Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Kosova në festën iliro-shqiptare, shtrohet Darka e Lamës

by

-Darka e Lamës, festë e lashtë iliro-shqiptare, tradicionale e Kosovës, u organizua nga Presidentja e Republikës, Vjosa Osmani në bashkëpunim me prodhuesit vendorë/

-Në Kosovën e lirë – moderne, në vitin 2002,  Ditën e Falënderimit – Darkën e Lamës Presidenti historik  i Kosovës Dr. Ibrahim Rugova e shpalli festë shtetërore/

 -“Zoti e bekoftë e Kosovën dhe të mirat e saj”, përmbyllte fjalën Presidenti Rugova në Ditën e Falenderimit – Darkën e Lamës para 18 viteve – në 23 Tetor 2003/

Gazeta DIELLI nga korrespondenti në Kosovë Behlul JASHARI

PRISHTINË, 26 Tetor 2021/ Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani në bashkëpunim  me prodhuesit vendorë, mbrëmë organizoi festën e moçme shqiptare, Darka e Lamës, ku ishin edhe Kreministri Albin Kurti e përfaqësues tjerë institucionalë e politikë të vendit dhe të pranisë ndërkombëtare.

“Mirë se erdhët në Darkën e Lamës, në festën e lashtë shqiptare, e cila  daton që nga shekulli i V-të dhe shënon mbarimin e verës, kohën kur ne i mbledhim frutat, të lashtat e bereqetin dhe i shprehim falënderimet tona për të mirat e sivjetme”,  u shpreh fillimisht Presidentja Osmani duke përshëndetur të pranishmit.

Ajo tha se Darka e Lamës është pjesë e një trashëgimie të pasur shpirtërore, të cilën shqiptarët e kanë trashëguar dhe e kanë ruajtur qysh nga kohët e hershme. 

“Krahas festave të tjera, Darka e Lamës u ka mbijetuar shekujve dhe është bartur deri në ditët tona, duke u bërë kështu pjesë e rëndësishme e kulturës sonë të lashtë dhe duke ndikuar në ruajtjen dhe kultivimin e shpirtit tonë solidar”, theksoi Presidentja Osmani.

Sonte, vijoi Presidentja e Kosovës, poashtu dua të shprehë mirënjohjen e thellë për kujdesin të cilin ati themeltar i shtetit tonë, Presidenti Ibrahim Rugova, e tregoi kur në vitin 2002 e riktheu traditën e mirë të gatimit dhe të shërbimit të bukës nëpërmjet festës së Darkës së Lamës. 

“Ai e quajti atë Festë e Falënderimeve, të ngjashme me Festën e Falënderimeve në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Ne i jemi mirënjohës për këtë thesar trashëgimie, të cilin ai e riktheu në këtë truall. 

Sikur e dini, Presidenti Rugova gjithnjë festonte me miq, punonte me miq dhe i falënderonte ata edhe për mirëqenien tonë. Ne do ta kultivojmë përherë ketë traditeë të vyer të popullit shqiptar, sepse vlerësojmë, njësoj sikur presidenti Rugova, se kultivimi i traditës së mirë e mbanë të gjallë shpirtin e një kombi”, theksoi Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani.

Festa e Darkës së Lamës është shumë e vjetër, ndërsa autorët antikë e kanë shënuar që nga shekulli V para Krishtit. Në Kosovën e lirë – moderne Dita e Falënderimit – Darka e Lamës e rimori peshën që i takonte, madje jo vetëm si akt i trashëgimisë shpirtërore e kulturore. Në vitin 2002, Presidenti historik i Kosovës Dr. Ibrahim Rugova e shpalli Festën e Ditës së Falënderimit – Darkën e Lamës festë tradicionale shtetërore të Republikës së Kosovës.

Darka e Lamës, festë e lashtë iliro-shqiptare, e falënderimit Zotit për frytet e punës dhe të korrat e vitit,  e cila  është bërë traditë në Kosovë, fillimisht organizohej vetëm në kryeqytet-Prishtinë, ndërsa nga viti 2014 edhe në qytete tjera, në Sheshin “Lama e Drithit” në Gjakovë e pastaj në Pejë…

Në vitin 2013 Darka e Lamës u festua në Sheshin me emrin e shtatoren e Presidentit historik Rugova, në Prishtinë – kryeqytetin e Kosovës.

 Në Prishtinë, në 23 Tetor 2003, në mjediset e një hoteli,  kur ishte një nga festimet e Darkës së Lamës, organizuar nën patronatin e Presidentit të Kosovës Ibrahim Rugova, Presidenti theksonte se Festa e Ditës së Falënderimit – Darka e Lamës është një festë tradicionale popullore dhe familjare e Kosovës dhe në viset e tjera shqiptare.

Duke folur për traditën e festës së Darkës së Lamës, Presidenti Rugova theksonte se ajo është shumë e vjetër. Madje edhe autorët antikë e kanë shënuar që nga shekulli V para Krishtit si festë e vitit tek ilirët, të parët e shqiptarëve që është festuar rreth 23 Tetorit. Autorëve antikë ia ka tërhequr vëmendjen kjo festë e rëndësishme e kulturës shqiptare, shtonte ai.

Presidenti Rugova theksonte se kjo festë nëpër shekuj është ruajtur deri në ditët tona. “Populli ynë ka shumë festa të vitit, që lidhen me solsticin, si shumë popuj të tjerë, që përmbyllen me Darkën e Lamës, që është më e njohura në Kosovë”, theksonte ai, duke shtuar se vitin e kaluar (në vitin 2002) e ka shpallur festë tradicionale shtetërore të Kosovës, e cila do të festohet në çdo familje në Kosovë.

“Në këtë ditë kemi menduar si të parët tanë, t’i bëjmë falenderim Zotit për të mirat që na i ka falur brenda një viti dhe t’i lutemi Atij që në vitin tjetër, në motin tjetër të na falë, të na dhurojë më shumë të mira”, shprehej Presidenti Rugova dhe shtonte se “kjo Ditë Falënderimi na obligon dhe na përkujton se duhet t’i shtojmë prodhimet tona të tokës”.

“Po ashtu na obligon që prodhimet e tokës së Kosovës t’i përpunojmë, t’i bëjmë më cilësore për të gjithë qytetarët tanë dhe për eksport për kombet e tjera. Dhe në këtë ditë ne i lutemi Zotit për këtë”, vijonte Rugova.

Njëherit paralajmëronte se që nga viti i ardhshëm për ditën e kësaj feste nuk do të punohet dhe do të jetë ditë që i kushtohet falenderimit.

“Shpresoj se kjo festë do të pasurohet me forma të ndryshme të manifestimit në të ardhmen”, theksonte Presidenti Rugova, duke i ftuar të pranishmit që të kënaqen me tryezën e shtruar e me prodhime kosovare tradicionale.

“Zoti e bekoftë e Kosovën dhe të mirat e saj”, përmbyllte fjalën Presidenti historik i Kosovës Ibrahim Rugova, duke folur në Ditën e Falenderimit – Darkën e Lamës para 18 viteve – në 23 Tetor 2003.

KEQ-QEVERISJA E FINANCAVE TE INSTITUCIONEVE NE PESE DIMENSIONE

by

Zef Preçi/

Shkak per kete koment ishte nje status i shkruar nga nje juriste e respektuar, njohese shume e mire e funksionimit te administrates publike ne vite dhe problemeve te vjetra e te reja ne qeverisjen financiare te institucioneve te ndryshme qendrore dhe lokale. Se pari, nuk jane vetem detyrimet per konsumin energjise elektrike qe nuk shlyhen rregullisht nga institucionet sipas faturimit perkates ne kohe reale, por jane edhe mjaft detyrime te tjera qe po i permendim ketu me poshte. Pavaresisht kesaj, per te mbuluar keq-administrimin e shperndarjes se energjise dhe mospagimin e saj rregullisht edhe nga institucionet e shtetit, nuk eshte cudi qe mbas pak javesh qe enti perkates rregullator nen “kujdesin” e qeverise te vendose rritjen e cmimit. Kuptohet qe kjo rritje shkon direkt te konsumatori fundor i cdo malli dhe sherbimi duke bere keshtu “nul” betimet dhe sterbimet e per mbrojtjen e e te pambojtshmes – nivelit te jeteses se familjeve shqiptare…Se dyti, jane tendera te panumert te kryer nje pjese e mire e tyre vetem formalisht (ne letra) pa patur fondet perkatese, qe krijojne fatura te pashlyera per periudhat e ardhshme dhe ne nivel kombetar vleresohen ne disa qindra milione Euro te tilla (borxh i fshehur). Ne kete menyre jo vetem shlyhen detyrimet e fushates se fundit, por edhe pergatitet terreni apo fidanishtja per kryetare bashkie, deputete, e ndoshta edhe oligarke te rinj per mandatet e ardhshme qeverisese…Se treti, e njejta gje ndodh edhe me detyrimet per likujdimin e faturave te perdorimit te ujit ndaj ujesjellesve. Pavaresisht kesaj, per te mbuluar keq-administrimin e shperndarjes se ujit dhe mospagimin e tij rregullisht edhe nga institucionet e shtetit, nuk eshte cudi qe mbas pak javesh enti perkates rregullator nen “kujdesin” e qeverise te vendose rritjen e cmimit. Kuptohet qe edhe kjo rritje shkon te konsumatori fundor – familjet shqiptare, kesaj radhe direkt…Se katerti, e njejta gje edhe me detyrimet ndaj sigurimeve shoqerore. Jane me dhjetra mijera punonjes te cilet per vite me radhe dikush edhe prej pese apo dhjete vjetesh qe kane marre pagen e punes, por qe vitet e punes nuk ju njihen per efekt pensioni per shkak te ketij menaxhimi skandaloz te institucioneve publike qendrore dhe vendore. Parate e sigurimeve shoqerore kane shkuar ne destinacion te tjera “me emergjente” psh per tendera…Se pesti, jane nje numer i madh detyrimesh ligjore financiare te vendosura nga gjykatat kryesisht per punonjes te larguar padrejtesisht nga puna gjate 15 viteve te fundit a me heret, te cilet sorollaten nga nje zyre permbarimi privat te tjetra sepse insitucionet refuzojne te respektojne vendimet e formes se prere te gjykatave te dhena sipas ligjit. Kjo sjellje arrogante ndaj ligjeve e titullareve te institucioneve perkatese lidhet me interesa te ngushta korruptive te tyre dhe nuk eshte as me shume dhe as me pak se sa nje shembull i paster i korrupsionit politik, Nderkaq, po aq pergjegjese jane edhe Agjencia e Prokurimit Publik qe nuk bllokon kryerjen e tenderave pa patur ne dispozicion burimet perkatese financiare, ndersa pergjegjesi kryesor padyshim qe eshte Ministria e Financave, perkatesisht thesari i shtetit qe nuk duhet te lejoje kryerjen e pagesave ne kushte te tilla…

DUKE KERKUAR SHKAQET E RRITJES SE CMIMEVE TE PRODUKTEVE BUJQESORE DHE BLEGTORALE NE SHQIPERI

by

ZEF PRECI/

Cildio qe lexon keto te dhena zyrtare te numrit te krereve dhe te prodhimeve bujqesore gjate tete viteve te fundit (2013-20) kupton lehtesisht stanjacionin qe mbisundon ne ekonomine tone kombetare. Ne te gjithe literaturen profesionale e te pakten dy dekadave te fundit bujqesia dhe turizmi shihen si dege me potencialin me te madh zhvillimorr ne vendin tone, me mundesite me te medha per te rritur fuqine eksportuese dhe konkurruese te saj, por edhe per te thithur fuqine puntore te re qe krijohet cdo vit. Nderkaq stanjacioni i treguesve te publikuar se fundmi (shih pasqyrat e meposhtme) deshmon edhe deshtimin spektakolar te politikave te shpallura me pompe e propagande mbytese, por qe nuk hap vende pune, nuk rrit rendimentet, nuk shton prodhimin e per rrjedhoje erdhem te kriza e sotme. Edhe ne keto kushte kur kriza ka sjelle edhe rritjen e cmimit te bukes, ende nuk ka asnje reagim institucional qe do te deshmonte njelloj reflektimi mbi kete situate psh ndemarrjen e politikave mbeshtetese qe shtojne siperfaqen e mbjelle me drithera, nxitin mekanizimin e bujqesise dhe kapercimin e fragmentimit te tokes, rritjen e kontrollit mbi farerat, fidanet, kafshet e races dhe pesticidet, etj. Ndoshta dikush duhet t’i kujtoje “udheheqesit” se kriza boterore energjitike zgjidhet nga udheheqesit boterore qe e kane ne kurriz dhe se detyra kushtetuese e tij nuk eshte vetem te jape lajmet, por edhe te angazhoje specialistet dhe ekspertet e vendit, burimet natyrore dhe financiare ne dispozicion qe vendi te dale nga ky lloj stanjacioni qe po mbush dekaden nen qeverisjen virtuale te tij. Personalisht kam bindjen se me nje qeverisje me te mire Shqiperia mund te behet e jetueshme, por kjo nuk mund te arrihet duke i ikur realitetit apo duke besuar te pabesueshmen, dmth qe ky popull do te haje bar gjithe jeten…

Albanian company on the list of “Pandora Papers”, BIRN report

by

The new massive data leak of secretive businesses and financial dealings contains three terabytes of documents, nearly 12 million files from 14 service providers – bankers, lawyers, accountants, and registration agents. International Consortium of Investigative Journalists shared the files with more than 600 journalists around the world, including Balkan Investigative Reporting Network BIRN.Some 400 public officials including 35 current and former national leaders from nearly 100 countries appear in the leaks dubbed “Pandora Papers”. BIRN journalist, Gjergj Erebara, reveals that Bosnian engineering giant Energoinvest, which built the electricity interconnection line between Albaniaand Kosovo, paid more than 3.6 million euros to a small UAE-based consultancy headed by Vasil Kallupi, an Albanian businessman with political connections.

“The project, ten years in the making and of significant strategic importance to both Albania and Kosovo, lays the foundations for Kosovo’s energy independence from its former ruler Serbia and for the creation of a new energy block in the region,” states the BIRN report.

“Energoinvest” won the tender of 29 million euros for the construction of the interconnection line Albania-Kosovo. The project was financed through a loan from the German state-owned development bank KfW. The tendering procedures for the Albanian section of the power line were launched in 2011.

According to Politiko, part of the secret list of the published Pandora Papers is an Albanian company involved in hiding real estate, and an Albanian politician, whose identity is still unknown.

BIRN journalist said to Euronews Albania that the tender of the Transmission System Operator for the construction of the Albanian segment of the interconnection kicked off in 2011. Out of 29 million euros, the winning company has paid 3.5 million euros to “an unknown Albanian company” registered in the United Arab Emirates, in the period 2013-2019.

According to Erebara, there are suspicions of a corrupt scheme and the money may have been taken by a person who had an impact on determining the winner of the tender.

“It is not known why this was done. The company does not speak, does not explain what consultancy it has provided. “Usually these are bribery schemes,” the BIRN journalist said.

Gjergj Erebara shows that the payments for the unknown Albanian firm were made in the period 2013-2019, which included the “Berisha” government and the “Rama” government.

” Many payments were made, the largest was 1.5 million euros, then there were 27 payments made in Liechtenstein. “The biggest transfer was made on April 26, 2013″, he said.

BIRN journalist contends that the documents have uncovered some secrets, yet it is hard to determine the money’s final destination.

Tek Vatra e Nolit dhe Konicës, tek Vatra e Shqiptarisë

by

Diana Ismaili

E ulur diku në një qoshezë dhome ku mbart shumë  histori, tek degjoja Irisin të fliste  rreth jetës së familjes dhe librit të saj,” Lideri nuk lind…. bëhet”, m’u kujtua një thënie e të madhit  Hemingway: I like to listen. I have learned a great deal from listening carefully. Most people never listen. Learn by listening do të thoja unë. Do të ishte bukur sikur secili nga ne të ishte një dëgjues i mirë ashtu si atë ditë tek Vatra ku sytë dhe veshet ishin tek Lideri dhe Irisi, tek Mother Theresa si lideri që ndërtoi modelin e dashurisë pa kushte, duke e cilësuar dashurinë si paqësore dhe një të ardhme plot dritë. Pse cilesova Nënë  Terezen, sepse askush nga ne nuk e ka ditur rolin e saj si lider, secili nga ne e njeh si nje misionare , bamirese dhe dedikuese ndaj njerëzve ne nevoje. Irisi me “ Lideri nuk lind…behet”, na e mëson. Por do të ndalesha pak tek gruaja leader lidhur me Nene Terezan, gruaja leader dhe suksesi i saj, a mundet të jetë gruaja një lider i mire? Po, sepse gruaja demostron vlera superiore drejtuese, Grate janë  balancuese të forta te karrierës  dhe familjes të cilat i bejne te pershtaten në situata te ndryshme dhe vendimmarrje ne rolin e tyre të dyfishte. Nuk m’u desh shumë  kohe për  ta perfunduar librin e Irisit, por shenimet e mbajtura, pyetjet dhe dilemat e Liderit shqiptar jane të shumta. Degjoja sa me pasion dhe siguri Irisi iu pergjigjej  pyetjeve drejtuar nga salla, veshtrimi im kalonte sa në një  mur në tjetrin, Konica, Noli, dy kolosë të gjuhës, letrave, politikes shqiptare, pavaresisht bindjeve te ndryshme, punuan dhe ndertuan  Vatren e Shqipes. Për  librin e Irisit është  folur dhe shkruar shume, këtë  e tregon dhe cmimi i marë . Por unë do të thoja, si një degjuese e mire, “Lideri nuk lind… behet”,  duhet te na shoqeroje tërë kohen, le të jetë nje harte për  secilin nga ne në  rruge të “pa shkelura” pasi liderat shqiptare jane me të panjohura dhe të  papritura. Është  një liber i thjeshtë per t’u lexuar dhe kuptuar pasi dhe gjuha e Irisit është  e thjeshte, e kuptueshme dhe sqaruese. Është  një  liber që na meson permes letersise, filozofise dhe artit liderin që duhet të zgjedhim, misionin si ndjekes dhe liderin si degjues. Dhe tek mundohem të mbyll këtë  shkrim ne pak rreshta, pasi për  Irisin do te duhen volume të tërë , pasi dhe oret e bisedave me të jane te shumta, m’u kujtua një thenie e Konices, “All religions make me vomit”. Unë do të thoja : All Albanian leaders make me vomit. Perse?! Do të kap dy pika të cilat i kam nënvizuar  në librin e Irisit; Maskiliteti kunder feminilitetit dhe shmangia e paqartesisë.