Vehbi Zeqiri/

Dhuna e përhapur sidomos te të rinjtë në gjithë botën përfshi edhe Kosovën ka marrë përmasa shqetësuese. Shpesh kjo dhunë po konkretizohet dhe përfundon me fatalitet! Brengat e prindërve, të përgjegjësve të rendit, të instancave relevante qeveritare, të mësimdhënësve etj. nuk kanë të ndalur.

Çdo ditë e më shumë shtrohet pyetja, ‘çfarë po ndodhë’?

Prindërit dhe shoqëria në përgjithësi pyesin vetën, ‘ku kemi gabuar’?

Shqetësimi, brengat, dhe pranimi i realitetit është hapi i parë drejt zgjidhjes së kësaj enigme, por ndoshta edhe problemit në tërësi?

Bazuar në eksperiencën jetësore, akademike, dhe profesionale, sipas mendimit tim, fushat e mëposhtme kërkojnë vëmendjen tonë si dhe veprim të menjëhershëm në përmirësimin e tyre:

Edukata dhe rrethi Familjarë

Shumë prind dhe familjarë, në prezencë të fëmijëve të tyre të vegjël, zhvillojnë biseda negative dhe aspak edukative, si p.sh. urrejtja për të tjerët, mos falja e gabimeve, arritja deri te pasuria përmes rrugëve të pamoralshme dhe të paligjshme, mosrespektimi i të tjerëve, nëpërkëmbja e të dobëtëve, tallja me ata që mësojnë dhe edukohen, etj.

Fëmijët në fazën e parë të jetës, modelin të cilin e pasojnë me përpikëri janë padyshim prindërit e tyre. Çdo gjë që vjen prej tyre, e pranojnë pa asnjë dilemë, por edhe me krenari. Prandaj, prindër të nderuar dhe të dashur, kujdes prej sjelljeve dhe fjalëve tuaja në prani të fëmijëve tuaj!

Arsimimi dhe Shoqëria

Në fazën tjetër të jetës, ekspozimi i domosdoshëm jashtë familjes, hap mundësi tek fëmijët të ballafaqohen me jetën ‘e egër’ të rrugës dhe shoqëri të pa edukatë.

Fëmijët e kësaj moshe me një sinqeritet dhe qëllim të çiltër, iu besojnë të tjerëve pa rezerva dhe pranojnë fjalë, sjellje, dhe vepra jo të mira prej tyre. Gjithashtu kureshtja (aftësi e të mësuarit) e mbjellë tek fëmijët, mund t’i ekspozoj edhe më shumë ndaj elementeve negative.

Fëmijët janë në mëshirën, vetëdijen, dhe vullnetin e prindërve të tyre por dhe mësimdhënësve për kujdesin dhe ruajtjen e tyre prej botës së egër dhe negative që mbretëron jashtë

Neuronet Pasqyruese

Sipas neuro-shkencës, ekzistojnë neurone pasqyruese, të cilat kopjojnë sjelljet dhe fjalët e të tjerëve pa vetëdijen dhe vullnetin tonë. Rrethi ku rriten dhe zhvillohen fëmijët, do të ketë ndikim në të menduarit, të vepruarit, të shprehurit, dhe të jetës në përgjithësi për çdo fëmijë. P.sh. nëse kaloni kohë të gjatë me njerëz të pasjellshëm, edhe ju pas një kohe do të bëheni të tillë, por nëse shoqëroheni me njerëz të mirë edhe ju do të bëheni të mirë.

Nëse kemi parasysh rrethin familjarë dhe rrethin e gjerë shoqërorë si dhe neuronet pasqyruese, atëherë le të veprojmë në atë mënyrë që të pasqyrojmë vepra, fjalë, dhe këshilla të mirëfillta dhe edukative në prezencë të fëmijëve tanë me dashuri të sinqertë dhe respekt ndaj tyre.

Mos të harrojmë që te fëmijët në fillim të jetës së tyre ana emocionale e trurit është shumë më funksionale se ajo racionale. Prindërit me inteligjencë emocionale të zhvilluar janë më të vetëdijshëm për sjelljet e fëmijëve të tyre por edhe dinë më mirë t’i menaxhojnë ato sjellje.

Edukojini fëmijët tuaj që mos t’i edukojë rruga;

Dashuroni fëmijët tuaj që mos të kërkojnë dashurinë në rrugë,

Respektojini fëmijët tuaj që mos të kërkojnë respekt në rrugë

Të gjitha këto mund t’i gjejnë edhe në rrugë, por me një shkëmbim të një gjëje shumë të shtrenjtë, i cili është nderi i familjes!

Nga Johana Lubonja/

Doli nga shtypi libri i ri i diplomatit dhe studjuesit të marrëdhënieve ndërkombëtare Shaban Murati “Konteksti rajonal i aleancës strategjike Shqipëri-Turqi, botuar nga Fondacioni i mirënjohur Çamëria “Hasan Tahsini”, me kryetar z.Alket Veliu.

Libri sjell këndvështrim të ri me analizën dhe zbërthimin profesional të bazës gjeopolitike të aleancës strategjike midis Shqipërisë dhe Turqisë mbi kriterin e vetëm afatgjatë të interesave shtetërore, kombëtare, diplomatike, strategjike dhe gjeopolitike. Paraqitet një sintezë depërtuese e dinamikës së shumëanëshme të marrëdhënieve dypalëshe në shekullin 21 dhe rendësia e efekteve pozitive të aleancës në planin rajonal dhe ndërkombëtar.

Marrëdhëniet dypalëshe si aleancë strategjike argumentohen mbi evidentimin dhe prioritarizimin e atyre elementeve jetike shtetërore dhe kombëtare, që duhet të përcaktojnë një aleance reale dhe afatgjatë strategjike. Faktorët interesantë, që paraqet autori në libër për karakterin e veçantë të aleacës strategjike dypalëshe në politikën rajonale shqiptare, konturojnë një strukturë elementesh strategjike dhe gjeopolitike, e cila dikton zbatimin dhe thellimin e kësaj aleance.

Autori zbërthen kolonën e parë të kësaj strukure të gjeopolitikës rajonale shqiptare të mbështetur në realitetin jetik të mungesës së plotë të kërcënimeve ekzistenciale për kombin tonë nga Turqia, që Turqia nuk ka asnjë centimetër tokë shqiptare brenda territoreve të saj, që Turqia nuk ka rivendikime territoriale tokësore apo detare kundrejt Shqipërisë, që Turqia nuk ka asnjë problem të minoriteteve për të bërë shantazh 30 vjeçar mbi Shqipërinë, që Turqia është i vetmi shtet ballkanik që ka përkrahur Shqipërinë në mbrojtjen e hapësirave sovrane detare, etj.

Përkrahja e aleancës strategjike dypalëshe përforcohet nga përkrahja e jashtëzakonëshme që Turqia i ka dhënë Shqipërisë në shekullin e ri në momentet e vështira të fatkeqësive natyrore si pandemia dhe tërmeti e deri te ndihma e pakursyer pë shtetin e pavarur të Kosovës, nga njohjet ndërkombëtare për të e deri te përkrahja për anëtarësimin e saj në NATO. Libri evidenton se Turqia ka për gjeopolitikën shqiptare një peshë dhe rol të pazëvendësueshëm gjeopolitik për përballimin e kërcënimeve ndaj sovranitetit dhe integritetit territorial të Shqipërisë, të cilat janë intensifikuar në shekullin e ri nga shtetet fqinjë.

Kolona e dytë e strukturës së elementeve të nevojshme për gjeopolitikën shqiptare, ku ndalet gjërësisht libri, lidhet me rolin e ri të Turqisë në planin rajonal dhe ndikimet pozitive direkte dhe indirekte për interesat shqiptare.

Në Ballkan, megjithë zhurmën e madhe për integrimin europian të rajonit, janë ringjallur paralelisht në shekullin e ri disa fenomene negative ballkanike të së kaluarës midis dy luftrave botërore në formën e krijimit të disa mikroaleancave të mbyllura trepalëshe dhe katërpalëshe të disa shteteve, jashtë lidhjeve me NATO-n ose BE. Këto grupime të reja ballkanike, ku Serbia dhe Greqia kanë rol protagonistësh, nuk e kanë ftuar kurrë Shqipërinë të jetë pjesë e tyre.

Kjo hierarki e brendëshme ballkanike tërheq vëmendjen, sepse së pari tre shtete prej tyre nuk e njohin Kosovën, dhe së dyti kanë si bosht lidhës faktin që janë që të gjitha vetëm shtete ortodokse. Sipas autorit, përballë këtyre intrigave bizantine ballkanike, Shqipëria duhet të shfrytëzojë si kapital diplomatik dhe gjeopolitik shenjën e përbashkët fetare të saj me Turqinë.

Kolona e tretë e strukturës së bazamentiit gjeopolitik të aleancës strategjike Shqipëri-Turqi lidhet sipas autorit me rolin e ri dhe peshën e madhe ndërkombëtare të Turqisë në shekullin 21. Në 100 vjet të krijimit të Republikës Turke dhe të vendosjes së marrëdhënieve midis dy shteteve tona, Turqia nuk ka qenë kurrrë kaq me peshë dhe ndikim si faktor kontinental në marrëdhëniet ndërkombëtare si në shekullin 21.

Ajo është shteti më i madh dhe më i fuqishëm i Ballkanit, që ka fituar një peshë dhe rol të veçantë në Mesdhe, në Lindjen e Mesme, në Kaukazin Qendror, në Azinë Jugore, në Afrikën Veriore dhe në Ballkan, dhe ky realitet diplomatik duhet konsideruar sipas librit një faktor force si aleate për diplomacinë shqiptare në arenën ndërkombëtare.

Konkluzioni i autorit është se realizmi diplomatik dhe interesat afatgjata gjeopolitike dhe strategjike të kombit shqiptar në shekulli e ri diktojnë përcaktimin e Turqisë si aleati kryesor strategjik në Ballkanin kontinental. Libri i ri i diplomatit dhe studjuesit Shaban Murati “Konteksti rajonal i aleancës strategjike Shqipëri-Turqi” është libri i fundit i korpusit prej 20 veprash të autorit kushtuar ekskluzivisht problematikës diplomatike dhe gjeopolitike të çeshtjes sonë kombëtare, të marrëdhënieve të Shqipërisë me shtetet e Ballkanit dhe të ndikimeve të fuqive të mëdha si BE dhe Rusia në zhvillimet ballkanike.

Siç ka përcaktuar vetë autori, korpusi i tij i 20 librave specifike për diplomacinë dhe gjeopolitikën është “saga diplomatike e Ballkanit”, e cila vjen te lexuesit dhe studjuesit, dhe në rradhë të parë te diplomatët dhe politikanët shqiptarë, si një bibliotekë e vogël profesionale në ndihmë të formulimit të një politike të jashtëme të drejtë dhe largpamëse në planin diplomatik dhe gjeopolitik.

Sot mbushen 79 vite kur kombit tonë të dashur ju instalua me forcën e armëve “guberna komuniste” e diktatorit Enver Hoxha e cila për 45 vite u bë diktatura më kriminale e pashembullt për gjysëm shekulli që pasoi. Ne sot i kujtojmë shoqërisë se çfar solli kjo ditë e zezë për shqiptarët, bilancin e krimit komunist, dhe këtë bilanc nuk e kishim ne në arkivat tona, por e kishin ata që muarën pushtetin me 29 nëndor 1944. Se ne nuk kishim arkiva, shtetin e kishin marrë kriminelët të cilët krenoheshin me krimet e tyre ndaj nesh. Bilanci që solli data 29 nëndor 1944  është e publikuar nga shteti shqiptar, ku mbi 6000 veta u pushkatuan dhe sot atyre ju jan zhdukur kufomat.

29 nëndor 1944, erdhi me reprezalje të pa imgjueshme për popullin shqiptar.  “Çlirimi”i 29,tës, pushkatoi korifenjtë e pamvarsisë 1. Bedri Pejanin 1946, 2.  Lef Nosi, 1946

U dënuan me burgim politikë 1. Qazim Kokoshi 1947.  2. Shefqet Daiu 1946 

3. Zihni Abas Kanina Hamzaraj. 1957.  4. Ferit Vokopola 1967.  Vdiqën jashtë Shqipërisë të degtisur nga diktatura e 29 nëndorit 1. Mithat Frashëri 1949,  2. Mustafa Kruja Merlika 1958, 3. Rexhep Mitrovica 1960, 4. Dhimitër Berati 1970.

Xhelatët komunistë vranë mbi 109 shqiptar në Tiranë ku në mes tyre ishin dhe 39 intelektualë të fushave të ndryshme që i shërbenin administrimit të shtetit shqiptar. Partizanët komunistë hodhën në erë varrin e pinjolles, fisnikes  së njohur Tiranase, Nënës Mbretëreshë Sadie Toptani. Përdhunimet e varreve kishin filluar që në Berat kur u instalue Qeveria e sadistit Enver Hoxha , kur partizanët komunistë nxorën eshtrat e Kryeministrit Vrioni dhe  i hodhën në lumin Osum. Vazhduan me hedhjen e eshtrave të Homerit Shqiptar At Gjergj Fishtës në lumin Drin. Vazhduan me pushkatimin e elitës së Kombit, ku etrit e pamvarsisë i pushkatuan dhe sot në 111 vjetorin e mëvetësisë së kombit tonë shumica e këtyre korifenjve që i dhanë pamvarsinë Shqipërisë ndodhen pa një varr në tokën e tyre. 29 nëndori 1944 pushkatoi 28 nëndorin e Skenderbeut , e të Ismail Qemalit . Vazhduan me pushkatimin e deputeteve që kishin bashkëpunuar me to në vitet e luftës së dytë botrore. Mbi  36  mijë shqiptarë u  burgosën politikishtë,  dhe u torturuan në mënyrë çnjerzore,  vetëm se nuk deshën “gubernën” e krimit, mbi 50.000 familje u internuar që nga mosha 1 vjeç e deri në moshën 90 vjecare. Shkatrimi total i shoqërisë me formimin ideologjik të “njeriut të ri “ duke e xhveshur nga cdo lloj mentali moral e shoqëror.  Sot atdheu im Shqipëria mbas 79 vitesh ndodhet e ndarë, se nuk u dënua krimi i 29 nëndorit 1944 .

29 nëndor 2023,  mbas 79 vitesh në pushtet është një  mazhoranca politike që evokon  “betejat e lavdishme” të epopesë së luftës kaçaçke nën drejtimin e “komandantit legjendar” sajesa të fantazive të poetëve dhe historianëve të regjimit, që kuroruzohet me një shifër imagjinar të 28.000 dëshmorëve, lista e të cilëve nuk pa kurrë dritën në historigrafinë 79  vjecare, si për të dëshmuar faktin se ishte gjetje e bukur e imagjinatës se ndonjërit që vendosi ti jap cdo km katror të truallit shqiptar një martir imagjinar të luftës për komunizëm.

Data 29 nëndor 1944 i bëri shqiptarët komunist vrasës të vëllezëve të tyre dhe spiun të tyre. Diktatura komuniste në Shqipëri para 79 viteve, u lind nga gënjeshtra, u rrit me dhunë të organizueme, u mbajt me arbitraritet e çizme ushtarake dhe u mbështet nga antishqiptarët armiq shekullor të ekzistencës së kombit tonë .
Sot pushteti politik i udhëhequr nga trashgimtarët e xhelatëve të komunizmit e quajnë këtë datë “nata e bardhë” e quajnë nderim dhe sakrificë luftën” imagjinare” të komunistëve.

Ne familjet antikomuniste, perulemi ndaj viktimave se ata u vranë pa faj. Çdo jetë shqiptari që është flijuar me besim në mbrotje të kombit kundra pushtuesve duhet të nderohet, ne çmojmë dhe nderojmë Borovën dhe përulemi me nderim ndaj jetëve të tyre.. por nuk mund të nderojmë veprimet kriminale të njësive guerile që vrisnin ata shqiptarë që s’pranonin të ishin komunistë. Dhe ata të vrarë shqiptarë janë trefishi i pushtuesve që u vranë gjatë luftës së dytë botërore në vendin tonë , ne nderojmë ata të rinj shqiptarë që u vranë për idealet e lirisë pamvarsisht se ishin me bindje komuniste, ashtu siç  nderojme luftëtaret antifashistë Abas Kupin, Mujo Ulqinakun dëshmorin e pare antifashit në europë, Hamit Matjanin, Hysni Lepenicën, Muharrem Bajraktarin e Gani Beg Kryeziun,  Safet Butkën, e Llan Destan Ndregjoni. Homazhe në varreza që pushteti diktatorial i pat vendosur, dhe në atë varrezë nuk ke asnje dëshmorë që është vrarë kundra fashizmit nazizmit vetem se ata nuk njiheshin dëshmorë nga regjimi që ndërtoi atë parcelë. Është ky kaos moral e shoqëror është kjo zbrazëti shpirtëror qe lejoi kaosin politik që kemi jetuar e jetojmë  për afër 33  vite tranzicion. Dhe është ky kaos politik që lejon sot daljen në skenë të partive politike në mbrotje të terrorit varfërisë , çnjerzore, që na imponuan satrapi aziatik shqiptar dhe këlyshtë  e tij. Me pompozitetet dhe delirin e diktatorit Hoxha mazhoranca aktuale përpara atyre që i quan veteran, dhe janë pjesmarrës direk në vrasjet e kundërshtarve të komunizmit në 29 nëndor, etikoi tradhëtar mijëra shqiptar që i vrau kjo datë. Po ju trashgimtarë të xhelatëve të 29 nëndorit, a jeni tradhëtar të  sistemit ku jemi që përbuzni shqiptarët që u vranë nga data 29 nëndorë,. Nënat motrat, djemtë kërkojnë eshtrat të ju bëjnë një varr dhe at mundësi nuk e kan se ju heshtni ndaj të drejtës njerzore të tyre. Juve, nuk ju dhimbsen as dëshmorët komunistë po mos të jetë data 29 nëndori i Enver Hoxhës.
Pesha e luftës së djeshme para degradimit moral ku kishin ra komunistët shqiptare dhe sot trashgimtarët e tyre nuk mund të njihet e të jetë pjesë e historisë kombëtare. Cila mendje normale , cila ndërgjegje njerzore , cila gojë që shqipton fjalën dashuni gjen sot guximin e marrzishëm dhe shtazarak me rikujtue tmerret e së kalueme komuniste, dhe me një far krenarie neveritse. Ata që rikujtojnë datat simbol të diktaturës ata janë turpi i kombit. Sot diktatori e ka një varr dhe shtëpinë të ngritur në këmbë. Lëreni të pushoi në gjumin e vdekjes pa ringjallje. Por , çfarë të themi për mijëra qytetarë të ekzekutuar në errsirat e burgjeve të natës pa hënë që sot akoma janë pa varr. Çfarë të themi mijëra familje me shtëpi të prishura dhe sot pa një vatër familjare ku të mblidhen sëbashku.

6000 familje presin eshtrat dhe një MUR  memorizimi të cilën kjo mazhorancë politike  sunduese hesht,  dhe nuk denjon ta japi. Pse kjo nostalgji këmgulse për diktaturën dhe mos denimin e një sistemi shkatrimtar të denuar nga e gjithë bota e qytetëruar ? Para një gjendje kaq dëshprurese që pasqyron nostalgjinë për terror, varfëri e izolim nga bota e jashtme, mijëra viktima shqiptare të dates 29 nëndor përsërisim , sëbashku me poetin:
“Na lini, në ëmbëlsi, jetën të rijetojmë.
Mos na tregoni përsëri qen që kafshojnë” (Nellie Saks) 29 nëndori i 1944 është data e vendosjes së diktaturës komuniste, dhe ska asnjë lidhje me çlirimin e vendit.

Fatkeqësishtë Shqipëria u pushtuan në 1939 nga fashizmi, në 1943 nga Nazizmi, dhe në 1944 nga diktatura komuniste.
Ne, çdo datë 29 nëndor do të kujtojmë krimet që solli kjo datë diktatoriale. Dhe do ti kujtojmë Ata, e do të reflektojmë mbi krimet komuniste që mos ti rivrasim përsëri.               Ne , të mbijetuarit e diktaturës komuniste përfaqësojmë Paqen, pushteti politikë urrejtjen dhe krimin  që fillon me 29 nëndor.
Paqja jonë do të fitoi mbi urrejtjen, dhe urrejtsit që krenohen me krimet. Paqja mbi urrejten do të jetë triumfatore e lirisë dhe dashurisë njerzore. Përbuzja dhe heshtja u përket kriminelëve dhe trashgimtarve të tyre. Kjo është e vërteta e “Çlirimit” 29 nëndor 1944!

Çdo datë që ka sjell diktaturë, nuk është çlirim por pushtim.

Ne, na përket nderimi si detyrim, për mos i rivrarë si data 29 nëndor  korifenjtë e pamvarsisë shqiptare! 

Besim NDREGJONI

Shaban Murati/

1-Telegram i nënkonsullit të Austro-Hungarisë në Durrës, Von Rudnay, dërguar Ministrisë së tij të Jashtme:

Durrës, 27 nëntor 1912, Nr.6501, Tel.nr.152

Natën mes 26 dhe 27 (1912), tre krerë (pari) më dorëzuan mua, një dokument, (Një për Shkëlqesinë tuaj dhe një për Qeverinë italiane), lidhur me shpalljen e suksesshme të DEKLARATËS SË PAVARËSISË.

2-Telegram i nënkonsullit të Austro-Hungarisë në Durrës, Von Rudnay, dërguar Ministrisë së tij të Jashtme:

Durrës, 27 nëntor 1912, Nr.6645, Nr.Tel.156

Flamuri kombëtar shqiptar u ngrit nën brohoritje. Mutesarrifi u shkarkua. Hamid bej Toptani, governator i përkohshëm. Mitropoliti zvarrit ta njohë “QEVERINË E PËRKOHSHME”. Paria e vendit u doli serbëve përpara, mbi lëvizjen e tyre mungojnë njoftimet. Ata janë nisur prej Krujës.

3- Telegrami i Proklamimit të Indipendencës shqiptare, nga Lef Nosi në librin e tij ”Dokumente historike”, 1924:

Nr.13300, Durrës,13 Vjeshta e tretë 1328-1912 7.30 ora e ditës.

Popullit të ndershëm të qytetevet: Elbasan, Berat, Janinë, Gjinokastër, Lushnje, Korçë, Starovë, Vlonë, Përmet. Ju apim lajmen e gëzushme, se me hirin e të Naltit Perëndië, ndashti shpallëm indipendencën, n’emën të kombësiës sonë të shenjtë e të gjithë Shqipniës.

4- Gazeta “Taraboshi” e Shkodrës, 22 janar 1914:

Ismail Kemal Vlora më 27 nëntor 1912 e ngriti flamurin kombëtar shqiptar në ndërtesën e Qeverisë së Përkohshme në Durrës.

5-Gazeta britanike “Daily Telegraph” 27.11. 1912:

Flamuri kombëtar shqiptar u ngrit në Durrës më 27 nëntor 1912 dhe ka një shqiponjë të zezë dykrerëshe ne një fushë me ngjyrë të kuqe.

6- Gazeta austriake “Wiener Bilder” datë 1.12.1912: Udhëheqësi shqiptar Ismail Kemal bej, në krye të një asambleje nga paria, në Durrës shpalli Deklaratën e Pavarësisë së Shqipërisë.

(Nga libri “”Historia e shtetit dhe së drejtës shqiptare” i historianit Prof.Dr.Eqrem M.Zenelaj, Prishtinë, 2016, fq.340-399)

7- “Deklarata e Shpalljes së Pavarësisë në Durrës në 26 Nëntor 1912 mban firmat e Ismail Qemalit dhe të djalit të tij, të përfaqësuesve të parisë së Durrësit dhe të përfaqësuesve të tre konfesioneve fetare”.

-(Prof.Dr. Eqrem M.Zenelaj, “Diplomacia e Ismail Kemal Be Vlorës”, Prishtinë, 2013, fq.325).

8- Për Shpalljen e Pavarësisë në Durrës njoftohen po atë ditë me telegram shumë qytete të Shqipërisë dhe teksti i telegramit është ky:

“Ju njoftojmë lajmin gazmor se me mirësinë e lartë hyjnore tani e Shpallëm Pavarësinë në emër të kombësisë sonë të shenjtë e në emër të të gjithë Shqipërisë.

Ju bëjmë të ditur se nga memorandumet që kemi hartuar, një kopje ja kemi paraqitur Konsullatës Austriake, tjetrën Konsullatës Frenge e të tretën kopje Konsullatës Austriake si zëvëndëse e Konsullatës së lartë të Italisë”. (“Qeveria e Përkohshme e Vlorës dhe veprimtaria e saj”. Botim i Drejtorisë së Përgjithshme të Arkivave Shtetërore të RPSSH, Tiranë, 1963, fq.28.)