Kryetari i VATRES në Boston, z. Mentor Maksutaj, vizitoi sot dy kryekishat ortodokse shqiptare në Boston, për të përcjellë urimet e VATRES me rastin e Krishtlindjeve.

Z. Maksutaj, gjatë vizitës në Katedralen Ortodokse Shqiptare të Shën Gjergjit, u takua me Hirësinë e Tij, peshkopin Nikodhim Preston, i cili drejton Kishën Autoqefale Shqiptare, të njohur ndryshe mes shqiptarëve si Kisha e Fan S. Nolit. Gjatë takimit, z. Maksutaj përcolli urimet më të mira për besimtarët e kësaj kishe dhe për vetë peshkopin Nikodhim, i cili falënderoi kryetarin e VATRES për vizitën.

Më pas, z. Maksutaj vizitoi edhe Kishën Ortodokse Shqiptare “Shën Trinia” në Boston, ku u takua me peshkopin e Filomilisë dhe të Dioqezës Ortodokse Shqiptare të Amerikave, Hirësinë e Tij, peshkopin Theofan Koja. Gjatë vizitës, kreu i VATRES së Bostonit z. Maksutaj uroi besimtarët dhe peshkopin Theofan, për shumë mot krishtlindjet e qofshin këto ditë feste të gëzueshme për të gjithë besimtarët!

Gëzuar Krishtlindjet!

ASLLAN  BUSHATI/

”Gjergj Kastrioti Skënderbeu” ditar diplomatik, (Kryqtari i fundit) të intelektualit të nderuar Ambasador Virgjil Kule, i cili në gjykimin tim është nga punimet më serioze dhe elitare të kohëve të fundit për Atin e Kombit tonë Gjergj Kastrioti Skënderbeu.

Zoti Kule ka lindur në vitin 1952 dhe është gazetar, shkrimtar,historian e diplomat. Ka studiuar për gazetari ndërkohë që ishte edhe nga folsit e parë të TVSH, ku punoi për një kohë të gjatë përfshi edhe si drejtor i institucionit. Më pas u angazhu si vullnetar në një degë të një organizate humanitare holandeze ku realizoi dokumentar studimor në shumë vende të botës. Zotron disa gjuhë të huaja dhe ka përkthyer në shqip e anasjelltas vepra letrare e shkencore. Është nga specialistët më të shquar të fushës së komunikimit dhe ndërveprimit kulturor. Ka shërbyer si ambassador i Republikës Shqipërisë në Suedi, Norvegji, Finlandë dhe Islandë, ku ka kontribuar për intensifikimin e marrdhënieve miqësore të Shqipërisë me këto vende  si dhe promovimin e vlerave të mërgatës shqiptare atje. Kohët e fundit është bërë pjesë e komunitetit tonë shqiptaro- amerikan me vendbanim në NJ (Nju Xhersi).

Studimi i tij “Kryqtari i fundit” u paraqit para pubikut shqiptar në vitin 2012 në 100 vjetorin e Pavarsisë së Shqipërisë. Gjatë këtyre viteve ky studim ka patur shumë promovime. Për këtë punim janë prononcuar shumë intelektualë, disa prej të cilëve personalitete të elitës kulturore e shkencore të Shqpërisë. Madje edhe autoritete jo shqiptare të fushave të historisë e diplomacisë janë shprehur me shumë konsideratë për punimin e Zotit Kule.

Promovimi i sotëm nuk ka as pretendimin më të vogël për tu barazuar me sa më lart, e për të përsëritur vlerësimet shumë të spikatura të të tjerëve. Por ka si qëllim përcielljen e një respekti shoqëror ndaj autorit Virgjil Kule si intelektual me formim të gjërë e i ardhur kohët e fundit në mërgatën tonë shqiptare të Amerikës. Në të njejtën kohë edhe për të përciellë disa  njohuri më të themelta, e të dokumentuara  të fushës  së diplomacisë, duke qëndruar larg hiperbolizimeve e fatazirave pa baza reale historike për Gjergj Kastriotin Skënderbeun.

Studimi, rrok periudhën 1443 – 1467 në formatin e një ditari. Është mbështetur mbi 100 dokumenta bazike dhe qindra e qindra citime autentike i përmasave mbi 500 faqe. Ai është shkruar me një gjuhë të pasur e të kuptueshme, me fjali  të shkurtëra  e pa stërhollime, duke i qëndruar besnik devizës “publikim i të vërtetave dhe vetëm të vërtetave të dokumentuara”.

Në studim jepen të dhëna për politikat osmane të asaj kohe, të grumbullimit të fëmijve kristian të moshës 8-15 vjec nga Ballkani.  Mënyrat e përzgjedhjes e trajnimit të tyre në shkollën më të mirë të kohës, në Edirne e në pallatin e Topkapisë së Sulltanit, në të cilën është arsimuar edhe Gjergj Kastrioti Skënderbeu.

Gjenialiteti që tregoi më vonë Skënderbeu tregon për një përgatitje arsimore shumëvjecare të nivelit të lartë. Ky arsimim- thuhet në studim- bëhej si për karjerën ushtarake dhe administrative. Shkolla kishte specifikë edhe veshjen e dallueshme të të përzgjedhurve me: jelek, callmë, xhybe etj.

Pas gradimit ekselent në shkollën e mësipërme, Skënderbeu u provu nën mbikqyrjen e Sulltanit, në  shumë beteja ushtarake dhe drejtim administrativ ku shkëlqeu sa thuhet se “Sulltani e shikonte si rival i rrezikshëm për pushtetitn e tij”.

Skënderbeu  duke qenë hulumtues dhe vizionar- thuhet në studimin e Zotit Kule,   dalloi me shumë kujdes pikat e forta e të dobëta  të funksionimit të veprimtarisë ushtarake e administrative të Perandorisë Osmane . Kjo e paisi ate me një përvojë të madhe për të ardhmen e tij në fushbetej,  administrim, dhe vecanërisht në diplomaci me të cilën u ballafaqu sukseshëm me Papën, Venedikun, mbretëritë e Napolit, Milanit, Raguzës, Hungarisë, Serbisë, Portën e Lartë dhe me princat e fisnikët shqiptarë.

Në pranverën e vitit 1443, Skënderbeu ndodhej në përbërje të komandës ushtarake osmane në frontin e Nishit (por jo eprori më i lartë). Ai prej kohësh e shihte me simpati kryqëzatën e drejtuar nga Janosh Huniadi i Hungarisë kundër osmanëve dhe kishte formuluar në kokën e tij idenë e hapjes së një fronti të dytë në Ballkan për largimin e osmanëve nga këto hapsira kristiane (katolike e ortodokse).

Nisur nga kjo ide ai intensifikoi marrdhëniet me Huniadin, përzgjodhi mbi 300 kalorës shqiptar nga më besnikët e tij dhe në tetor-nëntor 1443 së bashku me nipin Hamza Kastriot këthehet në Arbëri. Më 28 nëntor të atij viti ngriti në Kështjellën e Krujës flamurin e kuq me shkabën dykrenare të cilin e mbajmë edhe sot. Që nga kjo ditë ai shpalli si parësore fushatën për këthimin në kristianizëm dhe nevojën e përgatitjes për luftë kundër osmanëve pushtues.

Hapi parë në funksion të strategjisë tij të mirmenduar ishte Kuvendi i princave dhe fisnikëve shqiptar më 2 mars 1444 në Katedralen e Shënkollit në Lezhë e cila sot njihet si “Beslidhja e Lezhës”. Ky Kuvend minimalisht siguroi dy elementë të strategjisë Skënderbeut: 1- bashkimin e barabartë për luftë kundër osmanllinjëve dhe 2- krijimin e një ushtrie me pagesë në kufijt e 20 mijëve. Këto ishin hapa të rëndësishëm strategjik, por të pa mjftueshëm se Skënderbeun nuk e njihte askush me tituj e grada . Madje intrigat e mbretërive italike e ballkanike akoma e quanin turkoshak të pa besueshëm. Këto qëndrime dhe mllefi i Sulltanit kundër tij, sollën tradhëtinë e Moisi Golemit në Dibër, të Muzakës në Berat, pa qëndrueshmërinë e  Pal e Lekë Dukagjini dhe mbi të gjitha  tradhëtia e nipit të tij Hamza Kastrioti.

Zgjidhja e problemeve të më sipërme, gjendet e shtjelluar bukur  e me dokumenta në punimin e Zotit Kule duke pikasur hap pas hapi plotesimin e qëllimit të Skënderbeut. Po të shtojmë këtu edhe fitoret e brendëshme në betejën e Torviollit, Albulenës dhe në thyerjen e sulmeve osmane disa mujore në Kështjellën e Krujës deri në humbjen e betejës prej tyre, del se shtohen pikët për strategun arbnor. Po ashtu disa rrethana ndërkombëtare i erdhën në mbështetje strategjise së tij. Mund të përmendim humbjen katastrofike të frontit verior drejtuar nga Huniadi, rënia e Stambollit si kryeqendra e Bizantit më 29 maji 1453, paqa e përkohëshme e venecianëve me Portën e Lartë, bënë që Skënderbue të forconte pozitat brenda e jashtë Arbërisë.

Kjo mini tablo (e përshkruar në detaje në ditarin  diplomatik të Virgjil Kules), i hap rrugën Skënderbeut të kapërcejë Adriatikun, të luftojë e fitojë për forcimin e pushtetit të Mbretit të Napolit, të marrë gradën e gjeneralit, të fitojë simpatinë e mbështetjen monetare e material të: Papës, Venedikut, Napolit, Milanos, Raguzës, Hungarisë, Serbisë e princave arbënor. Por mbi të gjitha kjo i shërbeu strategut arbnor të inicionte tek mbretëritë e fuqishme nevojën e një koalicioni (kryqëzate) kristiane ballkanike përqndruar në lindje të trojeve arbërore, duke aluduar qënien e tij në krye të këtij formacioni.

Një aspekt  tjetër i rëndësishëm që i shërbeu Gjergj Kastriotit  për forcimin e pozitave të tij, ishte lidhjet martesore që ai bëri brenda e jashtë Arbërisë. Këto ishin dukuri normale të kohës, por zgjedhja ishte taktikë në interest të strategjisë e cila del në pah në studimin e Zotit Kule.

Themelin e studimit të Ambasadorit Virgjil Kule e bën përqëndrimi tek marrveshet dhe traktatet që lidhi Skënderbeu. Nëpërmet tyre në studim dalin në pah vizioni për të ardhmen si strategji, mundësitë e momentit e të perspektivës, përfitimi i ndihmave material e monetare dhe mbi të gjitha ato etike morale e publike që kanë të bëjnë  me gjeneralitetet publike shumë të rëndësishme për kohën.

Vlerësuar nga arritjet në fushbetejë dhe lëvizjet diplomatike, në vjeshtën e vitit 1454 krijohet “poli i ri ushtarak i Arbërisë” pjesë thelbësore e strategjisë së Skënderbeut. Mbështetja material nga fuqitë kryqtare të kohës  dhe placka e luftës,  shtuan rezervat e prapavijës ushtarake. Këto krijuan mundësi për një profesionalizën më të mirë të ushtrisë Arbnore duke marrë specialist të trajnimit ushtarak nga vendet më të zhvilluara kryqtare të kohës. Këto mundësuan gjithashtu fitoret në betejat e ardhëshme ushtarake kundër pushtuesve osmanë nga Skënderbeu. Por jo vetëm kaq, se më 17 maji 1464 Senati i Venedikut i njeh atij titullin: ”Princi i Matit dhe mbreti i shqiptarve”, titull të cilin e kishte ëndërruar që në fillimet e veprimtarisë tij kundër Portës së lartë.

Të nderuar miq, studimi i Ambasadorit Virgjil Kule, është shumë dimensional dhe i rëndësishëm për të kuptuar brendinë e kohës dhe formësimin e Gjergj Kastriotit Skënderbeut si gjeneral dhe burrë i madh shteti për kohën që jetoi. Për të kuptuar gjenialitetin e tij si figurë, si bir i Arbërisë dhe Ati i Kombit tonë, Atlet i krishtërimit dhe mbrojtës i kulturës europiane nga shkatrrimet osmane. Studimi është një gurë i rëndësishëm në themelet e historisë e kulturës shqiptare, një dokument bazik në duart e gjeneratave të së ardhmes dhe një model i të shkruarit bukur, me kulturë e vërtetësi dhe pa lajthitje e fantazira boshe. Ai të pajis me dijeni e kulturë për kohën që merr në studim dhe është i domasdoshëm  në sensin e formimit atdhetar me gjak arbnor.

† THEOFAN/

Peshkop i Filomilisë dhe i Dioqezës Ortodokse Shqiptare të Amerikave

LETER BARITORE – LINDJA E KRISHTIT 2024

Klerikëve të nderuar dhe besimtarëve të krishterë ortodoksë, bij dhe bija anëtarë, mbështetës, dashamirës dhe miq të Perëndi-Mbrojturës

Peshkopatë Ortodokse Shqiptare të Amerikave

Hir, Mëshirë, Paqe dhe Gëzim nga Zoti ynë Jesu Krisht dhe nga ne, bekime hierarkike!

“Në këtë është shfaqur dashuria e Perëndisë ndaj nesh, se Perëndia dërgoi Birin e Tij të vetëmlindur në botë, që ne të rrojmë nëpërmjet Tij” (1 Joanit 4:9).

Lindja e Zotit tonë Jesu Krisht nga Virgjëresha e Shenjtë Mari u premtua nga Perëndia, pasi paraardhësit tanë Adami dhe Eva mëkatuan duke mos iu bindur urdhrit të Perëndisë për të mos ngrënë nga pema e ndaluar (Zanafilla 3:15).

Mishërimi i Zotit i’u kujtua vazhdimisht njerëzve nga Perëndia përmes gojës së profetëve dhe u bë i njohur indirekt për njerëzit jashtë kufijve të Tokës së Shenjtë; ne e kuptojmë këtë edhe nga tre burrat e mençur, të cilët, duke parë “yllin e Tij” (Mateu 2:2), u nisën në udhëtimin e tyre të gjatë me një dëshirë të zjarrtë për të adhuruar të Porsalindurin, “Mbretin e Judenjve” (Mateu 2:2), “Mbretin e qiellit”.

Lindja e Zotit përjetohet dhe ndihet nga çdo besimtar, si një akt i dashurisë së Perëndisë për njeriun e larguar prej Tij, por me një dëshirë të zjarrtë për ta njohur Atë dhe për të bërë vullnetin e Tij shpëtues.

Të dashur besimtarë në Krishtin e Porsalindur,

Shenja udhërrëfyese qiellore, e cila udhëhoqi hapat dhe zemrat e Magëve tek Ai i lindur nga Virgjëresha e Shenjtë në shpellën e Betlehemit, ishte, siç e dimë, ylli; ata vunë re se rrjedha e atij ylli ishte e ndryshme nga ajo e yjeve të tjerë; me këtë ata kuptuan se ishte një yll që lajmëronte diçka jashtë rendit të ngjarjeve të zakonshme.

Magët, njerëz të ditur, e konsideruan yllin si një shenjë hyjnore dhe e ndoqën atë me besim për të adhuruar Krijuesin e qiellit dhe të dheut.

Kultura dhe shkenca e tyre nuk i largoi nga Perëndia; për më tepër, ata u nisën në një udhëtim shumë të gjatë dhe të rrezikshëm për ta kërkuar dhe gjetur Atë.

Ata e gjetën Atë si një njeri, një foshnjë si çdo foshnjë tjetër, por ishin të bindur se Ai i Cili u lind në shpellën e Betlehemit ishte gjithashtu Perëndi i vërtetë, jo vetëm njeri i vërtetë; prandaj “… duke rënë përtokë, e adhuruan Atë; dhe duke hapur thesaret e tyre, ata i ofruan Atij dhurata: ar, temjan dhe miro” (Mateu 2:11). Sa i madh ishte besimi i Magëve! Përpara se ta shihnin Atë me sytë e tyre fizikë “me Marinë, nënën e Tij” (Mateu 2:11), ata besuan se ylli lajmëroi lindjen e Fëmijës, Shpëtimtarit të botës; me sytë e shpirtit, pra me sytë e besimit, ata e kuptuan Misterin e Mishërimit të Birit të Perëndisë.

Fëmijë të dashur shpirtërorë në Foshnjën Hyjnore,

Ne shohim gjithashtu me sytë e besimit se buka dhe vera në kupën e shenjtë, pas transformimit të tyre nëpërmjet fuqisë së Shpirtit të Shenjtë, janë vetë Trupi i pacënuar dhe Gjaku i çmuar i Shpëtimtarit tonë Jesu Krisht, dhe ne besojmë se ndajmë dhe bashkohemi me Zotin tonë Jesu Krisht. Për këtë fakt dhe të vërtetë hyjnore, siç lexojmë në jetën e shenjtorëve, edhe ata të cilët, nga frika se mos bënin ndonjë gabim, dyshuan, u besuan.

Prandaj, ne e shohim Perëndinë vetëm nëse zemra jonë është e pastër (Mateu 5:8); vetëm nëse mbajmë besimin e vërtetë, vetëm nëse e shohim fqinjin tonë si shëmbëlltyrën e Perëndisë; vetëm nëse ndihmojmë të varfërit, “vëllain më të vogël të Krishtit” (Mateu 25:40).

Ky shikim me sytë e besimit nuk mashtron kurrë. Abrahami e pranoi Perëndinë, Një në Qenie dhe Triadik në Persona, nën formën e tre engjëjve në Lisin e Mamres. Prandaj në besimin tonë stërgjyshor thuhet: “të presësh mysafirë do të thotë të presësh Perëndinë” (Zbulesa 3:20).

Prandaj, ndër veprat kryesore të Kishës është puna e filantropisë, pra puna e dashurisë për njerëzit në vuajtje dhe nevoja të ndryshme.

Lusim Perëndinë e mirë dhe njeridashës, që në Festën e Lindjes së Zotit, ta mirëprisni Atë që vjen në formën e një Foshnjeje Hyjnore dhe ta kremtoni Atë me gëzimin e Shpëtimit, që do t’ju shoqërojë përgjatë gjithë ditëve të Vitit të Ri 2025.

Krishti u Lind, Lavdërojeni! Krishti është në tokë, Lartësojeni!

I juaji me lutje në Zotin dhe Perëndinë e porsalindur Jesu Krisht, Shpëtimtarin tonë,

+THEOFANI

i Filomilisë dhe Dioqezës Ortodokse Shqiptare të Amerikave

---

---

Nga Aurenc Bebja*, Francë – 24 Dhjetor 2024

“Daily Herald” ka botuar, të hënën e 15 tetorit 1934, në faqen n°10, intervistën ekskluzive asokohe me Mbretin Zog I në Durrës, të cilën, Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar :

Mbreti Zog tregon se si çarmatoset

nga Ronald Matthews

Durrës, Shqipëri.

Shqipëria, kombi më i vogël në botë dhe i kërcënuar nga të dyja anët nga fqinjët e fuqishëm, është gati të japë një shembull global në çarmatim.

Gjysma e ushtrisë së saj do të shndërrohet në një trupë punëtore bujqësore dhe do të fillojë të punojë tokën, ndërsa gjysma tjetër do të rezervohet për ruajtjen e rendit të brendshëm dhe do të vihet nën të njëjtën komandë si xhandarmëria.

Planin e tij drastik për ta bërë këtë dhe motivet e tij m’i shpjegoi Mbreti Zog, në një audiencë që më dha në vilën e tij verore në plazhin e Durrësit.

***

Vila është një shtëpi njëkatëshe e thjeshtë prej druri, e ndërtuar mbi shtylla që arrijnë deri në det, dhe do të ishte e padallueshme nga dhjetëra ndërtesa të ngjashme, të themi, në Shoreham-on-Sea, po të mos ishin dy rojet malsore me uniforma gri-jeshile dhe me jaka vjollcë, të pranishëm në këmbët e shkallëve që të çonin deri në të.

Nga vila mbretërore të çon në det një skelë e vogël të cilën mbreti e përdor për zhytje, ndërsa e vetmja njësi shërbimi e marinës shqiptare, një anije e vogël roje, vështron gjithmonë rreth njëqind metra larg kur mbreti Zog dëshiron të notojë.

Duke më pritur, Mbreti kishte thyer rregullin e tij për të mos takuar kurrë më vizitorë të jashtëm ndërsa ishte me pushime në plazh.

Por ai ishte i lumtur, tha ai, t’u tregonte lexuesve të një gazete të madhe britanike se çfarë po bënte për kombin e tij të vogël, por krenar.

Dhe ai foli me mua për më shumë se një orë në dhomën e tij të punës, me muret e saj të veshura në nuanca pastel të trëndafilit, gri dhe të bardhë, dhe të varura me piktura me kostume dhe peizazhe shqiptare, dhe mobiljet e saj të përbëra nga një tavolinë e thjeshtë lisi, një raft librash, dy tavolina të vogla dhe disa karrige me sixhade.

“Shqipëria,” — tha mbreti – ai ishte i veshur me një kostum ngjyrë kaki, me një kravatë gri të çelur me pika me ngjyra të ndezura – “nuk ka ndërmend të jetë nën protektoratin e askujt kushdo qoftë.”

“Ajo është e vendosur të ruajë pavarësinë e saj, e cila nuk është vetëm interesi i saj, por është thelbësor për paqen evropiane.” – fjalë domethënëse pas demonstratës detare italiane në Durrës në korrik, e cila pothuajse çoi në një konflikt italo-jugosllav.

***

“Megjithatë, ne jemi një vend i varfër. Ne nuk kemi avionë ushtarakë, tanke apo artileri të rëndë si fqinjët tanë dhe nuk mund t’i përballojmë ata.

Ajo për të cilën Shqipëria ka nevojë kryesisht për të shpenzuar para është zhvillimi i bujqësisë së saj, sepse 400 vjet sundim turk e kanë lënë atë të prapambetur jo vetëm kulturalisht, por edhe në metodat e prodhimit.

Prandaj kam përgatitur një projektligj, i cili do të dorëzohet në Kuvend, sipas të cilit gjysma e rekrutëve të rinj të ushtrisë do të angazhohen në punimin e tokave të destinuara për kultivimin e fushës potencialisht pjellore të Myzeqesë (në Shqipërinë e mesme).

Ata do të marrin edhe udhëzime për metodat e reja të bujqësisë, të cilat do të përhapen gradualisht në të gjithë vendin.

Gjysma tjetër do të përdoret për ruajtjen e sigurisë së brendshme, nën të njëjtën komandë si xhandarmëria.”

Mbreti Zog është realist, sepse kudo pranohet se Shqipëria nuk mund të shpresonte të mbrohej nga një pushtim i huaj, përveçse me luftë guerile dhe se siguria e saj e vetme qëndron në drejtësinë kolektive të Lidhjes së Kombeve.

Vetëm konservatorizmi kërkon mbajtjen e një ushtrie të vërtetë – dhe Mbreti është më radikal se çdo ministër i tij.

***

E pyeta mbretin – nuk mund të emërohet një xhandar, as të shkarkohet një oficer policie pa dijeninë e tij – cilat, sipas tij, ishin funksionet e familjes mbretërore në botën moderne.

“Një mbret,” — u përgjigj ai, “duhet të jetë një udhëheqës dhe një mësues i popullit të tij. Dhe nuk mund të mësohet një fëmijë pesë vjeç në të njëjtën mënyrë si një i ri që ka arritur moshën madhore.

Ne ende po vuajmë nga trashëgimia e sundimit turk, kur mësimi i shqipes në shkolla ishte i ndaluar.

Por ne po e fitojmë luftën kundër analfabetizmit – ku kishte 2000 nxënës në shkollat tona disa vite më parë tani ka 60000 – dhe me kalimin e kësaj, kompetencat dhe përgjegjësitë e përfaqësuesve të zgjedhur të popullit do të rriten.

Sepse unë nuk besoj në asnjë të drejtë hyjnore të mbretërve – pushteti nuk vjen nga lart, por nga poshtë – nga njerëzit.

As nuk besoj se Demokracia është sot në një gjendje dekadence.

Unë mendoj se edhe vendet ku demokracia është shfuqizuar me të vërtetë duan të kthehen tek ajo, sepse duhet të dinë se pushteti vjen nga poshtë.

Mendoj se misionin më të madh të jetës sime do ta ndiej të kryer, — tha mbreti, kur statusi dhe kultura e gruas në Shqipëri të ngrihet në nivelin e shteteve të tjera ballkanike dhe më pas në nivelin e grave të botës perëndimore.

Do të jetë një proces i gjatë, sepse kemi shumë paragjykime për të kapërcyer dhe para se të realizohet kjo, gratë duhet të votojnë.

Statusi i lartë i gruas është, besoj, një nga faktorët më të mëdhenj të fuqisë së një shteti.

Tashmë kam dhënë urdhër që gratë të punësohen në poste në shërbimet publike kudo që të jetë e mundur.” – dhe kjo në një vend ku deri pak vite më parë gratë konsideroheshin pak më shumë si orendi.

***

Dhe më tej ai foli se si, me një plan tjetër të tij, klubet e diskutimit në qytete dhe fshatra, duke lëshuar fletushkat e tyre të lajmeve, do të ngrinin nivelin e inteligjencës së rinisë së vendit, duke filluar nga dimri i ardhshëm.

Teksa fliste, duke menduar dhe me saktësi, zhurma e dallgëve vinte nga dritarja e hapur me pamje nga deti. Herë pas here, një buzëqeshje e vogël ndriçonte sytë e tij blu.

Mbreti Zog, m’u duk, ndërsa u ngrit për të më shtrënguar dorën, të jetë sundimtari më i vetmuar në Evropë.

Tani është vetëm 40 vjeç dhe që nga lufta, fillimisht si ministër, më pas si kryeministër, president dhe mbret, ka luajtur një rol të jashtëzakonshëm në bashkimin e Shqipërisë si komb.

Sot, ai mban mbi supe të gjithë barrën e Qeverisë.

Vendi i tij është shumë i vogël, shumë i varfër dhe fqinjët e shikojnë me nostalgji të përhershme.

***

Dhe ai është i rrethuar nga ministra të moshës së mesme, të rritur sipas traditës së vjetër turke, tepër konservatorë, në pjesën më të madhe, për të vlerësuar lehtësisht idetë e tij.

Pak nga të rinjtë, të rritur gjatë viteve të shkurtra të sundimit të tij, janë ende mjaft të formuar për të marrë përgjegjësi të mëdha. Një pjesë e mirë e tyre janë kritikë të ashpër ndaj brezit më të vjetër.

Prapambetja e fshatarësisë dhe e malësorëve shqiptarë përbën një frenim për çdo përparim, qoftë edhe shumë gradual.

Mbreti Zog dukej i lodhur, edhe në pushime. Kjo nuk më habiti.

Albania opposition activists rally on streets of Tirana to demand government steps aside

1 of 4 |  

Opposition leader Sali Berisha joins his supporters during an anti-government protest, after he was released from the house arrest, asking for a technocratic caretaker Cabinet, in Tirana, Albania, Monday, Dec. 23, 2024. (AP Photo/Vlasov Sulaj)

2 of 4 |  

Police block opposition protesters during an anti-government rally asking for a technocratic caretaker Cabinet, in Tirana, Albania, Monday, Dec. 23, 2024. (AP Photo/Vlasov Sulaj)

3 of 4 |  

Police block opposition protesters during an anti-government rally asking for a technocratic caretaker Cabinet, in Tirana, Albania, Monday, Dec. 23, 2024. (AP Photo/Vlasov Sulaj)

4 of 4 |  

Police block opposition protesters during an anti-government rally asking for a technocratic caretaker Cabinet, in Tirana, Albania, Monday, Dec. 23, 2024. (AP Photo/Vlasov Sulaj)

BY  LLAZAR SEMINIUpdated 12:59 PM EST, December 23, 2024

TIRANA, Albania (AP) — Members of Albania’s main opposition party on Monday blocked the capital Tirana’s main intersections in an anti-government protest calling for a technocratic caretaker cabinet ahead of next year’s parliamentary elections.

In the first rally after their leader was released from the house arrest, activists linked to the main center-right Democratic Party defied the cold and rain to block traffic at five main intersections. The protesters accuse the left-wing government of Prime Minister Edi Rama of corruption, manipulating elections and usurping the powers of the judiciary.

Democratic Party leader Sali Berisha, 80, was released last month from house arrest imposed after he violated a court order. Berisha is charged with corruption.

“There is no election with Rama. With Rama there is only a battle for elections. Elections will never be boycotted,” said Berisha. “Our battle is unstoppable until his (Rama) overthrow,” he added.

Hundreds of police officers were deployed to protect government buildings and keep streets clear for traffic. After 90 minutes, the authorities began to push the protesters away from the intersections, which raised the tension and led to some clashes.

Earlier this year the conservative Democratic Party and its opposition coalition backers held protests over the arrests of Berisha and former President Ilir Meta in separate corruption cases, saying the charges are politically motivated.

The United States and the European Union have urged the opposition to resume dialogue with the government, saying violence won’t help the country integrate into the 27-nation EU.

Tirana has entered talks with the EU on alignment on issues including the rule of law, tackling corruption, security and defense. Albania aims to join the bloc by 2030, according to Rama.

Albania will hold parliamentary election on May 11 when voters living abroad will for the first time be able to cast ballots from overseas.

Post-communist elections in Albania have often been marred by irregularities, including vote-buying and the manipulation of ballot counts.