Satirë nga Rafael Floqi/

Ju pëlqen të udhëtoni në një botë ku çdo moment është një mini-spektakël? Më 2024, një aplikacion ka pushtuar botën nën zinxhirin e tij, duke shndërruar përditshmërinë tonë në një karusel të pakthyeshëm të videove të shkurtra dhe vallëzimeve.

Po, po, flasim për Tik Tok, platformën që ka bërë që edhe një video e shkurtër të krijojë ndjesinë e një spektakli të madh. Në një epokë ku “Tik Tok” bëhet fjalë e ditës, për “gjeneratën Z” me 1.5 miliard përdorues, është si të jesh pjesë e një kulture që i përket një brezi të ri që nuk mund të imagjinojë jetën pa të. Ai është bërë më shumë se një aplikacion, është bërë një kult, një mënyrë e jetesës moderne, një ritual i detyrueshëm që përplas kulturën e popullarizuar me cilësinë e shpejtësinë.

Ngjarjet e fundit tregojnë qartazi se “Tik Tok” i ka shndërruar rrjetet sociale në një arenë të pashmangshme ku çdo përdorues bëhet një yll i vogël i skenës së tij personale. Nëse dikur festat e famshme ishin ato që përfshinin një sallë të madhe të ngrohtë e drita të ndriçuara, sot, festa është aty në celularin tënd, me një çift veshur si astronautë, që bëjnë “dance challenge” në kuzhinën e tyre.

Në një skenë të e habitshme me një muzikë e ngjashme me një film spiunazhi, Washingtoni po përpiqet ta shndërrojë TikTok-un nga një aplikacion argëtues kalamajsh në një stres diplomatik. Po pse?

Si një sulm i plotë për t’i treguar dhëmbët komunizmit të Hapur Kinez, dhe Partisë Komuniste, Kongresi amerikan ka miratuar një projekt-ligj që nuk po lë asnjë aplikacion kinez, që të përshtatet apo vjedhë Amerikën. Madje dhe kur Biden ftoi influencues në Tik-Tok Bydance, mendoi se kjo ishte thjesht një kërcim mediatik dhe ai se kishte me gjithë mend.

Sipas ligjvënësve amerikanë, kompania ByteDance kontrollohet nga qeveria kineze, dhe PKK e cila mund të kërkojë në çdo kohë të ketë, qasje tek të dhënat e konsumatorëve të TikTok-ut në SHBA në çdo kohë që dëshiron madje të influencojë dhe qëndrimet e tyre sociale. Ky shqetësim i ka bazat tek një sërë ligjesh të sigurisë kombëtare kineze, sipas së cilave kompanitë janë të detyruara të ndihmojnë në mbledhjen e informacionit të zbulimit. Megjithëse Dhoma e Përfaqësuesve e miratoi projekt-ligjin, fati i tij në Senat është i pasigurt, si një postim Tik-Tok-u që mund të mos mbetet më viral.

Me një sërë kërkesash që do të bënte edhe Sherlock Holmes-in të dëshpërohej, projektligji ka hyrë që në rrënjë të çështjes së TikTok-ut. Në këtë dramë kinezo-amerikane, Washingtoni shkon përtej të thjeshtësuarit, duke akuzuar ByteDance si një mjet që ka lidhje me kërkesat kineze për të grabitur të dhënat personale të qytetarëve amerikanë. Dhe bashkë me të duke inxhinieruar mentalitetin e Amerikës te brezi i ardhshëm.

Në këtë akuzë, qeveria kineze duket sikur është zënë gafil, duke bërë gjithçka që mund të imagjinohet për të rrëmbyer të dhënat tona. Sëmundja e vërtetë e komplikuar nëse aplikacionet tona të mediave sociale mund të përshtaten në një vend të tretë si filma spiunazhi. Ndërkohë, që TikTok-u po shkon në grackën e ndarjes. Ose ai do të duhet të lërë prapanicën e tij kineze dhe të mbajë një qëndrim të qartë amerikan, ose do të duhet të gjejë një blerës amerikan që ka shpatullat e mjaftueshme për të mbajtur një aplikacion të tillë nën kontroll.

Në një botë ku pamja e jashtme është më e rëndësishme se mendimet e brendshme, TikTok-u është tempulli që adoleshentët modernë adhurojnë. Ky aplikacion i vogël është bërë kthimi modern i Shkëndijës së Platonit, ku realiteti është përballur me një shtresë të trashë me filtra të përsosur, muzikë intriguese, dhe akte të caktuar performuese që nënvizojnë një farësoj tërheqjeje dhe idiolatrie kulti.

Dëshirat për të qëndruar në tregun amerikan mund të kenë synim për të rrëmbyer inteligjencën e tij artificiale. Por ndërkohë, pasiguria që mbretëron në ambientin e Senatit, ku qeveria duhet të tregohet si një Sherlock i zgjuar, për të gjitha lojërat e shkëlqyera të ByteDance.

Por në këtë skenë të çuditshme politike, nuk ka munguar hipokrizia. Administrata e kaluar ka shprehur shqetësime për sigurinë e TikTok-ut, por tani po lufton për të mbrojtur të njëjtën platformë për arsye se do të forconte Meta-n. Në këtë absurditet të rrethuar nga konspiracione dhe politikë partiake, historia e Trumpit si “mbështetës i Tik Tok-ut” është një tjetër kapitull në librin e tij të çuditshëm. Në fillim, ai shfaqej si një luftëtar i zjarrtë kundër aplikacionit, duke e quajtur atë një kërcënim për sigurinë kombëtare. Por, tani, në mënyrë të pabesueshme, ai po e mbron aplikacionin si një kampion i lirive të komunikimit.

Për Trumpin, politika është gjithmonë e përqendruar në përdorimin e medias dhe platformave sociale për të mbajtur kundërshtarët nën kontroll. Një aplikacion si “Tik Tok”, i cili ka potencialin për të shpërndarë informacione të paparashikueshme, mund të jetë një mjet i fuqishëm për të komunikuar mesazhet e tij. Në një farë mënyre, ai po përpiqet të përdorë kundërshtarin e tij tradicional, “Facebook”-un, për të bërë një këmbim. Tani, në vend që të godasë Facebook-un, ai po e promovon atë si një alternativë të mirë për Tik Tok-un, duke e kthyer rrjedhën e politikës së tij në një labirint të pazakontë.

Ndryshimi i qëndrimeve politike është më i shpejtë se një video TikTok- u . Edhe kjo shpjegon pse krijuesit e TikTok-ut shkuan për terapi? Sepse u ndjenë të zënë gjer në “byte”-sized nga likes and followers!

Në fund të fundit, megjithatë, në këtë lojë të politikës së madhe, qytetarët amerikanë janë ata që kanë ndjerë rëndë peshën e saj. Aplikacionet e tyre të dashura të mediave sociale janë bërë një fushë lufte e hapur mes dy fuqive globale.

Në këtë komedi absurde, adoleshentët luajnë role si të gjithë piktorë të mjedisit virtual që janë. Njëkohësisht, prindërit përpiqen të kuptojnë çfarë lloj magjie ka ky aplikacion që i bën fëmijët e tyre të ndihen si superstarë për një moment.

Ndërsa adoleshentët përballojnë tensionin midis dëshirës për të qenë të famshëm në internet dhe ankthit për të mos përballuar të vërtetën e pasqyrës, ata përpiqen të mbajnë fytyrën e tyre të freskët përpara kamerave. Por çdo ndeshje me realitetin vërtetë duhet të ndahet me një montazh të shpejtë dhe një të qeshur të forcuar për të mbajtur të ftuarit e tyre në mënyrë që të ndjehen si në një emision të vogël televiziv. Në fund, të fundit duke humbur vetveten në valën e ndjekësve dhe komenteve, ata rrezikojnë të harrojnë se cilat janë vlerat e vërteta të miqësisë dhe identitetit, sa në një shkollë i hoqën të gjithë pasqyrat e tualetit.

Por, e vetmja pyetje që duhet të kemi është: sa do të zgjasë ky pasion për spektakël të shpejtë? A do të arrijmë të gjejmë kohë për të ndalur, menduar, për të qenë vete, jashtë ekranit të telefonit tonë? Nuk e dimë ende. Por deri atëherë, ne vazhdojmë të “swipe”-ojmë nëpër botën tonë virtuale, duke u kapur në rrethin e pavdekshmërisë së shpejtësisë 15-sekondëshe.

E me humor të mprehtë, ne kujtohemi se jeta nuk është një përqindje e pëlqimesh dhe ndjekësish; ajo është përvojë, lidhje dhe një proces i gjatë i zhvillimit personal. Dhe kushedi, ndoshta na duhet të kemi një filtër dhe për atë. Dhe sa për ta mbyllur.

Po pse shefi i guzhinës kineze nuk përdor vetë Tik- Tok?

Sepse ai ka një recetë 100-vjeçare virale, me “wok”!

Faik Konica/

Miqve, shokëve të Lidhjes Shqipëtare “Verore”, u dërgoj kujtime miqësie, urime të zemrës, për Ditën e Verës që na afrohet. S’e festuam dot sivjet këtë ditë të bukur: po ne mos e festuam me trup, do t’a festojmë me zemër.

Ç’është Dita e Verës? Është dita në të cilën stërgjyshërit t’anë, kur s’kish lindur edhe krishtërimi, kremtojin bashkë me Romanët dhe me Grekët e Vjeter, perëndit’ e luleve, të shelgjeve, të krojeve. Kur çkrin dimëri, kur qaset Vera buzëqeshur e hollë dhe e gjatë si në piktyrë te Botticelli, zemra e njeriut çgarkohet nga një bare, shijon një qetësi, një lumtësi t’ëmblë. Në këtë gëzim, stërgjyshërit t’anë ndiejin një detyrë t’u falen perëndive që sillnin këto mirësira. Dhe ashtu leu festa hiroshe që quajme Dit’ e Verës.

Në pakë ditë, në Shqipëri, besnikët e funtmë të paganismit, besnikë pa dashur dhe pa ditur, do t’rethojnë me verore degët e thanave, të dëllinjave, të dafinave, të gjithë shelgjeve të nderuara. Do t’ këputin degë të gjelbëra dhe do t’i vënë përmbi dyert e shtëpive dhe t’odave.

Të mos i lëmë të humbasin këto festa të vjetëra të races s’onë. Nuk i bëjnë dëm njeriu. Sjellin një gëzim të kulluar në shtëpitë. Në një vënt ku jeta e të vegjëlve është aq trishtë, djelmuria dhe vajëzat kanë një rasë të rallë për të dëfryer. Për të mëdhenjtë, Dita e Verës ka një shie poetike të hollë e të rrallë.

*Ky shkrim u botua në faqen e parë të nr. 1 të gazetës, “Trumbeta e Krujes”, botuar në Saint Louis, MO më datë 20 mars 1911. Në fund të shkrimit jepet data kur është shkruar (25 shkurt 1911).

“Iliria Saint Louis

Nga Prof.dr. Skender ASANI/

Libri monografik “SALI RAMADANI-KËRÇOVA – SHQIPTARI I PATHYESHËM” i autorit Shaban Dalipi që po promovohet në Prishtinë, është shprehje më e mirë e ndëveprimit të kauzave intelektuale e patriotike të Sali Ramadanit me Kosovën, e cila , e lidhi jo vetëm një pjesë të madhe të veprimtarisë së tij atdhetare, por e edhe fatin e jetës, sepse aty gjeti një bashkëudhëtare të devotshme, e cila ishte hija e gjithë rrugëtimti të bashkëshortit të tij.

Sali Ramadani në Kosovë mbindërtoi gjithë formimin e tij intelektual e patriotik, pasiqë aty ai u njoh me një galeri të tërër personazhesh, që më vonë do të bëhen bartës të proceseve në luftë dhe në paqe.

Libri monografik “SALI RAMADANI-KËRÇOVA – SHQIPTARI I PATHYESHËM” i autorit Shaban Dalipi është një sintezë të dhënash e dëshmish mbi një personalitet sa të veçant, aq edhe kompleks, sa origjinal aq edhe kreative, për nga natyra dhe energjia vepruese në rrethana e kohë të ndryshme. Sali Ramadani- Kërçova vjen në këtë libër i skalitur me vijat e një portreti që për një pjesë të madhe të publikut, nuk ishte i panjohur, por jo i studiuar sa duhet, ashtu siç e meritonte, sepse ai ishte mjaft ndikues në rrjedhën e ngjarjeve, në të cilat kishte qenë ose inicues, ose inspirues, ose të dyja bashkë.

E veçanata e këtij libri monografik është se autori, krahas portretizimit sa më besnik të figurës së Sali Ramadanit, ka sjellur edhe një vështrim panoramik të historisë së krahinës prej nga vjen ai, Uskana, duke ofruar të dhëna të vlefshme që nga kohërat e lashta p.e sonë, por edhe të historisë së trungut të tij familjar. Gjithsesi këtu nuk mungojnë të gjitha “stacionet” jetësore nëpër të cilat kishte kaluar S. Ramadani, që nga lindja (7 mars 1939 në fshatin Greshnicë të Kërçovës) e deri në vdekje (27 janar 2018 në Prishtinë).

Autori ka ndjekur hap pas hapi ecjen e Sali Ramadanit në kohë e hapësirë, duke filluar nga rinia e hershme e tij e deri në momentet e fundit të jetës. Në këtë ecejake të gjatë, lexuesi arrin të shoh si në një shirit filmi zhvillimin dhe formimin e një personaliteti, i cili gjatë rrugëtimit jetësor u ndesh në sfida e probleme që ishin rrjedhojë e angazhimit të tij, jotipik për kohën dhe aspak në përputhje me normat shoqërore e politike të një sitemi të cilin ai e luftoi me të gjitha forcat. Sali Ramadani nuk do të ishte ky që njihet botërisht, nëse do të vepronte ndryshe. Ai nuk do të ishte ky që e shohim të portretizuar në këtë libër, nëse jetën e tij nuk do ta mbushte me veprimtari që lanë gjurmë përtej kohës dhe hapësirës ku veproi.

materia që prezantohet në këtë libër monografik përbën edhe një kapitull të rëndësishëm të historisë politike të shqiptarëve në Maqedoni dhe si e tillë kjo materie mund t’iu shërbejë studiuesve të ndryshëm që të thellojnë njohuritë e tyre shkencore mbi procseet politike nëpër të cilat kaluan shqiptarët pas Luftës së Dytë Botërore. Por e gjithë kjo kronologji ngjarjesh pati një protagonist të fuqishëm që nuk u tundua as nga joshjet e pushtetit, dhe nuk u thye as nga vuajtjet dhe maltretimet e shumta që ushtronte aparati i atëhershëm represiv jugosllav-maqedonas. Rrjedhimisht, ky qëndrim stoik i S. Ramadanit nuk kishte mbetur pa pasoja, sepse protagonisti i këtij libri monografik qysh në rini kishte përjetuar në lëkurën e tij ndjekjet policore, burgosjet, arratisjet si dhe proceset e shumta gjyqësore.

Profili jetësor i Sali Ramadanit do të dilte i paplotë nëse nuk përfshijmë edhe veprimtarinë e tij ilegale, që përbën edhe një kapitull të posaçëm të këtij libri monografik. Ajo çka ka vërejtur edhe autori, gjatë veprimtarisë së tij ilegale, Sali Ramadani është treguar shumë i kujdesshëm në raport me bashkëpunëtorët dhe miqtë e tij, sidomos në situata delikate që survejoheshin nga regjimi jugosllav. Veprimtaria e tij ilegale shtrihej në një hark të gjerë kohor, me një shtrirje të gjërë territoriale dhe një rrjet bashkëpunëtorësh, si përgjigje ndaj sfidave dhe bllokadave që i shkaktonte pushteti i atëhershëm. Kjo bëri që Sali Ramadani të ketë lidhje të fuqishme edhe me bashkëatdhetarët tanë në diasporë, sidomos në Amerikë.

Ky libër monografik përmbyllet me kapitullin XIII, ku autori ka sjellur opinione, mbresa dhe kujtime dhe kjo mbase mund të jetë përmbyllja më e natyrshme e jetëshkrimit të një veprimtari të veçantë të kauzës sonë kombëtare.

Pasi ta kemi lexuar dhe mbyllur edhe kopertinën e fundit të këtij libri, do të kuptojmë se shumëçka që ka qenë dashur të dijmë për Sali Ramadanin nuk e kemi ditur. Prandaj ky libër monografik, përveç që plotëson një boshllëk në tërësinë e informaciove tona, ai i shërben edhe qëllimit të (ri)vlerësimit të personaliteteve tona, i cili patjetër duhet të kalojë nëpër një proces të detajuar të kompletimit dhe sistemimit të të dhënave arkivore dhe vendosjen e tyre në një rrafsh studimi të paanshëm, siç pretendon edhe autori i këtij libri monografik.

---

---

Nga Aurenc Bebja*, Francë – 15 Mars 2024

“The Atlanta Constitution” ka botuar, të martën e 15 shtatorit 1936, në faqen n°9, një shkrim rreth pistoletave shqiptare të prezantuara nga Hugh G. Grant asokohe presidentit Roosvelt, të cilin, Aurenc Bebja, nëpërmjet blogut të tij “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar : 

Armë zjarri shqiptare iu prezantuan presidentit

Uashington, 14 shtator. — (AP.) — Sot, një palë pistoleta dueli shqiptare iu prezantuan Presidentit Roosevelt nga ministri i Shteteve të Bashkuara në Shqipëri, Hugh G. Grant, nga Birmingham.

Grant, i kthyer në këtë vend me leje dymujore, tha se pistoletat i kishte blerë në Shkodër, Shqipëri.

Ai planifikoi të qëndronte në Uashington rreth një javë më shumë, pastaj të vizitonte Virxhinian për disa ditë. Ai tha se ndoshta do të shkonte në Birmingham pas dy ose tri javësh.

Ai shoqërohej në SHBA nga zonja Grant dhe vajza e tyre e vetme.

Gjeraqina Tuhina |Bruksel|RTK/

Zyrtarët e Bashkimit Evropian vazhdojnë të insistojnë se pa i përfunduar Kosova hetimet lidhur me sulmin në Banjskë, Brukseli nuk mund të bëjë asnjë lëvizje apo të marrë qëndrim lidhur me këtë ngjarje.

Këtë pozicion të Bashkimit Evropian e ka përsëritur zëdhënësi i institucioneve Peter Stano, duke nënvizuar se kohëzgjatja e këtij procesit varet nga autoritete kompetente të Prishtinës zyrtare:

“Ishte ky një sulm shumë brutal dhe i dënueshëm në territorin e Kosovës. Dhe, autoritetet e Kosovës janë duke e hetuar. Përveç dënimit të sulmit dhe kërkimit të sqarimeve, qëndrimi i Bashkimit Evropian ishte se presim një hetim të duhur. Pra, qëndrimi ynë është se presim përfundimin zyrtar të hetimit nga autoritetet e Kosovës, kurdo që të jetë gati. Dhe pastaj në bazë të këtij hetimi, ne do të vendosim hapat ose qëndrimin tonë. Ky është qëndrimi ynë. Nuk na takon ne të komentojmë për afatet kohore. Kjo është në duart e autoriteteve të Kosovës”, ka theksuar Stano.

Ai rikujtoi se reagimi i Bashkimit Evropian më 24 shtator ishte i qartë. E përsëriti të njëjtën edhe sot dhe nënvizoi domosdoshmërinë që të dilet me rezultatet e hetimeve.

“Të gjithë ne jemi të interesuar të kemi qartësi se kush e ndërmori atë sulm, kush e mbështeti dhe kush është përgjegjës. Por për të pasur përgjigje për këto pyetje, duhet të shohim raportin përfundimtar nga hetimi e jo dokumente që po publikohen apo lëshohen nga palët e treta. Kjo, është procedurë normale, ligjore lidhur me cilindo krim sulm apo incident. I bëni hetimet dhe pastaj nxirrni përfundime”, ka shtuar Stano.

Bashkimi Evropian vazhdon të kërkojë nga Serbia bashkëpunim në hetimet lidhur me Banjskën. Më herët ishte thënë se ka gatishmëri për vendosjen e masave në rast se hetimet vërtetojnë lidhjen drejtpërdrejtë të shtetit serb me këtë sulm. Megjithatë, me kalimin e kohës, mundësitë për masa ndaj Serbisë zbehen.