Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Tungjatjeta o shqiptarë!

by

Që të shkarkohet sot Presidenti Ilir Meta është e pamundur, për shkak të proçedurave deri në Gjykatën Kushtetuese, pra një vit humbje kohe me luftë nervash, fjalësh, e emrave nga emrat…

– …në këtë tabllo shqiptarët janë ca sehirxhinj a tifozë të thekur palësh, por jo të vetes. Por edhe nëse Ilir Meta shkarkohet, shqiptarëve nuk u ngrihen rrogat, nuk u përmisohen kushtet e jetesës, nuk u vjen uji 24 orë….

NGA ILIR LEVONJA/

Nisma për shkarkimin e Presidentit të Republikës është një nga gjërat më të panevojshme për shqiptarët. Eshtë e tillë pikë së pari, pasi nuk është çështje e tyre. Shqiptarëve nuk u ndodh gjë as për mirë e as për keq. Në fund të fundit nuk e zgjodhën ata, ky është tashmë ai ekuivok social që deri në 2012 sillte ngërç politik për shkak të numrit 84. Pra deri para viti 2012 duheshin 84 vota, që dmth, edhe nga opozita. Me një fjalë synimi ishte dalja në pah e një kandidati qoftë ky burrë a grua, i cili ofron konsensus, a besim midis kampeve, gjë që mund dhe të refkletonte në shoqëri. Madje i shkonte shumë për shtat edhe statutit presidencial në lidhje me unifikimin e palëve në pergjegjësitë shtetërore. Kosova përshembull e ruan edhe sot, me këtë model zgjodhi Presidenten Vjollca Osmani, një nga kanditaturat më të votuarat në zgjedhjet e përgjithshme. Shqipëria e ndryshoi në 2008 pas ngërçëve të shumta parlamentare, jo vetëm nga emrat por edhe nga pa aftësia shqiptare në lidhje me bashkëpunimin sidomos kur bëhet fjalë për kombin. U ndryshua me inisiativën e PD dhe mbështjen e PS. Kësisoj në 2012, me një shumicë të thjeshtë, pra 73 vota i sollën Shiqpërisë të parin President puro partiak Bujar Nishanin. Në 2017, tashmë me shumicë të konsoliduar të majtë, sollën Ilir Metën, Presidentin aktual. Pra Ilir Meta ashtu si para ardhësi i tij Bujar Nishani, nuk ka se si përfaqësoj shqiptarët. Shqiptarët do t’i përaqësonte një president i cili të mund ta zgjidhnin vet. Megjithëse që nga dalja e opozitës nga parlamenti, ka bërë opozitën reale. Por në të njëjtën kohë edhe lojra politike po si ato të Edi Ramës, Bashës, Sali Berishës etj. Spektaklin më të madh duhej ta luante opozita parlamentare aktuale. Për më tepër që shumë nga ata edhe nuk fituan as votat minimale të kalimit të pragut elektoral. Akoma kur duket krejt bizare se si mundet një parlament logjikisht i vdekur për shkak të zgjedhjeve të reja, të ndërrmarri nisma të tilla, kur vendi ka nevoja imediate si punësimi, rritja e pagave, riparimi i dëmeve nga tërmeti, pandemia etj., të merret me shkarkimin e Presidentit të Republikës. Pra shërbimin më të madh që mund t’i bënin vendit, do ishte dorëheqja nga mandati personal por i krizave kombëtare. Këtë ata nuk e bëjnë. Ndaj sot shqiptarët janë të deytruar të dëgjojnë, të njëjtën retorikë. Atë të luftës personale të emrave me emrave, jo të politikanëve që i shërbejnë vendit. Që të shkarkohet sot Ilir Meta është e pamundur, për shkak të proçedurave deri në Gjykatën Kushtetuese, pra një vit humbje kohe me luftë nervash, fjalësh, e emrave nga emrat. Ku në këtë tabllo shqiptarët janë ca sehirxhinj a tifozë të thekur palësh, por jo të vetes. Por edhe nëse Ilir Meta shkarkohet, shqiptarëve nuk u ngrihen rrogat, nuk u përmisohen kushtet e jetesës, nuk u vjen uji 24 orë. Pastaj Ilir Meta sikur do vetshakrkohej nëse fitonte Edi Rama. Tani sapo filloi lojën hap kutitë si Edi Rama dikur. Shqiptarët asgjë, do mbeten prapë ca sehirxhinjë të denoncuesit dixhital, kush ka dhe kush nuk ka të drejtë, ndërkohë që jo më fëmijët e tyre, por nipërit e mbesat do vazhdojnë të shikojnë të njëjtën tabllo emrash, me të njëjtat mjete, me të njëjtën strategji fyerjesh e sharjesh, por që pavarisht gjithçkaje ata ishin, ata janë, ata do të mbeten aty. Kurse ju, aeroporteve, porteve, metrove, veç me tungjatjeta malli o shqiptarë.

KRYETARI I HALLOWEENVE ME DY DEKLARATA PËR 109 VJETORIN E VATRËS

by

Kryetari i përçarësve të Vatrës, i emëruar paligjshmërisht nga grupimi që shpalli Vatrën Nr.2 në ditën e Halloweenëve,31 tetor 2020, me një Kuvend qesharak, z. Ahmet Giaffo-(shqip Xhafo), me rastin e 109 vjetorit tëthemelimit të Vatrës, ka shpërndarë dy deklarata; një në faqen e tyre tëFacebookut, që deri në orën 2 e 29 të datës 29 prill 2021 kishte marrë 3 pëlqime, dhe një tjetër, që e kanë shpërndarë si mesazh tek vatranët e “besuar” të tyre. Kjo e dyta përmbanë një tekst përçarës. Pikërisht kjo e dyta i është dërguar edhe kryetarit të Federatës Panshqiptare të Amerikës “VATRA”, z. Elmi Berisha. Nga deklaratat duket se janë dy Ahmet Xhafo, njëqë di ta shkruaj mirë shqipen, e dëshmon këtë deklarata e botuar në FB e degës së Washingtonit(e shkrirë nga Kuvëndi i Federatës Panshqiptare tëAmerikës”VATRA” 19 janar 2020) dhe një tjetër që e sakatos gjuhën shqipe, deklarata dërguar vatranëve dhe Kryetarit Elmi Berisha.

Pas tri fjalive urime, kryetari i paligshëm, Giafo,merret me Vatrën legjitime, me Federatën Panshqiptare të Amerikës”VATRA” dhe Kryetarin Elmi Berisha. Ai i kërkon kryetarit legjitim, që para se grupi i përçarësve të hidhej në gjyq nga Federata, do të ishte mirë që Berisha t’i telefononte z. Xhafo. Zotëri nuk te njohim as ty si kryetar, as komisionin e paligjshem te 5 tetorit, as Kuvendin e halloweeneve sepse JENI TE PALIGJSHEM- keni vepruar jashte Kushtetutes se Vatres, jo asaj te paligjshmes, qe ka sponsorizuar ish kryetari i Federates-deri ne qershor 2017-, sepse ai nuk kishte mandat botimi, nje vit pasi kishte dorezuar postin e kryetarit!!! 

TASH NJE PYETJE: Përse nuk sqaroni me se pari faktin baze -arsyen pse u hodhem ne gjyq? Ishit Ju që filluat të abuzoni me simbolet e Vatrës, me vulën dhe Logon e saj, sulmuat qendren neper gazeta e portale, – po bënit fushata financiare në emër të Federatës, pra po vidhnit, ju merrnit pagesa online si anetaresi, madje edhepagesa per gazeten Dielli, qe eshte prone e Federates. Çfarë mendoni Ju se do t’ju linim të shkatrronit Vatrën. Boll u hoqët si patriotë dhe nuk keni lene gur pa hedhur per përçarje dhe shkatërrim te Vatrës,- nuk besojmë se u beson kush për këtë lloj patriotizmi shkatërrues.Kurrë nuk keni për t’ia arritur këtij qëllimi. 

      E kuptove ti kryetar kukull se përse Ju hodhëm në gjyq? Edhe njëparantezë këtu para se t’ju adresojme dhe ca pyetje te detajuara: : nuk ështëhera e parë që federata hedh në gjyq përcarsit. Lexojeni historinë e Vatrës dhe do te gjeni shumë raste qe Vatra eshte shpetuar nga ata qe mbjellin grindje e perçarje permes drejtesise amerikane!

Zoterinj halloweene:Ju keni mashtruar ne aplikimin tuaj per logon e Vatres. Kushtetuta e ka te shkruar te zeze mbi te bardhe: Nuk eshte dega qe perjashtohet qe mund t’I marre Logon Federates, por kjo e fundit ia merr deges se perjashtuar vulen kur e perjashton nje dege qe rebelohet ndaj qendres se Federates! Lexojeni se e keni ne Kushtetute.

 Dhe tani disa pyetje te detajuara per oferten tuaj te vonuar  te te marrurit vesh me telefon:

Së pari: Kush ju njeh ju zotëri Ahmet Xhafo si kryetar Vatre? Në cilin nen tëKushtetutës së Vatrës shkruhet se një grupim i vogël të pakënaqurish paskan të drejtë të krijojnë Vatër të dytë, edhe kur janë jashtë Federatës ,dhe tëzgjedhin kryetar? Po a e di ti dhe frymezuesit tuaj se pas Kuvendit te vitit 2013 nje grup intelektualesh, bankieresh, avokatesh,financieresh, qe kishin krijuar degen e Vatres ne Westchester, u perjashtuan pse regjistruan degen me vete ne shtetin e New York-ut,nderkohe qe pas nje viti te gjitha deget e Federates u regjistruan neper SHBA, me vete? Pastaj, kur ishe kaq i zoti për Kryetar, përse nuk erdhe të vendosje kandidaturën në Kuvendin legjitimn te 19 Janarit 2020, ku u përfaqësuan 12 degë dhe jo dy gjysma degësh siç jeni ju?

      Së dyti, Ju nuk keni qenë në asnjë nga Kuvendet e Vatrës që nga 2013, e deri në 2021. Përse Ju pretendoni se Kuvendi i 2017 ishte i parregullt, ndërkohë që frymëzuesi i grupit tuaj përçarës, ish kryetari, e mbylli Kuvendin normalisht, pranoi votimet, shtroi darkë për delegatët, hodhi valle, këndoi, ndau Mirënjohje, pastaj udhëtoi drejt Virxhinias dhe më pas ndryshoi mendim se kuvendi ka qenë jo i rregullt? Pra, kur ju nuk e përjetuat Kuvendin përse i dilni për zot pa qenë pjesë e tij?

Së treti- Ju po kërkoni ta trajtoni grupin familjar e miqësor tuajin si njëra pjesë e dy Vatrave, a dini të bëni aritmetikë? Si mund të thirren Vatër dy gjysma degësh familjare? 

Së katërti- Ju nuk mund ta delegjimitoni Kuvendin e 19 janarit 2020 nëMichigan sepse Vendimet e tij janë marrë me votë të lirë demokratike të gjithëdegëve, përjashtuar ju të përjashtuarit, që i morët erzin Vatrës, duke shkruar, duke shpifur, duke bërë biografi, duke futur grindje mes familjeve vatrane, duke përgojuar, nuk keni lënë gjë pa thënë! Ky është Turp, jo ai që thoni ju për Vatrën legjitime, që doni me çdo kusht t’ia prishni imazhin nëpublik.Patriotizem i bukur ky i juaji, qe synon shkaterrimin e Vtares duke e kthyer ne prone familjare!

-Së pesti, Ju zotni ofendoni ortodoksit shqiptar kur shkruani ne deklaraten tuaj për “avukatë e kulishë të Janullatosit”…në Vatër! Se kush i udhëheq ortodoksit e vendosin ata vetë. Vatra ka luftuar fort, ka ngritur zërin, për çfarë ju aludoni, por kur Kisha Autoqefale Shqiptare në Amerikë ndjehet mirëme Fortlumutrinë e tij, e pret dhe e përcjell, kjo tregon se Vatra duhet të jetë e matur në veprimtarinë e saj me qëllim që të mos përçajë komunitetin. Zoëtri, mos mbillni përçarje, ortodoksit e krijuan Vatrën dhe bashkuan rreth vetes myslimanë e të krishterë!Ju çfarë qëllimi keni? 

Zotëri, mos mbillni përçarje, ortodoksit e krijuan Vatrën dhe bashkuan rreth vetes myslimanë e të krishterë!Ju çfarë qëllimi keni?Nese keni oponence me Ortodkset perse nuk shkoni dha t’ia thoni vete Kishes se Nolit ne Boston?

Ka edhe më…..Kaq për këtë herë!

KUJTESË PËR ATA QË DO TË VOTOJNË PËR NDRYSHIMIN, KUNDËR KRIMIT

by

VILSON BLLOSHMI GENC LEKA

Nga Agim Xh. Dëshnica

Ju që do të shkoni të votoni për ndryshimin kundër krimit, ndaluni pak pranë përmendores së Gencit e Vilsonit, hidhni do lule e kujtoni me nderim dy djemtë e pafajshëm, poetët demokratë të  lirisë,  të pushkatuar,  pasardhës të denjë të mësuesve atdhetarë.

 Si çdo ditë, në mëngjes herët, pas natës së 17 korrikut 1977, gra e vajza me drapër në dorë, tek zbrisnin, për në arat e kooperativës së Bërzheshtës mbi  Librazhd, s’kishin dëgjuar krisma armësh në mesnatë,  as nuk dinin se në hijen e malit të Zgarës, ishin pushkatuar dy mësuesit e rinj, Genc Leka e Vilson Blloshmi! Kur kujtohen të dy poetët, shpaloset faqe maleve, bukuria e blertë e Librazhdit, dëgjohet jehona e poezive të paharruara, këngët si vaje të Bërzeshtës, isot e kabatë për vallen e vdekjes me dridhma shtatesh të Rrajcës në livadhet e përzhitura nga vapa e korrikut.

Në rrjedhën e kohës nga brezi në brez, kujtesa e ngjarjeve tragjike, mbart pamje nga të  vërtetat e hidhura. Historia e trishtuar e viteve  pas luftës, flet sesi  komisarët me yll të kuq në ballë, tjetërsuan jetën, me vrasje e burgosje në qytet e fshat, rrëmbyen tokat e bukës, pronat, shtëpitë, hotelet, teatrot. kinematë e dyqanet, rrënuan e mbyllën xhami, kisha e teqe. Nga shtati i masakruar i poetit Dom Lazer Shantoja, pas sharrimit mizor të gjymtyrëve, u pushkatua çfarë kishte mbetur gjallë.. Më pas vijoi pushkatimi i poetëve Manush Peshkëpia, Trifon Xhagjika, i muzikantit të ri Gramoz Omari. Nëpër burgje, humbën jetën nga torturat poetët e shkrimtarët Vinçenc Prennushi, Bernardin Palaj, romancieri i parë shqiptar Ndoc Nikaj, dramaturgu klasik Et’hem Haxhiademi e shumë të tjerë. Aso kohe Lidhja e shkrimtarëve, botonte poemat “Enverit” “Me ty Stalin!”, “Strategu i fitoreve Stalini” etj. Pas pushkatimit pa gjyq të 21 burrave fisnikë dhe dijetares Sabiha Kasimati pranë Urës së Beshirit, një turmë e zhurmëshme, u mblodh para Legatës Sovjetike duke brohoritur për Stalinin, Enverin e Bashkimin Sovjetik.

Një përfytyrim i rrejshëm rreket të tregojë, edhe sot, sikur në atë sistem të çoroditur, gjthçka shkonte vaj. Veçse në orë të caktuara ditën, madje, edhe natën qytetarët mbanin radhë për bukë, kos e me raste për një a dy pula, të heshtur e të përulur para shitësit në dyqanet e shtetit. Një filozof gjerman shkruante: ” edhe populli gabon, madje është fajtor, meriton qeverinë që mban mbi shpinë.” Shtetëzim, burgim e pushkatim-fjalë tmerri. Vendim për shembje ndërtesash monumentale-çmenduri  sekretarësh  në komitetet e partisë në qendër e në rrethe. Për të ndalur sadopak dorën e tyre rrënimtare, studiuesit më në zë, botonin hera-herë shkrime  për formimin  e kombit  shqiptar, për kulturën, vlerat etnografike e nd֝ërtimore. E megjithatë zjarri i luftës kundër feve, kanuneve e zakoneve, të trashëguar brez pas brezi, mbahej i ndezur nga poetët e shkrimtarët real.socalistë, të cilët ngrinin lavde për një të krisur me emrin Enver, mburrnin heronjtë e sigurimit të cilët për të mbuluar dështimet në ekonomi, me porosi të partisë, sajonin grupe armiqsh e sabotatorësh.

 Në vitet 70, kur ekonomia e përqendruar po tronditej në themel, partia vendosi përsëri, të vriste njerëz. Ndaj si ujku në pergjim priste rastin te kapte gjahun e parë. Nisi me poetët, shkrimtarët dhe artistët e lirisë në burgje, kampe pune, e miniera.  Në vitin e zi 1977, u dënuan në kundërshtim me ligjet,   dy poetët  e rinj, me fat tragjik, Genc Leka 32 vjeç e Vilson Blloshmi 29 vjeç, për vargjet, ëndërrimet e  shpresat e tyre djaloshare. Këta poetë të mohuar, e të pambrojtur nga askush, u rrezikuan jo vetëm nga dëshmitarët e rremë, por edhe nga ekspertët e letërsisë, për realizimin e skenarit vrastar me “grupin e sabotatorëve” në Kooperativën e Bërzheshtës. Skenari fillonte me një mushkë të mbytur, diku në punë e sipër. Në vijim u sajuan akuzat:  “zjarrvënës e vjedhës”. Sipas partisë e sigurimit ato “akte sabotimi synonin rrëzimin e pushetit popullor!!”

Për dënimin e tyre, u hartua një plan i gjerë masash nga Komiteti i Partisë së Librazhdit me urdhër të sekretarit të parë, druvarit Sotir Koçollari, bashkë me gjykatën, prokurorinë, hetuesinë, drejtorinë e policisë etj. U ngarkua një lukuni hetuesish me detyra të veçanta me kryehetuesin kriminel, Selim Çaka në krye. Në akuzën e sajuar u renditën shpifje nga më të ndryshmet: “krim e sabotim  në bujqësi, axhitacion e propaganda.” Të gjitha bashkë morën pamjen e një litari të përgjakur nga historia tragjike e fisit të blloshmëve me zanafillë nga lufta vëllavrasëse e vitit 1944, zgjatimi hakmarrës në kohë paqeje, shpallja “kulak”, një nofkë e ngjashme me emrin skllav e së fundi, caktimi i “grupit të tetë sabotatorëve.” Në përfundim u dënuan me pushkatim dy më të rinjtë, Genci e Vilsoni “kryetarë e udhëheqës grupi.”, “Fajet”  e “krimet” e tyre më të rënda, ishin krijimi i poezive dhe përkthimet  nga Volteri, Viktor Hygo, Edgar Po, Alfred De Myse, Bodler, Rembo, Shatobrian, Maksim Gorki etj. A ka ligj në botë për vrasje  poetësh, të cilët krijojnë poezi e kënaqen vetë me to? Dokumente për dënimin e tyre ishin ditaret, fletoret e shënimeve dhe letërkëmbimi me të afërmit e dashur, ku poetët shkruanin poezitë, mendimet  për letërsinë, artin e kulturën. Hetuesit pa shkollën përkatëse shqyenin sytë dhe me anën e torturave shtazarake përpiqeshin t’i detyronin të pandehurit, të pranonin “fajet, krimet dhe veprimtarinë armiqësore.” Pengësë e pakalueshme, për ata, që morën përsipër detyrën e caktuar nga sekretari i parë i Komiteti të Partisë, ishte vetëm një, Vilsoni i paharruar që mbante emrin e nderuar të presidentit shpëtimtar amerikan. Hetuesit-xhelatë, me britma e sharje, ua përplasnin kokën nga muri në mur, i qëllonin me grushta e shkelma, ku të mundnin. Vilsonit ia thyhen  krahun, por ai qendroi i patundur, shkëmb-vigan. Të tjerët, gjatë torturave të padurueshme, u lëkundën, pranuan disa nga fajet e paqena.

Krejt ndryshe janë zhvilluar ngjarjet në kohën e Monarkisë së përfolur, me Migjenin mësues në shkollat e shtetit, kur poeti  i trishimit, botonte lirshëm poezi e shkrime kritike, si “Hidhet e përdridhet” (me nënkuptime kundër Mbretit.), “Poema e Mjerimit”, “Molla e Ndalueme,” “Legjenda e Misrit.“ “Bukën tonë falna Zot”, ndërsa poetët mësues  Gencin e Vilsonin, i vranë për krijime të pabotuara.

 Ne fillimet e demokracisë, njërëz të politikës e të kulturës, u munduan më kot të shfajsoheshin me frikën e diktaturës, heshtën  për librat e botuar dikur, por për çudi, as sot nuk po e marrin veten, përpiqen të harrohet gjithçka nga e kaluara me shprehje të tilla “se ashtu ishin ligjet në monizëm.” Ndërkohë të tjerët për pak desh u fshinë nga kujtesa e kombit. Gjithsesi, ndihen të qetë në ndërgjegje ndaj shkruajnë  për të vërtetat e asaj kohe të mallkuar, kur ndalohej mendimi ndryshe, kur vriteshin poetët e lirisë për vargje kushtuar natyrës e dashurisë njerëzore.

Siç ndodh zakonisht me poetët, në moshë të re, me anën e poezive, Genci e Vilsoni shprehnin gjendjen  shpirtërore ndaj fatit të mbrapsht, për humbjen e të drejtave studimore, mendimin e heshtur kundër padrejtësive: largimi nga arsimi, në minierë e bujqësi, punëtorë në pyje dhe ushtri. Ajo lojë hetuesish, ishte në kundërshtim me faktet  e ekspertizës  ekonomike  e juridike. Megjithatë tërë ato fakte pafajësije, u fshinë me vendosmëri nga sekretari i parë i cili kryente verbërisht detyrat e caktuara nga lartë, sipas parimit komunist: “të vrasim njerëz për të mbajtur pushtetin.”

 Kjo detyre u plotësua, edhe me ndihmën e njerëzve të kulturës nga Tirana. Faktet janë kokëfortë, nuk merren me nderime ndaj askujt, qofshin dhe profesorë, të cilët nuk mundën të mbronin poetët me argumentin e fuqishëm, se poezitë, as ishin botuar as të shperndara dorazi.. Gazetarja Çuli e tmerruar nga sigurimi, tejkaloi detyrat duke qëmtuar, edhe me hamendje vargjet e Gencit kushtuar dashurisë. Prof. Xhaxhiu bëri çmos t’i komentonte përkthime e krijimet si punime adoleshentësh. Ndërsa N.Jorgaqi për poezitë“ Vjeshtë”, “Rrethi i hënës”, “Harabelat”,  gjykon: “Vilsoni ka thënë se që të bëhesh njeri i afirmuar, duhet të studiosh dhe në gjuhë të huaj. Ai ka bërë përkthime nga autorë dekadentë, si: Lamartin, Shatobrian, Rembo, Bodler etj. Ka nxjerrë shënime me përmbajtje reaksionare si “s’ka gjë më të bukur se ajo që nuk shërben për asgjë”, ka nxjerrë citime nga Gorki “nuk ka njeri më egoist se i sëmuri”, ose nga Naim Frashëri “mos u bëj mjaltë se të hanë mizat” – citime që i shërbejnë ideologjisë së tij”. Bara më e rëndë ra mbi mësuesin e poetin K. Petriti, me poezinë e Vilsonit  “Saharaja”. Sado, u orvat me disa e trajtime, me jo, të paqarta apo të errëta, nuk mundi t’ia dilte mbanë për shkak të hetuesve të egër, të cilët me klithma, kërcënonin, se për idealin komunist mund të hidhnin në erë, malet dhe vetë Shqipërinë.

Pra, ishin, vetëm dy nga ekspertët të cilët duke kryer detyrën e letrarit bashkëkohor, shqyrtuan poezitë intime e përkthimet e bukura të poetëve. Ishin ata të dy, që poshtëruan veten me fyerjet ndaj poetëve të mëdhej europianë e kësisoj lehtësuan punën e hetuesve për dënimin e Gencit e Vilsonit.

Dokumenti i vendimit të jashtëligjshëm, me vdekje, u miratua nga kryetari i Gjykatës së lartë, Aranit Çela dhe Kolegji i Apelit, ndërsa Presidiumi i Kuvendit Popullor, nuk e pranoi lutjen për faljen e jetës. I fundit, ministri i brendshëm, urdhëroi me shkrim policinë e Librazhdit për ekzekutimin larg qytetit. Qarkullon dhe një dëshmi nga një pjesëtar i togës së pushkatimit. Në moshë të thyer, i munduar nga ankthi i padurueshëm i heshtjes, si në një rrëfim, ai tregon për çastet e fundit të jetës së dy poetëve Genc Leka e Vilson Blloshmi. Para pushkatimit, kryehetuesi kriminel, iu qas buzëgas Vilsonit. Mesa kuptohej pas torturave ç’njerzore ai kërkoi poshtërimin e tij, edhe në çastet e fundit të jetës, bashkëpunimin me organet e sigurimit. Kundërshtimi këmbëngulës i poetit të lirisë, qe i menjëhershëm. Pas pak u dha komanda, ”zjarr!” Gjithçka mbaroi. Krismat në hijen  e malit të Zgarës u përzihen me zhurmën e rrjedhës së Shkumbinit e jehonën maleve, ku poetët të pandarë ndrijnë si yje lart në qiell, ndërsa vepra e tyre e bukur jeton në mendjen e zerat e rinisë. 

Kur diktatori i pashpirt, u zhduk nën dhe, degjohej gaz-hidhët në festivale, kënga e vdekur, “Lule për xhaxhin Enver” nga barinjëtë e dhive, “bilbila me lule mbi qeleshe…”Një nga këngëtarët-vallëtarë nga Librazhdi, mban emrin Taulant Balla. Sot ai eshtë një prej mashtruesve të koruptuar e gënjeshtar i gjobitur nëpër gjyqe. Ndërkohë, edhe shërbëtor besnik i kryeminitrit në ikje Rama. Për çudi vetëm aty nga viti 2017, shkrimtari  i realizmit socialist, Ismail Kadare, u bë i gjallë tepër vonë, me parthënien në librin “Genci  e Vilsoni”, botuar nga Sadik Bejko për dy poetët e pushkatuar në 1977. 

I pyetur disa vite më parë  Kadare ishte përgjigjur, se për vrasjen e dy poeteve.  qe njohur nga një shkrim i historianit Uran Butka!

 Nxënësit në shkolla, kudo në Shqipëri, presin të kthehen mësuesit e vërtetë, të mësojnë, si krijohen poezitë e lirisë.  Tashmë poetët, Genci e Vilsoni,  ligjërisht janë jo vetëm të pafajshëm e Martirë të Demokracisë, por  Nderi i Librazhdit, e Nderi  i Kombit.

Dy nga  poezitë e dënuara të Gencit:

KUJTIMI YT

“Kujtimi yt më hodhi këtë natë

Në thellësinë e brengave pa fund…

( Ah! ëndërr e kaltër,  këputur për mes)

Dhe nis mendimi  rrugën më të gjatë.

Shtegun e blertë kur nuk e gjen gjëkund

Vezulluar  prapa mbrëmjes e çdo mëngjes.”

  POEZIA E FUNDIT

“O hënë pse dole, moj kaq e trishtuar

Mos vallë për mua po mban zi?

…

Ç’më fsheh ashtu me sy të lotuar,

Mos m’u sos jeta dhe unë s’e di?

Po dhe në vdeksha, jeta s’ka të mbaruar

Dhe pse sot po shkruaj  të fundmen poezi

.

Nga dosja e Vilsonit:

 Në dosjen e Vilsonit u gjetën  shënime  me shqipe të pasur, arsyetime të thella, ligjërime prej shkrimtari, me vlerë për ata që studiojnë gjuhen e letërsinë shqipe:

“Në vitin 1966 mbrojta shkollën e mesme pedagogjike. Ishim 208 maturantë. Nga të 208-ët vetëm unë u ndava: nuk m’u dha e drejta për të ushtruar profesionin si arsimtar. Me sa duket, kjo lidhej me të kaluarën jo të mirë të familjes sime. Në vitin 1972 kam shkruar një poezi. E kam bërë në ditët kur po hapej viti i ri shkollor; isha i dëshpëruar, mbasi me kohë kisha kërkuar që të ushtroja profesionin si arsimtar dhe kjo e drejtë nuk më jepej. Në ato rrethana kam shkruar poezinë:

“Nëse nuk munda brengës t’i bëj ballë

Zjarr përsëri unë kam në shpirt të djegur

Nëse më i vdekur jam nga çdo i gjallë,

Mirë pra, m’i gjallë jam se çdo i vdekur.”

Jam thyer para dëshirë sime, para dëshpërimit tim. Kohët shkonin dhe unë vazhdoja të punoja në prodhim. U bëra pesimist. Nuk jam llogaritur mes njerëzve dhe shokëve me të cilët bashkë mbaruam shkollën, por u llogarita midis klasave të vdekura, mes njerëzve të vdekur. Në poezinë më sipër unë kam dashur të them se jam më i gjallë se të vdekurit.

Shënimet në ditarin tim japin mbresa nga jeta e përditshme, shprehje të nxjerra nga studimi i autorëve të ndryshëm të letërsisë së huaj, ngjarje dhe ndodhi të jetës sime, të jetës shoqërore. Me shprehjen se njerëzit mbajnë ndonjëherë emra falsë, dua të them se njerëzit ndryshe hiqen e ndryshe janë. E kam shkruar këtë si vlerë njohëse për njeriun, ose dhe për ndonjë njeri konkret.

Ndryshe nga shokët e mi të shkollës, të cilët kanë disa vjet që e ushtrojnë profesionin e mësuesit jeta ime është monotone, e mërzitshme dhe pa asnjë gëzim. Ata janë arsimtarë, unë punoj në minierë. Ky trajtim nuk më pëlqen dhe më duket i padrejtë. Perspektiva ime është e një njeriu të pafat në jetë. Ç’farë kam bërë? I ri jam, forcat nuk më mungojnë, por nuk kam qetësi, ndërgjegjja nuk më lë të qetë. Kulmi i dëshpërimit arrin atje ku unë them më mirë të mos kisha lindur sesa linda në një jetë që më vret e më brengos. Unë kam një natyrë të keqe, kjo është natyra e trishtimit, unë mërzitem shpesh. Në jetën e përditshme e kam për natyrë që të mos i bëj keq askujt. Gjithmonë vrisja mendjen: ç’do bëhej më vonë, madje, duke qenë i brengosur, rrija zgjuar, i mërzitur, i dëshpëruar, sa arrija ta bashkoj mbrëmjen me mëngjesin…”

Pra, në dëshpërim  e sipër poeti përfytyronte veten në një botë të ngjashme me Saharanë:

 Saharaja, larg është Saharaja,

Saharaja shkëmb e rërë e gurë,
Që ka shok veç emrin e saja

Dhe ngaqë s’sheh ëndrra, s’sheh as drurë.

Saharaja s’di të ëndërrojë.
Ajo bluan gurë në mënt’ e sajë…
Saharaja s’ka këngë të këndojë,
Saharaja s’ka as lot të qajë,

.Saharaja nuk ka miq e shokë
Saharaja është një copë tokë,
Thonë se dhe natën nuk shkon mirë.

Natës s’i pëlqen në Sahara,

S’i pëlqen të ketë veç gurë për shtrojë;

Fjalë e dashuri e njerëz s’ka;

Shkretëtirës shket e shkrepë
Kur hynë dielli e kur hesht thëllimi
Shkretëtirë e shkretë mbetet shkretë…”

                    ———–

Nga Viktor Hygo:

                    EKSTAZE 

Një natë plot me yje, pranë dallgëve isha vetë.

As dhe një re në qiell, as dhe një vel mbi det.

Më larg nga bota jonë vështrimi zhytej thellë.

Dhe pyjet mbarë, dhe malet, natyra pa mbarim

Sikur po pyesnin ngjanin, me të turbullt murmurimë

Dallgët e detit, zjarret edhe qiell.

Edhe të lartë yje, legjiona me mijë

Me zë të lartë e të ulët me mijëra harmoni   

Thoshin duke përkulur  atë kurorë të zjarrtë.

Dhe dallgët blu  q’asnjë s’mund, t’i drejtojë, t’i ndalë,

 Thoshin duke mbështjellë shkumën mbi shkulm e vale:

Ky është Zoti, Zoti i lartë.

                            * * *

Në kujtim e peng nderimi, shkruesi i këtyre rradhëve u ka kushtuar poezinë “Dy yje mbi hijen e malit.”

DY  YJE  MBI  HIJEN  E  MALIT*

Në hijen e malit, në përvëlim korriku,

shkretëtira bijtë e nënave mbuloi,

bylbylat  e pyjeve, poetët e freskisë rinore,

poetët e bukur të qiellit, guximtarët e lirisë.

Me klithma  e flakë vrastare

në terr mizor,

shkretëtira e tërbuar mori hak,

kundër ajrit, kundër lirisë,

kundër dritës,

kundër ëndrrave, kundër këngëve.

Heshtja e thellë sundoi

veç një çast!

Jehona  e dhimbjes së malit

fluturoi gjithkund!

S’është aq lehtë  të vrasësh poetët

në hijen e malit,

s’është aq  lehtë të vrasësh poetët,

të ndalësh rrjedhat e mendimit,

të zhdukësh shpirtin, të fikësh ditën,

s’është aq lehtë  të vrasësh poetët,

krimin ta fshehësh nën dhe!..

Nga zemra e tyre,

këngët e gjakosura, thirrjet për liri,

me flatrat e shqipes,

kryengritëse u ngritën lart,

murlanin e fjetur zgjuan,

zëmërimin ndaj tiranisë.

U rrafshuan dunat e sfilitjes,

në shkretëtirë  zhegu  u shua,

pluhuri gri  u tret.

U tund piramida në themel,

muret e ngujimit ranë.

Fryma e kohës i shkundi retë ujëplota,

u zbut dheu, ngriti kryet bari i njomë,

plasën gonxhet, shpërhyen lulet,

mbi blerim e hijeshi.

Frymë e kohës me psherëtimë,

tymin shpërndan nga hija e malit,

gjurmë krimi, njolla gjaku zbulon.

Në oborre shkollash,

vështrojnë ndër lot malin e trishtuar,

rrëzimin e gjetheve në vjeshtë.

Pse vonojnë mësuesit,

pse s’po vijnë poetët

Genci e Vilsoni?

Shkumbini shkumëzon

dredhon ndër  gurë e kthesa,

zëra valësh zhurmërojnë,

kërkohen poetët.

Oshëtima nga hija e malit

çohet  në qiell.

Dilni e shihni,

mbi  rrethin e hënës

vezullues dy yje  të qetë,

dy yje të bukur,

dy yjet e ndritur të zgjimit

             ——-

MEHILL VELAJ U RIZGJODH KRYETAR I SHOQATËS SË SHKRIMTARËVE SHQIPTARO-AMERIKANË

by

Nga Adnan Mehmeti-Presidenti i Shoqatës/

Nju Jork, 2 prill 2021– (Mëhill Velaj u rizgjodh kryetar, dr. Yllka Filipi nënkryetare dhe Veneta Çallpani sekretare e Shoqatës së Shkrimtarëve Shqiptaro-Amerikanë)

     Anëtarët e Shoqatës së Shkrimtarëve Shqiptaro-Amerikanë votuan online për zgjedhjet e reja 2021. Kjo u bë e detyrueshme, pasi ishte i vështirë organizmi sipas traditës që mund të shoqërohej edhe me veprimtari të tjera.

     Në mesin e krijuesve, kolegëve dhe anëtarëve të Shoqatës, u propozuan disa kandidatë. Shumica e votave ishin për kandidatin Mëhill Velaj.

     Mëhill Velaj është autor i 20 librave me poezi, tregime, publicistikë dhe romane. Ai është anëtar i Shoqatës që nga themelimi i saj dhe ka mbajtur postin e nënkryetarit për dy mandate në vitet 2005-2007 dhe 2007-2010. Në vitet 2010-2013 ka qenë sekretar ndërsa nga viti 2016-2019 ishte kryetar i Shoqatës.

     Përvoja e tij organizative do jetë garanci që të dërgohen më tej rezultatet e punës në Shoqatë.

     Në këtë ditë të shënuar për mbarë krjuesit ai tha për anëtarët e Shoqatës:

     “Ju falënderoj për ndjenjën e respektit dhe vlerësimit, për atë memorje kulture që ju karakterizon mes hyjnores, krijueses e njerëzores. Shumë mirënjohje dhe falenderime që me votat tuaja më dhatë besimin dhe respektin, duke më zgjedhur kryetar të Shoqatës. Për shkak se mandati ynë i parë qëlloi në kohë pandemie, shumë aktivitete letrare u pezulluan. Me kënaqësi deklaroj se kryesia e Shoqatës do të jetë si në mandatin e kaluar”.

     Studiuesja e letërsisë dhe shkrimtarja dr.Yllka Filipi, u rizgjodh nënkryetare ndërsa shkrimtarja e re e talentuar Veneta Çallpani, sekretare e Shoqatës së Shkrimtarëve Shqiptaro-Amerikanë.

     Shoqata e Shkrimtarëve Shqiptaro-Amerikanë u themelua në vitin 2001 nga dr. Gjekë Marinaj, i cili njëherit ishte edhe president. Ndërkaq, në vitin 2009 president i Shoqatës u zgjodh Adnan Mehmeti, pozitë të cilën e mban aktualisht. Kryetari i parë i Shoqatës ka qenë Naum Prifti, ndërsa për dy mandate radhazi u zgjodhën, Ramiz Gjini, Dalan Luzaj dhe Raimonda Moisiu.

     I urojmë suksese kryesisë së Shoqatës në jubileun e 20- vjetorit të themelimit të saj!

Ne Pritje me Shprese te Votimeve Parlamentare te 25 prillit 2021

by

Ahkruan: Prof. Sami REPISHTI/

Ridgefield,CT.-Zgjedhjet parlamentare që pritet të mbahen në Shqipëri me 25 prill 2021 kanë marrë nji randësi të veçantë për qytetarët shqiptarë si dhe për vezhguesët e mbrendshëm dhe të jashtëm. Kjo ashtë koha, ky ashtë momenti që detyron udhëheqjen politike të vendit me paraqitë nji program konsistent socio-ekonomik dhe politik. E meta kryesore duket se ashtë mungesa e nji orientimi politik të studjuem mirë nga klasët udhëheqse, dhe nji ngritje e dukëshme e pakënaqsisë popullore me qeverisjen tetëvjeçare të Partisë socialiste njipartiake të vendit. 

    Dy muej ma parë, SHBA kaloi nji krizë të randë dhe artificiale të demokracisë 245 vjeçare amerikane, si rrjedhim i veprimtarive kundërligjore të ish presidentit D.J.Trump që kulminoi me sulmin fizik kundër ndertesës së Kapitolit (selia e Kongresit amerikan). Ky akt banditesk u përballue me gjakftohtësi por kushtoi pesë jetë njerëzore të pafajshme dhe disa miljona dollarë dame materiale. Në fund të ballafaqimit në mes të rebelëve pa nji kauzë dhe organeve shtetnore u krye rivendosja e shpejtë e rendit në zonën e damtueme dhe rifillimi i sesioneve të rregullta të dy dhomave. Demokracia tregoi forcën e vet; ajo triumfoi!

   Ajo që mbeti  ashtë  nji frymë ndasie në opinionin publik dhe nji atmosferë e acarueme thellë mbas perfundimit të votimeve dhe numërimit të tyne. Kandidati i zgjedhun lirisht, Joseph R.Biden, Jr. u konfirmue si president i SHBA-së dhe filloi punën në periudhën e tranzicionit.  Kjo ndasi ka qenë, dhe mbetet akoma, dami ma i madh i ballafaqimit të 6 janarit. Populli amerikan kishte nji nevojë të madhe me normalizue rendin e qetësinë. Në këte moment historik, Presidenti Biden mbajti  nji qendrim mirëkuptimi tue ju drejtue të gjithëve me këto fjalë: 

    “ Të gjithë amerikanët, veçanërisht udhëheqsit e vendit, janë të detyruem dhe përgjegjës të mbrojnë të vertetën dhe të mposhtin gënjeshtrat. Duke vepruar në këte mënyrë përfundojmë këte luftë të paqytetnueme dhe sherojmë shpirtin e kombit tonë. Kjo ashtë detyra që kemi përpara. Dhe ashtë kjo detyrë që duhet të ndermarrim së bashku”.

   Kështu e shoh unë sot gjendjen në Shqipëri në esencë megjithëse jo në hollësina. Populli shqiptar ashte i ndamë keqas dhe i anmiqsuem. Kjo dilemë ekzistenciale rrezikon të tashmen dhe të ardhmen e atdheut tonë të përbashkët. Duhet të ngrihemi në naltësinë e momentit, të dialogojmë e jo të përleshemi, t’i japim dorën njeni tjetrit në nji punë ndertimtare të atdheut tonë të përbashkët shqiptar. Indiferenca e shumicës  kercënon këte vend që quejmë “atdheu Nenë!” Duhet t’a mundim! Në Shqipërinë e sotme njeriu ka përshtypjen sikur e gjithë pervoja e jonë, e së tashmes dhe e së kaluemes, ashtë përqendrue në nji kand-veshtrim me karakter thellësisht partiak. Ngushtimi i horizontit tonë politik ashtë nji e metë ndoshta fatale! E ashtu-quejtuna “politika” në Shqipwri vazhdon të zhvillohet në nji atmosferë vranësie që nuk premton ndriçimin e diellit në qiellin e atdheut. Nji tragjedi shqiptare në zhvillim e sipwr….!

    Të gjithë jemi përgjegjës për këte situatë, por klika sunduese ma shumë se të tjerët. Mbas tetë vjet qeverisje ajo ka humbë besimin e popullsisë së vendit që trajtohet si punëtorët e çiflikut privat. Akoma ma shqetësues ashtë fakti se për afër dy vjetësh socialistët qeverisin vendin me sistem nji-partiak, mbas largimit të pa justifikuem nga Parlamenti e skena politike zyrtare të Partisë Demokratike. Ajo që çuditë vezhguesët ashtë paturpësia publike e qeverisë njipartiake me pranue qeverisjen njipartiake në nji vend si Shqipëria që po kalon nga diktatura ma e egër nepërmjet nji tranzicioni pa premtim e trashëgimtarëve të ish PKSH/PPSH me bilanc negativ në historinë e vendit tonë. Etja për pushtet absolut spjegon gjithçka. 

     Na duhet nji gjuhë e përbashkët me parashtrue nji program socio-ekonomik e politik  me qellim që të vihet vendi në rrugën e përmirësimit të përgjithëshëm, të sherohet nga të metat që e mundojnë dhe të avancoj drejt ndertimit të nji shteti ligjor, modern dhe përparimtar!  Rezultati i të metave tona ashtë nji Shqipëri e nji shoqëni shqiptare që nuk gjejnë gjuhën e përbashkët as edhe nji vullnet politik të duhun që imponon momenti! Shqipëria nuk jeton dhe nuk zhvillohet në vakuum. Shqipëria ashtë nji vend europian, dhe duhet t’i adaptohet kulturës europiane si domosdoshmëni historike. Devijimet rrezikojnë dështimin e  saj. 

   Këto kohët e fundit,  tri ngjarje me randësi kanë hjedhë dritë mbi situatën tonë: 

1)Votimet e 14 shkurtit në Kosovë: regjistrimi i plotë i votuesve, zgjedhja pa presion e kandidatëve të preferuem, numërimi i ndershëm i votave, deklarimi i rezultateve të votimit dhe emnat e kandidatëve fitues – dhe ajo që kunorëzon këte sukses atmosfera e qetë dhe qytetnuese e të gjithë procesit. Dallohet sidomos pjesëmarrja e gjanë dhe fitorja e thellë e grave në votim. Në nji  shtet të ri me nji shoqëni thellësisht patriarkale nji sukses i këtill merr përmasa historike: shembull për shumë vende të botës, dhe sigurisht edhe për Shqipërinë. “Suksesi Kosovar”:  prova ma elokuente se zgjedhjet e lira e të ndershme janë të mundshme edhe në Ballkanin perendimor!

2) Me 5 mars, shtypi francez botoi deklaratën e Presidentit francez, Z. Emmanuel Macron, i cili ka marrë përsipër me rifillue marrëdhanjet Francë-Algjeri mbi nji platformë të ndershme “…pajtimi me ndihmën e së vertetës”. Ai deklaroi se vdekja e udhëheqsit revolucionar algjerian, avokatit nacionalist Ali Boumendjel i arrestuem me 5 shkurt 1957, mbas 43 ditëve nen torturë të vazhdueshme dhe të pamëshirëshme u cilësue zyrtarisht si “vetëvrasje”.

   “ Jo!” tha Presidenti Macron.” E verteta ashtë se mbas torturës ai u hodh nga dritarja e katit të gjashtë  prej ushtarëve francez, e vdiq nga plagët e marruna. Boumendjeli “tha Presidenti Macron ’’…ashte vra nga ushtarët francez….Unë flas në emën të Francës. Boumendjel nuk vrau veten; u torturue dhe ma në fund u vra!”

    Qendrimi guximtar  e dinjitoz i Presidentit Macron u kritikue nga shumë nacionalistë dhe kolonistë, tue përfshi edhe Kryeministrin e Francës, Z. Jean Castex . Por Presidenti Macron e thelloi akoma ma shumë këte dikotomi të publikut francez. “Nuk ka krim, as atrocitet që u krye në Luftën Algjeriane (1954-62) që ka mundësi “me u falë ose me u fshehë….Këto akte kriminale duhen shikue me guxim dhe qartësi mendore dhe me nji respekt absolut për të gjithë ata, jeta dhe dinjiteti i të cilëve u shkatërrue… Breznia  e re duhet të tregohet e aftë me ndertue fatin e vet me duert e veta, larg  nga dy kanalet e fëlliqta siç janë amnezia dhe smira….Ashtë misioni i tyne, rini franceze dhe algjeriane, me ec në rrugën e së vertetës, rruga e vetme që shpie në pajtimin e kujtesave….” 

    Nji akt i këtill i Presidentit francez ashtë nji shembull i shkelqyeshëm për të gjithë ne, e sidomos për rininë, në gjykimin e së kaluemes dhe të së tashmes sonë. A do të ketë udhëheqës politik shqiptar që flet të vertetën për krimet komuniste në emën të nji Shqipërie  dinjitoze? Na urojmë!

3) Të marten, 9 mars, The New York Times botoi nji essay ku thuhet:” Dy javë ma parë Qeveria e SHBA-a deportoi nji resident, për pjesëmarrje në krimet naziste gjatë L2B, i cili u kthye në Gjermani ku autoritetet vendosën me ba akuza të reja. Ai kishte jetue në SHBA që nga viti 1959.

   Krimi për të cilin u deportue u ba gjatë dimnit të viteve 1944-45, në muejt e fundit të Luftës kur Z. Berger ishte nji djalosh 18 vjeçar. Simbas Departmentit të Drejtësisë ai ishte nji roje e armatosun në nji kamp përqendrimi dhe si mbikëqyrës i të burgosunëve që hapnin llogore në kondita shumë të veshtira. Vuejtja  e të burgosunëve u kushtoi jetën 70 viktimave.

    Në moshën 95 vjeçare, Z. Berger ka pasë mjaft kohë me meditue dhe me u pendue për aktet e tia, me gjykue në ndërgjegjen e vet dhe me jetue nji jetë shembullore.  Asgja nuk pakëson peshën e fajit të kryem nga ish nazisti,  por me burgosë nji ish fajtor në moshën 95 vjeçare për ate që ai ka ba në moshen 18 vjeçare më duket se ashtë  gabim. A mori fajtori dënimin korrekt të drejtësisë reale, apo shumë pak  shumë vonë? Sinqerisht, nuk e dij!” përfundon treguesi. 

     Faktori kohë luen nji rol të randësishëm dhe nuk mund te neglizhohet….! Koha sheron! Koha, kjo vazhdimsi momentesh me tanësinë e rrethanave objektive që sjellin ndryshime në ngjarjet dhe fenomenet që e ndjekin, përban nji vlerë kardinale për kuptimin dhe interpretimin e momentit historik të njerëzimit. 

     Shembujt e masipërm tingëllojnë si probleme të pazgjidhuna tek ne! Shqipëria vuen nga nji krizë e randë morale sepse refuzon me marrë në konsideratë nji analizë të ndershme të së kaluemes komuniste, dhe me nxjerrë mësimet e paevitueshme, ashtu si  shumë vende tjera, kryesisht Gjermania e post-nazismit, të zhvillojë votime të lira e të drejta, të ndigjojë udhëheqsit politikë që flasin të vertetën, dhe të gjykojnë me frymën e faljes së fajit krimet e terrorit komunist! 

     Kolegu i im Frank G. Shkreli, ish anëtar i Komisionit të parë amerikan për vrejtjen e votimeve të 21 marsit 1991, konstaton se që në fillim deri sot“… zgjedhjet nuk ishin as të lira as të drejta. Unë ”shkruen Z. Shkreli, “ kam thanë shpesh herë se tranzicioni i tejzgjatur post-komunist në Shqipëri ka rranjët e veta gjithënji në ato të zgjedhjeve të para….”.Për këte shperthyen demonstratat e opozitës. Dymbëdhjetë dite ma vonë, me 2 prill 1991 un masakruen mizorisht katër demonstratorë demokratë: Arben Broci, Besnik Bishanaku, Nazmi Kryeziu dhe Besnik Ceka, deshmorët e parë të demokracisë së re në Shqipëri, dhe u plagosën dhjetra të tjerë nga forcat e Sigurimit të Shtetit simbas instruksioneve të Ministrisë P. Mbrendshme. Akoma sot “nuk janë gjetë” përgjegjsit e krimit, dhe emnat e tyne i ka mbulue harresa…!  “Ish-udhëheqsit komunistë” nuk kërkuen falje për krimet e panumërta të kryem gjatë rregjimit gjakatar komunist 45 vjeçar, me gjithë qendrimin tepër tolerant të klasës së re politike që mori përsipër ndertimin e demokracisë. 

     Gjaku i shqiptarëve të vramë pafaj, burra, gra -e fëmij jetimë të uritun- ka njollosë dhe vazhdimisht njollosë edhe sot shqiptarët komunistë të pa korrigjueshëm për sa kohë që ata refuzojnë pranimin e fajit, dhe fillojnë me kerkue faljen nga viktimët, nji proces që lejon afrimin dhe fillimin e nji epoke të re, të qytetnueme. Skena të egërsisë edhe sot mbeten të gjalla në kujtesën e nji popullsie të tanë dhe nji porosi e përherëshme për çdo ish komunist, se pavarësia e Shqipërisë ashtë ma shumë se nji akt politik. Ajo ka edhe  karakter  personal  për çdo qytetar: vuejtjet e pa kufi për 45 vjet me rradhë e viktimës dhe e familjes së tij do të mbeten nji njollë e zezë që nuk mund të harrohet…as të falet me lehtësi e pa dhimbje shpirtënore. Prandej, fjalimet e kuadrove të nalta socialiste janë skandaloze… plot vrer, hakmarrës…dhe të pafalëshëm as sot, as mot…!

    Ashte krijue nji situatë demoralizimi me përpjestime historike në atdheun tonë të përbashkët. Në qoftë se fajtori nuk ndeshkohet, mesazhi për shqiptarët ashtë  se krimi paguen dhe ashtë i lejueshëm…. nji konkluzion rezultati i të cilit pengon bashkëjetesën tonë normale në vend. “Fajtori nuk ashtë vetëm ai/ajo. E gjithë kjo katrahurë ashtë nji mënyrë jetese në nji botë ku mbretnon sekreti, dominimi i të fortit, mashtrimi dhe hajdutnia. Ndeshkimi i fajit ashtë simbolik për publikun e gjanë, dhe me shumë randësi: me i dhanë publikut sensin e llogari-dhanjes” shkruente rishtas Prof. Ruth Ben-Ghiel. 

    George Washington, babaj i SHBA-së gjykonte se:” Administrimi i plotë i drejtësisë ashtë shtylla ma e fortë e nji qeverisje të mirë”! Nuk ashtë  e rastësishme kërkesa e vazhdueshme e miqve tonë amerikanë për vendosjen e drejtësisë dhe llogari-dhanjes qeveritare. Udhëheqsit politikë të partive tona politike duket sikur kanë vështirësi ndigjimi, edhe kur u thuhet se …nuk ka gja ma të keqe në politikë se nji politikan i deshtuem që refuzon me dhanë dorëheqjen!

    Ashtë e dhimbëshme me lexue në shtypin e vendit se Akademia Studimore Politike, simbas veshgimit, ka deklarue se në shkelje të Kodit Zgjedhor jane miratuar 5 ligje nga Parlamenti nji partiak socialist, 2 vendime të qeverisë socialiste, dhe 1 vendim i Këshillit Bashkiak….që sjellin përfitime apo masa lehtësuese për periudhën katër mujore para zgjedhjeve të 25 prillit si falje detyrimesh, taksash , tatimesh, rritje rrogash, punësime të reja në Administratë, dhe sjellin favorizim elektoral për partitë politike në pushtet.  Tue folë për zgjedhjet e kalueme Gjenerali Pirro Ahmetaj theksonte, në nji intervistë me Zërin e Amerikës :” …se të gjithë jemi fajtorë, pasi të drejtën sovrane të votës e kemi shitur për nji thes miell, ose lejuar të na e vjedhin dhe ia kemi nxirë faqen Shqipërisë…Shqipëria është në udhë-kryq, të gjithë janë të hutuar, pasi besimi te vota e lirë dhe shteti i së drejtës kane rënë. Shpresët e demokracis funksionale dhe harmonia e pushteteve jane vrarë.  Shqiptarët duhet të marrin pjesë në votimet (e 25 prillit) në Shqipëri dhe të marrin fuqinë e kontrollit të pushtetit në duart e tyre… “(15.III.’21)

    Tue folë për përgatitjet e listave elektorale nga udhëheqsit e partive politike, analisti Lutfi Dervishi deklaronte “…në nji farë mënyre, krytarët e partive politike janë sulltanët e këtij mjedisi, të cilët vendosin se cili do të jetë në Kuvend dhe cili jo!” (VoA-7.III.’2I) Kjo masë disiplinore për përfaqsuesët në Parlament shërben interesët e partive politike, por mohon elementin esencial të qellimit të zgjedhjeve: zërin e qytetarit votues e sovran i vertetë i jetës politike të vendit. Ky sistem “listash” nuk ashtë “demokratik”, por ka marrë pushtetin e “ligjit”. 

    Qortimet e këshillat e Ambasadores amerikane, Zonja Yuri Kim, bien në vesh të shurdhët: “Korrupsioni mbetet nji shqetësim kryesor i Shteteve të Bashkuara si në gjyqsor ashtu edhe në politikë…..”  (Panorama 12.III.2021) Diplomati i naltë amerikan, Z.Matthew Palmer deklaroi pak ditë ma parë:” SHBA do të vazhdojnë të investojnë mjaft energji dhe kapital politik në Shqipëri”. Ai tha gjithashtu se “Shtetet e Bashkueme dëshirojnë të shohin që zgjedhjet e (25) prillit në Shqipëri të kryhen në bazë të standarteve më të larta ndërkombëtare”.Ky reagim i padëshirueshëm ishte përgjigjja e amerikanëve ndaj zgjedhjeve post-komuniste në Shqipëri, të kontestueme fort, dhe damtue nga parregullsi gjatë fushatës si dhe gjatë ditës së votimit tue përfshi edhe pretendime të blerjes së votës dhe manipulime me numërimin e votave, raportonte Zëri i Amerikës pak ditë ma parë….! 

     Problemi i emigrimit masiv po ashpërsohet çdo ditë. “Shqipëria vuen njëkohësisht  shpopullimin masiv, lindëshmeninë e ulët (madje me shtesë natyrore negative) si dhe mplakjen e shpejtë demografike, simbas nji studimi nga Znja Majlinda Zajmi.

     Banka  Botënore në raportin e saj “Perspektiva Ekonomike Globale”(Janar 2021) raporton se ekonomia e Shqipërisë është tkurrë me 6.7 % vitin e kaluar, çka ka ndikuar drejtë për së drejti

 edhe humbjen e vendeve të punës dhe rritjen e nivelit të varfërisë” raporton VoA, 13.III 2021.  

Përveç faktorëve objektivë Dhoma e Tregëtisë konfirmonte se “…korrupsioni endemik ashtë nji nga pengesat kryesore të business-it në Shqipëri”. 

   Pa dyshim orientimi i sotëm drejt zgjedhjeve me lista elektorale të përgatituna nga kryesitë e partive politike që synojnë forcimin e pozitës politike të nji grupi udhëheqës ashtë i gabuem, veçanërisht në nji vend tarafesh e interesash të shumëllojta siç ashtë vendi i jonë. Qytetari shqiptar i Iirë e votues, duhet të dij se kush ashtë përfaqsuesi i tij  dhe, në se ai që ka marrë votën e tij nuk eliminohet për arsye të rreshtimit në listen elektorale. Ndryshimi i këtij sistemi zgjedhor ashtë me randësi kapitale dhe duhet të kryhet sa ma shpejt, aq ma mirë.

    Pushtetarët duhet t’i rezistojnë kerkesave që vijnë nga individë ose grupe të vogla për zgjidhje   problemesh gjithëpërfshirëse me shpejtësi. Ajo që nevojitet ashtë nji studim i thuktë e serioz i përgjigjes që mendojmë me dhanë, tue u mbështetë në evidencën ekzistuese. Faktet janë kokëfortë dhe nuk lëvizin dot për dëshirën ose urdhnin e personave tekanjoz e arbitrarë. Gjithashtu , aksionet tona të ndërmarruna mbas nji katastofe, shpesh herë janë të motivueme ma shumë nga emocionet që përjetojmë se nga logjika e llogaritjet racionale. Dhe në se merren, ata kthehen mbrapa me shumë vështirësi! Ashtë nji problem që duhet marrë parasyshë!

     Rreziku i madh vjen nga grupe të vogla, ose individë aventurierë që janë tërheq nga apeli i dhunës dhe aventurës, të armatosun dhe të motivuem me veprue nën influencën e bindjeve të tyne ideologjike, nji vendosmëni me mbrojtë nji identitet  që bashkëndahet me të tjerët, ose nga frika se do të anashkalohen. Nji hap me randësi në vendosjen e legjitimitetit historik do të bahet vetëm atëherë kur bashkësia e shoqënisë së cilës  ata i takojnë marrin inisiativën me i nxjerrë jashtë radhëve të saj!

    Unë pres që zgjedhjet e 25 prillit të shenojnë fillimin e nji epoke të re politike dhe sociale në atdheun tonë të trazuem nga aventurat politike, tue fillue me nji respekt për dinjitetin e barazisë së çdo qytetari, qoftë në marrëdhanjet ndernjerëzore, qoftë në marrëdhanjet me pushtetin. Nji qendrim i këtill nuk imponohet; ai ashtë i ndiem thellë nga cilido nga ne. Ky qendrim përbuzë përpjekjet civile  ose zyrtare me dehumanizue çdonjenin, në çdo kohë e çdo vend. Përbuzëja e nji sektori të shoqënisë ashtë thjesht racizëm, dhe racizmi ashtë ma shumë se nji problem: ai ashtë nji mëkat!

    Reparimi i së keqes kërkon nga ne me thanë “të vertetën mbi mëkatin”. Lufta e çdonjenit kundër “mëkatit” ashtë nji përpjekje personale e vazhdueshme. Martin L. King, Jr. spjegonte:” Ai/ajo që ashtë pa frymë falje, ashte pa fuqi me dashtë. Na nuk mund të kufizohemi me ‘faljen e mëkateve’; duhet shkue nji hap përtej: me përqafue pajtimin dhe afrimin njeni me tjetrin”.

   Ashtë vendi i jonë i përgatitun për nji rigjenerim mendor dhe shpirtënor, mbas kaq  vuejtjesh?

   Unë shpresoj !