Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Përsiatje për një deklaratë të shkrimtarit amerikan Glen Donovan

by

Shkruan: Prof.dr. Eshref Ymeri/

Në ditët e para të Vitit të Ri 2014, në faqet e internetit qe botuar një deklaratë e shkrimtarit amerikan Glen Donovan(Glenn Donovan), lindur në Nju Jork në vitin 1962. Me sa duket, deklarata e tij lidhet me zhvillimin e ngjarjeve në Ukrainë, të cilat gjatë janarit dhe shkurtit patën zhvillime shumë dramatike. Deklarata e tij titullohet “I hate the Russian people” (Unë e urrej popullin rus).Para përsiatjeve të mia për deklaratën në fjalë, lexuesve të nderuar po iu përcjell fillimisht përkthimin e plotë të saj:Ju ende nuk e keni takuar kurrë një njeri si puna ime që e urren kaq shumë popullin rus, për faktin që ai e ka braktisur lirinë, të cilën ne, gjatë shumë dhjetëvjeçarëve, patëm synuar aq shumë për t’ia dhënë.

Që ta merrni vesh, në vitin 1973, kur isha 11 vjeç, unë pata lexuar “Arkipelagun Gulag” të Aleksandër Solzhenjicinit. Unë u rrita, duke vëzhguar baraspeshën e forcave në botë, e cila po kolovitej mbi tehun e thikës dhe e dija se sa i tmerrshëm ishte Bashkimi Sovjetik, si për vetveten, ashtu edhe për gjithë të tjerët në botë.

Unë ndihesha krenar për faktin që ndodhem në anën e duhur, përballë sovjetëve, dhe herë-herë mendoja se populli rus do t’u jetë mirënjohës Shteteve të Bashkuara të Amerikës për lirinë e vet. Mua nuk më pati shkuar kurrë ndër mend që Shtetet e Bashkuara të Amerikës do t’i nënshtrohen (si tani gjatë qeverisjes së BO – kështu e quajnë amerikanët Barak Obamën – KC) vetëkënaqësisë së pamoralshme të një batakçiu të KGB-së, i cili, çdo ditë, na fyen dhe na provokon dhe qeveris popullin rus. Ky batakçi që ka një pushtet total, drejton një popullsi analfabete, raciste, inatçore dhe antiliberale. Unë rri e vras mendjen herë-herë: mos ndoshta rusët e kanë pas merituar Stalinin? Ka mundësi që, si në rastin e Sadamit në Irak, ky popull, brenda sekondës, kur t’ia heqin çizmen nga qafa, do të fillojë nga vrasjet me njëri-tjetrin për shkaqe nga më të papërfillshmet. Kjo për mua është diçka vërtet e parëndësishme. E qartë është një gjë: që Rusia dhe populli i saj nuk janë të denjë të ulen në një tryezë si të barabartë me vende, shoqëri dhe njerëz të qytetëruar dhe të lirë. Unë e urrej popullin rus për faktin që ai e ka lejuar një gjë të tillë. Ne duhej t’i kishim atomizuar ata me bomba dhe Rusinë ta kishim degdisur drejt mosqenies dhe natyra atje të riniste nga fillimi

Ajo që për dikë tingëllon si propagandë, për dikë tjetër është e vërtetë. Qeveria jonë duhet të jetë plotësisht jashtë lojës, përderisa ne nuk jemi në gjendje lufte me vendin përkatës, siç kemi qenë në kuptimin më konkret me Bashkimin Sovjetik gjatë dyzet vjetëve.

Për mua nuk ka rëndësi se çfarë po bën Rusia tani dhe nëse janë të lira ose jo masat e saj të çmenduara. Kjo nuk është punë për mua. Mua më shqetëson vetëm fakti se çfarë po bën Putini kur një gjë e tillë ndikon mbi interesat tona kombëtare. Për ne nuk është e nevojshme të mundohemi “të përhapim kulturën tonë”, duke ndikuar përmes mjeteve të informimit masiv. Kultura jonë tashmë njihet mirë. Unë kam ardhur në përfundimin se rusët janë të mangët në aspektin filozofik, ata vetë nuk janë të aftë për të qeverisur dhe ata këtë e dinë: këtu e ka zanafillën dashuria e tyre për tiranët. Ata kanë qejf të kenë gjithçka, të shtypin dhe të shfrytëzojnë njëri-tjetrin, deri sa t’u mbushen zemrat me kënaqësi. Unë nuk dua të harxhoj as edhe një santimë në përpjekjen për ta ndryshuar një gjë të tillë. Ne kemi harxhuar miliarda dollarë për shembjen e Bashkimit Sovjetik, kurse rusët na kthyen krahët shpejt e shpejt dhe vendin e tyre, me vullnetin e vet, e lanë në dorën ish-kreut të KGB-së. “Boll më!”, si i thonë një fjale. Nuk duhen harxhuar paratë për gjëra të liga. Populli rus e meriton gjithçka që mund t’i ndodhë” (Citohet sipas: Glenn Donovan. “I hate the Russian people”. Marrë nga faqja e internetit “KAVKAZCENTER.com”. 03 janar 2014).

Që ta duash apo ta urresh një popull të caktuar, në këndvështrimin tim, duhen ndjekur rrugët e zhvillimit historik, nëpër të cilat ai ka kaluar në rrjedhën e shekujve. Sepse në këtë mënyrë mund të krijohet një ide më e plotë për formimin psikologjik të tij. Sepse kështu do të kuptohen dhe do të interpretohen drejt raportet e popullit me pushtetin, me elitat drejtuese, me mbretërit apo me diktatorët.

Në këtë aspekt, dëshiroj të theksoj se duhen parë etapat historike të formimit psikologjik të popullit rus, i cili ka ndikuar drejtpërsëdrejti edhe në ndërtimin e raporteve të tij me pushtetin.

Kjo për faktin se populli rus asnjëherë nuk ka qenë i lirë: në fillim ka qenë nën shtypjen e bujarëve dhe të oborrtarëve, nën zgjedhën tataromongole që vazhdoi 250 vjet, nën vargonjtë e çifligarëve në kuadrin e të drejtës së bujkrobërisë që zgjati disa qindra vjet dhe nën diktaturën komuniste, e cila rusët i shndërroi në bujkrobër të shtetit.

Pikërisht në kushtet e një shtypjeje të tillë, në psikologjinë e popullit rus ka ardhur e është formuar këndvështrimi i tij rreth mitit të pushtetit.

Për pasojë, krejt historia e Rusisë përfaqëson në vetvete historinë e autokracisë në njërën ose tjetrën formë. Njerëzit e kanë shtyrë dhe vazhdojnë ta shtyjnë jetën me shpresën tek agai “zemërmirë”, te cari, te sekretari i përgjithshëm i partisë apo te presidenti. Shumicës dërrmuese as që i bie ndër mend fare se në këtë jetë punët mund të ecin ndryshe. Se fati i tyre nuk mund të varej dhe nuk mund të varet as nga Jelcini dhe as nga Putini, por nga vetë ata.

Një dukuri e tillë sot vihet re sheshit. Opinioni i njerëzve duket në pëllëmbë të dorës, prirja e tyre e jashtëzakonshme për autoritarizmin e pushtetit bie menjëherë në sy. Pra, sipas mendësisë së rusëve, problemi qenka më i thjeshtë kur dikush tjetër përkujdeset për ta. Nën peshën e një mendësie të tillë, njerëzit nuk janë në gjendje të vetëdijësohen se ndokush do të kujdeset më shumë për vetveten sesa për të tjerët.

Sipas Nina Shçerbinës, profesore e politologjisë në Universitetin e Tomskut (qytet në Siberi), “në traditën politike të Rusisë “modeli i pushtetit” ka ardhur e është formuar nga tiparet e mëposhtme: nga fryma hyjnore (fetare, qiellore, përtejtokësore, irracionale, mistike që ndryshon nga gjërat, nga nocionet, nga dukuritë e zakonshme), nga fryma personifikuese, nga fryma e barazimtarisë dhe nga etatizmi apo nga ideologjia absolutizuese e rolit të shtetit në shoqëri… Në “Rregulloren Klerikale” të Pjetrit I (1672-1725), cari emërtohej drejtpërsëdrejti si “Krishti Perëndi”. Më vonë, në fjalët e lutjeve me rastin e kurorëzimit të shenjtë, çdo car i ri që hipte në fron, quhej, gjithashtu, “Krisht”. Madje qe ndaluar zyrtarisht “që t’i kushtohej vëmendje seksit dhe moshës të sovranit dhe të sovranes”, se, demek, cari, si njeri-perëndi, nuk mund të kishte tipare “tokësore”! Jo më kot portretet e perandorëve zakonisht vendoseshin në ikonostasin e qoshes së shenjtë të shtëpive fshatare, kurse pas Luftës Patriotike kundër Napoleonit, në radhët e fshatarëve patën një përhapje të gjerë ikonat që pasqyronin Krishtin me fytyrën e sovranit-perandor” (Citohet sipas: Anton Çablin.“Rezervati i liberalizmit. Aktiviteti përmes protestave në Rusi ka arritur një minimum historik. Cila është arsyeja që shoqëria “ka rënë në gjumë”?”. Marrë nga faqja e internetit “kavpolit.com”. 26 janar 2014).

Me sa duket, kjo duhet të jetë edhe arsyeja që në gjuhën ruse haset një shprehje kuptimplote: “Zoti është lart, cari është larg”, që do të thotë: njeriu i thjeshtë e ka të vështirë ta gjejë të vërtetën (drejtësinë). Sipas mendësisë popullore, njeriu i thjeshtë, për të zgjidhur një hall, Zotit nuk i qahej dot se ky ndodhet lart, në qiell, dhe ishte e pamundur ta takoje. Por edhe për të takuar carin (mbretin), ai, po ashtu, e kishte të pamundur, meqenëse cari ndodhej shumë larg. Kësisoj, sipas kësaj mendësie, cari nuk na qenkej fajtor për padrejtësitë që njeriu i  thjeshtë provonte mbi kurriz, meqenëse shërbëtorët e tij e quanin si zëdhënësin e Zotit mbi dhé.

Nga sa më sipër, rezulton se rusët heqin dorë me vetëdije nga vetvetësia (individualiteti) në të mirë të një të tillë pushteti “të hyjnizuar”, i cili, në historinë ruse quhet “pushtetbesnikëri” ose besnikëri ndaj pushtetit. Prandaj edhe populli është i gatshëm t’i durojë të gjitha fatkeqësitë që i bien përsipër për faj të pushtetit.

Duke pasur parasysh këndvështrimin mitik të popullit rus ndaj pushtetit, vjen e krijohet një situatë e tillë, në të cilën etatizmi merr sipërinë, domethënë interesat e shtetit janë gjithmonë mbizotëruese në raport me interesat e individit. Por një gjë e tillë është e pamundur të arrihet pa shfaqje të qëndrimeve të egra ndaj individit. Sepse pushteti gjithmonë është autoritar.

Nga një sondazh që është bërë para disa vjetësh, rezultoi se  “njerëzit që e konsideronin veten klasë të mesme në vitin 2008, përbënin 20% të popullsisë, kurse në vitin 2011 kjo shifër zbriti në 12%. Megjithatë, nuk ndodhi asgjë për t’u shënuar sepse kur njerëzit u pyetën nëse do të dilnin në rrugë për të protestuar, 73% e tyre dhanë përgjigje negative” (Citohet sipas: Sean Guillory. “Pse nuk e prekën Rusinë protestat e vitit 2011” (“Al Jazeera”, Katar). Marrë nga faqja e internetit “inosmi.ru”. 22 nëntor 2011).

Prandaj me shumë të drejtë mund të arrihet në përfundimin se prirja instinktive e rusëve për të pasur një “dorë të fortë”, mund ta shpjegojë dështimin e Jelcinit, i cili, mbi mbeturinat e mitit komunist, u mundua të ngrinte një “botë” liberale. Dhe, në heshtjen e tij dëshpëruese, jo rastësisht një ditë para Vitit të Ri 2000, ai iu drejtua rusëve nën zë:

       “Ju nuk më deshët mua, atëherë e gëzofshi dorën e fortë të pushtetit të Putinit”.

       Për studimin e psikologjisë së popullit rus janë marrë sociologë rusë dhe të huaj. Ndër më kryesorët mund të përmendet Nikollaj Berdjajev (1874-1948), Ksenia Kasjanova (1034-2010) etj. Në njërin nga studimet e veta, Kasjanova shkruan:

“Para nesh shfaqet një kulturë shumë e hershme dhe e rreptë, e cila kërkon nga njeriu një vetëkufizim të fuqishëm, një represion të impulseve të brendshme dhe të qëllimeve të veta të drejtpërdrejta, në të mirë të vlerave kulturore globale” (Citohet sipas: Prof. Ludmilla Poçebut (1949). “Psikologjia e popullit rus”. Marrë nga faqja e internetit “rosbalt.ru”. 05.03. 2014).

Mes studiuesve të huaj që janë marrë me këtë temë, mund të përmendet antropologu social amerikan Klajd Klakhon (Clyde Kluckhohn – 1905-1960). Në veprën e vet me titull “Pasqyra për njeriun. Hyrje në antropologji”, ai thekson se për rusët është karakteristike “nevoja për t’iu nënshtruar pushtetit” (Citohet sipas burimit të lartpërmendur).

Një psikolog rus në moshë të re nga qytetit i Novosibirskut, shkruan:

“Populli rus, psikologjikisht, është gati t’i nënshtrohet nje pushteti të fortë dhe madje diku thellë, në nivelin e nënvetëdijes së vet, ai e kërkon një gjë të tillë. Si provë e këtij fakti mund të sillet dështimi i plotë i reformave demokratike perëndimore të njëzet vjetëve të fundit. Dhe po të sjellim ndër mend historinë, atëherë mund të thuhet se periudhat më të mira, kur Rusia ka qenë “në ngritjen” e vet, janë pikërisht ato periudha, kur pushteti ka qenë i përqendruar në një mënyrë monarkiste” (Citohet sipas: Pjetër Zarubin. “Psikologjia karakteristike e popullit rus”. Marrë nga faqja e internetit “peter-zarubin.ru”. 06.03. 2013).

Në fjalët e këtij psikologu të ri bie në sy një e vërtetë e pamohueshme, të cilën e pati pohuar edhe politikani i shquar britanik Çurçilli (Sir Winston Leonard Spencer-Churchill – 1874-1965) që dikur pati deklaruar:

“Stalini ishte diktatori më i madh që nuk mund të krahasohej me askënd në botë, por që Rusinë  e gjeti me parmendë dhe e la me armatim atomik”.

       Popullit rus, gjatë shekujve, i kanë futur në gjak “shenjtërinë” e pushtetit, para të cilit duhet të jesh i bindur dhe i nënshtruar, sepse, sipas politikës zyrtare, cari na qenkej “vetë Jezu Krishti” dhe prandaj, “kur pushteti të shuplak njërën faqe, populli duhet të kthejë faqen tjetër për të pritur shuplakën e radhës”.

Duke pasur parasysh qëndrimin nënshtrues të rusëve ndaj pushtetit, kreu i bashkësisë moskovite të tatarëve të Krimesë Ernest Kudusovi, deklaroi publikisht se rusët janë skllevër brez pas brezi. Këtë deklaratë ai e lëshoi në studion e televizionit publik rus. Duke iu përgjigjur pyetjes së drejtuesit të emisionit se në ç’masë Krimeja, sipas mendimit të tij, është e ndarë mes pjesëve të popullsisë rusishtfolëse dhe të tatarëve të Krimesë, ai deklaroi:

“Ne duhet t’i kthehemi një çikë historisë. Së pari, populli tatar i Krimesë është popull rrënjës. Së dyti, ai është popull i përndjekur. Domethënë, në vitin 1944 atje nuk mbeti asnjë tatar për be. Stalini vendosi t’i zhdukte tatarët e Krimesë sepse ai nuk është popull që përulet si skllav, ai asnjëherë nuk e ka njohur skllavërinë. Kurse Stalini ishte mësuar të qeveriste skllevër. Prandaj ai i donte aq shumë rusët, ish-skllevërit, skllevër brez pas brezi. Është një skllavëri mijëshekullore, nuk ke ç’i bën” (Citohet sipas: “Kreu i bashkësisë së tatarëve të Moskës: “Rusët janë skllevër brez pas brezi”. Marrë nga faqja e internetit “smi2.ru”. 21 janar 2014).

Por dikush mund të pyes se ku ka qenë dhe çfarë ka bërë inteligjencia, e cila duhej të kishte marrë përsipër me kohë rolin e vet historik për emancipimin e njeriut rus, në mënyrë që ky të ndërtonte të tjera raporte me elitat qeverisëse, jashtë bindjes dhe nënshtrimit kristian para autoritarizmit të pushtetit? Pyetja është me vend, por halli është se edhe inteligjencia ruse, e dalë nga gjiri i popullit rus, ka qenë dhe vazhdon të jetë viktimë e po të njëjtit mentalitet që mbizotëron në formimin psikologjik të popullit rus në apektin e marrëdhënieve me pushtetin. Prandaj edhe ajo ka rënë në gjunjë para pushtetit.

Politologu, analisti, gazetari dhe publicisti ukrainas Viktor Kaspruk, duke u ndalur në qëndrimet e fundit të Putinit ndaj Ukrainës, shkruan:

“Gjithë vitet e qeverisjes së tij, janë vitet e turpit të popullit, janë vitet e heshtjes së turpshme, janë turpi i inteligjencies, e cila, në shumicën e vet dërrmuese, është tërhequr zvarrë para këtij njeriu pa kurrfarë vlere” (Citohet sipas: Viktor Kaspruk. “Putini gaboi rëndë me Ukrainën”. Marrë nga faqja e internetit “argumentua.com”. 07 mars 2014).

Qëndrimi i inteligjencies ruse të ditëve të sotme ndaj pushtetit, zbulon po të njëjtin qëndrim që ajo ka mbajtur tradicionalisht ndaj tij edhe në kohën e carit. Prandaj edhe Anton Çehovi (1860-1904) e stigmatizon me rreptësi një qëndrim të tillë:

“Unë nuk i besoj inteligjencies sonë, një inteligjencie kjo hipokrite, e paqenë, histerike, e paedukuar, mashtruese, nuk i besoj madje edhe kur ajo vuan dhe ankohet, sepse përndjekësit e saj dalin po nga radhët e saj”. (Citohet sipas: “Letër N.I. Orllovit”. 22 shkurt 1899. Marrë nga faqja e internetit “livejournal”. 22 mars 2009).

Nga sa vërehet, mund të thuhet pa mëdyshje se fatkeqësia e popullit rus qëndron në faktin se ai është i prirur për t’i besuar shumë më tepër propagandës së pushtetit, sesa bëmave të tij. Një dukuri e tillë nuk mund të mos i binte në sy fiziologut të shquar rus, akademikut I.P. Pavllov (1849-1936), i cili, katër vjet  para se të kalonte në pasjetë, ka shkruar:

“Më duhet të shpreh pikëpamjen time të trishtuar për njeriun rus: ai ka një sistem trunor kaq të dobët, saqë nuk është i aftë ta rrokë realitetin si të tillë. Sipas këndvështrimit të tij, ekzistojnë vetëm fjalët. Reflekset e tij të kushtëzuara janë të bashkërenduara jo me veprimet, por me fjalët” (Citohet sipas faqes së internetit “censor.net.ua”.  15 shkurt 2010).

Santa Barbara, Kaliforni

25 mars 2014

RINDEZJA E DRITAVE MBI EUROPË

by

Betejat e Amerikës për Kontinentin mëmë/

Nga Rexhep KOSUMAJ/ Berlin/

1. “Dritat po fiken mbi Europë dhe s’kemi për ti parë më të ndizen sa të jemi gjallë”! A nuk ishte ky trishtim i E. Grey-t, tek shihte të fikeshin dritat në Whiteholl, natën kur britë e gjermanë filluan përballjen e armëve, një thirrje përligjëse e ndihmës në pragun e “megavdekjes”? Dhe, poashtu, shpresë e përkorë e një bekimi? Po nga të vinte? Nga qielli demoniak i luftës?

S’ishte e para herë që ato shkimeshin mallkueshëm e pa shpresë. Europianët ishin përgjakur luftërash kronike që, ndonjëherë, zgjasnin dhe 100 vjet. Veçse e mnershme e totale dhe idhujtare e fantazmagorike, do t’kje epoka e re, kur ajo ndodhej akoma e vetmuar në kobet e saj. Ishte jehu i Monrosë (James Monroe, President i Shteteve të Bashkuara) dhe e doktrinës së tij të vitit 1823, që përskajonte pikëthemele strategjike të Amerikës: njëra, izolacionizmin selektiv, pra ajo mund të identifikonte interesa gjithandej botës, mjaftonte të mos përzihej në punët e Europës dhe, tjetra, funddhënja e kolonializmit, hapsirë, vakumin e së cilës gatitej ta rimbushte ajo vetë.

Por doktrina e famshme do të evoluonte. “Ajo ( interpretuar sugjestivisht nga G.G.Smith, Prof. i Yale-it), si fjala e Zotit, parathoshte shumë gjëra, për njerëz të ndryshëm në kohë të ndryshme”! Përshtatja e saj me sprovat e botës dhe fuqizimin planetar, deri aherë modest, të kolosit që po lindte, do ta bënte Amerikën në nisje të qindvjetit  të shkuar, pjesë e arbitër fatprerës të zallahive të Europës. Megjithatë dijetarë të temës ngrejnë akoma dilemën se ç’do të ndodhte sikur Hitleri, të mos ishte ngashnjyer nga Londra e Parisi për të invaduar në Poloni, i gjendur ashtu papritur e frikshëm përballë Rusisë e Amerikës dhe, poashtu, sikur t’mos i shpallte luftë kësaj të fundit, luanit që dremiste? Sidoqoftë, ai u zgjua dhe u nis për të rindezur prapë dritat mbi Europë!

Pa u tretur në përimtime historike, biografia e bujshme politike e Europës rrëfen për shumë beteja që do ti shkaktonte vetë, për të ngelur në fund veçse një peng i tyre i plagosur. E kush i zgjidhte ato ndër vite? Ndër “mote fluturakë kur e shkuara nuk kthehej, e ardhmja kje shtyrë dhe e tashmja ishte e hidhur” (Hobsbawn)? Aleatja dhe, njëherësh, rivalja e fuqisë që i ka llastuar paq europianët me komocionin e zotërisë i cili ka gjithë të drejtën të punojë, të kamet e gëzojë lirshëm – se për të tjerat punë është strehësi i madh i përtejdeteve…

 

2.

Është, prandaj, krejt logjike pyetja: do ta fitojë Amerika (me mënyrën dhe mjetet e mundshme) si kampione e lirisë, dhe “betejën e re ukrajinase” për Europën?

Në fakt, kjo do ishte beteja e pestë për qenien e saj. E para kje arritur në mbyllje të Luftës së parë të 14-tës, në Konferencën e Paqes në Paris (1919), kur fuqitë e errta latino-sllave kishin shkrojtur kartat e zeza, ku shlyheshin si një njollë, popuj të tërë, midis të cilëve sidomos populli i lashtë shqiptar. Padrejtësia kishte ndodhur. Trungu shqiptar ishte prerë. Mirëpo Wilsoni legjendar me parimin etnikogjuhësor të vetëvendosjes së “një komb-një shtet-i”, së paku, do të shpëtonte atë gjysmë trualli Atdheu, të lodhur Azie e të shqyer Sllavie.

Mandej, e dyta betejë e Amerikës, e cila tash e tutje do të inaugurohej në instancë vendosjeje e ikonë moraliteti planetar, ishte çlirimi i Europës nga hekurat e makthit arianist të messhekullit, kur pëllumbat, të trëmbur nga gjakprishja njerëzore, nuk fluturonin më mbi Katedralen e Salzburgut dhe as trëndafilat e përbuzur nuk çelnin më në fushat e Shlezisë!.. Ajo Luftë në Europë s’ishte më një përplasje e kufizuar aristokratësh e nuk kallej për hire të fisnikërisë. Ishte, si e cilësojnë paksa përçudshëm, “demokratike”, e kjo dmth totale e popullore, plot armë shfarosëse, urrejtje e helm. Për të mposhtur Gjermaninë që ndehej nga tokat spanjole e deri në Ural, u deshën afro 4 vjet, ndërkohë që Japonia e sertë do të mposhtej vetëm për tre muaj!..Ndaj, sikur Amerika të mos impenjohej në katrahurën e saj vetëshojtëse, Rajhu i tretë, nëse aq, do të mbijetonte shumë gjatë, harrueshëm gjatë!

Një mesbetejë tjetër që do ti printe asaj të mëpasmes, ishte dhe ribërja e Europës së rrënuar nga vetë bijtë e saj. Natyrisht, kjo nuk rezultonte vetëm një dalzotësi familjare (mes ëmës e të bijes) dhe as mbëltim idealesh të lirisë. Ishte poaq, si sot e përherë, interes i saj kombëtar. Vetën një ekonomi dhe treg i riaftësuar europian, do të konsumonte mbiproduket amerikane. Po interesat e ndërsjellë, nuk hijesojnë askurrë solidarësinë: rrethimi rus i Berlinit, ura ajrore dhe duart e të pandihmëve që zgjateshin drejt qiejve – janë prova e saj e gjallë dhe e paharruar.

Amerika do të mandatohej, kështu, misionarisht për ta rilindur Kontinentit mëmë: me rimëkëmbjen e ekonomisë së rrëzuar (Plani Marshall –oficialisht ERP- që përfshinte kredi, mallra e ushqime në vlerë prej afro 14 miliardë dollarësh), mandej me arkitekturën e sigurisë (Nato, që do të ngrihej pas idesë çërçilljane të Perdes së hekurt, 1949), dhe me asistencë kultivimi politik të demokracisë. Qarkullonte, tashmë, ngutshëm shprehja apotheotike “përtrirje materiale”, sepse duhej të shprishte ekuivalencën paraprake të saj që kishte shpikur imagjinata negative naciste. “Materialschlacht”, krahas mortit kolektiv, ishte nocioni programatik për asgjësimin e të mirave materiale të armikut, si taktikë ndihmëtare për gjunjëzimin e tij. Rinisja e një jete të mirëqenë duhej, njëkohësisht, të zvetnonte agjitacionin e bolshevistëve që, si rregull, vigjëlonin gjasën e nxënjes së idesë në gjëndjen e demoralizuar dhe skamnore të turmave. Sovjetët imnspironin e nxisnin grupe ekstreme majtiste për të destabilizuar botën e “kalbur” kapitaliste, porse do të ndeshej me doktrinën e Trumanit (Harry S.Truman, President i Shteteve të Bashkuara), të vitit 1947, që angazhohej “të mbështeste gjithandej kombet e lira nga ataku i pakicave të armatosura”! Pikërisht për këtë, do t’rrjedhonte më e lehtë ringritja infrastrukturale e ndërtesave, fabrikave, udhëve e shkollave të bëra hi e pluhur, sesa ana tjetër vitale e misionit madhor: rikuperimi shpirtëror i njeriut!

E mëtej, beteja e tretë e kurorëzuar prapë, kje triumfi në Luftën e ftohtë dhe disfata spektakulare e komunizmit. Ajo do ti printe frontit paralel kundër së “Perandorisë së të keqes”. Si u quajt drejtësisht (nga  furiozi Ronald Regan) shteti lubi i Sovjetëve. Përmes prangash vorfnore që i shtrëngonte gara e pandjekshme në armatim (“Lufta elitare e yëve”), do të gërryhej përtokshëm ngreha mizore e carëve të kuq. Shkërmoqja e Murit berlinez dhe bashkimi i dy Gjermanive i pararendnin ashtu, si një sihariq historie, bashkimit të të dy Europave: të vjetrës, të lirë dhe të së resë, të shtypur e robnuar 50 vjet nën sundin e zotërve barbarë të Kremlinit! Berlini i ri (që kishte bërë katarsis e nuk ushqente më andrrallat e “shpirtit superior që do të përtrijë botën”) merrte përsipër rolin e Piemontit për tu dhënë krahun e për të këndellur jo veç bashkëkombësit e saj, por mbarë fqinjësinë e sfilitur.

Dhe kur dukej se dielli do ndrinte të gjithë, në zemër të kontinentit të harbuar, kishte ende terr. Populli i viktimizuar në altarin e paqes së pistë të një “Belle Époque”-e të dytë dëshirake, (si e thotë diplomati anglez në përfundim të Konferencës së Londrës, 1913), ishte pranguar ende nën zinxhirët e pushtimit serbian, barbarë e të vjetër sa bota. Ishte një epigon i vonë e voglan, i shartuar egërsisht nga mbeturinat ariozofike dhe frymësia testamentale e Naçertanies hegjemoniake, me emrin përjetësisht të urryer, Millosheviq, që orvatej me hekur e gjak të përligjte stau-quo-në koloniale edhe në Rendin e ri, të vranshëm e të pakthim. Kishte provuar të pamundshmen, holokaustin e dytë në mbarim mijëvjeçari. Por, Amerika, në gjurmë flijimi, gati biblik, të vetë shqiptarëve, do ta fitonte dhe këtë betejë: betejën për ndreqjen e ligësive fatale të europianëve miturakë, për mëvetësinë e Kosovës dhe arkivimin e gjithmonshëm të Jugosllavisë serbiane, sajesë e trilluar burgëtare nga ruso-francezët për ta vënë në unazë rrethimi hapsirën jetike gjermanike. E, pra, kishte bërë dhe betejën e katërt sublime për Europën: lirinë dhe natyrshmërinë e saj.

Në fakt, mëvetësia e Kosovës nuk është akoma epilogu, kapitulli i fundmë i lirisë së Europës. Ka gjithnjë popuj a pjesë të tyre (shqiptarë në Iliridë, Malit të zi, Preshevë, pastaj baskë të shumëvuajtur, katalonës, skocezë…), për të cilët kuptimi dhe shija e lirisë janë një ëndërr e ndaluar.

3.

“Koncerti” i Fuqive të mëdha të Europës (si shkruan H.Münkler) patën dikur dy tipe ose nivele kufijsh: kufijtë e qartë e të paprekshëm të shteteve territoriale dhe, poashtu, kufijtë e tjerë alternativë të perandorive koloniale. Europa e sotme, ndërkaq, ndërdyshet midis kufijsh të shteteve territoriale dhe kufirit të jashtëm, kuazi-perandorak të saj, krejt fluid e i pahorizont! Dhe pikërisht ky është, shpesh, nyjëtimi i orientimor: hapi i pasigurtë dhe e ardhmja e amullt e saj. Nëse më parë kufijtë kolonialë kishin prerje të rreptë, por nuk përfaqësonin njësojshmëri identitare, Europa tani ka përmasë e strukturë tjetër: gjeografia (kufijtë) dhe filozofia (vlerat) mund të pleksen në një tërësi traditash e asimetrish të pashmangshme, po të bukura dhe unike të saj.

Së mbrami, pra, a kanë marrë mësim europianët për të mos krijuar kriza e nyjëtime që nuk mund ti zgjidhin vetë? E prapë: a do laurohen ata ngadhnjimësisht apo, si kurdoherë, do të jetë sërish Amerika që do ta bëj këtë për Europën, e cila konfirmohet a goditet këtoditshëm në votrën e Kijevit?

Real-Politika, mbi të cilën Putini mbajti një leksion shkollaresk, ka përcaktuar përherë marrëdhëniet ndërkombëtare. E drejta, etika a parimet janë përfillur, ose është parë ashtu, vetëm kur kanë përkuar me interesat e zhveshur. “Bota tjetër” ku, sipas kancelares Merkel vegjeton Putini, është e vërtetë dhe e arsyeshme (konsideron kolumnisti i “Sternit”). Është, vijon ai, bota e të mashtruarit në vitet 90-të, kur mori premtimin jokontraktual se sistemi i Nato-s nuk do të përshtrihej në Lindje dhe tani, aspiratës së rishfaqur, iu gjegj me Politikën e Fuqisë, që së paku, Flota 200 vjeçare e Detit të Zi, të mos bjerë në radiusin e tyre. Cila do të jetë hullia, poashtu, real-politike e Europës dhe protektorit të saj ndanë revanit rus? Do të pozicionohet maturisht si pledon, bie fjala, Laschet i CDU-së diktuar nga sensi i përfitimeve (gati 200 miliardë dollarë europianë gjenden “në flakë” në Rusi), ose me abstinencën absolute të majtistëve dhe ekologjistëve, që i pat bezdisur zbarkimi i aleatëve në Kosovë (viti çlirimtar 1999) dhe tash lexojnë Krimenë si faturë për të? Apo, ndoshta, me Politikën e pashmangshme të Fuqisë, që nuk nënkupton përherë vringëllimën e armëve?

Europa? Do të bëj ajo politikë krye në vete? Dhe a ishte vrulli lindor vetëm ide e menagjim i saj? Vështirë e besueshme!

Sidomeqenë, Rusia despotike, e njëj populli të skamur e nëpërkëmbur, që hodhi gurin e precedentit me ngasjen dinake për ta turbulluar Europën, nuk bën të dalë e fituar kurrësesi! Do të ishte, që s’mund të jetë, një traumë kundërhistorike dhe, rrjedhimisht, një brejë në portat e trandura të perëndimit të lirë.

Berlin, mars 2014

 

Njohja e “Kosovës” nëpër Botë

by

Nga Faton Bislimi*/

Pesëmbëdhjetë vite më pare, po më këtë date, tek shqiptarët e Kosovës ishte kthyer edhe njëherë shpresa e vërtetë për lirinë. Sulmet e NATO-s kundër Serbisë dhe ish-Jugosllavisë së asaj kohe, kishin shënuar edhe intervenimin e parë ushtarak në historinë e NATO-s. Bota tani më kishte kuptuar se lufta e shqiptarëve të Kosovës për liri e pavarësi ishte gjithësesi e drejtë. Djemtë dhe vashat më të mira të kombit, nën siglën e UCK-së, tani më po shndërroheshin në heronjë e heroina të gjalla. Sensibilizimi ndërkombëtar i cështjes së Kosovës, që nga viti 1989 e deri në fillimin e luftës, e kishte trasuar kogja mire rrugën drejtë përkrahjes ndërkombëtare, e vecanërisht asaj Amerikane, ndaj kauzës sonë kombëtare.

Tani më që Kosova e lire dhe e pavarur po konsolidohet si shtet, përkundër të gjitha sfidave dhe barrierave që po e përcjellin e që i ka përpara, është koha që imazhi i saj dhe popullit të saj të debuton ashtu sic i ka hije në katër anët e botës.  Pesëmbëdhjetë vite më pare, Kosova u bë e njohur për ‘të madh e të vogël’ nënpër gjithë botën—për shkak të brutalitetit dhe mizorisë që po përjetonte populli i saj. Mirëpo, ‘shkëlqimi’ që pati Kosova atëherë, me kalimin e kohës normalisht se është shuar.

E për një vend të ri, sikur Kosova, është shumë e rendësishme që imazhin e vet ta projektojë si duhet ndërkombëtarisht—dhe këtu, nuk nënkuptojmë vetëm anën politike të imazhit, dmth atë që bëhët përmes punës së Ministrisë së Punëve të Jashtme, Ambasadave, Konsullatave, etj. Por, ndoshta edhe shumë më e rendësishme është projektimi i imazhit të Kosovën anekënd përmes fushave tjera—si sportit, kulturës, e shkencës.

Në sport, shkëlqimi i Kosovës sa vjen e shtohet. Yje të shumta të sportit nga Kosova po ndricojnë nëpër Evropë e botë—qoftë në futboll, boks, xhudo, etj. Edhe në muzikë nuk jemi keq—yjet që i lindi ky vend i vogël po ndricojnë hit-listat e muzikës në Britani, SHBA, e gjetiu.

Por, si duket ende kemi ngecë në shkencë e letërsi apo publikime relevante akademike. Skandalet e fundit ne UP e vertetojnë mungesën e një vizioni të duhur drejtë casjes në botën akademike të publikimeve—që realisht është një ndër fushat më me influence në krijimin e opinionit ndërkombëtar karshi vendit tone. Të pyesim, për shembull, sa libra të tipit akademik ose letrar të bazuar në të vërtetën, janë botuar në anglishtë, nën recension ndërkombëtar, nga autorë kosovarë? Mund të ketë ndonjë që unë nuk e dij, por dyshoj. E, ka me qindra të tillë nga autorët serbë e pro-sllavë që shtrembërojnë dhe keqinterpretojnë historinë, kulturën, popullin, dhe vet të kaluarën e Kosovës, e që fatkeqësisht ndikojnë negativisht në imazhin e Kosovës nëpër botë. Po, ka edhe libra që janë bërë nga autorë të huaj e që e thojnë të vertetën (të paktën deri dikund) për Kosovën. Por, këto janë të pakta, shumë të pakta!

Së fundi, një shkrimtar e publicist i khtyer në historian bëri bujë në Kosovë e botën shqiptare me librin e tij në tre volume, “Kosova.” Autori në fjalë, Jusuf Buxhovi, u lavdërua e u kritikua, u përfolë e u nderua, nga qarqe të ndryshme intelektuale, akademike, e bile edhe politike nëpër gjithë trojet shqiptare. Libri i tij, “Kosova”, u ribotua disa here në gjuhën shqipe nga shtëpia botuese “Faik Konica” në Prishtinë dhe “Jalifat Publishing” në Houston. Duket se u ble hovshëm nga lexuesi shqiptar. Puna e tij është voluminoze. Referencat janë të shumta, dhe burimet kogja relevante. Nuk më takon mua të komentoj përmbajtjen në aspektin shkencor, sepse nuk jam historian. Mirëpo, në aspektin akademik, vepra e Buxhovit duket të jetë një punë që duhet konsideruar seriozisht si një projekt i rendësishëm i përmbledhjes së histories së këtij shteti të ri që nga koha e Pellazgëve e deri më tani. Sidoqoftë, vepra e Buxhovit nuk është as e para e me gjasë as e fundit për historinë tone.  Por, ajo që bëri Buxhovi, e respektivisht botuesi i tij në SHBA, z. Ramiz Tafilaj është me të vërtetë edhe historike edhe e para e llojit të vet.

Një atdhetar i devotshëm përkundër fatktit që gati një gjysëm shekulli jete e kaloi në SHBA, një njeri i përkushtuar ndaj vendlindjes dhe popullit të vet, i pasionuar ndaj shkencës dhe letrares, dhe një vizionar që realisht ka kapur mu në dhjetëshe nevojën për ndërtimin e mire të imazhit të Kosovës, z. Ramiz Tafilaj dhe shtëpia e tij botuese, Jalifat Publishing, e bënë historike vepren e Buxhovit sepse e përkthyen atë në Anglishte dhe e botuan ndërkombëtarisht duke e bërë kështu trilogjinë e pare të një autori shqiptar të botuar ndërkombëtarisht në gjuhën angleze.

Në javët e kaluara, Buxhovi i shoqëruar nga Tafilaj, paten rastin ta promovojnë librin në disa vende nëpër SHBA—në universitete, takime me komunitetin, librari, etj. Libri tani gjendet për blerje edhe online dhe përmes rrejtit ndërkombëtar te distribuimit që Jalifat Publishing si një botues me bazë në SHBA ka, “Kosova” tanimë është prezente nga Alaska në Brazil e Argjentinë, nga British Columbia në Japoni, si dhe nga Kina në Australi.

Se vepra e Buxhovit mund të ketë vend për kritikë, nuk diskutohet; por se ajo, me përkrahjen vetmohuese dhe tejet të kushtueshme të z. Tafilaj po bëhet libri i pare, i një autori nga Kosova, i botuar dhe distribuuar ndërkombëtarisht në gjuhën angleze paraqet thyerjen me të rendësishme të miteve dhe historive të njëanëshme të serbëve e pro-sllavëve që deri më tani e kanë patur primatin nëpër libraritë e bibliotekat e vendeve të ndryshme të botës.

Projekti i z. Tafilaj për ta përkthyer dhe botuar ndërkombëtarisht librin e Buxhovit nuk ishte e as nuk është i ndërlidhur me promovimin e autorit, më shumë se sa me promovimin e historisë së vendit dhe popullit tonë. Kur ky libër në tre volume do zërë vend nëpër bibliotekat më të rendësishme të botës akademike nëpër gjithë globin, ai do të jetë një reference bazike për akademikët, politikbërësit, opinion-krijuesit e huaj, në lidhje me Kosovën. “Kosova” tani më do të jetë një përfaqësues i qetë, i urtë, por definitivisht i rendësishëm dhe shumë i nevojshëm për shtetin tone të ri nëpër mbarë botën.

Lufta që Kosova tani duhet ta fitojë është ajo e diplomacisë publike dhe intelektuale, përtej asaj zyrtare. Kështu, projektet si ky i fundit me “Kosovën” i z. Tafilaj janë përgjigja më adekuate kundrejtë propagandës disa shekullore serbe ndaj shqiptarëve. Ne jemi ende mbrapa në këtë drejtim, por si duket kemi një fillim të mbarë. Andaj, uroj që pesëmbëdhjetë vite pas fillimit të fitores ushtarake të Kosovës ndaj Serbisë, po fillojmë edhe fitoren në sferën e publicistikës akademike dhe displomacisë publike.

*Faton Bislimi, ligjërues i lendëve të zhvillimit ekonomik dhe marrëdhënieve ndërkombëtare, është studijues pranë Qendrës së Ekselencës së BE-së në Universitetin e Albertës në Edmonton, Kanada. 

Serbët ,” të parët” në Ballkan dhe në Botë ! ose Serbet, popull pa histori kombetare !

by

Nga Fahri XHARRA/

”Kur Amir Ahmeti thotë se në Mesjetën e hershme kombet nuk kishin lindur ende dhe nuk kishte kurrfarë rëndësie gjuha që flisje përpara interesit fetar apo se Skënderbeu ka vrarë shqiptarë myslimanë – thotë disa të vërteta historike që i përkasin asaj kohe. (Fatos Lubonja) ”. Çudi ! Me të vërtetë çudi sepse unë nuk po e kuptoj qëllimin e fundit të kësaj fjalijeje dhe të këtij mëndimi si të thënësit ashtu edhe të përsëritësit . Ose ndoshta jamë largë  e shumë largë nga ajo që të dij  se çka po na përgatitet.

Kam shumë pyetje për serbët të cilët  si popull janë komplet pa histori  të tyre kombëtare dhe me këmbëngulje mundohen ta bëjnë ,; dhe  e njejta mori pyetjesh që duhet të iu bëj edhe mohsave tonë kombëtarë .

Serbët e ” kanë” të dijtur se  historiani i lashtë grek Herodoti (484–425 prK)  shkruante se pas Hindusëve , serbët janë populli më i madh i botës dhe se edhe historianët rus dhe gjermanë e paskan pranuar tezën e Herodotit që në të vërtetë Serbët janë Thrrakas.

Ndërsa mohsave tanë iu kisha  dhënë këtë detyrë ta zgjidhin  dhe të na vërtetojnë me dijeninë e tyre se: ”…. ndër serbë  gjithmonë dihet se ka jetuar fisi i madh Rasëve, dhe që ky emër rrjedhë nga India nga fjala Rashka që thotë ngjyra e kuqe , të cilën ngjyrë serbët e paska dashur gjithmonë . Pra nga kjo rrjedhë që Rasët janë Serbët e kuq ” ( Mohsave të iu  japi një lehtësi , se serbet jane i vetmi popull në Ballkan që nuk kanë apsur fise .)

 

” Ata ,serbët në kohën e Herodotit , kanë jetuar në Azinë e vogël dhe në Thraki. Sipas tyre qenka quajtur regjioni thrrakas i Rashkës së Vjetër  (Stara Raška) për skaj të lumit Marica (sot Bullgaria) si dhe Rashka e Re ,  Serbia  e Nemaniqëve. Jovan Rajiç-i  e citon historianin hungarez Ishtfan-in se ai e quante Gjuragj Brankoviçin  , Gjergj Thrakasi ”

(shënime serbe) . Kjo pyetje është më shumë për mohsat tonë , se si çka po iu duket ky shënim serb ?

 

”Kështu, gjatë gjithë shekullit XX, si në kohën e Zogut edhe në atë të Enver Hoxhës, ai

( Skënerbeu) u bë simbol i parë i nacionalizmit shqiptar, si luftëtar për çlirimin dhe pavarësinë e atdheut nën moton “Feja e shqiptarit është shqiptaria”. Enver Hoxha me fuqinë e madhe propagandistike që kishte regjimi i tij e çoi deri në grotesk këtë projektim. Ai edhe fenë e quajti diçka të huaj për shqiptarët, që ia kishte sjellë armiku. Ne sot paguajmë, veç të tjerash, edhe ideologjizimin e thellë, me frymë totalitare, që i ka bërë ai mendjes së shqiptarëve edhe përsa i përket vetëdijes historike. Edhe ndarja e shqiptarëve që jetonin në Mesjetë në tradhtarë dhe patriotë është rezultat i kësaj pune – sigurisht me kontributin e një aradhe të tërë historianësh, shkrimtarësh, piktorësh, skulptorësh, kineastësh etj.Pas rënies së komunizmit, me rilindjen e fesë dhe rimodulimin e identiteteve, ndër to edhe fetare, Skënderbeu është riinterpretuar. Elita ish-komuniste, e kthyer tashmë në europianiste, e ka përdorur si simbol të përkatësisë së shqiptarëve në botën perëndimore duke arritur ta quajë deri “pararendës të NATO-s” (I. Kadare).”- shkruan Fatos Lubonja.

E dimë ne që historiani kroat (sipas serbëve ?), kur shkruan për historianin romak Plinin , i cili ka jetuar në kohën e Krishtit, thekson se që Serbët  në atë kohë quheshin Tribal, Thrakas , vendë dhe Antë. E dijmë ne që shkruesi got Jornad dhe ai arab El Bakër pohojnë që serbët e banonin Azinë e Vogël , të tërë Ballkanin si dhe që para Krishtit kishin mbërrijtur në Romë?
Serbët e dinë , por ne shqiptarëve nuk po na spjegon kush që njëfarë Jyrgen Shpanut duke e hulumtuar historinë gjermane paska pasë gjetur varreza serbe edhe në tokën e Spanjës, Portigalisë dhe Bretanjës , të vjetra 3000 vjet para Krishtit . Ose ,e dimë ne ?, që në ”Shënimet e Oborrit Mbretëror Kinez” , që në vazhdimësi mbaheshin që nga koha 2 000 vjetë para Krishtit , shënojnë që populli serbe ka jetuar në territorin e Siberisë e deri në Vendikun Italian ? Vështirë që mundemi të pohojmë ose të mohojme. Ne si shqiptarë jemi futur në zgafellat e shpërbërjes , shprishjes dhe  mohimit sa që vështirë e kemi te dalim nga ato.

Shikoni  e të jemi sy hapur ,se ” mësimi i vjetruar se Serbët kanë ardhur në Ballkan (Ilirik fxh) në shek.VII-të është qesharak ” më thonë burimet serbe vetëmashtruese , ” sepse duhet ditur sa ata të shekullit të shtatë kishin ardhur në ndihmë vëllezërve të tyre të vjetër të këtyre anëve”

E dinë mohsat tanë që e tëra që eshtë folur për serbët deri vonë është një histori e ”imponuar” nga  shkolla gjermane e historisë . Pra edhe historia shqiptare , të dashur mohues është e shkollës gjermane. Kush po rrenë këtu?

Jovan Deretiç-i thot se serbët nuk kanë ardhur nga Karpatet , sepse ata gjithëmonë kanë jetuar rreth Danubit   Kurse  sllavisti polak e  rrumbullakson kështu.: ” Sllavët (sipas serbëve , serbët) ishin banor të nëndanubit si  edhe iliro-Thraksit , dhe se si e thash më lartë ”ata  n’ shekullin 7-të kishin ardhur në ndihmë vëllezërve të tyre autokton nga rreziku romak ” E shifni mohues të dashur , ju na rrofshit  ,se ku qëndron e vërteta e

jonë ?.

Diçka me rëndësi duhet ditur se fillestar i teorisë së serbëve të nënDanubit ishte kronisti i shek, XII  Nestori i Shenjti i Kijevit (?) dhe se admiruesit e kësaj teorijeje ishin dhe janë: Olga Luković-Pjanović, Jovan Deretić, Ranka Kuić, Miloš Milojević, Sima Lukin-Lazić, Laza Kostić, Pavel Šafarik, Ilija Živančević, Svetislav Bilbija, Milan Budimir, Dragoslav

Srejović të cilët me zbulimet e tyre në Lepenski Vir i vërtetuan ato.
Te nderuar mohues : Зашто србски језик не лаже? (Pse gjuha serbe nuk gënjen? ) ”Nga kjo rrjedhë se Zoti i Lartë serb është bartës i të Vërtetës dhe se serbëve iu ka dhënë gjuhën  mu shkaku i të Vërtetës ”- shkruajnë ata

Një ditë  në shtypin serb lexova se ata ishin ”kthinëza ” e botës , këta t´tanët po na thonë që jemi zorra e anusit. Mjerim!

Fahri Xharra. 21.03.14, Gjakovë

TRIBUNALIN E RI PËR KOSOVËN E SOLLI INDIFERENTIZMI YNË

by

Është koha e fundit që ta flakim indiferentizmin tonë si dhe praktikën që fajin për pësimet tona tua hedhim të tjerëve. Tribunalin e ri për Kosovën, më shumë se ish-kryeprokurorja e Gjykatës së Hages – Carla Del Ponte dhe ish-senatori zvicran Dik Marti  na e saolli indiferentizmi ynë marroq./

Nga Rexhep KRASNIQI/Prishtinë/

Kohëve të fundit po debatohet vend e pa vend vendimi i  Asamblesë Parla-mentare të Evropës së Bashkuar për themelimi e Tribunalit të ri për krimet e supozuara se janë kryer gjatë luftës nga Ushtria Çlirimtare e Kosovës. Është interesant se debatues të shumtë të kësaj tematike, shprehen të befasauar me këtë vendim. Kjo befasi është tërsisht e pavend, pasi një masë e tillë ka qenë e propozuar dhe e mirartuar në fillim të vitit 2011, si pjesë përbërse e Raportit të ish-senatorit zvicran Dik Marti -“Trajtimi ç’njerëzor i personave dhe trafikimi i paligjshëm i  organeve njerëzore në Kosovë.” Aty thuhet Asambleja Parlamentare e Evropës “mbështet po ashtu konkluzionin sipas të cilit është e nevojshme të përpunohet një instrument juridik ndërkombëtar që do bëjë të mundur të përkufizohet trafikimi i organeve, indeve e qelizave me origjinë njerëzore, të përcaktohen masat që duhen marrë për të parandaluar këtë trafikim e për të mbrojtur viktimat, si dhe masat e së drejtës penale për shtypjen e këtij trafikimi.” (Pika 20 e Projektrezolutës). Megjithatë, institucionet kosovare, përveç fajsaimit të ish-kryeprolurores së Gjykatës së Hagës – Carla Del Ponte dhe bashkëatdhetarit të saj – ish-senatorit  zvicran Dik Marti, nuk ndërmorën as një hap tjetër për zgjedhjen e këtij problem: themelimin e “instrumentit juridik” vendor, e pse jo edhe me pëfaqësues të EULEX-it; me prokurorë, hetues e gjyqtarë të përbashkët me EULEX-in… Pasi akuzat e këtyre dy personaliteteve zvicrabe ishin aq të rënda sa që shteti ynë, edhe pa rekomandimet e Asamblesë Parlamentare të Evropës së Bashkuar, është dashur, që në bashkëpunim me EULEX-in t’I ndërmerrte hetimet më profesaionale, dhe ta ndriçonte problemin. Andaj, kundërshtimi I Tribunalit të ri për Kosovën, është mëse I pa vend dhe nuk duhet t’i frigohemi pasi, “sado që të sofistikohet arti I peshkimit, kurrë s’do të arrihet të peshkohet qoftë edhe një peshk I vetëm në ujrat ku s’ka peshqi.”

Hapja e Tribunalit për Kosovën jashtë vendit është një goditje e rëndë për sistemin e drejtësisë sonë. Megjitatë, ta vejmë dorën në zemër e të përgjigjemi me sinqeritet, me çka e kemi dëshmuar një besim të tillë?! Ndoshta jo, me shkallën e korrupcionit në asistemin tone juridik?!…

Si do që të jetë, lutjet tona drwejtuar  Clint Whgilliamson  – kryeprokurorit të Task Forcës Hetimore Speciale  të Asamblesë  së Parlamentit të Evropës së Bashkuar (e themeluar në janar 2011), që ky proces të jetë “në funksion të drejtësisë që kemi ne” dhe që “të jetë në funksion të imazhit tonë” – tingëllojnë paksa naïve.

Sikur të mos ishte ky indiferentizëm marroq, në rend të parë i institucio-neve tona shtetërore, po pse jo edhe subjekteve trjera,  gazetarëve,  akademikëve tanë, Odës së Advokatëve të Kosovës, Këshillit për Mbrojtjen e të Drejtavëe dhe Lirive të Njeriut në Kosovë, sot ka pasë mundësi që për këto vepra ç’njerëzore (marrja e oreganeve njerëzore dhe trafikimi I tyre) të akuzoheshin e të përgjigjeshin akterët e vërtetë të këtyre veprave të llahtarëshme – pjesëtarët e forcave serbe, të cilët nuk lanë asnjë të zezë pa ushtrua mbi popullin tone. Për këtë mënxyrë ka pasur edhe dëshmi shumë serioze. Po e thekësoj vetëm njëren prej tyre: Dëshminë e oficerit boshnjak nga Kanada, i cili gjatë luftës në Kosovë ishte pjestarë i ushtrisë serbe… Dëshminë e tij e patë botuar, para 8-9 vjetësh, para se Carla Del Ponte ta botonte librin e saj, një e përditshme e jona, me sa mbaj mend ishte “Epoka e re”… Artikulli, përafërsisht ka pasë këtë titull “Dëshmitë e oficerit boshnjak nga Kanada”… Dëshmitë në fjalë kishin këtë përmbajtje: oficeri boshnjak, si pjestar i ushtrisë serbe në Kosovë, krimet e kryera nga  bashkëluftëtarët e tij gjatë luftës, i kishin shkaktuar trauma të rënda psikike… Më vonë e kishin dërguar për mjekim në Akademinë Medicinale Ushtarake të Beogradit. Por, as aty nuk i shkoi mbarë, pasi, për disa ditë me radhë, gjatë mëngjesit, i ranë në sy grupe të rinjsh shqiptarë, me duar të lidhura, që i dërgonin në bodrumet e akademisë, ku ndodheshin laboratorët mjekësorë… Pas një kohe oficeri u shpërngul në Kanadë, ku vazhdoi mjekimin, por përjetimet luftarake dhe ato të laboratorëve të akademisë nuk po e lenin të qetë… Përjetimet e tij ia rrëfeu edhe mjekut, i cili, për tia shfry emocionet e tij, ia solli gazetarët, përmes të cilëve, ish-oficeri i rrëfeu dëshmitë e tij…

Ka të ngjarë që grupet e të rinjëve shqiptarë që po dërgoheshin në labora-toret e akademisë, po ua pregaditnin kartelat me analizat dhe ekzaminimet e duhura për organet e tyre vitale, në mënyrë që t’i shitnin me kartela të gatshme për marrje organësh, e gjersa tregu t’i kërkonte organet e tyre, të punonin në minjerat e Siberisë, apo diku tjetër… Kjo mënxyrë ka vite që më mundon, e aq më shumë kur lexova librin e Carla Del Pontes “Gjuetia: unë dhe kriminelët e luftës” si dhe reaportin e Dik Martit “-“Trajtimi ç’njerëzor i personave dhe trafikimi i paligjshëm i  organeve njerëzore në Kosovë.” Që të dy këto krijime nuk kanë as një provë të argumentuar për pretendimet e tyre, por shfrytëzojnë burimet e vetme me të cilat disponojnë: hamendjet, trillimet dhe gënjeshtrat si dhe “dëshmitë” e regjistruara audio e video në të cilat “dëshmitarët” (shqiptarët e burosur) pyeteshin nga përfaqësues të shërbimeve ndëshkimore serbe…

Çuditërisht, përkundër këtyre dëshmive kaq të rëndësishme, gjer më sot, ato, nuk u bënë objekt trajtimi, madje as i ndonjë dëbati opinionistësh. Dihet, krerët tanë politik, janë të preokupuar jashtë mase me rivalitetet partiake dhe me fodullakun e tyre mrroq, duke harruar atë thënjen e uretisë sonë popullore se: “Në livadhin e vëllezërve të përçarë, kullosin edhe kuajt qorra.”

Pa asnjë dyshim, indiferentizmi ynë, ua mundësoi qarqeve serbe që përmes ca “advokatus diaboli” (si Carla Del Ponte e Dik Marti) të na i hedhin ne, krimet e tyre më të llahtarshme dhe më çnjerëzore që i kryen mbi ne…