• 15 vjetori i shpallje së Pavarësisë së Kosovës 
• Botimet historike për Kosovës në Universitetin “Ismail Qemali”, Vlorë

Msc. Albert HABAZAJ 

përgjegjës i Bibliotekës shkencore të Universitetit “Ismail Qemali”, Vlorë

17 shkurti është një ditë e ndritshme në historinë e popullit shqiptar, jo vetëm për shqiptarët e Kosovës apo për ne, të Shqipërisë zyrtare, jo vetëm për shqiptarët e Maqedonisë së Veriut apo ata të Malit të Zi, por për të gjithë ku jetojnë e janë integruar në Greqi, Turqi, Itali, për të gjithë bijtë e Shqiponjës që përbëjnë diasporën tonë, mërgatën shqiptare deri në Zvicër e Gjermani, Belgjikë e Suedi, Francë e Australi, Angli e SHBA, kudo në botë. Sot është një ditë e shënuar për ndërgjegjen etnike, sepse është Jubileu i 15-të i Shpalljes së Pavarësisë së Kosovës nga 109 deputetë të Parlamentit të Kosovës, që më 17 shkurt 2008 u bënë firmëtarë të Pavarësisë së Kosovës martire nga Serbia e pushtimit. Ne sot nderojmë yjet e Kosovës, që falën jeten e tyre për lirinë e pavarësinë e trojve amtare që kur jeta është zënë. Pikërisht sot ndihemi më të qetë e krenarë të kujtojmë të 85 heronjtë e Kosovës dhe mbi 2500 dëshmorët e rënë për liri e pavarësi. Historinë e shkruan ata që e bënë, heronjtë, dëshmorët dhe luftëtarët, si dhe ata që e rrëfejnë – dëshmitarët, vulë trimërie, që e transmentojnë brezave si Stafetë Kujtese, se nuk ka cep të Kosovës pa lapidarë, përmendore, shtatore, varreza e komplekse memoriale që dëshmojnë jo vetëm robërinë e thellë të këtyre trojeve, por edhe luftën e përjetshme të kosovarëve për liri. 

E derisa të rënët përgjatë historisë janë pa numër, deri në ditët tona kanë mbërritur emrat e vetëm pak prej tyre, apo më saktë, vetëm të atyre që e bënë historinë. 

Ky 17 shkurt është nderim për udhëheqësit e Luftës Çlirimtare, së pari për ideatorin vizionar e të shumëditur dr. Ibrahim Rugova, Komandantin legjendar Aden Jashari, për Adem Demaçin, Rexhep Qosen, për të gjithë ata strategë të luftës e heronj të gjallë, që nga Hashim Thaçi, Kadri Veseli, Jakup Krasniqi, Rexhep Selimi etj., që janë në burg për turp të interesave të vogla e të liga të të mëdhenjve ziliqarë, të zinj e pa dinjitet. 

Nderim për të gjithë ata burra e gra që e bënë Kosovën me emër në Hartën e Qytetarisë Europiane! Mirënjohje e përjetshme për SHBA!

Në nderim të 15 – vjetorit të Shpalljes së Pavarësisë së Kosovës, si një shtet i pavarur, sovran e demokratik, dëshiroj t’ju bëj me dijeni se në Bibliotekën shkencore “Nermin Vlora Falaschi” të Universitetit “Ismail Qemali”, Vlorë ka literaturë njohëse të mjaftueshme për Kosovën dhe nga autorë kosovarë, e cila vihet në shërbim të studentëve tanë, të pedagogëve dhe studiuesve të tjerë, varësisht nga interesat e tyre në fushat e kërkuara për studime profesionale, njohëse, kulturore, universitare, pasuniversitare, apo kërkimore shkencore të thelluara. Në fondin e hapur dhe në arkivin e bibliotekës së Universitetit tonë, e cila mbulon të katër fakultetet me 3 biblioteka specifike ka mbi 100 tituj libra, tekste mësimorë, botime të nivelit akademik jo vetëm nga fusha e historisë, por edhe nga  arkeologjia, ekonomia, folklori dhe etnolgjia, gjuhësia dhe letërsia, mjekësia, shkencat e natyrës, ato teknike etj.

Në këtë fjalëz nderimi, edhe si kujtesë shpirti, mendimi dhe reflektimi në këtë Akademi nderimi për 15-vjetorin e shpalljes së Pavarësisë së Kosovës, dua të shprehem se, vetëm nga fusha e historisë janë mbi 40 tituj të rëndësishëm, një pjesë të së cilave i kemi paraqitur në ekspozitorët tanë në ballë të sallës në kuadër të bashkorganizimit nga Qendra e Kulturës dhe Artit dhe Universiteti “Ismail Qemali” Vlorë të kësaj Akademie nderimi për Ditën e Shenjtë të Kosovës dhe mbarë Shqiptarisë. Kohërisht, nuk është e mundshme të bëj një paraqitje të hollësishme të titujve, autorëve dhe përmbajtjes së tyre, por, siç e vëreni, duke shfletuar tekstet që ju kemi paraqitur tekste nga autorët më në zë shqiptarë dhe të huaj, Kosova është pjesë integrale e trupit amë në të gjitha rrafshet me përbashimet e shumta dhe përveçimet e pakta, veçmas në ballë të kurorë së nderit, lavdisë, sakrificave dhe dinjitetit të Mëmës Shqipëri.  Ndër autorët shqiptarë janë përfshirë autoritetet me banim në Tiranë dhe në Prishtinë, që nga akademikët Aleks Buda, Kristaq Prifti, Kristo Frashëri, Myzafer Korkuti, Beqir Meta, Pëllumb Xhufi, Marenglen Verli, profesorët Neritan Ceka, Luan Malltezi, Paskal Milo, Skënder Muçaj, apo Emin Riza, (korçari nga Gjakova, po ashtu profesorët Gjon Berisha, Kosovë; Sabit Syla, Kosovë, drejtor i Institutit të Historisë;  gjithashtu Saimir Shpuza, Luan Perzhita,  Ferid Duka, Adem Bunguri, Apollon Baçe, Sonila Boci, Ledi Dushku, Marenglen Kasmi, Avni Këpuska etj.

Nuk kemi motiv e arsye që të bëjmë histori romantike dëshirore, por të shprehemi se emri i dardanëve lidhet me emrin dardhë – në gjuhën shqipe. Siç shprehet studiuesi dhe përkthyesi Avni Këpuska, që, si jurist ka studiuar në imtësi dhe historinë e përgjithshme të shtetit dhe të së drejtës …“Nga  kjo literaturë shumë e lashtë u konfirmua bindshëm se Dardania – Kosova apo dardanët- pasardhësit e tyre, shqiptarët e sotëm të Kosovës, ekzistuan dhe tani e tutje ekzistojnë me një vazhdimësi të qëndrueshme më shumë se mbi 100 shekuj para e.s”

Përveç autorëve vendës, çështjen e Kosovës e kanë trajtuar edhe mjaft autorë të huaj si Justin Godart, Edit Durham, D. Heaton Armstrong, Ugo Ojjeti etj. “Kudo ku kaluam, në Shqipëri, dëgjuam kërkesat e formuluara nga Kosova, Dibra, dhe gjithashtu ato nga Hoti, Gruda, për një kohë shumë të gjatë nën pushtimin e huaj”- thekson Justin Godart, një ndër të paktët njerëz që, me guxim, në mbrojtje të së vërtetës, nuk i braktisi kurrë shqiptarët.

Historia e Kosovës është pjesë integrale e historisë së popullit shqiptar. Këtë e dëshmojnë të gjitha botimet e mundshme që na kanë rënë në dorë, ku vlen të përmendim botimet e nivelit akademik dhe veçojmë katër vëllimet e historisë së popullit shqiptar, nga Akademia e Shkencave e Shqipërisë, Instituti i Historisë. Historia e Kosovës ka lindur dhe është zhvilluar në kuadër të historisë së Shqipërisë, si pjesë e së tërës. Që nga Ilirët, Mesjetën, Shqipërinë nën Perandorinë osmane gjatë shek. XVI-vitet 20 të shek.XX; me Rilindjen Kombëtare nga vitet 30 të shek. XIX-1912; me historinë e popullit shqiptar, vitet 1913-1939 dhe në e popullit shqiptar gjatë Luftës së Dytë Botërore dhe pas saj, vitet 1939-1991, historia e popullit kosovar ecën në një shtrat me historinë e popullit shqiptar. Në Prishtinë, Gjilan, Prizren, Ferizaj, Mitrovicë, Pejë, Gjakovë, Podujevë e në çdo qendër banimi të Kosovës festohet 15 vjetori i Pavarësisë dhe reflektohet për vijimin e udhës europiane, ne në Vlorë e Flamurit kombëtar nderojmë, kujtojmë, nuk harrojmë dhe mbështesim vëllazërisht Kosovën, që të jemi të denjë në Udhëtimin e përbashkët, të bukur e me sfida në familjen europiane.

Është nisur një udhëtim i vështirë, por i domosdoshëm, qe populli shqiptar i Kosovës dhe klasa politike po i përmbushin çdo ditë e me tepër, duke treguar aftësi shtetformuese dhe botëkutptim europian.

17 Shkurti i vitit 2008 vlerësohet sot në Vlorë si një ditë e madhe jo vetëm për shqiptarët e Kosovës, por për mbarë popullin shqipear kudo ndodhet. Pavarësia e Kosovës është shumëdimensionale dhe ajo mund të trajtohet në disa plane:

Si shteti më i ri i pavarur në Ballkan dhe Evropë;

Dhënia fund e politikave shfarosëse dhe genocidiale ndaj popullit të Kosovës;

Realizimi i një aspirate shumë vjeçare të popullit të Kosovës për të qenë i lirë dhe i pavarur në trojet e veta;

Rrugëtim i popullit shqiptar në përmbushje të aspiratave të patriotëve të platformës së Rilindjes Kombëtare Shqiptare të shek. XIX.

Parë në këto plane, Historia e Kosovës është e vjetër, është e pasur, e mbushur me sakrifica – një rrugëtim i larë me gjak deri në realizimin e Pavarësisë. Gjatë periudhës së Jugosllavisë, Kosova ishte rajon autonom brenda Republikës Federale Serbe, status ky i fituar në Kushtetutën Jugosllave në vitin 1974. Statusi i Krahinës Autonome të Kosovës u shfuqizua prej regjimit të Millosheviç në vitin 1989. 

17 Shkurti 2008 vjen si pasojë e gjeneratave të tëra, të cilat kërkesë të vetme kishin Pavarësinë dhe Çlirimin e saj prej Serbisë. Vlen të përmenden simbolet e rezistencës kombëtare dhe kontributi i heronjve si : Isa Boletini, Hasan Prishtina, Azem Bejta e Shote Galica, Shaban Polluzha, Jusuf e Bardhosh Gërvalla, Luan Haradinaj e Kadri Zeka, familja legjendare dhe Komandanti Adem Jashari e mijëra dëshmorë të tjerë.

Historia nxori, kënga përjetësoi  dhe librat që ne kemi në përdorim shkruajnë seAbdyl Frashëri, themeluesi i Lidhjes Shqiptare të Prizrenit është Heroi i parë i Kosovës, e përveç tij ndrisn emrat e Hasan Prishtinës e Azem Galicës.  Heronj të Kosovës janë edhe Shaban Polluzha e Jusuf Gërvalla, sikurse Sali Çeku, Fehmi Agani e Zahir Pajaziti. E padyshim Adem Jashari Abdyl Frashëri, sikurse Sulejman Vokshi, Isa Boletini, Bajram Curri e Shote Galica janë gjithashtu edhe Heronj të Popullit në Shqipëri. Thuhet se në mesin e atyre që kanë dhënë jetën për Kosovën ka edhe të huaj.Ndërkohë, pohojmë me dhimbje se në këtë vend të shtypur ndër shekuj, vështirë të besuar se ky është numri i saktë i dëshmorëve.

Për vite me radhë deri në qershor të vitit 1999, qytetarët e Kosovës vuajtën pasojat e spatrimit etnik prej regjimit të Millosheviçit. Operacionet e ushtrisë, policisë dhe njësive paramilitare serbe gjatë kësaj lufte lanë rreth 13 mijë të vrarë dhe rreth 800 mijë shqiptarë që braktisën shtëpitë e tyre. Kjo datë është gjithashtu një ditë kujtese në popullsinë martire, të cilet u vranë, u masakruan e u terrorizuan nga ushtria dhe policia serbe në masakrën e Izbicës, Recakut, Rezallës, Krushës së Madhe e shumë të tjerave. 

Prej qershorit të vitit 1999, forcat serbe detyrohen të largohen nga Kosova si pasojë e luftës vetëmohuese të UÇK dhe ndërhyrjes së fuqishme ndërkombëtare për të frenuar makinerinë serbe të luftës dhe dhënies fund të genocidit. Prej këtij viti deri në Shpalljen e Pavarësisë, Kosova administrohej prej Misionit të Organizatës së Kombeve të Bashkuara “UNMIK” dhe istitucionet demokratike të Kosovës: KUVENDI, PRESIDENTI dhe QEVERIA, bazuar në Rezolutën 12 44 të Këshillit të Sigurimit.

Më 2 shkurt 2007 ishte i dërguari special për statusin e Kosovës Marti Ahtisari, i cili dorëzon propozimin e tij në Prishtinë e Beograd për Pavarësinë e Kushtëzuar të Kosovës, gjë që çoi drejt krijimit të shtetit të pavarur demokratik.

Më 22 korrik 2010, Gjykata Ndërkombetare e Drejtësisë konfirmon se Pavarësia e Kosovës nuk ka shkelur asnjë nen të Ligjit Ndërkombëtar. Ky akt zyrtarizon dhe procesin e njohjes ndërkombëtare të shtetit të ri të Kosovës, i cili deri me tashmë njihet zyrtarisht prej 117 shtetesh.

Tashmë Kosova është një shtet i pavarur, sapo ka filluar rrugëtimin e vet plot me sfida të reja dhe jo më pak të rëndësishme. Ato janë disa: 

Sfida në aspektin ndërkombëtar. Integrimi i Kosovës në organizata të ndryshme ndërkombëtare;

Integrimi i Kosovës në institucionet europine dhe liberalizimi i vizave;

Një sfidë tjetër është drejtësia dhe konsolidimi i shtetit ligjor;

Çështja e hartës dhe kufijve të Kosovës, çështjet e fqinjësisë së mirë;

Konsolidimi në aspektin ushtarak;

Konsolidimi i institucioneve demokratike në funksion të zhvillimeve të brendshme ekonomike sociale e politike.

Në faqen zyrtare të Qendrës Kulturore Vlorë shkruhet:

Për Kosovën festohet edhe në Vlorë !

U bëmë bashkë sot, këtu në ambjentet e Qëndrës Kulturore, nxënës, studentë, artistë, historianë, pedagogë dhe qytetarë të Vlorës, për aktivitetin mbresëlënës dhe emocionues për 15-vjetorin e Pavarësisë së Kosovës.

Lektorët e spikatur, profesorë, studiues dhe historianë ligjëruan rreth jubileut historik të Pavarësisë ! 

Mirënjohës bashkëpuntorëve Albert Habazaj, Ahmet Demaj, Monika Hasani, Edlira Çekrezi, Çlirim Hoxha, Asqeri Llanaj, Eqerem Canaj, 10 Shqiponjat e Tërbaçit, valltarët e vegjël të QKF si dhe mbështetësve, Kryetarit Bashkisë z. Dritan Leli, Rektorit Universitetit “Ismail Qemali” Prof. Roland Zisi, Drejtores së ZAV Vlore Irena Toshkallari, moderatores Alma Binaj dhe kolegët e QK. Vlorë. 

Gëzuar Kosova jonë, përjetësisht Pavarësinë!

E veçantë qe pjesëmarrja e Ansamblit Folklorik “10 Shqiponjat e Tërbaçit” me këngën liriko-epike “Himni i Pavarësisë së Kosovës”, me marrëse Shpresa Kapo Çelaj, kthyese Liri Gaçe Shkurtaj dhe hedhëse Hava Çelaj Muçaj, si dhe me vallen e kënduar “Bekuar nga Mali i Çikës” me prijëse të valles Shpresa Kapo Çelaj e marrëse Liljana Rapi Kapaj, të dyja tekstet të drejtuesit artistik Albert Habazaj.

U zhvillua një veprimtari shpirti e mendimi vlonjate si për veten, se Kosova në fakt është ne dhe ne jemi sa vlonjatë, po aq kosovarë.

PRISHTINË, 17 Shkurt 2023/ Kosova me Axhendë Shtetërore feston sot Ditën e Pavarësisë së shpallur para 15 viteve në 17 Shkurtin historik 2008, pas Ditës së Lirisë – 12 Qershorit 1999, kur nisën të hyjnë forcat paqeruajtëse shpëtimtare të NATO-s, prirë nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës, pasuar me vendosjen e Misionit të Administratës së Përkohshme të Organizatës së Kombeve të Bashkuara.
“Pavarësia jonë është rezultat i historisë shekullore të Kosovës, si vend ku gjithmonë kanë jetuar krah për krah me shumicën shqiptare dhe në bashkëpunim me të, komunitete të feve dhe gjuhëve të ndryshme”, tha Kryeministri Albin Kurti në mbledhjen festive të Qeverisë së Republikës së Kosovës për 15-vjetorin e Pavarësisë, me të cilën nisi sot axhenda shtetërore që vazhdon edhe me shumë veprimtari, përfshirë Seancën solemne të Kuvendit, ku sapo folën liderë institucionalë e politikë, uroi edhe Presidenti i Shqipërisë Bajram Begaj.
“Gëzuar Ditën e Pavarësisë së Republikës së Kosovës”, uroi ai.

“Ne, udhëheqësit e popullit tonë, të zgjedhur në mënyrë demokratike, nëpërmjet kësaj Deklarate shpallim Kosovën shtet të Pavarur dhe Sovran”, theksonte Deklarata e Pavarësisë, e cila hartës së botës ia shtoi një shtet, e lexuar nga atëherë Kryeministri Hashim Thaçi, të dielën e 17 Shkurtit 2008 – të para 15 viteve, në Kuvendin e Kosovës në mbledhjen e jashtëzakonshme solemne, të nisur në orën 15:00.

Pak para kësaj ore, parase 109 deputetë të pranishëm në Kuvend të votonin në unanimitet shpalljen e Pavarësisë së Kosovës, Presidenti i atëhershëm i Kosovës Fatmir Sejdiu në zyrën e tij, ku na priti në atmosferë feste e përzemërsie drejtorin e përgjithshëm të Agjencisë Telegrafike Shqiptare Artur Kopani dhe mua korrespondentin në Kosovë të kësaj Agjencie Shtetërore-Zyrtare të Lajmeve të Shqipërisë, në intervistën ekskluzive deklaronte se “ne nuk kemi frikë nga e ardhmja” dhe se “nga kjo ditë do të jetë një Kosovë e bekuar”…

17 Shkurti 2008 i Pavarësisë së Kosovës, dita më e madhe shqiptare pas 28 Nëntorit 1912 të Pavarësisë së Shqipërisë, e vlerësuar kështu në faqen e parë të botimit të jashtëzakonshëm festiv të gazetës historike Rilindja, në festën e madhe të gjithë shqiptarëve u përmbyll me fishekzjarret më të shumta e më të shkëlqyera që janë parë ndonjëherë mbi Prishtinë, kryeqytetin e shtetit të ri evropian, të saposhpallur.
Kosova deri tani është njohur nga 117 shtete, ndërsa njohjet e para iu bënë në orët e para – ditën e parë pas shpalljes së Pavarësisë, nga Mbretëria e Bashkuar, Franca, Shtetet e Bashkuara të Amerikës, Turqia, Shqipëria, Afganistani dhe Kostarika.

Dy ditë para se të mbusheshin katër muaj pas 17 Shkurtit të shpalljes së Pavarësisë, në 15 Qershor 2008 hyri në fuqi Kushtetuta e Republikës së Kosovës, e cila ishte miratuar në Kuvend në 9 Prill, dhe që në nenin 1 përcaktonte se,“Republika e Kosovës është shtet i pavarur, sovran, demokratik, unik, dhe i pandashëm”.
Flamuri shtetëror i Kosovës ishte shpalosur që në ditën e shpalljes së Pavarësisë në seancën solemne të Kuvendit, i cili në një seancë të veçantë në 11 Qershor 2008 miratoi edhe Himnin Shtetëror të Kosovës.
Gjatë 15 viteve, Republika e Kosovës ka vendosur marrëdhënie diplomatike me mëse 90 shtete, është anëtarësuar në më shumë se 60 organizata rajonale, evropiane dhe ndërkombëtare, ka hapur mëse 40 misione diplomatike dhe poste konsullore dhe ka të akredituar ambasadorë jo-rezidentë në rreth 60 shtete.
Vitet më të rëndësishme e më të suksesshme të Kosovës pas shpalljes së Pavarësisë ishin 2010-ta, 2012-ta, së bashku 2015-ta e 2016-ta dhe 2018-ta.
Në vitin 2010 ishin dy ngjarje shumë të rëndësishme drejt njohjes së plotë ndërkombëtare të shtetit më të ri evropian: Legjitimimi i Pavarësisë së Kosovës nga Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë në 22 Korrik dhe Rezoluta e 9 Shtatorit e Asamblesë së Përgjithshme të OKB-së, e cila me respekt e merr në konsideratë opinionin e Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë.
Kuvendi i Republikës së Kosovës në seancën e veçantë të datës 23 Korrik 2010 ka miratuar solemnisht një deklaratë ku shprehte kënaqësinë dhe aprovimin për opinionin e Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë për legalitetin ndërkombëtar të shpalljes së Pavarësisë së Kosovës dhe zotohej për respektimin e tij.
Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë kishte filluar të shqyrtojë legalitetin e shpalljes së Pavarësisë së Kosovës pasi Asambleja e Përgjithshme e OKB-së kishte miratuar një kërkesë të Serbisë në Tetor të vitit 2008.
Menjëherë pas këtij zhvillimi me rëndësi historike, në një deklaratë të anëtarëve të Grupit Drejtues Ndërkombëtar për mendimin këshillues të Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë rikonfirmohej mbështetjetja e palëkundur për pavarësinë e pakthyeshme të Kosovës dhe bëhej thirrje për njohje.
“Grupi Drejtues Ndërkombëtar rikonfirmon mbështetjen e palëkundur të tij për Pavarësinë e pakthyeshme të Kosovës demokratike dhe shumetnike në kufijtë e saj të tanishëm dhe i bën thirrje shteteve tjera që të njohin Kosovën. Ai po ashtu përshëndet përkushtimin e vazhdueshëm të Kosovës dhe progresin e konsiderueshëm në zbatimin e Propozimit Gjithëpërfshirës për Statusin dhe do të vazhdojë të mbështesë Kosovën në punën për realizimin e perspektivës së saj evropiane”, theksohej në deklaratë.
Grupi Drejtues Ndërkombëtar (ISG) për Kosovën, i cili përbëhej nga vendet që e kanë njohur Pavarësinë, ishte formuar më 28 Shkurt të vitit 2008 dhe synonte të orientojë dhe mbikëqyrë zhvillimin demokratik të Kosovës, të nxisë qeverisjen e mirë dhe shumetnicitetin, bazuar në Propozimin Gjithëpërfshirës të emisarit të posaçëm të OKB-së – kryenegociatorit për statusin, Martti Ahtisaari.
Në vitin 2012 Kosova përmbylli fazën e Pavarësisë me Mbikëqyrje Ndërkombëtare dhe hyri në një fazë te re të perspektivës euroatlantike. Në 7 Shtator Kuvendi kosovar miratoi amendamentet në Kushtetutë, të propozuara nga qeveria, që kishin të bëjnë me përfundimin e mbikëqyrjes ndërkombëtare të Pavarësisë së Kosovës.
Në 10 Shtator Grupi Drejtues Ndërkombëtar deklaroi përfundimin e mbikëqyrjes së Kosovës. “Përmbyllja e mbikëqyrjes është vlerësimi më i lartë ndërkombëtar, që i është bërë shtetit të Kosovës pas shpalljes së Pavarësisë”, u vlerësua atëherë.
Më herët, në 2 Korrik 2012 është mbajtur në Vjenë takimi i pesëmbëdhjetë i Grupit Drejtues Ndërkombëtar për Kosovën, i cili “ka konstatuar se Propozimi Gjithëpërfshirës për Zgjidhjen e Statusit është zbatuar në mënyrë substanciale dhe me këtë autorizohen hapat përfundimtarë për përmbyllje të Pavarësisë së mbikëqyrur dhe mbyllje të Zyrës Civile Ndërkombëtare (ICO)”.
Në vitin 2016, në 1 Prill, nisi zbatimi i Marrëveshjes së Stabilizim Asociimit në mes të Kosovës dhe Bashkimit Europian, e nënshkruar në 27 Tetor 2015 në Strasburg dhe e ratifikuar në Parlamentin kosovar pas pak ditësh, në 2 Nëntor. Marrëveshja për Stabilizim Asociim, e cila krijon për herë të parë marrëdhënie kontraktuale me BE-në, është vlerësuar ngjarja më e rëndësishme e Kosovës që nga shpallja e Pavarësisë.
Programi Kombëtar për zbatimin e Marrëveshjes së Stabilizim Asociimit me Bashkimin Europian është miratuar në 10 Mars 2016 nga Kuvendi i Republikës së Kosovës.
Komisioni Parlamentar për Stabilizim Asociim BE-Kosovë për herë të parë është mbledhur në Prishtinë në 16-17 Maj 2016…
Në 2018-tën Kosova u bë me ushtri dhe kjo ishte edhe ngjarje viti dhe shumë e rëndëishme e shtetit të pavarur gjatë 15 viteve. Pakoja e tre projektligjeve për Forcën e Sigurisë së Kosovës Ushtri është miratuar me unanimitet në shqyrtim të dytë nga Kuvendi i Republikës së Kosovës 120 anëtarsh me 107 deputetë në sallë në seancën e 14 Dhjetorit 2018.
Pas shpalljes së Pavarësisë së Kosovës në 17 Shkurt 2008, Forca e Sigurisë së Kosovës është aktivizuar nga Janari 2009, kur u deaktivizuan Trupat Mbrojtëse të Kosovës, të cilat lindën nga transformimi i Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës dhe lujtën rolin e tyre shumë të rëndësishëm në nëntë vitet e pas luftës së përfunduar në Qershorin 1999.
E ngjarja e vitit 2022 e Kosovës ishte kjo: Në 15 Dhjetor, Kryeministri Albin Kurti, në emër të Republikës së Kosovës, i dorëzoi Presidencës Çeke të Këshillit të Bashkimit Evropian, në Pragë, aplikimin e Kosovës për anëtarësim në Bashkimin Evropian.
Një ditë më parë në Prishtinë u mbajt ceremonia e nënshkrimit të aplikimit për anëtarësim në Bashkimin Evropian nga Presidentja e Republikës së Kosovës Vjosa Osmani, Kryetari i Kuvendit Glauk Konjufca dhe Kryeministri Albin Kurti.
E në prag të Vitit të Ri 2023 Qeveria kosovare në mbledhjen e 112-të ka themeluar Këshillin Shtetëror Organizativ për shënimin e 15 vjetorit të Pavarësisë së Republikës së Kosovës dhe 25 vjetorit të Epopesë së Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës.

Në 2023-tën festohet edhe 24 vjetori i Ditës së Lirisë – 12 Qershorit 1999 kur nisi të hyjnë në Kosovë NATO – forca ushtarake më e madhe planetare, prirë nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës.
Në Kosovë liria po vinte më pak se tre muaj pas 24 Marsit 1999 të fillimit të ndërhyrjes së aviacionit të NATO-s me bombardimin e pozicioneve të forcave kriminale serbe të kasapit të Ballkanit, Milosheviç, i cili përfundoi në Gjykatën Ndërkombëtare për Krime Lufte në Hagë. Lufta e përfunduar kishte bilanc tragjik të masakrave, spastrimit etnik e gjenocidit kundër shqiptarëve: Mëse 12 mijë të vrarë, rreth 6 mijë të zhdukur, shumë prej tyre të groposur në varreza masive, edhe të fshehura në Serbi, e afër 1 milion të dëbuar – shumica drejt Shqipërisë…
Kosovës i vinte era tokë e djegur, forcat serbe ua kishin vënë flakën mëse 400 fshatrave e qyteteve, 120 mijë shtëpive të shqiptarëve…
Lufta përfundoi me Marrëveshjen e Kumanovës (qytet në Maqedoni i banuar edhe me shqiptarë), ndërmjet NATO-s dhe RFJ-së, që u nënshkrua në 9 Qershor e hyri në fuqi në 11 Qershor 1999.
Sekretari i përgjithshëm i NATO-s në atë kohë, Havijer Solana, në 10 Qershor 1999 kishte lëshuar urdhërin për ndalimin e bombardimit dhe Këshilli i Sigurisë së OKB-së miratoi Rezolutën 1244, sipas të cilës në Kosovë u dërguan 37.200 ushtarë të forcës paqeruajtëse e shpëtimtare të NATO-s – KFOR-it nga 36 shtete.
Misioni ishte i ndarë në pesë zona të përgjegjësisë, që i përkisnin KFOR-it Amerikan, Anglez, Francez, Gjerman dhe Italian. Gjenerali britanik Michael Jackson ishte komandanti i parë i forcës paqëruajtëse të NATO-s në Kosovë – KFOR.

GAZETA RILINDJA PËR 17 SHKURTIN HISTORIK 2008: KOSOVA SHPALLI PAVARËSINË BOTA E NJEH SHTETIN MË TË RI

Gazeta tradicionale e Kosovës Rilindja, kryeredaktor i së cilës isha, për 17 Shkurtin historik 2008 doli numër i jashtëzakonshëm festiv me kryetitullin me shkonja ngjyrë ari: KOSOVA SHPALLI PAVARËSINË BOTA E NJEH SHTETIN MË TË RI.
Po në ballinë, nën imazhet e nënshkrimit të Deklaratës së Pavarësisë së Kosovës, të Flamurit e Stemës së shtetit të ri evropian dhe fishekzjarreve të festimeve në Prishtinë, Rilindja shkruante poashtu me shkronja ngjyrë ari: 17 SHKURTI 2008 DITA MË E MADHE SHQIPTARE PAS 28 NËNTORIT 1912 TË PAVARËSISË SË SHQIPËRISË.
Lart te logoja po në faqen e parë shkruante: RILINDJA JU URON SHPALLJEN DHE NJOHJEN E KOSOVËS SHTET I PAVARUR.
Fotoja e ballinës së gazetës Rilindja e fishekzjarreve mbi Prishtinë në mbrëmjen e 17 Shurtit historik 2008 të shpalljes së Pavarësisë së Kosovës u bë nga shtëpia e vëllait tim Demë Jashari në Laxhen Taslixhe 4 – Rruga Fatmir Gjata Nr. 9, ku po festonim bashkë me ekipin e Agjencisë Shtetërore – Zyrtare të Lajmeve të Shqipërisë, fotoreporteri i saj Florian Abazaj është autori i fotografisë…

GAZETA RILINDJA PËR 17 SHKURTIN HISTORIK 2008: KOSOVA SHPALLI PAVARËSINË BOTA E NJEH SHTETIN MË TË RI

Gazeta tradicionale e Kosovës Rilindja, kryeredaktor i së cilës isha, për 17 Shkurtin historik 2008 doli numër i jashtëzakonshëm festiv me kryetitullin me shkonja ngjyrë ari: KOSOVA SHPALLI PAVARËSINË BOTA E NJEH SHTETIN MË TË RI.
Po në ballinë, nën imazhet e nënshkrimit të Deklaratës së Pavarësisë së Kosovës, të Flamurit e Stemës së shtetit të ri evropian dhe fishekzjarreve të festimeve në Prishtinë, Rilindja shkruante poashtu me shkronja ngjyrë ari: 17 SHKURTI 2008 DITA MË E MADHE SHQIPTARE PAS 28 NËNTORIT 1912 TË PAVARËSISË SË SHQIPËRISË.
Lart te logoja po në faqen e parë shkruante: RILINDJA JU URON SHPALLJEN DHE NJOHJEN E KOSOVËS SHTET I PAVARUR.
Fotoja e ballinës së gazetës Rilindja e fishekzjarreve mbi Prishtinë në mbrëmjen e 17 Shurtit historik 2008 të shpalljes së Pavarësisë së Kosovës u bë nga shtëpia e vëllait tim Demë Jashari në Laxhen Taslixhe 4 – Rruga Fatmir Gjata Nr. 9, ku po festonim bashkë me ekipin e Agjencisë Shtetërore – Zyrtare të Lajmeve të Shqipërisë, fotoreporteri i saj Florian Abazaj është autori i fotografisë…

PRISHTINË, 17 Shkurt 2023-Gazeta DIELLI nga korrespondenti në Kosovë/ Republika e Kosovës është e përjetshme, siç do të jenë të vazhdueshme edhe përpjekjet tona për ta fuqizuar atë dhe për të vazhduar për t`u ndje krenarë me shtetin, i cili është interesi ynë mbi secilin interes tjetër, theksoi sot Presidentja Vjosa Osmani në parakalimin e Ushtrisë dhe Policisë së Kosovës me rastin e 15 vjetorit të Pavarësisë së Republikës së Kosovës.

Komunikata e dërguar nga Presidenca e Kosovës:

Fjalimi i Presidentes Osmani në parakalimin e Forcës së Sigurisë së Kosovës dhe Policisë së Kosovës me rastin e 15- vjetorit të pavarësisë së Republikës së Kosovës

Shumë të dashur qytetarë të Republikës sonë, ju faleminderit që çdo ditë i bëni nder Kosovës, dhe çdo ditë e lartësoni flamurin e Republikës sonë,

I nderuar president i Shqipërisë,

E nderuar zëvendës presidente e Bullgarisë,

I nderuar Kryetar i Kuvendit Konjufca,

I nderuar Kryeministër Kurti,

I nderuar komandant i FSK-së,

Të nderuar shkëlqesi ambasadorë,

Të nderuar pjesëtarë të Policisë së Kosovës,

Të nderuar oficerë, nënoficerë dhe ushtarë të FSK-së,

Zonja dhe zotërinj,

Sot jemi mbledhur për të festuar një vit tjetër pavarësie, një vit tjetër lirie dhe një vit tjetër përparimi.

Në 15-vjetorin e pavarësisë së shtetit tonë, Republikës së Kosovës, kujtojmë me respekt të thellë sakrificën e të gjithë atyre që luftuan trimërisht e ranë heroikisht për ta siguruar lirinë tonë dhe për ta bërë të mundshme një Kosovë demokratike ku të gjithë janë të barabartë para ligjit.

Jo rastësisht, trupat e ushtrisë sonë, Forcës së Sigurisë dhe të Policisë së Kosovës do të parakalojnë sot në tri sheshe emblematike, të cilat përmbledhin dhe gërshetojnë një pjesë të madhe të historisë sonë.

Do të fillojnë nga sheshi “Ibrahim Rugova”, do të vazhdojnë nëpër sheshin “Nëna Terezë”, e do të kthehen këtu tek sheshi “Zahir Pajaziti”, e pas nderimit ndaj 15-vjetorit të pavarësisë së shtetit, kuadratet e tyre do të kthehen në kazermën, e cila mban emrin e ikonës së luftës sonë çlirimtare, komandantit legjendar Adem Jashari.

Vajzat dhe djemtë e Ushtrisë dhe Policisë sonë, në këtë ditë feste, do të marshojnë nga sheshi pra që mbanë emrin e arkitektit të shtetit të Kosovës, atit themeltar, presidentit historik, dr.Ibrahim Rugova, i cili edhe tani po na shikon nga atje, duke u ndier jam e bindur krenare me sukseset e shtetit tonë.

Republika jonë mbanë vulën e sakrificës së tre mijë dëshmorëve të UÇK-së të cilët u udhëhoqën nga komandanti legjendar Adem Jashari. Liria, pavarësia dhe shteti ynë janë testamenti i tij dhe i shumë brezave, ndaj përulemi me respekt para tyre!

Kuadratet e ushtrisë, të cilat sot parakalojnë para nesh së bashku me Policinë e Kosovës janë pjesa më e ndritshme e historisë sonë të re dhe ndërlidhja e dy periudhave historike, të cilat i dhanë udhë lirisë sonë, shtetformimit dhe shtetndërtimit.

Sikurse ushtria jonë që dëshmohet e na bën krenarë çdoherë, edhe Policia e Kosovës, e cila së fundi u përballë me angazhim të shtuar nga zhvillimet në veri të vendit ka treguar përkushtim e vendosmëri për ta ruajtur rendin dhe ligjin, por mbi të gjitha për ta ruajtur sovranitetin në çdo cep të Republikës së Kosovës.

Këta vajza e djem, janë pasardhësit e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, të cilët e kthyen dhe mbrojtën dinjitetin e popullit tonë.

Prandaj, faleminderit secilit veç e veç!

Por, sot, sot një falënderim i madh shkon edhe për miqtë tanë, në radhë të parë faleminderit për Shtetet e Bashkuara të Amerikës aleatët tanë të përjetshëm, faleminderit për të gjitha shtetet anëtare të NATO-s si dhe shtetet e tjera mike anekënd botës, të cilat duke mbështetur të drejtën tonë për të jetuar të lirë, u vendosën në anën e duhur të historisë.

Forca jonë është profesionale dhe e gatshme kurdo në mbrojtjen e sovranitetit dhe të paprekshmërisë së territorit të Republikës sonë, andaj sot së bashku me ju qytetarë të nderuar do të kemi mundësinë që ushtrisë sonë e Policisë sonë t’i themi së bashku faleminderit gjatë këtij parakalimi.

Si shoqëri dhe si shtet i detyrohemi ushtarëve tanë e policisë sonë si dhe sakrificës së tyre. Ata janë mishërim i vetëmohimit dhe i shërbimit.

E pavarësia jonë nuk është vetëm çlirim nga robëria, por edhe përpjekje e çdoditshme e jona për një shoqëri të bazuar në drejtësi, barazi dhe prosperitet për të gjithë qytetarët pa dallim.

Prandaj, le të punojmë së bashku për të ndërtuar një të ardhme më të ndritshme për vendin tonë dhe brezat që do të vijnë. Periudha në të cilën po kalon shteti ynë, në këtë kohë të sfidave dhe kërcënimeve globale, shton nevojën e bashkimit tonë në një front, në të mirë të Republikës. Sepse, vetëm kur jemi bashkë jemi të suksesshëm. Republika jonë është e shenjtë dhe ne duhet ta trajtojmë dhe ta ruajmë si të tillë.

Republika e Kosovës është e përjetshme, siç do të jenë të vazhdueshme edhe përpjekjet tona për ta fuqizuar atë dhe për të vazhduar për t`u ndje krenarë me shtetin, i cili është interesi ynë mbi secilin interes tjetër.

Zoti e bekoftë Ushtrinë dhe Policinë tonë!

Zoti e bekoftë Republikën e Kosovës dhe qytetarët e saj!

Viliem Kurtulaj/

Nëse për qenie të tjera në tokë liria është mundësia e gjallimit, jetesës ose e lulëzimit kudo, për njerëzit kuptimi i lirisë është diçka tjetër, më shumë se kaq. Liria për njeriun nuk është thjesht mundësia e plotësimit të dëshirave të veta, pasi dëshirat mund të jenë orekse dhe orekset janë të determinuara. Ajo çka është e determinuar, është e përcaktuar, dhe, për pasojë, nuk mund të jetë e lirë. Liria e njeriut është pikërisht dalja jashtë të determinuarës, jashtë orekseve.

Njeriu është qenie aktive në botë sepse është i lirë. Pra, është botëndërtues. Njeriu e krijon botën duke mohuar veten, shoqërinë, natyrën etj. Kur njeriu nuk ka çfarë të mohojë më, ai barazohet me veten. Njeriu i mohon të gjitha duke njohur gjithçka. Si pasojë e unikalitetit që ka liria te njeriu, ndryshe nga kafsha e cila përshtatet me botën, njeriu e krijon botën. Kafsha është pasive në botë, njeriu është aktiv në botë. Kur njeriu përshtatet me botën, ai rrezikon të mos jetë më subjekt.

Sipas Kojeve-it, mohimësia është vetë thelbi i lirisë. Fuqia prodhuese e mohimit është se çliron. Çdo përkufizim tjetër do të ishte “natyralist” dhe do të humbte dallimin e njeriut, qenie e lirë, dhe kafshës, qenie e përcaktuar. Kojeve-i në librin e tij Introduction a la lekture de Hegel, shkruan:

“Nëse liria është ontologjikisht mohimësi, kjo ndodh sepse ajo mund të jetë dhe të ekzistojë vetëm si mohim. Mirëpo, që të mund të mohohet duhet që të ketë diçka për t’u mohuar: një e dhënë ekzistuese. (…) Liria nuk qëndron në zgjedhjen mes dy të dhënave: ajo është mohimi i së dhënës, qoftë si e dhëna që jemi ne vetë (si kafshë ose si “traditë e mëshiruar”), qoftë si ajo që nuk jemi (dhe që është bota natyrore dhe shoqërore). (…) Liria që realizohet dhe shpallet si veprim dialektik ose mohues është për këtë arsye thellësisht krijim. Sepse të mohosh të dhënën pa përfunduar te hiçi, do të thotë të prodhosh diçka që nuk ekzistonte ende; por ajo çka quajmë ‘të krijosh’ është tamam kjo”.

Duke qenë se njeriu është qenie me mendim dhe nuk vepron vetëm instinktivisht, atë mund ta shohim si projekt në botë. Si projekt për të realizuar veten dhe botën. Si projekt që bën histori dhe jo që i përshtatet historisë. Pra, njeriun mund ta shohim si ide filozofike. Vetëm njerëzit konsiderohen mendimtarë. Mirëpo, ashtu siç thotë Kojeve-i, e vërteta e një ideje filozofike matet me realizimin e saj historik. Përveç të tjerave, është dështimi i realizimit historik ajo që hodhi poshtë të vërtetën e idesë filozofike të marksizmit. Në dallim nga të gjitha qeniet e tjera, njeriu nuk mund të bëjë dot pa mohimin për të qenë njeri. Nëse “gjëja”, për të qenë, ka nevojë vetëm të jetë, për njeriun, që të jetë, është e domosdoshme të mos jetë (këtu duhet të kuptojmë se për njeriun, “të jesh” = “të jesh diçka”). Liria ka për thellësi të vetën mohimësinë ose, siç thotë Sartre: fuqinë për të “asgjësuar”.

Që një njeri të jetë i tillë duhet të jetë i “lirë” në konceptin e lirisë që parashtruam më lart. Ky koncept lirie nuk mund të arrihet pa mohimësi nga njeriu. Pra, të jesh i lirë, është mundësia, guximi, vullneti të thuash “jo” dhe të veprosh në atë mënyrë, sigurisht atëherë kur duhet ose kur mendon ti se duhet. Njeriu i thotë “jo” (mohon) natyrës, objekteve dhe subjekteve që e rrethojnë, i thotë “jo” sistemeve politike dhe ekonomike, i thotë “jo” edhe vetes, dhe mund të arrijë deri te mohimi i vetes (vetëvrasja).

Njeriu, si modus, nuk përkufizohet vetëm me bashkimin dhe lidhjen e një fryme me një trup, ide e të cilit ai është, por edhe me fuqinë e shprehjes dhe prodhimit që përbën këtë modifikim. Pra, njeriu dallon nga njeriu tjetër me fuqinë me të cilën zhvillon format e shprehjes së veprimeve dhe mendimeve të veta, me mënyrat si i përjeton fenomenet e natyrës dhe ato të shoqërisë, me mënyrën si e shpreh atë që përjeton trupi dhe mendja e tij.

Nuk e di nëse njeriu është prodhim i lirisë apo liria prodhim i njeriut, por edhe nëse do ta shihnim nga një qasje etike, shtegu ku do të dilnim do të ishte i njëjtë. Mendimi në qasjen etike ngrihet jo në gjykimin e tjetrit, por mbi aftësinë tënde për të prodhuar, mbi fuqinë tënde. Mirëpo siç thamë më lart, njeriu kur prodhon ose krijon diçka në botë, ai mohon diçka. Kur prodhon një ide liberale, mohon një ide konservatore apo etatiste; kur prodhon një ide socialiste, mohon një ide kapitaliste, etj. Shpeshherë njeriu mohon edhe mosekzistencën e mendimit ose hapësirën boshe. Mendimi etik është fuqi për të prodhuar. Mënyra prodhuese e njeriut është e ndryshme nga ajo e kafshës. Njeriu, për të qenë i lirë, duhet të prodhojë në harmoni me natyrën e tij si njeri. Nga një qasje etike, njeriu prodhon ose merret me atë që është krijuar, për të prodhuar pa fund. Sipas John Locke, njeriu duhet ta mendojë veten dhe botën e vet si diçka që është kryekëput prodhim i natyrës së tij, prodhim artificial.