personale, duke refuzuar të drejtën kushtetuese, dëshmon injorancën, servilizmin apo vazalitetin ndaj pushtetit si ndërgjegje e vetëdije të ulët kombëtare që  nuk arsyetohet më asgjë ne pluralizëm. 

Nail  Draga

Çështja e barazisë se popujve në mjediset e ndryshme multinacionale vlerësohet përmes barazisë praktike dhe zbatimit të ligjeve në vendet përkatëse. Në vendet me traditë demoktarike këto çështje janë zgjidhur me kohë dhe janë pjesë e kulturës së qeverisjes shtetërore, ndërsa e kundërta është në vendet hegjemoniste, ku tipike janë vendet nga ish kampi socialist. Në këtë aspekt përjashtim nuk bën as Mali i Zi, sepse ndaj shqiptarëve ka ndjekur politikën e mohimit të barazisë kombëtare duke iu  mohuar te drejtën e përdorimit të gjuhës amtare në dokumentin personal gjatë kohës së monizmit.

Ndonëse me vonesë në pluralizëm u kriuan rrethana të favorshme në këtë aspekt, por, të një pjesë e popullatës shqiptare vazhdon të jetë  e pranishme psikologjia e hegjemonzmit shtetëror nga koha e monizmit. Andaj nuk ka si të shpjegojmë ndryshe situatën paradoksale, kur qytetari i përkatësisë kombëtare shqiptare nuk e realizon në praktikë një të drejtë të garantuar me ligj dhe kushtetutë e cila është në favor të identitetit dhe të barazisë kombëtare. 

Pasojat e politikës hegjemoniste

Nuk ka dilemë së kjo çështje nuk është e thjeshtë, sepse  e kaluara  ishte e hidhur dhe me pasoja. Andaj një vetëdije e tillë shtetërore ndaj  popullit tonë nuk mund të eliminohet lehtë, ku ne këtë gamë të qasjes  mund të kuptohet ngurrimi i shfrytëzimit te të drejtave të garantuara. 

Pikërisht në lidhje me barazinë gjuhësore  të qytetarëve në Mal të Zi ekziston Ligji për letërnjoftim(2007) si dhe Ligji për emrin personal(2008), që janë në favor të ruajtjës dhe mbrojtjës se emrit   personal që të shkruhet në gjuhën dhe alfabetin  e saj. Ndërsa  më së fundit në pluralizëm, ndonëse me vonesë për të parën herë kemi të bëjmë me tekstin e dokumentit personal  që është letërnjoftimi  edhe në gjuhën shqipe. Por, sa është duke u zbatuar në praktikë  një e drejtë e tillë  e garantuar nga popullata shqiptare në Mal të Zi, paraqet çështje për diskutim  të veçantë.

Pikërisht në  lidhje me këtë çështje në sajë të një informate që disponoj nga  ana e Ministrisë së Punëve të Brendshme të Malit të Zi,  për  periudhën kohore 01.01.2008 deri me 31.12.2019, që mban datën 25.6.2020, në Mal të Zi sipas komunave ku shqiptarët janë popullsi autoktone(Ulqin, Tivar, Tuz, Podgoricë, Guci, Plavë dhe Rozhajë) në gjuhën shqipe janë lëshuar 6380 letërnjoftime dhe 7254 pasaporta me emrin personal në gjuhën shqipe.   

Duke marrë parasysh se sipas regjistrimit të fundit të popullsisë në Mal të Zi(2011) si popullsi rezidente ishin  30439 shqiptarë, nga kjo i bie që vetëm 20.9% e shqiptarëve kanë letërnjoftim  në gjuhen shqipe dhe   23.8% pasaporta me të dhënat(emri e mbiemri) në gjuhën shqipe.   

Nuk ka dilemë se një informatë e tillë është shumë shqetësuese që dëshmon refuzimin e përdorimit të gjuhës shqipe në dokumentin personal, që është mohim i identitetit gjuhësor dhe kombëtar  të shqiptarëve në Mal  Zi.

Refuzimi i identitetit gjuhësor  në pluralizëm (?!)

Nëse në të kaluarën në kohën e monizmit, si pasojë e politikës unitariste të pushtetit ku  edhe kërkesa më elementare për barazi gjuhësore e kombëtare vlerësohej armiqësore dhe me pasoja, në pluralizëm gjërat kanë ndryshuar rrënjësisht. Andaj veprimet refuzuese  të përdorimit të gjuhës shqipe në dokumentin personal nga  individë të ndryshëm  nuk kemi  si ti kuptojmë ndryshe në pluralizëm por si  servilizëm  apo  vetidije të ulët kombëtare. 

Nëse një vlerësim i tillë mund të arsyetohet për të moshuarit, të cilët  e kanë përjetuar pabarazinë dekada  me radhë në monizëm, një qendrim i tillë nuk mund të arsyetohet tash në pluralizëm,  sepse  nuk ka pasoja ta mbash dokumentin personal me emër e mbiemër  në gjuhën shqipe. 

Nuk ka dilemë se kjo temë paraqet çështje të veçantë për analizë e hulumtim, jo vetëm në aspektin personal, familjar, por edhe ate shoqëror. Në këtë aspekt, edukimi shkollor duhet të jetë parësor për nxënësit tonë, por si mund të jetë shëmbull pozitiv për nxënësin shqiptar kur mësimdhënësi  i tij  dokumentin personal nuk e ka në gjuhën shqipe(!?). 

Andaj, mbetet që kjo çështje të trajtohet në vazhimësi në familje e shoqëri, për të eliminuar defektet ekzistuese duke eliminuar sindromin psikologjik të sistemit monist në favor të  mbrojtjës së identitetit kombëtar të popullsia shqiptare në Mal të Zi si kudo në mjediset demokratike.  

Servilizmi apo vetëdija e ulët kombëtare

Nëse me parë ishte e ndaluar nga viti 2007, letërnjoftimi  është në tre gjuhë, duke përfshi edhe shqipen që është dëshmi e barazisë gjuhësore edhe për shqiptarët në Mal të Zi. Eshtë çështje tjetër se ka mundësi të manipulohet në  ketë drejtim nga zyrtarët e gjendjës civile, duke mos i informuar qytetarët për ketë drejtë ekzistuese, apo duke i dhënë përparësi gjuhës zyrtare(malazeze). Kur kështu veprohet, p.sh. në komunën e Ulqinit ku shqiptarët janë shumicë absolute, në mjediset tjera ku janë pakicë as qe  ia vlen të diskutohet për këtë çështje.

Nëse për individët pa përgatitje shkollore një qendrim i tillë nuk duhet të jetë befasues,  për ata  më përgatitje të mesme apo të lartë shkollore nuk arsyetohet më asgjë, përveç me  servilizmin dhe komplekset e tyre personale, qe është për çdo gjykim. Madje një numër i konsideruar i tyre, jo qe nuk skuqen por duan edhe të shesin moral.

Në këtë aspekt përgjëgjësia kryesore  bie  mbi subjektët politike të shqiptarëve, si përfaqësuese autentike të tyre, sepse deri me tash nuk kemi pasur rast të dëgjojmë ndonjë diskutim në lidhje me këtë çështje identitare gjatë fushatave zgjedhore, duke marrë parasysh se elektorati i tyre votues është shqiptar. Një qendrim i tillë idiferent  thënë më së buti dëshmon  joseriozitetin e tyre ndaj identitetit gjuhësor e  kombëtar në përgjithësi, që është pjesë e programeve politike partiake.

Barazia gjuhësore dëshmi e barazisë kombëtare

Kujtojmë me këtë rast se e kaluara për shqiptarët në Mal të Zi ka qenë diskriminuese, sepse deri në vitin 1968 çdo gjë ishte në gjuhën serbe e ate me alfabet cirilik.  Ishte koha kur edhe  kërkesat për barazi  gjuhësore, në dokumenta personale apo dëftesat shkollore  cilësoheshin si kërkesa nacionaliste, nga del se pushteti kishte qasje hegjemoniste duke mos i përfillur kërkesat legjitime për barazi kombëtare  të shqiptarëve në këtë mjedis.

Por, pas vitit 1968, në sajë të rrethanave të reja shoqërore, si rezultat i demonstratave në ish Jugosllavi e në veçanti ata në Kosovë  patën jehonë pozitive edhe këtu sepse filluan të lejohen në përdorim librezat shkollore dy gjuhësore të shtypura në Kosovë, duke  u përdorur  për herë të parë në gjuhën shqipe, sepse  deri në ketë kohë gjuha shqipe dhe shkrimi i saj  ndalohej  së përdoruri, që dëshmohet përmes dokumentëve personale e ato shkollore. 

Ndërsa pas ngjarjeve në Kosovë të vitit 1981, në Mal të Zi u institucionalizu fushata antishqiptare shtetërore, ku kërkesat e ligjshme për barazi gjuhësore si p.sh. letërnjoftimi apo çërtifikatat e ndryshme  edhe në gjuhën shqipe cilësoheshin armiqësore. Ndonëse në rrethana të tjera shoqërore në pluralizëm, me vonesë  të konsiderueshme në vitin 2007 u legalizu  letërnjoftimi edhe në gjuhën shqipe, që paraqet dëshmi të barazisë  kombëtare të shqiptarëve në Mal të Zi. 

Ndonëse e mohuar dekada më radhë  një e drejtë e lejuar nuk bën të refuzohet nga popullsia shqiptare sepse nuk kemi të bëjmë me çështje personale, por me identitetin kombëtar, ku gjuha shqipe e shkruar është dëshmia autentike e një konstatimi të tillë. Andaj, në këtë aspekt duhet eliminuar abuzimin e refuzimin me angazhim të vazhdueshëm,  sepse punët tona nuk na i kryejnë të tjerët.

(9 dhjetor  2021)

Albin Kurti/

​I nderuar Zëvendës President i Komisionit Evropian, Përfaqësues i Lartë, z. Josep Borrell,I nderuar Komisioner, z. Oliver Varhelyi,Zonja e zotërinj,Të nderuar miq,Në këtë ditë, dy dekada më parë, u lirova nga burgu i Nishit në Serbi. Isha arrestuar më 27 prill 1999 në Kosovë, vetëm 34 ditë pas fillimit të bombardimeve të NATO-s ndaj Serbisë dhe caqeve të saj ushtarake e paraushtarake për ta ndalur gjenocidin në Kosovë.Njëzet vjet më vonë, shumë gjëra kanë ndryshuar në botë, por ende e gjejmë veten, dhe unë e gjej veten, duke luftuar për të njëjtat kauza dhe duke u përballur me kërcënime jo aq të ndryshme. Kauza e një Kosove sovrane dhe të pavarur, e cila tani është një realitet i njohur nga shumë dhe i mohuar nga pak, dhe kërcënimi në rritje nga fqinji agresiv.E nuk ka vend më të mirë se në këtë shtëpi të Evropës dhe në këtë familje të madhe evropianësh që t’i ndaj këto kujtime dhe të bëj thirrje për më shumë zgjim ndërsa ne së bashku përballemi me një kërcënim në rritje të autokratëve që po rriten gjithnjë e më shumë.Të nderuar të pranishëm,Qeveria e Republikës së Kosovës mirëpret mbledhjen e katërt të Këshillit të Stabilizim-Asociimit ndërmjet Bashkimit Evropian dhe Republikës së Kosovës. Megjithatë, kjo është mbledhja e parë e qeverisë sonë të re në këtë format.Kjo mbledhje është një piketë e rëndësishme në zbatimin e Marrëveshjes së Stabilizim Asociimit, veçanërisht në funksion të nisjes së fazës së dytë të zbatimit të prioriteteve politike në kuadër të Agjendës së Reformave Evropiane (ERA). Tashmë kemi miratuar planin e ri të ERA II me prioritete që vijnë nga MSA-ja më 4 tetor 2021, të cilin jemi zotuar ta zbatojmë me prioritet të lartë.Për ne, MSA-ja është një marrëveshje e rëndësishme ndërkombëtare. Kosova deri më tani ka treguar përkushtim dhe përpjekje në të gjithë spektrin e gjerë të reformave dhe nga të gjithë aktorët në përmbushjen e obligimeve që dalin nga MSA-ja. Prandaj, besojmë se ka ardhur koha që Kosova dhe Bashkimi Evropian t’i përshpejtojnë përpjekjet e përbashkëta për trajtimin e çështjeve më komplekse që kanë qenë pengesa në rrugëtimin tonë drejt fazës së ardhshme të procesit të integrimit në BE.Tani, më shumë se kurrë, kemi stabilitet politik, institucione të konsoliduara dhe vullnet të jashtëzakonshëm për ta bërë këtë, duke e bërë këtë, më shumë se një synim ideal, një objektiv realist. Për këtë qëllim, ne e konsiderojmë kritike për perspektivën e anëtarësimit në BE që dialogu politik, siç kërkohet në Titullin II të MSA-së, të jetë zyrtarisht i vendosur dhe plotësisht funksional në të gjitha sferat.Kosova është e përgatitur të angazhohet plotësisht në këtë fushë të reformave, si në aspektin politik ashtu edhe në aspektin e strukturës dhe kapaciteteve institucionale. Për më tepër, në përputhje me reformat e brendshme dhe në përmbushje të perspektivës së premtuar të BE-së, Kosova synon të aplikojë për anëtarësim vitin e ardhshëm.Ritheksojmë bindjen e fortë të popullit të Kosovës se e ardhmja e vendit tonë është brenda Bashkimit Evropian. Ekziston një mbështetje e fortë publike për integrimin në BE në mesin e qytetarëve dhe të gjithë aktorëve politikë në Kosovë, si dhe respektimin e vlerave të BE-së dhe gatishmërinë për t’i nisur reformat që e sjellin Kosovën gjithnjë e më afër anëtarësimit të plotë në Bashkimin Evropian. Evropa është kontinenti ynë dhe BE-ja është fati ynë.Besojmë se kushtet e BE-së duhet të jenë të drejta dhe të lidhura me progresin real dhe të na motivojnë të gjithëve që ta sjellim rrugën e Kosovës drejt BE-së më afër qytetarëve dhe ta bëjmë anëtarësimin më realist dhe më të qëndrueshëm.Dështimi i BE-së për ta realizuar premtimin pas përmbushjes së kushteve dëmton besimin në reforma dhe krijon një ndjenjë padrejtësie që minon besimin në BE-në. Pra, është e rëndësishme që vazhdimi i besimit në mesin e qytetarëve t’i shfaqë përfitimet e të qenit pjesë e BE-së me veprime konkrete duke filluar nga liberalizimi i vizave, duke qenë se besimi është shumë i nevojshëm në çdo vend që dëshiron të nisë rrugëtimin e vështirë të anëtarësimit në BE. Janë bërë 3 vjet, 4 muaj e 3 javë që nga rekomandimi për herë të dytë i Komisionit Evropian për heqjen e regjimit të vizave për qytetarët e Kosovës.Përveç shqetësimeve të shkaktuara nga pandemia COVID-19, për Kosovën dhe qytetarët e saj ky ka qenë një vit i jashtëzakonshëm. Ne mbajtëm dy palë zgjedhje demokratike të cilat ishin të organizuara mirë dhe shfaqën ngjyrat e vërteta të demokracisë. Zgjedhjet kombëtare prodhuan një shumicë të re në parlament dhe sollën legjitimitet dhe stabilitet në institucionet tona.Qeveria e re përbëhet nga persona të arsimuar mirë, me integritet të lartë dhe të orientuar drejt reformave, të cilët janë të etur për të shtyrë përpara suksesin. Si rezultat, kemi parë progres në të gjitha sferat. Pas një tkurrjeje prej 3.1% në vitin 2020, siç raportohet nga Banka Botërore, tani po përjetojmë një rritje të jashtëzakonshme ekonomike. Eksportet tona janë rritur për 66%, të hyrat tona janë rritur për 30% dhe kemi shtuar rreth 10 mijë vende të reja pune në ekonomi.Gjithashtu jemi duke udhëhequr në Ballkanin Perëndimor me mesataren më të lartë të qytetarëve të vaksinuar, mbi 1.6 milionë doza të administruara, dhe me më së paku raste të reja me COVID-19.Siç e kemi thënë shumë herë, për ne BE-ja fillon nga brenda, sepse reformat që nevojiten për t’u anëtarësuar në BE janë gjithashtu reforma që kërkohen nga qytetarët tanë për ta përmirësuar jetën e tyre.Fatkeqësisht, kjo nuk mund të thuhet për rajonin ku autokracia po rritet dhe bashkë me të edhe agresioni ndaj fqinjëve, një sjellje që duhet dënuar dhe shpresojmë që BE-ja të dërgojë mesazhin e saj të qartë duke mos lejuar avancimin në procesin e anëtarësimit për këdo që guxon të angazhohet në aktivitete të tilla armiqësore. Nuk bën të ketë fonde evropiane pa vlera evropiane.Gjithashtu ndjejmë keqardhje që katër marrëveshjet në kuadër të Procesit të Berlinit dhe Tregut të Përbashkët Rajonal nuk u materializuan për shkak të kërkesave të paarsyeshme që synonin ta bllokonin këtë nismë. Jemi plotësisht të përkushtuar për integrimin rajonal dhe besojmë se është koha e fundit që t’i trajtojmë mangësitë në këtë fushë duke shqyrtuar një bazë të re që zgjidh mosmarrëveshjet për terminologjinë, parasheh mekanizma të pavarur për monitorimin dhe zbatimin e marrëveshjeve të reja dhe na afron drejt BE-së.Ne kemi propozuar tashmë SEFTA-n (Southeast European Free Trade Agreement), e modeluar sipas EFTA-EEA, si një marrëveshje e cila trajton të gjitha çështjet e mësipërme dhe hap dyert për progres.

Anton Cefa

Falja është virtyti i të hequrit dorë nga hakmarrja për një fyerje a dëm që të ka bërë dikush, duke mposhtur zemërimin dhe pezmin që të nxitin për një veprim të kundërt.

E plazmuar që në kohët më të hershme dhe e ardhur derin në ditët tona, falja për shqiptarët ka qenë dhe është virtyt human, i fisëm burrërie dhe urtie.

E gjithë kultura shpirtërore e popullit tonë e ka dëshmuar këtë tipar të lartë moral. Falja është pasqyruar në folklor, është regjistruar në të drejtën zakonore, ka lënë jehonën e saj në histori dhe është përsëritur dhe përsëritet çdo ditë në praktikën jetësore.

Falja është e lashtë sa edhe krejt strukutura etike e popullit tonë. Ajo është e lidhur, e ndërthurur me përbërës të tjerë të kësaj strukture. 

Në të drejtën zakonore, falja është normë sjelljeje, aty-këtu edhe e veshur me petkun juridik. Shqiptari i Kanunit, nuk lejon ta prekësh në nder, ta fyesh, ta shash, ta rrahësh. Të gjitha këto raste dhe raste të tjera sjelljeje të kësaj natyre, ai i ka konsideruar si cenime të nderit dhe nderin e humbur e vë në vend me vrasje ose me falje.

Në “Kanunin e Lekë Dukagjinit”, sikur e kemi çekur më parë, thuhet: “Ndera (në kuptimin e nderit, A. Ç.) e marrun nuk shperblehet me gjȃ, por me të derdhun të gjakut, a me të falun fisnikisht, permbas ndermjetsis së dashamirëve” 1). Kleri ka luajtur një rol parësor në pajtimin e gjaqeve. 

Faljen, psikologjia e malësorit tonë e vlerëson si akt burrnor, si fuqi shpirtërore, që “i hyn gjithkuj në zemer”. “Falja, thotë Kanuni, asht burrni, asht fisniki, i hyn gjithkuj në zemer, nuk asht ligështi, por fuqi shpirtnore, trimni.” 2). “Burr i fortë e fistar di me falë gjakun, i ligu s’di me falë kurrë . . .”, 3). “Falja që bahet në emen të Kanunit, ka shkruar Ardian Ndreca, nuk ka të bajnë me faljen që akordon nji kryetar shteti, ajo nuk buron prej dyshimit se mos procedura ka pasë mangësina, por prej faktit se e mira qindron gjithnji mbi të keqen, forca e drejtë qindron mbi dhunën e padrejtë dhe e mund atë edhe tue falë.” 4).

Përndrit në të drejtën zakonore fisnikëria gjatë festimeve të faljes së gjakut, që çon dy familjet e armiqësueme jo vetëm tek pajtimi, por shpesh edhe tek një vëllazërim brez mbas brezi, bile edhe tek lidhje krushqie mes tyre. “Si t’u pajtohen zemrat shpijavet të dorërasit e shpis së të vramit, pijn gjakun e shoqi shoqit” (d. m. th., bëhen vëllezër, probatina, birazera). 5). Dhe më poshtë: “ . . . ndër njimi përgzime qesin pushkë e bahen si vllazen të ri nji nanet e babet.” 6).

Tek “Kanuni i Skanderbegut”, thuhet: “Asht punë e lavdueshme prej Kanunit qi pajtimi i gjakut të përjetësohet me krushqi ose me të pimë gjaku mes të dy djelmve të dy shtëpive.” 7).

Malësori fal me ndërmjetësinë e të tjerëve çdo rast që ai e konsideron si cenim të nderit, si p. sh., po e akuzoi kush faqe burrave të mbledhur në kuvend se rren, po e pështyu, po iu mat, a po i ra, po nuk i mbajti besën, po i dhunoi gruan, po e preku në mik (po ia vuri kush mikun në lojë a po ia shau, etj), po e preku në pronë e pasuni, etj. 8). 

Për t’u shënuar është se edhe gjaku i mikut, që është më i shtrenjtë se gjaku i babës, i djalit të vetëm, i vëllaut, etj., falet gjithnjë nëpërmjet ndërmjetësisë së shokëve e miqve. 9).

“Burri vritet, por nuk preket. Nuk i thohet kuj: “Mos më vra”, por i thohet: “Mos më prek”. Vrasa nuk ka turp. E rrahmja ka turp të madh, kore.” 10).

Lidhur me rrahjen, e njëjta konsideratë për nderin, dinjitetin njerëzor, ka qenë e përbashkët për të gjithë shqiptarët. John Cam Hobhouse e ka vërejtur një gjë të tillë. Ai shkruan: “Disiplina e tyre ushtarake nuk lejonte ndëshkime fyese”, prandaj ndodhte që ushtarët shqiptarë “varen, u pritet koka, por kurrë nuk rrihen” 11).

Dëshmi artistike të virtytit të lartë të faljes gjejmë te Këngët e kreshnikëve. Kreshnikët njëjtësohen me malësorët e kanunit. Në ato treva ku lahutari këndon trimëritë e bëmat heroike të kreshnikëve, në ato treva, malësori ka organizuar jetën e vet mbi bazën e ligjësisë dokesore. 

Është tipike, për çështjen që trajtojmë, rapsodia “Lule Frangu”. Shkurt, përmbajtja e rapsodisë : dy feudalë të huaj: Lule Frangu, (freng), dhe Turku (turk), si kapën në fjalë me njëri-tjetrin vënë bast për vajtje-ardhje Shkodër-Vlorë brenda dite, duke vënë peng gratë, fëmijët, pasuninë, pronat, etj. Ndërkohë që Lule Frangu nuk është kthyer ende, dhe është afruar perëndimi i diellit, Turku duke menduar se Luli nuk do të kthehet brenda afatit, shkon te kulla e kundërshtarit me qëllim t’i përdhunojë të shoqen. Kthehet Lule Frangu dhe kur e sheh në oborrin e tij Turkun, don ta vrasë edhe pse ai bie në gjunj dhe i kërkon falje; por ndërhyn e shoqja, Ajka, (në këtë rapsodi, mesa e Mujit dhe motra e Zukut Bajraktar), dhe e revoltuar i drejtohet të shoqit në emër të zakonit kanunor dhe të psikologjisë malësore, që ai si i huaj që është nuk i njeh:

“Për jetë t’ande, zot-o, ndale dorën

………………………………………

Vritet Turku, por Kanuja s’vritet.” 12).

E drejta zakonore kërkon, pa e vënë fare në diskutim, të falet ai që të kërkon falje, ai që të bie ndore, ai që të dorëzohet.

Në këngën e Basho Jonës, shkjau Radi bie ndore dhe i kërkon falje Mujit, dhe ky, pa kurrfarë mëdyshjeje, duke vepruar sipas kanunit, i falë jetën, edhe pse ai i kishte vrarë shtatë djemtë:

“Ndore tande Gjeto Basho Muji,

Me ma falë ket ditë të sodit,

Se shtatë Omera vetë t’i kam pre.” 13).

  *   *   *

Historia na jep sa e sa raste që pohojnë se falja është e ngulur thellë në traditën etike të popullit tonë. Njihet botërisht që shqiptarët nuk i kanë vrarë robët e luftës. Ka aq e aq prova. Po përmendim vetëm disa.

“Të rreptë dhe të pamëshirshëm në luftë, ka shkruar Konica, shqiptarët, besnikë të kodit të tyre kombëtar të nderit, kur mbaron beteja, nuk harrojnë kurrë normën: “Koka e ulur nuk pritet”.

“Në raportin dërguar Luigjit XII, Mbretit të Francës, të datës 27 qershor 1510, nga Seneschal-i i Madh i Normandisë, që ishte një nga gjeneralët që komandonte forcat ushtarake në Itali, gjejmë një krahasim mahnitës mes etikës së sllavëve dhe asaj të shqiptarëve. ‘Sllavët’ shkruan Seneschal-i i Madh, ‘janë mizorë në luftë, sepse ata i vrasin të gjithë ata që mundin dhe nuk mbajnë të burgosur. . . . Sa për shqiptarët, ata kanë treguar një sjellje krejtësisht të ndryshme dhe i kanë trajtuar me dashamirësi robët.”  14).

Konica na ka sjellë edhe një shembull tjetër: “Historiani bizantinas, Nikephoros Gregoras, që nuk dyshohet se nuk ishte proshqiptar, pohon faktin se shqiptarët nuk vrasin dhe as nuk mbajnë skllav një armik të mundur.” Konica shton: “Në kohët moderne vetëm shqiptarët, nga të gjithë kombet e Europës Juglindore njihen që i kanë qëndruar besnikë traditës kalorsiake të kursimit të armikut të mundur” 15).

Udhëtari anglez i gjysmës së parë të shek. XIX, David Urquhart, personalitet politik në qarqet drejtuese angleze të kohës, i habitur nga ky zakon kalorsiak i shqiptarëve, ka shkruar në përshtypjet e tij të udhëtimit në vendin tonë: “Kush ka dëgjuar që në luftat e shqiptarëve të vritet armiku i mundur?” 16). 

“Ai që i dorëzohet shqiptarit e di me siguri që është i falur”, është shprehur Franz Baron Nopsca. Dhe, duke iu referuar Barletit, po ky studiues thotë: “Skendërbeu u suall me tradhtarë nga farefisi pikërisht siç bën sot çdo fshatar i malësisë.”17).

“Gjergj Kastrioti, ka shkruar Tajar Zavalani në veprën “Historia e Shqipnis”, ishte i pamëshirshëm me anmiqtë, por gjithmonë i gatshëm me falë ata që i kishin ba keq dhe që i kërkonin ndjesë.” 18). Ai i fali dhe i afroi pranë vetes me dashuri e zemërgjerësi ata që e tradhtuan: Mojz Golemin, Hamza Kastriotin, Gjergj Stres Balshen.

Udhëtari anglez, E. Spenser, ka vërejtur që tek shqiptarët “fyerja nuk falet kurrë dhe ata e ndjekin padrejtësinë deri në vdekje.” 19). E vërteta është se shqiptari, i vetëdijshëm për vlerat e larta morale të tij, është dinjitoz 20), vlerëson lart dinjitetin dhe peronalitetin e vet dhe të tjerëve, (Ja ç’thotë fjala e urtë: “Po s’nderove veten, s’të nderon njeri”), dhe nuk lejon që të nëpërkëmbet prej kuj; pra “e ndjek padrejtësinë deri në vdekje”, por në të njejtën kohë ai di të falë dhe faljen e vlerëson si një akt moral të fisëm.

Duhet të themi edhe këtë: Shqiptari vërtet fal, por e ka të vështirë dhe gati të pamundur të kërkojë falje.Vepron mbi karakterin e tij, në këto raste si edhe në disa raste të tjera sjelljeje njësoj krenarie e pamotivueme.

(Po e themi ndër kllapa: vërejmë tek amerikanët, që nga qytetari më i thjeshtë dhe deri tek  Presidenti i shtetit, një predispozicion shpirtëror për t’u admiruar të këtij virtyti që konkretizohet me aq ndjesi tek shprehjet: “I apologise”, “I’m sorry!” ).

Historia jonë njeh edhe falje masive gjaqesh, në rang kombëtar, në raste të rrezikimit të atdheut. Si një eveniment i pashlyeshëm në kujtesën e kombit, do të mbetet pajtimi i gjaqeve në Kosovë, nga burra të urtë të drejtuar nga atdhetari i flaktë Anton Çetta, në prag të ngjarjeve të mëdha që parapërgatitën Pavarësinë e saj.

Nuk qe ajo, një falje gjaku kanunore, me pagesa e shpërblime, qe një falje e pajtim i ushqyer nga ideali i shtrenjtë kombëtar, nga dashuria për atdheun dhe  afshi i ndezur për lirinë aq të dëshiruar. Ja si e ka ideuar ai këtë ngjarje madhore: “Ne fill e kemi përjashtuar mundësinë e dëmshpërblimit apo të pagesës së gjakut: pajtimi i gjithmbarshëm i popullit shqiptar duhet të jetë një vepër fisnike, vetëm një gjest i përvuajtërisë dhe shpirtmadhërisë së popullit tonë  . .  .” 21).

Shkëlqeu në ditët tona dhe do të shkëlqejë në histori falja e ish-të burgosurve dhe ish-të përndjekurve nga diktatura komuniste ndaj atij segmenti të turpshëm të shoqërisë sonë që u vu në shërbim të saj, duke u bërë vegël e verbër e krimit vëllazëror. Po ia lë fjalën Sami Repishtit: “Ata që u dërmuan në peshën e drurit të pagdhendur, që vuajtën thyerjen e gjunjve dhe të kockave me çekan, që u dogjën me hekur të skuqur në trup dhe me cigare në sy, ata që u varën për pemë e dritare të qelive për ditë e javë të tëra pa bukë e pa ujë, gratë e vajzat shqiptare që u varën për litarë gjatë periudhave mujore që të bëhen objekte talljeje për rojet e kuqe shtazarake, të gjithë ata që gjithë jetën e kaluan të përbuzur e të përndjekur (si nëna, motra e vëllau im), sepse deshtën të jetojnë si njerëz të lirë, e gjithë kjo turmë fatkeqe që i tha JO! dhunës, gënjeshtrës, urrejtjes, shnjerëzimit, refuzoi hakmarrjen me qëllim që të mos shkaktojë viktima të reja, të mos lëndohet akoma më shumë nëna shqiptare.” Dhe më poshtë:  “ . . . Me një qëndrim të këtillë, ish të perskutuarit nga murtaja komuniste kanë këputë zinxhirin e hakmarrjes në vendin tonë që ka dëmtuar kaq rëndë shoqërinë shqiptare shekuj me radhë.” 22).

Vlerën e lartë morale të faljes dhe rëndësinë e saj, Repishti e ka cilësuar kështu: “Koncepti fetar dhe qytetërues i faljes së fajit njeh shpërblimin e aktit: shenjtërimin e jetës njerëzore nga të gjithë.” 23).

Mjerisht, falja mbet thjesht si një dorë e shtrirë drejt fajtorit, ndërgjegjja e çoroditur e të cilit nuk e pranoi. 24). Kjo u pasua nga mungesa e evidentimit dhe e demaskimit zyrtar të krimit dhe të kriminelit, përveçse me tullumbace fjalësh e fjalimesh të udheheqësve partiakë “demokratë”, nga heshtja e plotë e drejtësisë për gjenocidin e pashembullt që u ushtrua në atdheun tonë për afër 50 vjet dhe nga mbetja e pushtetit në dorë të ish-komunistëve dhe bijve të tyre.  

Shpresojmë dhe besojmë se ndërgjegjja shqiptare, e ngulur thellë në traditat e shëndosha etiko-morale të popullit tonë, do të gjejë forca, siç ka ndodhur gjithmonë, të kapërcejë gjendjen e krijuar dhe të ecë në rrugë të drejtë të progresit.

Referenca dhe sqarime

1). “Kanuni i Lekë Dukagjinit”, f. 129, & 597.

2). “Kanuni i Skanderbegut”, f. 208, & 3356. 

3). Xhemal Meçi, “Kanuni i Lekë Dukagjnit – Variant i Pukës”, Botime Çabej MÇM, Tiranë, 1997, f. 98, &255.

4). Ardian Ndreca, “Ndikimi i Kanunit në ruejtjen e identitetit shqiptar”, “Hylli i Dritës”, 2007 / 1, Shkodër. 

5). “Kanuni i Lekë Dukagjinit”, f. 185, & 988.

6). “Kanuni i Lekë Dukagjinit”, f. 197, & 3150.

7). “Kanuni i Skanderbegut”, f. 197, & 3150.

8). Sipas “Kanunit të Lekë Dukagjinit”, botimit që cituam më lart, f. 129-131.  

9). Bernardin Palaj, ndër njohësit dhe studiuesit më të mirë të kanunit ka shkruar: “Po te cili Homer do t’a gjejmë na nji shembull ma të bukur burrnijet se kte të burrave të kanunit. Tata qi ndjek gjaksin e të birit për ledinë, shi at herë kur të jet tuj e ba të dekun, atij qi i thau zemren, jeten me ja falë e besë e ndore me i dhanë, pse gjaku ate e xuni, e tuj u ra gjujvet, ndore tokës i ra!” (Nga Atë Bernardin Palaj, vepër e cituar, f. 59.)

10). “Kanuni i Skanderbegut”, f. 210, & 3398.

11). Hobhouse, J. C. A journey through Albania and other provinces oh Turkey in Europe and Asia, to Costantinople, during the years 1809 and 1810, London, 1813, p. 148. Cituar sipas Shpëtim Memës, vepër e cituar, f. 77.

12). “Visaret e Kombit”, f. 34-35 (e Shtojcës). 

13). “Visaret e Kombit”, “Basho Jona”, f. 150.

14). Faik Konitza, vepër e cituuar. 94-95.

15). Faik Konitza, vepër e cituar, f. 45.

16). Urquhart, D. “The Spirit of the East”, v. II, Second Edition, London, 1839, p. 260; Cituar sipas Shpëtim Memës, vepër e cituar, f. 81.

17). Franz Nopcsa, “Karakteri i shqiptarit”, në revistën “Kultura popullore”, viti 1983, nr.1, f. 197.

18). Tajar Zavalani, vepër e cituar, f. 127-128. 

19). Spencer E. “Travels in European Turkey through Bosnia, Servia, Bulgaria, Macedonia, Thrace, Albania and Epirus, ëith a visit to Greece and the Ionian Isles”,v. 2, p. 168. Cituar sipas Shpëtim Memës, vepër e cituar, f. 77.

20). Rene Pinon, “Revue de deux Mondes”, dhjetor, 1909: “Shqyptari në daç kje vezir i madh a bari në shkretin e Pindit, asht nji aristokratik, nji njeri i lirë, nji bujar. Bullgari, atje ndër fusha të Maqedonis, përkulet mbi shat e punon tokët e Turkut: Shqyptari asht mbreti i malevet. Gjuetar, bari, ushtar, ase cub, ai s’i shtrohet veç se kanunit të vet e s’pret ndimë veç prej armve të veta”. Cituar sipas: Atë Marin Sirdani, vepër e cituar, f. 39.

21). Cituar sipas artikullit të Don Lush Gjergjit: “Falja dhe pajtimi – parakusht jete, paqeje dhe qytetërimi”, gazeta “Illyria”, # 2146, 4-7 maj, 2012, f. 32.

22). Sami Repishti, “Mospërfillja e viktimave – akti final i paturpësisë qeveritare”, Gazeta “Illyria”, # 1705, 11-13 dhjetor, 2007, f. 34.

23). Sami Repishti, po aty.

24). Pati edhe ndonjë “mizë të bardhë”, që e ndjeu fisnikërinë dhe burrërinë e faljes. Po përmend Zef Malen, krijuesin e grupit komunist të Shkodrës, dhe vuajtësin e peshës së burgjeve të diktaturës përgjatë gjithë kohës së saj, i cili pati lëshuar thirrjen humane: “Ne duhet t”i biem në gjunj këtij populli dhe t’i kërkojmë falje për murtajën që ia kemi infektuar”. (Riprodhim mbi bazë të kujtesës).  

Nga DANILO TAINO “Corriere della Sera”, 24 nëndor 2021   Përktheu: Eugjen Merlika/

Në prag  të formimit të qeverisë pas-merkeliane në Gjermani, prirjet e gjermanëve në lidhje me marrëdhëniet e Vëndit të tyre me fuqitë e mëdha po ndryshojnë. Janë krejtësisht më pohenike se disa vite më parë mbi Shtetet e Bashkuara e më pak mbi Kinën e Rusinë. Duhet t’I mbajnë parasysh kançelari në pritje, socialdemokrati Olaf Scholz, dhe ortakët e tij të koalicionit, të Gjelbërtit dhe Liberalët. Në t’ardhmen kjo do të ndikojë mbi politikën e Evropës. Një përimtim i botuar  të hënën e shkuar nga amerikani Pew Research Center dhe nga gjermania Körberg-Stifung tregon se marrëdhëniet ndërmjet SHBA dhe Gjermanisë kanë hyrë në udhën e ndreqjes. Deri në vitin e shkuar, 79 % e gjermanëve mendonin se ishin të këqija, kundrejt 18 % që i quanin të mira.   

Sot, hulumtimi i kryer në shtator, sheh njw gjëndje të përmbysur: 71 % e quan marrëdhënien të mirë dhe 24 % të keqe. Pjesërisht do të ketë ndikuar ndryshimi i presidencës në Washington, me daljen nga skena të Donald Trump-it, i cili nuk i pëlqente shumicës së gjermanëve. Por sigurisht ka ndikuar ndërrimi i stinës gjeopolitike që bën të quhen më të rrezikshëm Pekini e Moska. Ndërsa në prill të 2020 gjermanët shihnin marrëdhënien me SHBA dhe Kinën njelloj të rëndësishme (37 me 36 %), sot 67 % gjykon si më të rëndësishme marrëdhënien me Washingtonin e vetëm 19 % parapëlqen Pekinin: një ndryshim i jashtzakonshëm përceptimi në një kohë shumë të shkurtër.

Edhe Rusia është në rënie në pëlqimin e gjermanëve: në 2020 25 % e pëlqente më shumë se Shtetet e Bashkuara, sot kuota ka zbritur në 16 %. Por ka një tjetër përfundim me një rëndësi të madhe për politikën evropiane: deri në vitin e shkuar, 54 % e gjermanëve konsideronte Francën partnerin e jashtëm më të rëndësishëm, kundrejt 10 % që tregonin SHBA; sot 44 % quan më të rëndësishëm partneritetin me Washingtonin  dhe vetëm 27 % atë me Francën (amerikanët vazhdojnë në shumicën e tyre të parapëlqejnë  Mbretërinë e Bashkuar). Në mbrojtjen e demokracisë dhe të drejtave njerëzore, 63 % e gjermanëve mbështet tezën se Shtetet e Bashkuara janë një partner, kundrejt 38 % që i mbështeste vitin e shkuar. Rezultatet janë me interes për të dyja brigjet e Atllantikut. Për Washingtonin Gjermania është, që nga mbaslufta, partneri më i rëndësishëm evropian e do të jetë i ngullulluar nga ky zhvillim. Në Berlin dhe në Bruksel, do t’a mbajnë parasysh kur do t’u duhet të mbushin me përmbajtje “Autonominë Strategjike” të Evropës, për të cilën flitet shumë.

“Corriere della Sera”, 24 nëndor 2021   Përktheu: Eugjen Merlika 

-Drejtuesit e institucioneve më të larta të Republikës së Kosovës me rastin e shuarjes së Senatorit Amerikan Bob Dole e kanë vlerësuar hero e përkahës i madh i lirisë dhe pavarësisë/

-Para më shumë se 22 viteve – 5 Mars 1999: Takimi Rugova-Dole ishte edhe një paralajmërim lirie për Kosovën…/

-Zëdhënësi dhe Këshilltari politik i Presidentit Ibrahim Rugova në vitet 2002-2006, Muhamet Hamiti: Presidenti Rugova e ka pasë emëruar Senatorin Dole Përfaqësues të Lartë të Kosovës me titull Ambasador Nderi i Kosovës në SHBA/

-Në një foto që ka publikuar Muhamet Hamiti, ai është pranë Senatorit Bob Dole, ndërsa pranë Presidentit Ibrahim Rugova është i emëruari i tij Përfaqësues i Kosovës në Shtetet e Bashkuara të Amerikës – në Zyrën e Senatorit Bob Dole, Elmi Berisha, tani Kryetar i Federatës Pan-Shqiptare të Amerikës VATRA/

Gazeta DIELLI nga korrespondenti në Kosovë Behlul Jashari

PRISHTINË, 6 Dhjetor 2021/ Në Prishtinë Senatori Amerikan Bob Dole është edhe Shtatore, e përuruar në sheshin me emrin e tij në 30 Gusht  2020 – në 30 vjetorin e vizitës historike në Kosovë të delegacionit të Senatit të Shteteve të Bashkuara të Amerikës.

Në vitin historik 1990, kur Kuvendi i Kosovës në 2 Korrik miratoi Deklaratën Kushtetuese për Pavarësi e në 7 Shtator me Kushtetutë shpalli Kosovën Republikë, në fund të muajit Gusht në kryeqytetin e Kosovës Prishtinë erdhi një delegacion i senatorëve dhe kongresistëve amerikanë në krye me Senatorin Bob Dole. 

Shtatorja e Bob Dole është shtatorja e tretë e personaliteteve të Shteteve të Bashkuara të Amerikës në Kryeqytetin e Republikës së Kosovës.

Në Prishtinë në 1 Nëtor 2009 është përuruar  Shtatorja e Presidentit Amerikan Bill Clinton në bulevardin me emrin e tij, ndërsa  në 12 Qershor 2019 në festimet e 20 vjetorit të lirisë së Kosovës u bë edhe përurimi i Shtatores së Sekretares Amerikane të Shtetit, Madeline Albright në sheshin me emrin e saj.

Në Kryeqytetin e Kosovës është edhe Bulevardi me emrin e Presidentit Amerikan George Bush, te Katedralja Shën Nëna Terezë…

Drejtuesit e institucioneve më të larta të Republikës së Kosovës me rastin e shuarjes së Senatorit Amerikan Bob Dole e kanë vlerësuar hero e përkahës i madh i lirisë dhe pavarësisë së Kosovës.

Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, ka shkruar:

E pikëlluar kur dëgjova për vdekjen e Senatorit Bob Dole. Një hero lufte, një politikan i respektuar dhe një mbështetës i lirisë në të gjithë botën. Por, në veçanti jemi mirënjohës që ai gjithmonë ka qëndruar pranë popullit të Kosovës në luftën tonë për pavarësi. U prehsh në paqe, mik i dashur.

Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, shprehet:

“I pikëlluar thellësisht nga lajmi për ndarjen nga jeta të Senatorit Bob Dole. I dërgojmë ngushëllime të përzemërta familjes Dole dhe kombit amerikan, teksa pikëllohemi dhe nderojmë një hero amerikan dhe një përkrahës të madh të lirisë së Kosovës. U preftë në paqe.

Kryetari i Kuvendit të Kosovës, Glauk Konjufca, shkruan:

Kosova sot humbi një mik të madh, ndërsa bota një luftëtar të paepur për lirinë dhe demokracinë globale. Bob Dole, senatori dhe lideri republikan në SHBA, vizitoi Kosovën në vitin 1990.
Kjo vizitë historike alarmoi komunitetin ndërkombëtar për gjendjen e vështirë dhe shkeljen brutale të të drejtave të shqiptarëve në ish-Jugosllavi. Senatori Bob Dole ishte përkahës i madh i lirisë dhe pavarësisë së shtetit tonë, si dhe punoi me përkushtim deri në çastet e fundit të jetës për shtetndërtimin e Republikës së Kosovës.

Në këto momente të dhembjes, zemrat tona bashkëndjejnë me familjen Dole dhe popullin amerikan.

Prehu në paqe miku ynë i madh!

PARA MË SHUMË SE 22 VITEVE RUGOVA TAKIM ME DOLE, PARALAJMËRONTE LIRINË – NATO-n NË KOSOVË

 Para më shumë se 22 viteve, në 5 Mars 1999, raportoja se Presidentit i Kosovës Ibrahim Rugova me anëtarë të delegacionit u nis nga Prishina për në Shkup për takim me Senatorin Amerikan Robert Dole – të Dërguarin e Posaçëm për Kosovën të Presidentit të Shteteve të Bashkuara të Amerikës Bill Clinton. Takimi shumë i rëndësishëm mbahej në Shkup, pasi regjimi kriminal okupator serb e kishte pamundësuar në Prishtinë.

Takimi Rugova-Dole ishte edhe një paralajmërim lirie për Kosovën…

Ishte koha kur konferenca ndërkombëtare për Kosovën – Konferenca e Rambujesë, e nisur në 6 Shkurt 1999,  u ndërpre në 23 Shkurt pa rezultate përfundimtare, ndërsa vazhdimi i saj u thirr për datën 15 Mars në Paris.

Presidenti historik, Dr. Ibrahim Rugova,  në Prishtinë i kthyer nga Rambujeja e para nisjes përsëri për atje drejt Parasit në një konferencë shtypi në 5 Mars 1999 paralajmëronte nënshkrimin  para 15 Marsit  të Marrëveshjes së Rambujesë, për të cilën një ditë më vonë dha miratimin edhe Kuvendi Republikës së Kosovës së Deklaratës së 2 Korrikut e Kushtetutës së 7 Shtatorit 1990, si dhe Referendumit të 26 deri  30 Shtatorit 1991 me votim 99,87 për qind për Kosovën Shtet Sovran dhe i Pavarur. Në konferencën për shtyp ku ishte edhe korrespondenti tash i Gazetës DIELLI, Presidenti Rugova paralajmëronte edhe vendosjen e NATO-s në Kosovë…

Dhe, vetëm pas më pak se tre javësh, në 24 Mars 1999 filloi fushata ajrore e NATO-s kundër caqeve ushtarake serbe në Kosovë, Serbi dhe Mal të Zi, pas së cilës nga mëngjesi i  Ditës së Lirisë -12 Qershorit 1999 forcat paqeruajtëse e shpëtimtare të NATO-s nisën të hynin në Kosovë,  në vendin që në 2021-tën festoi 22 vjetorin e lirisë e 13 vjetorin e pavarësisë së shpallur në 17 Shkurtin historik 2008.

Ashtu si paralajmëronte Presidenti Rugova, në mes të marsit përfaqësuesit e Kosovës nënshkruan Marrëveshjen e Rambujesë/Parisit për Kosovën, ndërsa Beogradi – pala serbe refuzoi ta nënshkruajë. Ishte hapur rruga për ndërhyrjen ushtarake për Kosovën të NATO-s, forcës ushtarake më të madhe planetare, prirë nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës…

SENATORI DOLE: “DR. RUGOVA KA QENË HEROI IM PERSONAL”

Zëdhënësi dhe Këshilltari politik i Presidentit Ibrahim Rugova, në vitet 2002-2006, Muhamet Hamiti, ka shkruar:

Senatori Dole: “Dr. Rugova ka qenë heroi im personal”

Presidenti Rugova e ka pasë emëruar Senatorin Dole Përfaqësues të Lartë të Kosovës me titull Ambasador Nderi i Kosovës në SHBA

Ka ndërruar jetë sot Senatori Robert Dole (1923-2021), politikani i madh republikan, hero i luftës së Dytë Botërore, kandidat presidencial në zgjedhjet e vitit 1996. Bob Dole ka qenë përkrahës i madh i pavarësisë së Kosovës, mik i ngushtë i Presidentit historik të Kosovës, Dr. Ibrahim Rugovës.
Më 8 nëntor 2003, Presidenti Ibrahim Rugova e ka pasë emëruar Senatorin Dole Përfaqësues të Lartë të Kosovës me titull Ambasador Nderi i Kosovës në SHBA. (Shih lajmin e QIK-ut, botuar te libri “Presidenti Rugova”, Presidenca e Kosovës, Prishtinë, 2007, f. 188).
Në një komunikim që kam pasur me zyrën e Senatorit Dole në gusht të vitit 2018, Bob Dole me shkruante: “Dr. Rugova ëas a dear friend and personal hero of mine”. [Dr. Rugova ka ka qenë mik imi i dashur dhe heroi im personal].
Duke punuar ngusht me Presidentin Rugova deri në frymën e Tij të fundit, kam pasur nderin të takohem disa herë me Senatorin Dole. Herën e fundit në vjeshtën e vitit 2004, kur Snatori erdhi në vizitë në Kosovë dhe përuruam, në shoqëri të prijësve Rugova dhe Dole, një rrugë me emrin e Robert Dole-it në kryeqytetin e Kosovës, në Prishtinë.
Kosova është e bekuar me miqt e vet, me Robert Dole-in e të tjerë në SHBA, republikanë e demokratë. ‘Kosova e integruar në BE dhe në NATO dhe në miqësi të përhershme me SHBA-të’ ka qenë motoja strategjike e Presidentit historik të Kosovës.

NË ZYRËN E SENATORIT ROBERT DOLE  – PËRFAQËSUESI I KOSOVËS NË SHBA ELMI BERISHA

Presidenti historik i Kosovës Ibrahim Rugova kishte të emëruar Përfaqësues të Kosovës në Shtetet e Bashkuara të Amerikës – në Zyrën e Senatorit Bob Dole, mikut të madh të tij e të gjithë shqiptarëve, të cilin edhe e ka dekoruar. I emëruari ishte Elmi Berisha, tani Kryetar i Federatës Pan-Shqiptare të Amerikës VATRA, i cili ishte edhe në ceremoninë kur Senatorin Amerikan Robert Dole e dekoroi Presidenti i Kosovës  Ibrahim Rugova, ku ishin bashkë…

Në një foto që ka publikuar Muhamet Hamiti, ai është pranë Senatorit Bob Dole, ndërsa pranë Presidentit Ibrahim Rugova është Elmi Berisha.

Në pranverën e vitit 2004 në vizitën në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, në 27 Prill, në selinë e OKB-së në Nju Jork, Presidenti historik Ibrahim Rugova takohet me Sekretarin e Përgjithshëm të OKB-së, Kofi Anan, kërkon njohjen e pavarësisë së Kosovës. Rugova gjatë kësaj vizite takon edhe guvernatorin e Nju Jorkut, Xhorxh Pataki dhe 20 ambasadorë të shteteve anëtare të OKB-së.

Nga raportimet e medias për vizitën e Presidentit Rugova në Nju Jork citohet edhe Elmi Berisha si person i veçantë kontaktues në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Në arkivin tim nga ajo kohë kur isha kryeredaktor i gazetës tradicionale të Kosovës Rilindja ruaj edhe këtë shkrim nga Nju Jorku të medias Amerikane të transmetuar nga Qendra për Informim e Kosovës:

29 Prill 2004: GAZETA “POUGHKEEPSIE JOURNAL” PËR VIZITËN E PRESIDENTIT RUGOVA NË NJU JORK

Nju Jork, 29 prill 2004 – Kur Elmi Berisha erdhi nga Kosova na Uapingers Falls, para 15 vjetësh, ai e filloi një luftë të gjatë për prosperitetin dhe pavarësinë e vendit të tij. Kjo luftë për paqe e bëri mbrëmjen e së martës të veçantë për Berishën, pasi që zyrtarët lokalë u përshëndetën miqësisht me kryetarin e Kosovës, Ibrahim Rugova, në Hajd Park.

“Ndihem shkëlqyeshëm”, tha Berisha, ‘sepse presidenti im… vendosi që të vijë në Shtetet e Bashkuara për t’i treguar qeverisë amerikane se sa mirënjohës janë ata për atë që Amerika ka bërë për ta pesë vjet më parë”.

Vizita e Rugovës në Qendrën e Vizitorëve dhe të Konferencës “Henry A.Wallace” dhe në vendin historik “ranklin D. Roosevelt” është hera e parë që një udhëheqës i huaj ka qenë në qendër, që nga hapja e saj në nëntor. Ajo poashtu shënon miqësinë e vazhdueshme nëpërmjet Uapingers Fallsit dhe Kosovës – vitin e kaluar fshati Datçes Kaunti u binjakëzua me Klinën.

Ndërkohë që Rugova e mori një stemë nga zyrtarët e fshatit Uapingers Falls, në shenjë nderimi për punën që ai e bëri për pavarësinë e vendit të tij, Rugova dhuroi një gur të vogël të çmueshëm nga mineralet e vendit të tij. Berisha tani shërben si person i veçantë kontaktues në Shtetet e Bashkuara.

Rugova është në mes të vizitës së tij në Shtetet e Bashkuara, gjatë së cilës është takuar edhe me Sekretarin e Përgjithshëm të OKB-së, Kofi Anan. Të hënën, Rugova është takuar edhe me ushtarët e Gardës Kombëtare të Ushtrisë së Pensilvanisë, në luginën Suskuehana, për t’i falënderuar ata për shërbimin e tyre në Kosovë.

Udhëtimi në AWallace Centar@ ishte inspiruar nga admirimi i Rugovës për Frenklin Rusveltin dhe kjo ngjarje mblodhi një numër të zyrtarëve lokalë, të cilët patën një darkë me kryetarin. Kuvendari shtetëror Xhoel Miller, ishte i pranishëm, sikurse edhe prefekti i Bikonit, Klara Lu Gould dhe mbikëqyrësi i qytetit të Hajd Parkut, Jensi MekArthur.

“Ne jemi në shtëpinë e presidentit të njohur amerikan”, tha Rugova, përmes zëdhënësit dhe përkthyesit të tij, Muhamet Hamiti. Më herët, ai iu referua marrëdhënies ndërmjet Amerikës dhe Kosovës si një “miqësi e përhershme dhe e qëndrueshme”.

Miller tha se ishte nder që është përfshirë në mbrëmje dhe e shprehu admirimin për punën e Rugovës për pavarësinë e Kosovës.

“Është unike të kesh një udhëheqës ndërkombëtar në shtëpinë tënde, prandaj kjo është tejet ngazëllyese”, tha Miller, i cili poashtu e lavdëroi Rugovën për mbështetjen e Shteteve të Amerikës në luftën kundër terrorizmit.
Komuniteti i fuqishëm shqiptar në Bikon e nxiti pjesëmarrjen e Gouldit.

“Kjo është për të treguar respekt për ta”, tha ajo për vizitën e saj në “Wallace Center”