Marjana Bulku/
Ajo flet parreshtur për rrënjët e familjes, ka rrëmuar nëpër arkiva, shtypin e kohës ,ka dëgjuar historitë e babait , miqve të familjes dhe nuk heziton të zbulojë misterin me të cilin veshi koha e errët e diktaturës zërat dinjitozë që ia kundërshtuan gabimet asaj.
Po sikur të ishin marrë parasysh kritikat e mendimtarëve të edukuar në perëndim?!
Po sikur të mos ishin dënuar, denigruar dhe mohuar intelektualët e edukuar me patriotizëm e atdhedashuri , ata që intelektualizmin e tyre nuk ia imponuan askujt por e ofruan atë me shkrime e reflektime, qëndrime dhe akte dinjiteti…
Mbase nuk do të kishte kaq shumë viktima e heronj ky komb fatkeq që vret herë pas here pjellën e vet.”
Pikërisht kështu pyes veten e mendoj teksa bashkëbisedoj me Zenita Farkën një studjuese mjaft e veçantë që e rritur mes historive dinjitoze të familjes së saj të cilat diktatura jua preu jetën në mes ,ka arritur të publikojë një vepër mjaft domethënëse kushtuar xhaxhait të saj Xhemal
Farkës me titull “Tirona n’gaz”.
Ajo ka sistemuar shkrimet origjinale të shtypit të kohës( 1936-1937-1938) të cilat vijnë me dialektin e Tironës, problematikat e kohës , humorin e hollë.
Jo pak herë ndesh në këtë botim një frymë aktuale që vjen si pasojë e stilit vizionar të gazetarit poliglot Xhemal Farka.
Profili i intelektualit të edukuar në perëndim, njohës i disa gjuhëve të huaja(anglisht,frengjisht, italisht,arabisht,)autor dhe publicist ,veprimtar , mik i disa prej figurave emblematike të historisë tonë të paplotë si Lef Nosi, Musine Kokalari ,Mirash Ivanaj , etj , etj do të duhej ta kishte të hapur udhën për ti shërbyer me dinjitet vendit të vet por jo e kundërta do të ishte e vërtetë. Pushkatimi pas shpine lë pa varr trupin, por edhe kujtimin dhe veprën e tij .
Pushkatimi pas shpine varros veprën emrin, idealet e një të riu,por edhe ëndrrat e shumë të rinjve që e dëshironin rikthimin e një atdheu të burgosur.
Ky publikim i studiueses unike e plot vullnet Zenita Farka zhvarrosi profilin e një të riu , gazetar, esseist, përkthyes duke kthyer në përmendore të pavdekshme vitet e panjohura 30 në Shqipërinë e iluminuar të kohës ku nuk mungonin dijetarët, intelektualët dhe patriotët që pak vite më vonë do ti shfaroste diktatura komuniste.
Nëpër faqet e këtij libri pashë themelet e forta të familjes që vlerat i ka universale. Ato nuk i varros dot asnjë lloj diktaturë.
Ato janë gjithmonë prezente herë të fshehura por gjithmonë të gjalla diku në aktet e panjohura të Ibrahim Farkës , intelektual e veprimtar në SHBA, figurë që duhet të ridimensionohet nga të gjithë ne shqiptaro-amerikanët e vjetër dhe të rinj, rifrymohen në vullnetin e pashembullt të çdo familjari që e ndjen si detyrim që e shkuara të mos vdesë e sidomos kur ajo ka rrënjë e fryte në qytetêrimin dhe civilizimin tonë .
“ Tirona n ‘ gaz” është një përmbledhje ku alternohen kërkimet dhe hulumtimet, fototeka e larmishme e kohës e ku lexohet fisnikëria e familjes Farka, miqësitë me individualitete të kohës , reflektimet e studiuesve dhe bashkëkohësve dhe mbi të gjitha përpikmëria dhe saktësia e rishkrimit në përputhshmëri të plotë me arkivat dhe organet e kohës çka e sjell veprën sot njësoj me regjistrin gjuhësor të kohës kur ajo u shkrua dhe duke na bërë të besojmë se historia jonë ende vuan nga të pathënat e saj që presim të shkruhen e rishkruhen në besnikëri me faktet.
