Nga Rafael Floqi/

Poster nga Carolina Naranjo

Në dekadën e fundit, tregu i banesave ka pësuar një transformim të jashtëzakonshëm. Çmimet e shtëpive janë rritur në qiell, duke u dyfishuar në vetëm dhjetë vjet, me një pjesë të konsiderueshme të kësaj rritjeje që ka ndodhur vetëm në katër vitet e fundit. Megjithatë, kjo rritje e çmimeve është përballur me një rënie të përballueshmërisë së banesave, duke arritur nivelet më të ulëta që nga vitet 1980. Normat e larta të interesit e përkeqësojnë më tej çështjen, duke fryrë pagesat mujore të mortgages dhe duke e bërë pronësinë e shtëpisë gjithnjë e më të pakapshme për shumë njerëz.

Por sfidat shtrihen përtej vetëm blerësve. Shitësit, gjithashtu, po përballen me pengesa në këtë peizazh të ndryshueshëm. Me normat e interesit në rritje, shumë e gjejnë veten të mbyllur në shtëpi që nuk plotësojnë më nevojat e tyre. Për familjet në rritje, perspektiva e rritjes për të përshtatur rrethanat e tyre në ndryshim vjen me implikime të frikshme të financiare. Edhe folezat e zbrazëta, kur fëmijët kanë fluturuar së fundmi nga foleja, hezitojnë të zvogëlojnë madhësinë kur përballen me perspektivën për të paguar më shumë për më pak hapësirë.

Kulmi i këtyre faktorëve ka çuar në një ngadalësim të ndjeshëm të tregut të banesave. Në vitin 2023, shitjet e shtëpive arritën një nivel të ulët gati tre dekadash, duke shënuar një kontrast të fortë me aktivitetin e furishëm të parë në fazat e hershme të pandemisë.

Nicole Friedman, një reportere e problemeve të strehimit për Wall Street Journal, hodhi dritë mbi kompleksitetin e peizazhit aktual të banesave në një bisedë të fundit me bashkë-prezantuesin e Today, Explained, Noel King. Duke diskutuar ndikimin e normave të interesit, Friedman theksoi ndryshimin e rëndësishëm që edhe një luhatje e lehtë mund të kenë në pagesat mujore të hipotekave. Një zhvendosje nga një normë interesi 3 për qind në 7 për qind, për shembull, mund të rezultojë me një diferencë prej qindra, nëse jo mijëra dollarësh në muaj – një hendek që mund të përcaktojë nëse pronësia e shtëpisë mbetet e arritshme për klasën e mesme.

Për më tepër, Friedman theksoi rolin kritik të përballueshmërisë së banesave, një metrikë e ndikuar nga një kombinim i çmimeve të shtëpive, normave të mortgage dhe niveleve të të ardhurave. Pavarësisht nga normat e ulëta historikisht të hipotekave, kostoja në rritje e shtëpive ka gërryer përballueshmërinë në nivele të papara në dekada, duke vendosur tendosje të panevojshme për blerësit e mundshëm.

Megjithatë, sfidat me të cilat përballen blerësit nuk janë përkthyer në pazare për shitësit. Pavarësisht uljes së kërkesës për shkak të normave më të larta të interesit, oferta e banesave në treg është ulur gjithashtu. Shumë shitës potencialë e shohin veten të gatshëm për t’u ndarë me shtëpitë e tyre, duke mos dashur të heqin dorë nga normat e favorshme të mortgage ose të luftojnë me çmimet e fryra në tregun aktual.

Rrënja e çështjes qëndron në një çekuilibër themelor midis ofertës dhe kërkesës. Mungesa e ndërtimeve të reja, e përkeqësuar nga ndërtuesit e kujdesshëm të shtëpive që ende po rrëmbehen nga pasojat e krizës financiare, e ka lënë tregun të uritur për inventar shtëpish. Rrjedhimisht, cikli tradicional i pronësisë së shtëpive, i karakterizuar nga tranzicione të rrjedhshme midis shtëpive fillestare dhe pronave më të mëdha, është ndërprerë.

Ndërsa disa ia atribuojnë këtë stanjacion të moshuarve që zgjedhin të qëndrojnë në shtëpitë e tyre më gjatë, Friedman argumenton se pengesa e vërtetë qëndron tek blerësit që lëvizin lart, kryesisht nga Gjenerata X. Këta pronarë shtëpish, të bllokuar nga normat e favorshme të hipotekës në pronat e tyre aktuale, nuk janë në gjendje për të kaluar në shtëpi më të mëdha sipas synimit, duke kufizuar më tej furnizimin e shtëpive të disponueshme.

Pasojat e këtyre tendencave shtrihen përtej thjesht ekonomisë. Pronësia e shtëpisë, dikur sinonim i ëndrrës amerikane, tani ndihet gjithnjë e më e paarritshme për brezat e rinj. Millennials dhe Gen Z, të ngarkuar nga kufizimet financiare dhe një treg i paqëndrueshëm i banesave, përballen me perspektivën e frikshme për të mos realizuar kurrë stabilitetin dhe sigurinë që premton pronësia e shtëpisë.

Ndërsa tregu i banesave përballet me këto sfida, ai nxit një bisedë më të gjerë shoqërore rreth vlerës dhe aksesit të pronësisë së shtëpisë. Për shumë njerëz, ëndrra për të pasur një shtëpi mbetet një aspiratë e fuqishme – ajo që kërkon konsideratë të menduar dhe masa më proaktive për të siguruar realizimin e saj për brezat e ardhshëm.

Zija Vukaj/

Në lashtësi origjina e vlerës simbolike kushtuar trëndafilit zë fill tek miti i Adonit, të dashurit të Afroditës (Venerës) nga gjaku i të cilit çelën trëndafilat e parë të kuq. Trëndafilat u bënë kështu simboli i dashurisë që i mbijeton vdekjes, dhe i rilindjes.

Festa e trëndafilave apo Rosalia futet në kultin e të vdekurve të lashtë të Romës dhe është dëshmuar se fillon nga shekulli I pas Krishtit. Festohej sipas vendeve, mes 1 majit e 15 korrikut. Ky zakon është akoma i pranishëm në disa rajone të Italisë, ku e diela e Rrëshajave quhet “Pashka e trëndafilit”. Por edhe në kultet e Dionisit, perëndia e dehjes, ishte i njëjti kurorëzim me trëndafila, mbasi besohej se ata kishin vetinë të ulnin zjarrin e verës dhe të ndihmonin të dehurit të mos zbulonin sekretet e tyre.

Edhe për këtë motiv trëndafili u bë simbol i rezervimit dhe trëndafilat me pesë petale qenë përdorur shpesh si ornament i rrëfimeve fetare (‘sub rosa’: nën vulën e heshtjes e të maturisë).

Në simbologjinë e krishterë trëndafili i kuq ishte simboli i gjakut të derdhur nga Kryqëzimi dhe i dashurisë qiellore, që Dantja në “Komedinë hyjnore” e quan ‘trëndafili i bardhë’. Përkundrazi, poezia e trubadurëve, e shihte trëndafilin si një simbol konkret e të prekshëm të dashurisë tokësore; interpretim që akoma sot ruan vlefshmërinë e vet. Ndërsa trëndafili i bardhë në shumë tregime është simbol i vdekjes. Ikonografia kishtare e ka bërë pastaj nga trëndafili mbretëreshën e luleve, simbolin e mbretëreshës qiellore, Maria; dhe të virgjërisë. Vetëm virgjëreshat në mesjetë mund të vinin kurora trëndafilash; dhe Madona është paraqitur shpesh “në trëndafilishtë”.

Në alkimi trëndafili i bardhë dhe ai i kuq janë simbol i sistemit dualistik i kuq/ i bardhë, por edhe i dy parimeve origjinare squfur e merkur dhe një trëndafil me shtatë petale është lidhur me shtatë metalet dhe me planetët. Lidhja mes kryqit dhe trëndafilit qëndron në simbolin e Rozakroçes, një sekt ekzoterik me gjurmë kristiano- evangjelike lindur në rilindje, që vetëquhej “Kolegji i të Urtëve”. Simboli i Rozakroçes është një trëndafil me pesë petale, i vendosur mbi qendrën e një kryqi që ngrihet mbi një zemër brenda një trëndafili me pesë petale. Sistemi i Johan Valentin Andreas (1586- 1654), shkrimet e të cilit zbulojnë konceptimin shpirtëror të Rozakroçëve, ishte një kryq i shna Ndreut me katër trëndafila të vendosura nëpër cepa.

Simbologjia masonike (simbole masonike) i kushton trëndafilit një vëmendje të veçantë. Në rastin e funeralit të një “vëllai”, për shembull, hidheshin në varrin e tij tre trëndafila, të quajtur “tre trëndafilat e shën Gjonit” që tregonin “dritë, dashuri, jetë”. Në ditën e shën Gjonit (24 qershor) Lozha dekorohet me trëndafila të tri ngjyrave të ndryshme dhe disa emra të Lozhës e bëjnë të qartë referimin (për shembull, “Tre trëndafilat”, një Lozhë e Hamburgut, në të cilën ishte regjistruar edhe G.E Lesingu). Simbologjia e Rozakroçes dhe ajo e Masonëve është e pranishme qartë në poezinë “Sekretet e J.W. Goethe”, në të cilën flitet për një kryq të rrethuar me trëndafila: “Kush i mblodhi trëndafilat në kryq?/ Hapet kurora, nga e djathta në çdo anë,/ dhe shoqëron butësisht drurin e ashpër; dhe re të kaltra- argjendi çlirohen lehtas/ ngrihen me trëndafil e kryq/ dhe nga qendra buron një jetë e shenjtë/ mes rrezesh që dëpërtojnë në një pikë të vetme…” Poeti barok W.H. Fr. Von Hohberg (1675- Bibl. 23), veç të tjerash kujtonte se “nuk ka trëndafil pa gjemba”. “Ashtu si trëndafili nuk është pa gjemba,/ kështu ndodh edhe në gjërat e botës/ të përshpirtshmit janë përzier me të këqinjtë dhe, ndërsa të parët dinë të jenë popull i Zotit/ të tjerët duan të djegin”.

Në mitologjinë tradicionale të Kinës trëndafili nuk merr kurrë një rol të veçantë kuptimor; ai tregon për më shumë “rini”, por nuk është konsideruar simbol dashurie. Böckler (1688- Bibl. 10) shkruan. “Lulet tregojnë në mënyrë të fshehtë një gjendje pozitive plot gëzim e shpresë, që brezat pasardhës të ruajnë virtytet që kanë trashëguar nga baballarët dhe të jenë të drejtë. Ndër lulet, trëndafilave u qe veshur dinjiteti mbretëror, sepse tregonin përtëritje, bujari dhe maturi. Në çdo histori trëndafilat e kuq janë të lidhura me gjakun që secili duhet të derdhë për lirinë, për atdheun apo për fenë. Ngjashëm me një trëndafil të kuq, mbërrin fuqia e bekimit hyjnor që fyqizon e forcon; dhe mbartësi duhet të jetë gjithmonë gati të derdhë gjakun e vet. Trëndafili ka qenë përherë nderim i luftës deri në traditën romake, sipas së cilës Marsi ka lindur nga një trëndafil”.

Simbolika heraldike e njeh trëndafilin në formë stilizimi të lartë (si zambakun). Lulja e tij, në fakt, është parë gjithmonë nga lart, me petale të kthyera së brendshmi, dhe jo doemos me vetëm pesë petale të kuq apo, më rrallë, në argjend e ar. Emblemat më të njohura në formë trëndafili gjenden në heraldikën angleze dhe veçanërisht janë të famshëm ata të shtëpive të York (Trëndafili i bardhë) e të Lancaster (Trëndafili i kuq). Në “Trëndafili i Tudorëve” të dy trëndafilët afrohen pranë njëri- tjetrit; stema e Southampton tregon dy trëndafila të bardhë e një të kuq. Në stemat e princave gjermanë të Lippe dhe kontëve të Altenburgut kishte trëndafila dhe kështu edhe qytetet Lemgo e Lippstad morën nga një trëndafil për simbol.

Foto: wikipedia.org

Dr. Selman Meziu/

Një tjetër “dhuratë” po i troket popullit trim, bujar vlonjat me qytetin e stërlashtë ulur kamb kryq pranë brigjeve kaltroshe të Adriatikut. Ajo tanimë nuk vjen as nga krahu lindor dhe as ai prendimor. Por as edhe ëndrrimtar e pushtues nga ana jugore. Ato nuk arritën ta mbanin përgjithmonë veçse  në orakullin e disa shekujve. Kuptohet vetëvetiu asnjë kapitalist shqiptar (edhe pse të rinj) nuk kanë marrë guximin të cekin, tokën e egër, por të bekuar, ishullin Sazani dhe gadishullin Karburun. Jo se nuk kanë para, por sepse ai ishte “Park kombëtar” dhe më parë ishte baze detare për mbrojtjen e qytetit të Vlorës dhe gjithë Shqipërisë. Por ja që, nga larg na vjen dhandrri i ish presidentit Roland Trump që quhet Jored Kushner e atrofizon ‘’Parkun Kombëtar” kryeministrin, Kuvendin Popullor me synimin që të lulëzoi jo vetëm atë ishull të ‘“shkretë” por edhe lagunën e Zvërnecit, me tha detin për qark e ndërtuar vilëza.  Qëllimi ynë është të japim mendimin tonë si specialist pyjesh dhe si i mendojmë zgjidhjet në fushën e mjedisit e ekologjisë.

               Një  grimcë nga historia

     Shqipëria është rrudhosur shumë në kapërcyellin e kohërave. Për rrjedhojë edhe numuri i ishujve shumë e më shumë. Kuptohet nga fqinji i jugut, na u grabitën. Edhe pse në lashtësi na thirrnin barbar. Për të thelluar njohjen, shkëputëm një pjesëz nga historia e tij: ‘’I njohur që në antikitet (shek VI. p.e.s.) me emrin Sason, pas një periudhe të gjatë  nën sundimin e Venedikut, në shekullin e XV u pushtua nga Osmanët. Në fillim të shekullit të XIX bashkë me ishujt Jonian të Greqisë  u pushtua nga Anglia e cila në vitin 1864 ia kaloi Greqisë. Kjo gjatë luftës ballkanike (1912) vendosi trupat  me  qëllim që  t’i bllokonte daljen në det qeverisë shqiptare të Vlorës, por u detyrua të tërhiqej më 1913 pas vendimeve të Konferencës së Ambsadorëve.,, (Fj. Encikl.  F. 949. Tirane 1985)

           Le të hedhim edhe disa llamba dritësimi  me disa fakte kryesore, të shtrira në kohë e hapsirë, që bëjne pjesë në  historinë e ishullit të vetëm,  Sazani. Ky nuk i mbeti shqipërisë të cunguar me vendimin  e dates 13 Korrik 1913. Konferenca e Ambasadorëve në   kryeqytetin  Britanik, Londër, mori vendimin ogurzi, coptues e grabitës, duke ia lanun Vlorën dhe  Sazanin shtetit Grek.  

     Pastaj ngjarjet u rrukullisën përsëri në disfavorin e ishullit,   sepse   në tetor të vitit 1914 ai  u  pushtua nga forcat ushtarake italianë. Mirëpor ngjarjet rrodhën me shpejtësi. Populli i Vlorës më 18 janar 1918 së bashku me rrethinat, shpërtheu luftën çlirimtare e cila edhe  u plazmua në vargjet e kangës popullore:   ‘’Oxhum përmi italianë, Të marrëm Vlorë e Sazanë!,,

        Kurse sulmi i furishëm i Brigadës XII Sulmuese i UNÇSH më 15 tetor 1944 kundër forcave  nazi-fashiste për çlirimin jo vetëm të qytetit të Vlorës, për herë të parë pas 144 vitesh, i ishulli i Sazanit përqafoi brigjet  prendimore të Adriatikut pra Shqiperinë.

     Dhe në vazhdim pas 80 vjetëve del hapur në skenën historike,  më 17 mars 2024. Pikërisht në Mbledhjen e Asamblesë Kombëtare të Partisë Socialiste Shqiptare, në të cilën  u tha se ishulli i Sazanit do t’i jepet një sipërmarrësi të madh amerikan, për të investuar atje një projekt të madh elitar turistik. (A. Gashi, D. Goxhaj, ‘’Ishulli Sazanit dhe politika shqiptare.,, (21.03.2024)

  Ky ishull edhe pse i vogël me relieve malore  ka historitë e tij të shumta. Ne do të cekim paksa disa prej tyre, për të ditur gjallërine qe ka patur, veprimtarinë historike dhe ekonomike të njerëzve dhe lidhjet me brigjet e Vlorës. Dhe ja lexojm edhe për të shuar kureshtjen.   

     “Qysh në regjistrimet osmane 1431  e kohë më parë, në marrëdhëniet tregtare e kancelarike, në ishullin e Sazanit ngre krye një vendbanim i veçantë me emrin Sebep. Ky vendbanim përmendet edhe nga kronikani turk Abu Ali Evrenozi, rreth vitit 1658, si dhe në kohën e zotërimit të Pashait të Janinës Ali Pashë Tepelena. Fshati Sebep në ishullin e Sazanit, në vitin 1780 zotëronte rreth 47 shtëpi, si dhe Kishën e Shën Kollit.,, (B. Gaçe, ‘’Rilin.e Vlorës-I.Abdullahu.,, f.11-12. Toena 2009)

    Ndërsa fundi i tij është mjaft i hidhur. ‘’Fshati Sebep u shkatërrua nga Ali Pashë Tepelena në vitin 1811 dhe banorët u shpërndanë pas një qëndrese që zgjati prej rreth një viti.,, (Xh. Petoshati, ‘’(Fsh.Sebep i Sazanit dhe lidhjet e tij me Dukatin.,, fb. 25.03.2024)

   Shkrimet e shumta të historianëve e shkruesve të huaj për Sazanin si ishull  në lëmrat e gjeografisë e historisë janë të shumta që nga italianët, austriakët,  anglezët, francezët etj. Edhe pse kemi shumë prej tyre nuk do të ndalemi. Ky është  një shkrim me tjetër drejtim sherbimi e njohje.

              Pozicioni gjeografik dhe pasuritë e tij

     I vetmi ishull që kemi ne shqiptarët me tokën tonë mbetur sa një mindil.  Sazani shtrihet në jugperëndim të qytetit të Vlorës. Kurse ndodhet në veriperëndim të  ujdhesës së Karburunit. Në dukje nga larg,   ngjason me një bllok shkëmbor, me sipërfaqe 5.5 km² ,   me vijë bregdetare të gjatë 15 km. Duhet ditur se cila është largësia me e vogël me  relievet që kufizojn Vlorën me ishullin e Sazanit. Ajo është 17 km.  Dhe ja se si mund të shprehemi se, nga shkëmbi i Gallovecit  në ujdhesën e Karburintit deri te masivi shkambor i anës jugore i ishullit të mësipërm kemi një largësi vetëm 4. 8 km. Kjo ngushticë quhet Mezokanal. 

        Ai nga larg duket si një mal ose kodër shkembore, poqe se e studiojm me imtësi releivet e tij  kemi valëzime,  peisazhe herë të trishtueshme herë të habitshme. Lartësia e tij kulmore arrin ne  342 m  që përban majen në veri. Ndërsa përball  kësaj nga jugu ngrihet maja  me latësi 331 m.  Më tej po në jug të ishullit kulmojn dy maja të tjera me lartësitë  më të ulta, njëra 228 m.  dhe tjetra  307 m.  Tani le t’ua lemë gjeografëve  se si e përshkruajn atë: ‘’Lartësitë e ishullit ulen nga skajet në drejtim të qendrës, ku lugina e përroit të Xhehenemit dhe ajo e përroit të Shënkollës, që nisen nga qafa e Vidhave duke rrjedhur në drejtim të kundërt, e ndajn ishullin në  dy pjesë, në atë veriore më të lart dhe mejen pjesës jugore më të ulët.,, (Akad.Shk. R.SH. Geigr.fiz. e Shq. F.414, Tr. 1991)   

          Le të saktësojm më tej toponimet dhe funksionet e këtyre relieveve, për të njohur ma me hollësi këtë  ishull  që Shqipëria  ‘’ e ka të vetëm,   dhe për mall.,, Gjiri i Shënkollës  ndodhet në krahun  lindor të ishullit  ku gjendet skela e vetme dhe vendbanimi i ishullit.  Duhet të vemë në dukje se kemi gjirin e Xhehenemit një gji shumë i thellë dhe i gjerë. Ndërsa ai  i Japarakut gjendet në derjtimin jugor  dhe i vetmi plazh zallor që emërtohet  plazhi Zallor i Admiralit.

      Relievet janë të përbëra nga shkembinj gëlqeror të cilat janë të pranishme në krahun prendimor të ishullit. Ato bien  vertikalisht mbi det dhe ja: ’’Faleza  e Sazanit, gjendet në perëndim të ishullit te Sazanit në formën thepiseje, që bie direkt në det duke formuar një folezë aktive me gjatësi disa qindra metra e lartësi 100-120 m. Në mure ka çarje, zgavrime,  guva e ndoshta edhe shpella karstike.,, (P. Qiriazi, ‘’Trashg. Naty. E Shqip.,, f.254. Tiranë 2020)   Në relievet me shkëmbinj gëlqeror  që janë në krahun prendimor, majat janë të rrrumbullakta mirëpror fatkeqësisht shpatet janë të pjerrëta.  Çuditërisht janë të veshura me mbulesën e gjelbërt të shkurreve mesdhetare  të perbëra nga përralli, fidhësi, bezga, shqopa, xina, shëndet liga, me vegjetacion të dobët, me kurora shtrirëse për tokë, shëndrruar në shkurre zvarritëse.

    Ndërsa një grumbull me pisha të egra ndodhet ne varrezat e ish fshatit Sebep. Të cilat ruajn ende formën e nje pylli, por që sigurish ështe i shenjt. Një peisazh me përmbajtje historike dhe vlera ekologjike.

   Ndërsa  situata paraqitet krejtësisht e ndryshme në relievet me toka mergelo-argjilore të cilat shtrihen ne pjesën lindore të ishullit. Ato ‘’…janë mjaft të buta, dhe të shkatërruar nga erozioni ujor e proceset e shpatit, dhe sidomos rrëshqitjet që fillojn nga  pjesa e sipërme e zbresin deri në det.,, (Akad.Shk. R.SH. Geigr. fiz. e Shq. F.415¸Tr. 1991)  Bimësia shume e rrallë. peisazhe  të aksidentuara për rrjedhoj të shëmtuara,  sigurisht për t’u indinjuar dhe ardhur keq.   

        Dhe ja situata klimatike: Ishulli paraqitet me klimë mesdhetare, shumë të butë, mesatarja vjetor 15 ° C,  mesatarja e janarit  10 ° C,  e gushtit 25 ° C. sasia vjetore e rreshjve  715 mm. Dhe ja përfundimet që nxjerr Prof Perikli Qiriazi mbi ndikimet e klimës në zhvillimin e bimësisë të ishullit: ‘’Klima e butë mesdhetare dallohet për reshje të pakta  deri në 715 mm/vit dhe era të fuqishme, që kanë ndikuar në formën e kurorës së drurëve të pakët dhe zhvillimin e bimësisë  së shkurreve, gati rrafsh me tokën (zvarritëse S. M).,,(P. Qiriazi, Gjeog. fiz. e shq,, f. 508. Tir. 2019)  Një ndikim të fuqishem  mbi zhvillimin e keq mjaft të dobët, vegjetativ, me kurora të përkulura, mjaft të çrregullta, janë ndikimet e erërave të forta e që fryejn në vazhdimësi pa u ndalur, si  ato që vijnë nga perëndimi,  jugperëndimi, dhe nga veriu.

         Dhe ja disa drurë me rritje varfanjake, me biomas shumë të cunguar nga ato natyralet,  që rriten në vende të tjera me kushte stacionale më të përshtatshme. Ja cilet drurë janë, vidhi, ilqia, pisha e egër. Pishat rriten trup vogla ose të përkulura në drejtim të kundërt të fryrjes së erërave.  Rriten kështu plotë deformime kurorash e trupi. Në forma të tilla vegjetojn  deri në lartesine  70-100 m. lartësi, pastaj  vazhdojn të rriten, të vegjetojn vetëm disa lloje barërash. 

   Mendime , ide, zgjidhje

     Një investim i tillë në bregdetin shqiptar ka randësi të madhe në zhvillimin ekonomik, shoqëror edhe njohjen e kulturave të ndërsjellta nëpermjet pushuesve e vizitorëve. Edhe shëtitësit me kohë zgjatje të ndryshme, kudo në Shqipëri, që nga bjeshkët e Namuna  e deri në Karburun, Butrint, Konispol, Shishtave në malin ma të lart Korabin janë prurje me vektor pozitiviteti. Mirëpor për të gjithë këto shëtitës, vizitor, pushues duhen krijuar kushte të rehatshme në kuptimin e plote të shprehejes, pushime të kulturuara. Krijimi i  të tilla  mjediseve  kërkon investim, kujdesje të njëpasnjëshme, teknologji të kohës, kulturë në shërbeime, sjellje plotë edukatë dhe larmi veprimtarishë të shumta e të gjithëfarshme.

    Dalim te tema që po trajtojm. Vallë, Ishulli i Sazani, laguna Zvërneci, Palasa a mund t’iu krijohen kushte të tilla këtyre bujtësve, vizitorëve?  Gjithashtu investimet, a do të japin rezultatet e pritshme në, hapjen e vendeve të reja punërash, në rritjen e mirëqenies materiale e kënaqësi shpirtërore per qytetin dhe rrrethinat e Vlorës?   Realizimii të cilave varen kryesisht  jo vetem nga sasia në dollar ose në   euro e investimeve, por dhe nga qëllimi final i investitorit.

      Kjo arrihet kur qeveria me institucionet e saja përkatëse t’i vihet punës me studime të thella mbi projektin e parqitur, qëllimin e tij, mundësitë e realizimit. Dhe së fundi ndikimi i tij i drejt përdrejt ose jo mbi zhvillimin e ekonomiko shoqëror të bashkësive të popullsisë, perqark këtyre investimeve. Pjesmarrja e tyre në mirëmbajtje, sherbimet në vila, trsasportin etj.

           Rëndesi të madhe në investimet që kërkohet të kryhen  ka ruajta me fanatizëm e peisazheve natyrore gjatë ndërtimeve, dhe pas saj. Gjë e cila Qeveritë Rama janë treguar krejtësisht të pa kujdesshme, sepse kanë masakruar kudo këto, duke i parë  jo si tërheqese, lakmuese të vizitorëve, pushuesëve, por si mjedise natyrore ku ligjet, rregullat, kontrollet, parashikemet që në projekte kane lenë gjurmë të thella, mjeruese, shkretuese e të pa kulturshme. Te gjitha këto shprehin jo vetëm mos vlerësim të këtyre arkitekturave të peisazheve por përkundrazi rrënimin e tyre. Pasuria e peisazheve gjeografike duhet të jetë në plan të pare, për t’u ruajtur zbukuruar, duke ju përshtatur natyrës e kulturës së shoqërise ku ajo jeton, sepse ato janë pasuri e patundshme e një populli gjithmone në sherbim të tij 

    Piksynimi i parë i Qeverisë Rama 3 që i ka ardhur mjaft për shtat investimi i Jored Kushner dhe Rikard Grenell  duhet  të  jetë krijimi i qendrave të qytezave,(resorte siç shprehen sot politikanët me fjalë të huaja gjoja moderne sipas tyre) me hotele, me një shesh qëndror, me disa pallate modeste, me kafe, ëmbëltore, restorante, kinema, ndërtesa e komunës etj. Kurse në ishullin e Sazanit  edhe me një muze,  ku të pasqyrohet historia e tij detare, mbrojtëse,  pushtuesve të ndryshëm.  Më pas le te ndërtohen, vilezat private nga investitorët e sipër shkruar.

          Këto investime në ishullin e Sazanit, Zvërnec. Kep Merli dhe Palasa edhe mund të kryhen kur toka të jepet  si pronë  shtetërore e pa luejtshme, dhe paguarja  e taksave ndaj shtetit  nga investitorët të kryhet rregullisht. Këto lloje investimesh duhet t’i mendojm, shikojm me syrin e një jete qindra vjeçare, në projektim, zbatim dhe ruajtje, shërbesa për popullatën përqark etj,  dhe jo vetem për qellime  fitimesh kulmore të tyre.   Gjithashtu duhet të ruajm me konservatorizëm, raportet e drejta midis peisazheve natyrore, atyre të ndërtuara, për çfarëdo qëllimi dhe në çfardo kohe të ndërtuara. Gjë të cilat Qeveritë Rama 1, 2, dhe 3 nuk i kanë ruajtur kurrë deri më sot këto raporte. Ato janë parë, projektuar, e zbatuar vetëm në favor të fitimeve kulmore, të oligarkëve  qoftë të vendit ose të huaj.   Gabime të tilla do t’iu kushtojn breznive të popullit shqiptar, ndërsa qeveritë ’’korrin,, lavditë, sukseset, arritjet dhe zhduken.  Që në fakt janë zero me xhufkë  kur të vlerësosh shkaterrimet e kryera në peisazhet natyrore ose raportet e ndërtimeve antike me ato moderne.

     Edhe pse projekti i ndërtesave ka pamje bunkerash, nuk duhet t’u trembemi. Veçse zbatuesit e projekteve duhet të ruajn gjithë çka të vjetër si produkte të njeriut apo  të natyrës.   Ishulli i Sazanit duhet të kryej edhe funksionin si muze i gjallë i veprimtarisë njerëzore dhe natyrës.  Kjo sepse këto vlera të mëdha  muzeale, kureshtëndjellëse, lakmuse për vizitorët, pushuesit  kthehen në burime të ardhurash financiare.

    Duhet të kemi parasysh se energjia elektrike mund të prodhohet lehtësisht me anë te elikave, vendosur në majat e kodrave të sipër përshkruara, ku sipas studiuesve gjeograf e të klimës fryjnë erëra të forta. Ndërsa uji i pijshëm mund të prodhohet nga uji i detit i marrë në thellësi të tij, duke u distiluar nga kripa (NaCl), gjë e cila nuk ju mungon vendeve të zhvilluara të mesdheut nga  ku duhet të sigurohet kjo teknologji.

    Lulishtet pranë, përqark vilave  duhet me pa dyshim të përdorin si material mbjellës  kryesisht, shkurrëza, shkurre e dru zbukurues, bimësinë natyrore të ishullit. Pa ngurim mund të sigurohen edhe të tilla, dhe çfar kultivojn  ishujt e banueshëm  të detit Mesdhe etj. Duke përdorur pa dyshim arkitekturën peisazhistike dhe llojet që kryejn funksinonin zbukurues. Kështu konservojm bimësinë natyrore dhe sjellin kënaqesi shpirtërore e estetike, pushuesve të  vilëzave.

       Jo më kot Ujdhesa e Karburunit dhe ishulli i Sazanit   me ‘’VKM, Nr.289, datë 28. 04. 2010 vendosi ‘’Shpalljen e ekosistemit natyoror detar pranë gadishullit të Karburunit dhe ishullit të Sazanit, Ndërsa me vonë ‘’Park Kombetar.,, VKM Nr. 444, datë 9.06.2010 e zvogëloi sipërfaqen e parkut në 12 427 ha.,, (P. Qiriazi,‘’Trashg. Naty. e Shqip.,, f. 253. Tiranë 2020).  Ngritja e këtyre xhevahirëve të natyrës të bregdetit të Vlorës, në shkallën më të lart si ‘’Park Kombëtar.,, kishte një randësi të madhe. Ndërsa hyrja  në fuqi e një ligji të ri, se mund të ndërhyhet me ndërtime ne Zonat e Mbrojtura dhe Parqet Kombëtare para një muaji, do të sjell shpërfytyrimin e tyre natyror. Qeveria dhe Kuvendi Popullor nuk u ndalën me gjithë kundërshtimet e opozitës, e shoqatave të shumta brenda vendit në vendosjen e këtij ligji ogurzi për natyrën e këtyre pas- urive të medha.  Qëllimi tyre tanima doli  sheshit e nën dritën e diellit.

     Tani lexuesi duhet të dije se clat ishin këto mjedise  që duheshin ruajtur edhe me këtë ndërhyrje të pa pëlqyeshme me ndërtime  etj. Për këto do të na ndihmoi Profesor P. Qiriazi me librin e tij ‘’Trashgimia natyrore e shqipërisë.,, Tirane 2020.  Në levizjet e anijve të ndryshme që do të lëvizin për trasport materialesh ndërtimi, udhëtarësh ose të tjera, duhet të  jenë mjaft të kufizuara, të mos hedhin mbeturina të çfardo lloji qofshin, në ujrat e  detit etj. Kjo, ja sepse.  Duhen mbrojtur  me rreptësi e disiplinë të hekurt pasuritë nën ujore si ‘’Barriera Koralore e Grykës së Djallit. Ёshtë habitat koralor, midis Sazanit e Karaburunit, në thellësinë rreth 10 m.,,(f. 255)

   Serioziteti në formulimin, vendosjen e zbatimin e ligjeve të forta për mbrojtjen, e pasurive natyrore ujore e nën ujore duhet t’iu parprije këtyre investimeve.  Gjithashtu kërkohet rregull, disiplinë e kontroll i vazhdueshëm nga bashkia, Vlorë që të ushtrohen, sapo të filloi puna ndërtimore e vazhdimisht, kudo në hapsirat  e tokës, shkëmbinjeve, pse jo në thellsi të detit. Ёshtë domozdoshmëri jetike që ujrat kurrë nuk dihet të ndoten me derdhje karburantesh, mbeturina të amballazheve të ushqimeve, veshëmbathje etj. Dhe ja pse: ‘’ Nëse keni fatin të zhyteni në  ujrat e kristalta të Jonit, përballesh me pamje fantastike të livadheve të blerta, ku lodrojn mijëra gjallesa detare shumë ngjyrëshe me forma e madhësi të ndryshme, ndërsa mbetjet e anijeve të vjetra të mbytyra, të ftojnë  të udhëtosh në histori që nga lashtësia e deri në kohët moderne.,, (f. 254)

   Edhe laguna e Zvërnecit, duhet të trajtohet, punohet me te njejtat rregulla e disiplinë sepse ajo është një rezervat i mijëra qenieve biologjike, të rralla qe jetojn në brigjet  e detit Mesdhe dhe  bijëve të tyre që lidhen me atë.

*                                   *

              *

       Investime të tilla edhe mund e duhet të jene të mirëpritura kudo në tokën shqiptare, për ta lulëzuar atë.  Dhe jo për ta shkretuar e mbuluar me shtatë miliard metro kub uji tokën pjellore te luginës së Drinit të Zi. Por kujdes  jo duke shkelur mbi të drejtat e pronësisë mbi tokën e pasuri të tjera të pa tundshme. Ato nuk  mund të ngrihen atje ku pasuria biologjike nga vizitat e  shëtitësve mund të sjell më shume të ardhura financiare siç jane Lagunat e Zvërnecit. Investitorët strategjiki nuk duhet të bëhen shkak e kthehen ne ‘’shembje,, ligjesh të me- parshme. Sepse kështu ato në emer të zhvillimit, kthehen në varrosës të natyrës dhe pasurive të tjera të ndertimeve të vjetra e të tjera që i shërbejn mbrojtjes se vendit mos sot nesër.

    Prandaj në keto nuk mund te vendos vetëm ‘’i madhi,, ‘’Kryetari,, ‘’babaxhani,, me disa të vegjë që i shkojn prapa, por duhet pyetur e dëgjuar mendimi i kundërt, opzita, shoqatat e ndryshme. Pastaj nëpërmjet takimeve e debateve me specialiste të fushave të ndryshme. Braktisja e nënvleftesimi i këtyre të fundit do të çoi në investime shkatrrrimtare dhe jo në dobi të pupullit të Vlorës në rastin tonë.

                                                          Dr. Selman Meziu

Xheladin Zeneli/

Të Merkurën,me 27 Mars 2024 në Komisionin e Asamblesë Parlamentare të Këshillit për politikën dhe demokracinë, është aprovuar raporti i cili rekomandon dhe njëkohësisht i hap rrugën anëtarësimit të Kosovës në Këshillin e Evropës. Raporti u votua me 31 vota pro, 4 kundër dhe 1 abstenim.

Në befasi të askujt, kundër këtij raporti votuan 2 përfaqësues të Serbisë, përfaqësuesi i Bosnjë e Hercegovinës dhe i Malit të Zi. Me vendimin e tyre, Serbia përmes Aleksander Vuçiqit dhe Bosnja e Hercegovina përmes presidentit të Republikës Serbe, Milorod Dodik, arritën të ndikojnë që edhe përfaqësuesi i Malit të Zi t’ju bashkangjitet vendimit të tyre kundër Kosovës.

Që nga formimi i qeverisë së re të Malit të Zi në Tetor të vitit 2023, qeveri kjo e dalur nga zgjedhjet parlamentare të muajit Qershor e të njëjtit vit, me të drejtë është folur shumë për elementet pro serbe dhe pro ruse që ishin bërë pjesë përbërëse e këtij pushteti.

Pjesë e koalicionit aktual të qeverisë së Malit të Zi janë edhe dy subjektet politike shqiptare: kualicioni “Forumi Shqiptar” dhe kualicioni “Aleanca Shqiptare”.

(Për hir të korrektësisë, vlen të përmendet këtu se Lidhja Demokratike në Mal të Zi, u tërhoq nga kualicioni qeverisës në momentin kur kryetar i Kuvendit u zgjodh Andrija Mandiq dhe që nga atëherë nuk është pjesë e kualicionit të partive shqiptare “Aleanca Shqiptare).

Ishin pra prezenca e këtyre elementeve pro-serbe me sentimentin anti-Kosovë që me rastin e formimit të qeverisë së re nxiti reagime dhe shqetësime në opinionin shqiptar lidhur me pjesëmarrjen e këtyre dy subjekteve politike shqiptare në këte qeveri.

Shqetësimet e atëhershme u dëshmuan si të vërteta me votimin e përfaqësuesit të Malit të Zi kundër raportit i cili i jep Kosovës dritën e gjelbërt në rrugën drejt anëtarësimin e saj në Këshillin e Europës, ditën e Mërkurë, me 27 Mars 2024.

Të mos përmendim këtu edhe vizitën që pak kohë më parë, Milorad Dodik i bëri kryetarit të Kuvendit të Malit të Zi, Andrija Mandiq, në Podgoricë.

Rikujtojmë se në marrëveshjen e kualicionit qeverisës, e arritur me rastin e formimit të qeverisë në Tetor të vitit të kaluar, pjesë e së cilës janë edhe dy subjeket e lartpërmenduara politike shqiptare në mes tjerash, thuhet:

”Qeveria do të mbetet e përkushtuar për harmonizimin e plotë me politikën e jashtme dhe të sigurisë të BE-së, duke respektuar të gjitha detyrimet dhe marrëveshjet e marra ndërkombëtarisht.

Kjo duhet të garantojë se Qeveria nuk do të marrë vendime që do të vënë në pikëpyetje pavarësinë e Kosovës…”.

Shihet qartas që erdhi deri te cenimi i marrëveshjes paraprake në mes të subjekteve politike shqiptare të cilat ndajnë pushtetin me qeverinë aktuale lidhur me mos ndryshimin e politikës së jashtme të Malit të Zi, posaçërisht asaj në raport me Kosovën.

Vertetë që pati reagime deklarative nga disa përfaqësues shqiptarë lidhur me votën ‘kundër’ nga ana e përfaqësuesit të Malit të Zi ndaj hapjes së rrugës për Kosovën në Këshillin e Europës, por sa do të kenë efekt këto deklarata në rishqyrtimin e këtij vendimi skandaloz për Malin e Zi, mbetet të shihet.

Por, nga perspektiva e faktorit politik shqiptar mos respektimi i marrëveshjes duhet të jetë një kërcnim serioz i besimit të tyre ndaj kësaj qeverie.

Prandaj, unë mendoj se se nuk mjaftojnë vetëm deklaratat kritikuese të përfaqësuesve politik të shqiptarëve ndaj vendimit të përfaqësuesit të Malit të Zi kundër Kosovës, por ata duhen ta konsiderojnë edhe terheqjen nga koalicioni qeveritar me qëllim që t’ju dërgohet një mezash i qartë qeverisë së tanishme të këtij shteti se ata, pra subjektet dhe përfaqësuesit politik të shqiptarëve në Mal të Zi, nuk do të tolerojnë të kenë kthim mrapa kur bëhet fjalë për çështjen e shtetësisë së Kosovës dhe nuk do të lejojnë në asnjë mënyrë të pengohet integrimi i Kosovës në organizatat euro-atlantike.

Ka filluar dje në Kuvendin e Republikës së Kosovës Takimi i 11-të i Komisionit Parlamentar për Stabilizim Asociim BE-Kosovë. Nën drejtimin e bashkëkryesuesve, Mimoza Kusari Lila dhe Lukas Mandl, sesioni i parë trajtoi një varg temash që lidheshin me zhvillimet aktuale në Kosovë dhe perspektivën e saj euro-atlantike.

Në fjalën e tij para anëtarëve të këtij komisioni, kryetari i Kuvendit, Glauk Konjufca, vlerësoi rolin e BE-së në nxitjen e bashkëpunimit rajonal, promovimin e rritjes ekonomike dhe mbështetjen e shtetit të së drejtës dhe të drejtave të njeriut, duke shprehur përkushtimin për të punuar së bashku në adresimin e sfidave dhe avancimin e mëtejshëm të integrimit të Kosovës në BE.

Duke përmendur sfidat që Kosova ka para vetes, kryetari Konjufca theksoi nevojën e vazhdimit të zbatimit të reformave në lidhje me sundimin e ligjit dhe të drejtat e njeriut.

“Ne kemi treguar tashmë përkushtimin tonë për të forcuar qeverisjen demokratike dhe për të siguruar që institucionet tona të jenë transparente, të përgjegjshme dhe gjithëpërfshirëse. Dialogu i ndërmjetësuar nga BE-ja ndërmjet Kosovës dhe Serbisë është një komponent i rëndësishëm i bashkëpunimit tonë rajonal. Ne jemi të përkushtuar të punojmë së bashku për të zgjidhur çështjet e pazgjidhura dhe për të promovuar paqen dhe stabilitetin në rajon. Ne besojmë se njohja reciproke mes Kosovës dhe Serbisë është pjesa thelbësore e marrëveshjes përfundimtare gjithpërfshirëse, si një parakusht i domosdoshëm që të dyja vendet të përparojnë në rrugët e tyre evropiane”, theksoi kryetari Glauk Konjufca, duke shtuar se përkushtimi i palëkundur i Kosovës për anëtarësimin në BE qëndron si një fanar i shpresës, duke reflektuar aspiratat e qytetarëve të saj për demokraci dhe prosperitet.

Kreu i Kuvendit tha se aplikimi i Kosovës për anëtarësim në BE ishte dhe vazhdon të jetë një moment historik, i rëndësishëm, drejt integrimit më të thellë, duke theksuar respektimin e kritereve të Kopenhagës dhe vlerave evropiane.

Kryetari Konjufca potencoi gjithashtu se miratimi i kërkesës së Kosovës për anëtarësim në Këshillin e Evropës nënvizon përkushtimin e vendit ndaj bashkëpunimit dhe integrimit ndërkombëtar. Të drejtat themelore, veçanërisht të drejtat e pakicave dhe grave, sipas tij, janë parime themelore të përkushtimit të Kosovës për barazi dhe gjithpërfshirje. Ai tha se strategjitë që synojnë avancimin e të drejtave të komuniteteve pakicë janë shembull i përkushtimit të vendosur të Kosovës për të siguruar mundësi të barabarta për të gjithë individët, pavarësisht nga përkatësia etnike, gjinia apo orientimi seksual.

“Si përfundim, Kosova mbetet e palëkundur në përpjekjet e saj për integrim evropian, demokraci dhe barazi. Ne besojmë se BE-ja nuk është e plotë pa Ballkanin Perëndimor dhe u bëjmë thirrje vendeve anëtare të BE-së që t’i japin përparësi zgjerimit dhe të japin përfitimet e premtuara pasi të jenë plotësuar kushtet”, tha në fjalën e tij kryetari Glauk Konjufca.

Bashkëkryesuesja e KPSA-së, Mimoza Kusari-Lila takimin e sotëm e konsideroi një moment të rëndësishëm në rrugëtimin e Kosovës drejt integrimeve evropiane.

Duke kujtuar masakrat që shteti i Serbisë kreu mbi popullatën e pafajshme civile shqiptare dhe bombardimet e NATO-s mbi ish-Jugosllavinë, në 25-vjetorin e tyre, Kusari Lila tha se duke parë luftën kaq afër nesh, në Evropë, na kujtohet sasia e punës që duhet bërë të gjithë për të ruajtur paqen dhe stabilitetin.

“Duke pasur parasysh se viti 2024 është vit zgjedhor për Parlamentin Evropian dhe zgjedhjet janë në afërsi, ju duke qenë këtu me ne, flet me zë të lartë për angazhimin tuaj të palëkundur për zgjerimin e BE-së dhe për qëndrimin pranë Kosovës në këto momente të rëndësishme dhe vlerësimin e hapave që po bëjmë, duke shkuar drejt integrimit në BE”, theksoi bashkëkryesuesja Mimoza Kusari Lila.

Ajo kujtoi edhe njëherë sulmin terrorist nga grupi paramilitar i Serbisë në veri të Kosovës dhe vrasjen e majorit të Policisë së Kosovës, Afrim Bunjaku, akt ky i cili, siç tha ajo, nxori në dritë fytyrën dhe synimin e vërtetë të Serbisë, për të penguar komunitetin serb në Kosovë të integrohet dhe gjithashtu për të sulmuar dhe destabilizuar jo vetëm Kosovën, por paqen dhe sigurinë në mbarë rajonin.

Kusari Lila tha se komuniteti ndërkombëtar e ka marrë parasysh progresin tonë, ku Kosova ka shënuar përmirësim të dukshëm në indekset e ndryshme ndërkombëtare.

“Ndërsa shikojmë drejt së ardhmes, rruga jonë mbetet e vendosur drejt një integrimi më të thellë evropian. Diskutimet e sotme jo vetëm që do të reflektojnë mbi arritjet tona, por gjithashtu do të përshkruajnë rrugën për sfidat dhe mundësitë që na presin. Angazhimi ynë për reforma, së bashku me mbështetjen e vazhdueshme nga Bashkimi Evropian, do të na shtyjë drejt vizionit tonë të përbashkët për një Evropë paqësore, të begatë dhe të integruar“, theksoi Kusari Lila.

Lukas Mandl, bashkëkryesues të Komisionit Parlamentar për Stabilizim-Asociim BE-Kosovë, në paraqitjen e tij bëri thirrje për zbatim të plotë të marrëveshjeve të Brukselit dhe Ohrit, ndërsa përkujtoi se Parlamenti Evropian ka kërkuar heqjen e masave ndaj Kosovës. Sipas tij, dialogu Kosovë-Serbi do të ketë kuptim vetëm kur të mbahet në frymën e mirëbesimit dhe të kompromisit për të arritur një marrëveshje ligjërisht të obligueshme për normalizimin e marrëdhënieve. Ai tha se takimi i sotëm është vazhdimësi e takimeve që janë mbajtur me herët dhe se zhvillohet në një moment me rëndësi për Kosovën dhe BE-në.

“Nga takimi i marsit Kosova ka përjetuar dy ngjarje, dhuna në maj dhe sulmi terrorist në Banjskë. Përsëris thirrjen e PE-së për normalizim të marrëdhënieve Kosovë-Serbi. Ftoj që të ketë implementim të plotë të marrëveshjeve të Brukselit dhe Ohrit, pa vonesa. Theksoj që Parlamentit Evropian i vjen keq për masat që i janë bërë Kosovës dhe kërkon heqjen e tyre”, theksoi Mandl.

Duke marrë fjalën në takim, zëvendëskryeministri i Republikës së Kosovës, Besnik Bislimi, tha se Republika e Kosovës i vlerëson lartë rezolutat dhe thirrjet e vazhdueshme të Parlamentit Evropian për njohjen e Kosovës nga 5 shtetet mosnjohëse, për njohjen e progresit që Kosova ka arritur në reformat e thella politike dhe ekonomike, që ndërlidhen me integrimin tonë evropian, për marrjen e vendimit për liberalizimin e vizave për qytetarët tanë, për mirëpritjen e aplikimit tonë për anëtarësim në Bashkimin Evropian, për mbështetjen e aplikimit tonë në Këshillin e Evropës, për thirrjen ndaj Komisionit Evropian për largimin e masave restriktive, si dhe për dënimin e sulmit agresor e terrorist në Banjskë në termat më të ashpër.

Ai tha se Kosova i përket Bashkimit Evropian dhe po punohet secilën ditë që kjo të bëhet realitet sa më shpejt, jo vetëm si qëndrim politik, por edhe si qëndrim e vullnet i qytetarëve të vendit.

Edhe ministri për Kthim dhe Komunitete në Qeverinë e Kosovës, Nenad Rashiq, bëri thirrje të hiqen masat ndaj Kosovës, duke i konsideruar tragjikomike.

“Kemi dy programe të bashkëfinancuara dhe këto kanë për qëllim mbrojtjen e komuniteteve dhe forcimin dhe kam kërkuar nga z. Tomas dhe ju lus të bëni çmos t’i përjashtoni këto dy programe nga masat. Me këto masa po i godisni komunitetet, ju lus të bëni diçka për këto masa sepse nuk po mundemi të bëjmë diçka me programet“, theksoi Rashiq, duke shtuar se po bën çmos që serbët në katër komunat në veri të marrin pjesë në zgjedhje.

Shefja e Sektorit Politik, Ekonomik për Integrim Evropian, AnnaCarin Platon, duke folur në emër të Përfaqësuesit të Lartë të Bashkimit për Punë të Jashtme dhe Politikës së Sigurisë dhe në emër të Komisionit Evropian, rikonfirmoi bashkëpunimin mes BE-së dhe Kosovës, ndërsa shtoi se është e rëndësishme që Kosova të zbatojë reformat dhe të arrijë progres, duke përmendur një varg objektivash që duhet realizuar.

Takimi i komisionit vijoi me diskutimet e nënkryetarit Bahrim Shabani, deputetëve Fitore Pacolli Dalipi, Armend Muja dhe Eliza Hoxha, si dhe europarlamentarëve Thijs Reuten dhe Ladislav Ilçiq. Gjatë fjalimeve ata paraqitën pikëpamjet e tyre lidhur me progresin dhe sfidat në fushën e reformave të lidhura me integrimin në BE, dialogun ndërmjet Kosovës dhe Serbisë i lehtësuar nga BE-ja, si dhe bashkëpunimin rajonal dhe anëtarësimin në organizatat ndërkombëtare.