Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

GJUHA DHE IDENTITETI KOMBËTAR SHQIPTAR NË SPANJË

by

Flora Andona Sallabanda, mësuese e gjuhës shqipe në Madrid, Spanjë, rrëfen ekskluzivisht për gazetën “DIELLI”, Organ i Federatës Panshqiptare të Amerikës VATRA, New York, ruajtjen e identitetit, gjuhës, kulturës dhe traditës shqiptare në Spanjë nëpërmjet mësimit të gjuhës shqipe. Me Flora Andona Sallabandën bisedoi gazetari i “Diellit” Sokol PAJA. 

NGA SHQIPËRIA NË SPANJË

Unë u largova nga Shqipëria në mars të vitit 1997. Siç dihet, në atë periudhë situata u bë kaq e vështirë sa në Tiranë, ku unë jetoja, u vendos shtetrrethimi. Në atë periudhë bashkëshorti im kishte nënshtetësinë spanjolle meqenëse nëna e tij ishte me origjinë nga Spanja. Si pasojë e atyre rrethanave të krijuara, Qeveria spanjolle ju bëri thirrje të gjithë qytetarëve me nënshtetësi spanjolle që të linin Shqipërinë e të shkonin në Spanjë. Jo vetëm kaq, por nëpërmjet Ambasadës së Mbretërisë së Spanjës në Romë, u organizua dhe u bë i mundur largimi ynë. Duke qenë se bashkëshorti im kishte familje në Spanjë, duke filluar nga vitet 90 të shekullit të kaluar, ne vajtëm disa herë atje për të njojtur familjen e tij. Në këtë mënyrë ne patëm mundësi të njohim diçka nga jeta në atë vend. Natyrisht, të shkosh për vizitë në një vend tjetër dhe të jetosh atje, janë dy gjëra të ndryshme. 

SHOQATA “PETRO NINI LUARASI GJUHA DHE KULTURA SHQIPTARE NË SPANJË”.

Me kalimin e viteve dhe për faktin se unë në Shqipëri punova si mësuese, më lindi dhe po më piqej ideja që të bëja diçka në mënyrë që fëmijët e qytetarëve spanjollë me origjinë shqiptare që kanë lindur këtu, të kenë mundësi të mësojnë gjuhën shqipe dhe të njihen me kulturën shqiptare. Për të materializuar këtë ide dhe në mënyrë që të shërbente si bazë për çfarë mendoja për të ardhmen, krijova Shoqatën “Petro Nini Luarasi Gjuha dhe Kultura shqiptare në Spanjë”. Si hap i parë dhe brënda aktiviteteve që do të zhvillonte Shoqata, me ndihmën e pakursyer të ambasadorit të Shqipërisë këtu, Zotit Gazmend Barbullushi, në Nëntor të vitit 2019 hapëm shkollën e parë shqipe në Spanjë. Nga ana tjetër, me përkrahjen e Ministrisë së Diasporës, Qëndra e Botimeve për Diasporën na  mundësoi  dërgimin e materialeve shkollore të nevojshme për këtë fazë.

MËSIMI I GJUHËS SHQIPE NË SPANJË

Proçesi mësimor është i ndërtuar mbi dy themele kryesore, mësimi i gjuhës shqipe duke përdorur si material bazë Abetaren dhe njohja e kulturës shqiptare nëpërmjet mësimit të vjershave dhe këngëve në shqip. Duke përdorur Abetaren, jemi përpjekur t´ju mësojmë fëmijëve jo vetëm se si shqiptohen gërmat në gjuhën shqipe por edhe fjalë të thjeshta të krijuara me ato gërmat të cilat ata mësojnë. Jemi përpjekur, gjithashtu, që ata të përpiqen të krijojnë fjali të thjeshta me fjalët e mësuara. Në kuadrin e kulturës shqiptare, në darkën e organizuar me rastin e festave të fundit të Vitit 2019, fëmijët kënduan këngë për Vitin e Ri dhe vallëzuan valle shqiptare. Këtë vit me rastin e 8 Marsit, ditës së mësuesit, organizuam një festë në selinë e shkollës. Fëmijët ishin protagonistët kryesorë të kësaj feste. Po kështu këtë vit, me rastin e ditës së Flamurit, u mblodhëm, përveç të tjerëve, me fëmijët e shkollës dhe kaluam një paradite të gëzueshme në parkun kryesor të Madridit. Situata e krijuar si pasojë e COVID-19, na detyroi që përkohësisht ta kemi të mbylluar dhe presim që autoritetet spanjolle të na lejojnë të vazhdojmë normalisht atë që nisëm në Nëntor të vitit të kaluar. 

SHQIPTARËT NË SPANJË

Hapja e shkollës u prit me entuziazëm nga prindërit e fëmijëve të lindur në Spanjë, të cilët me kënaqësi dhe dedikim filluan ti sillnin në shkollë. Përveç kësaj prindërit janë pjesëmarrës aktivë si në aktivitetet e lidhura me mësim dhënien ashtu dhe në ato që kanë të bëjnë me kulturën shqiptare. Grupmoshat e regjistruara janë nga 4 deri në 13 vjeç. Shoqëria spanjolle reagoi pozitivisht ndaj kësaj nisme. Në këtë kuadër autoritetet zyrtare të Njësisë Bashkiake Tetuán, na ofruan gratis një ambjent në qendrën e tyre kulturore. Shumë nga miqtë tanë spanjollë kanë dëshirë të mësojnë gjuhën shqipe, pavarësisht se e kanë të vështirë ta shqiptojnë atë, si dhe të njohin historinë dhe kulturën shqiptare. Roli dhe pesha në Spanjë e shqiptarëve është mjaft e vogël për faktin se komuniteti shqiptar, sipas të dhënave zyrtare, përbëhet nga më shumë se 3000 persona.

NJË VLERËSIM PËR SHQIPTARËT E AMERIKËS

Duke u bazuar në ato që unë di, Diaspora shqiptare ne SHBA është shembull për nivelin e organizimit dhe përkrahjes që ju ofron shqiptarëve. Shkollat për të mësuar shqip dhe aktivitetet e ndryshme që organizon përbëjnë garancinë e nevojshme për të mbajtur gjallë gjuhën dhe kulturën shqiptare. Po ashtu, për fëmijët e lindur atje, shërbejnë për tju kujtuar se rrënjët e familjeve të tyre ndodhen në Shqipëri.

EUROPA TË HETOJË DHE DËNOJË KRIMET SERBE NË KOSOVË…

by

LUFTA E UÇK E DREJTË DHE E PASTËR/

Enver Hajdari, kryetar i degës së Organizatës së Veteranëve të Luftës së UÇK në Drenas, në një rrëfim ekskluziv dhënë gazetarit Sokol Paja, për gazetën “DIELLI”, Organ i Federatës Panshqiptare të Amerikës VATRA, New York, deklaron se: Hashim Thaçi, Kadri Veseli, Jakup Krasniqi, Rexhep Selimi, Hysni Ngucati, Nasim Haradinaj e Salih Mustafa dhe çdo pjesëtar i UÇK-së do të jenë fitimtarë ashtu siç ishin në luftë. Sipas Enver Hajdarit, akuzat e Prokurorisë janë bazuar mbi dëshmi të rreme të sponsorizuara nga lobi sllav. Europa sipas Hajdarit duhet të hetojë si fillim krimet e tmerrshme të serbëve në Kosovë. 

ARRESTIMET SKANDALOZT TË KRERËVE TË SHTETIT TË KOSOVËS DHE TË LUFTËS 

Arrestimet e krerëve të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës nga Prokuria Speciale, kanë qenë të pa pranueshme dhe skandaloze. Kjo që po ndodh, është e papranueshme, kjo është edhe një tentim  për të barazuar kriminelin dhe Çlirimtarin. Ne si çdo popull luftuam për liri, prandaj aktakuzat e tilla, janë të pa drejta, janë thjeshtë politike, akuza të pa baza, janë akuza të dirigjuara nga Beogradi e fatkeqësisht të zbatuara nga disa gjyqtarë e prokuror ndërkombëtar. Këto arrestime nga kjo e ashtuquajtur “prokurori” sepse si të tillë nuk e njohim ne dhe nuk do e njohim asnjëherë, sepse ne e konsiderojmë që gjykata speciale është një etnike dhe nuk ka qëllim tjetër vetëm të barazojë kriminelin me Çlirimtarin. Ushtria Çlirimtare ka dalë nga gjiri i popullit për ta mbrojtur popullatën e pafajshme, për ne lufta si e tillë na  është imponuar, sepse nuk kemi pasur deshirën për të luftuar sepse njerëzit normal nuk i duan luftrat por paqen e zhvillimin. Serbia e ka dëshmuar edhe në të kaluaren se ajo është shtet i cili ka nxitur luftra dhe njëherazi e ka përdorur makinerinë shtetërore për të vrarë gra, fëmijë e pleq dhe për të debuar qytetarët dhe kryer masakra çnjerëzore si në Kosovë.  Prandaj me bindje të plotë deklaroj se UÇK-ja nuk ka bërë krime, sepse kjo nuk ka ekzistuar në kauzën dhe udhëheqjën e UÇK-së, ideja për të kryer krime, misioni i jonë si pjestarë të UÇK-së ka qenë çlirimi i Kosovës. Dhe ne kemi qenë kundër pushtimit, ne kemi zhvilluar luftë kundër makinerisë pushtuese çetnike serbe, dhe ballafaqimi i jonë ka qene me armikun gjakatar serb. Asnjë, ama asnjë civil të pambrojtur serb ose cili do qoftë ai, UÇK-ja nuk ka ushtruar as dhunë ose presione, ballafaqimi ynë ka qenë në front të luftës. 

EUROPA, NJË PADREJTËSI NË DËM TË SHQIPTARËVE TË KOSOVËS

Evropa, dhe kushdo që ka ushtruar presion mbi Kosovën për themelimin e gjykatës speciale, ka berë një padrejtësi të madhe. Evropa padrejtësi ndaj Kosovës ka berë edhe në të kaluarën, mirëpo kjo e fundit është e pafalshme dhe e pa drejtë. Sepse, gjatë luftës Ushtria Çlirimtare e Kosovës i kishte aleatë të Çlirimit edhe ShBA-të, NATO-në dhe një pjesë të Evropës, por si duket Kosova, do ballafaqohet ende me padrejtësi për ti kënaqur orekset e Rusisë dhe Serbisë. Arrestimet dhe akuzat i shoh si një padrejtësi që po i bëhët Kosovës. Sepse që nga çlirimi i Kosovës përgjegjësinë për gjyqësinë në Kosovë e kanë pasur evropianet me misionet e tyre në Kosovë, Unmiku, Eulexi e shumë misione ndërkombëtare.

AKUZAT NDAJ UÇK ME DOSJE FALSE DHE GËNJESHTRA TË NDYRA

Akuzat janë krejtësisht të paqëndrueshme dhe ta pa baza, akuza të fabrikuara nga Beogradi, dhe një tentativë për barazimin e çlirimtarit me agresorin. Agresori në Kosovë ka qenë serbia, ajo ka kryer masakra në Kosovë, ajo ka dhunuar gra në Kosovë, ajo ka dëbuar shqiptarë, ajo ka vrarë fëmijë, gra e pleq. Por, me bindje të plotë e them se pjestarët e UÇK-së dhe krerët e saj, do të kthehën faqebardhe dhe do të dalin fitimtarë nga kjo betejë politike. Besoj që ju e dini se kjo gjykatë është themeluar në bazë të një raporti të sponzorizuar nga Beogradi, tashmë ekzistojnë edhe dëshmi për këtë gjë, raporti i përpiluar nga Dick Marty është komplet i sponzorizuar nga Beogradi me dosje false. Kur e lexojmë aktakuzën sot që i’u është ngritur udhëheqjës së UÇK-së, aty as nje pikë nuk është përmendur ai raport sepse është totalishtë i pa vërtetë, por, edhe këto akuza do të hidhën poshtë, sepse janë të fabrikuara dhe të pa qëndrueshme.

BARAZIMI I AGRESORIT ME VIKTIMËN, NJË TURP I MADH

Turpi më i madh i botës është që të tentohet të kemi barazim të agresorit me viktimën, një gjë është e sigurtë se ushtarët e UÇK-se, në sytë dhe vedijën e popullit janë çlirimtarë, po ashtu edhe në sytë e aleatëve tanë kemi qenë dhe do mbesim çlirimtarë.  Tentimi për barazim në mes një agresori dhunuesi me viktimën nuk do mund të arrihet sepse shokët tanë do ia bëjnë të qartë gjithë botës së janë çlirimtarë dhe do dalin të pafajshëm. Beogradi dhe Rusia, vetëm një qëllim e kanë pasur që të ketë balanca në mes agresorit dhe viktimës, mirëpo kjo nuk do arrihet asnjëherë sepse ende i kemi deshmitë e freskta të masakrave që i ka shkatuar pushteti kriminal sllavë.

SITUATA NË KOSOVË E PAQËNDRUESHME  

Situata në Kosovë është jo fortë e kënaqshme dhe e paqëndrueshme sepse mungojnë udhëheqësit e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës dhe mungojnë udhëheqësit shtetërorë. Kjo situatë nuk është aspak e qëndrueshme. Që nga tentimi për themelimin e gjykatës speciale ka pasur kundërshtime, kundërshtimi më i madh ka ardhur nga organizatat e luftës, për këtë jam në ngjarje me gjitha përjekjet që janë bërë pasi jam kryetar i degës së OVL-së në Drenas dhe anëtar i kryesisë qendrore të OVL-së, e kemi kundërshtuar me gjitha mjetet të cilat i kemi pasur në dispozicion, kemi qenë atëhere kundër dhe do vazhdojmë të jemi kundër dhe mos ta njohim këtë gjykatë. Gjykata dhe Prokuroria janë një etnike, kemi të bëjmë vetëm me hetimet e krimeve të supozuara nga UÇK-ja, është shumë e pa drejtë, ne jemi për hetime të çdo krimi, por krimet kanë ndodhur nga regjimi i Sllobodan Millosheviqit, kriminelit të ballkanit. 

PROTESTA, PETICIONE, ORGANIZIME MBARËPOPULLORE KUNDËR GJYKATËS SPECIALE

Ne jemi koordinuaar se bashku si OVL e UÇK-së, po ashtu kemi organizuar një protestë me datën 9 korrik 2020 në çdo komunë nga 99 veta, ku kjo ka pas simbolikën e saj, po ashtu kemi zhvilluar biseda me deputet e kësaj legjislature për të dërguar këtë gjykatë për interpretim kushtetues, sepse konsiderojmë se i ka skaduar mandati. Gjithashtu kemi mbledhur nënshkrime e peticione kundër kësaj gjykate, janë derguar në kuvend. Po ashtu më 25 janar 2011 nga delegacioni i organizatave të dala nga lufta e UÇK-së, sekretarit të përgjithshëm të Asamblesë Parlamentare të Këshillit të Evropës, i është dorëzuar peticioni me mbi 230 mijë nënshkrime kundër raportit të Dick Marty. Mirëpo ne duke pasur parasyesh rrethanat aktuale që gjendet bota dhe Kosova, në këtë kohë pandemie me virusin COVID-19, ende nuk kemi organizuar ndonjë protestë gjithëpopullore, po presim që kjo të kaloj, dhe nuk përjashtojme një opsion të protestës si shenjë revolte lidhur me këto arrestime e gjykime. Por, dijeni një gjë se : Hashim Thaçi, Kadri Veseli, Jakup Krasniqi, Rexhep Selimi, Hysni Ngucati Nasim Haradinaj e Salih Mustafa dhe çdo pjestarë i UÇK-së do të jeni fitimtar ashtu siç ishit në luftë. 

EULOGY FOR MY FATHER SULEJMAN GASHI

by

 by Drilon Gashi/

Translated by Rafaela Prifti/

“Reporting for Radio Television of Kosova, Sulejman Gashi, New York” – this was how my father signed off his live reporting for RTK news broadcast. In the 1990s a particular kind of audience sitting in coffee shops and living rooms around the country followed his reporting with intense anticipation. The mounting escalation of Serbia’s repressive regime gave cause to people’s fears for their future. An information vacuum prevailed in the country following the extreme measures of the Serbian regime to shut down the Prishtina Radio Television and the only daily newspaper in the Albanian language Rilindja. The shutdowns meant thousands of layoffs for the employees including my father, who were left without any employment options. Shortly after my dad migrated to the United States, in New York. Here he pursued his vocation by providing news coverage for Albanians for more than two decades.

As a TV correspondent of New York and Washington, my father’s voice carried the promise of hope for Kosova and the Albanian diaspora in America. It was the hope for better days for Kosova, the promise that America will stand by the struggles of our homeland and the dream of a better future for Albanians.

My father reported for Kosova’s National Broadcaster  RTK for 25 years. He was a guest reporter on the Kosova program of Radio Zagreb, Radio Tirana and the satellite channel of RTK, and a contributor for the newspaper Rilindja (Bujku). He co-founded the daily Albanian-American newspaper Illyria with Isuf Hajrizi and Harry Bajraktari to draw the attention of American politicians and powerful institutions to the plight of Albanians particularly in Kosova. The mission of the news outlet was to support the independence of Kosova and democratization of Albania. He was an accredited journalist with the United Nations.

Starting in 1993, Sulejman provided translation services, guidance and accompaniment to a multitude of delegations and visitors including state dignitaries, government officials and professionals from Kosova, Albania and other parts of the Balkans at the behest of the State Department. He was assigned to translate for President Bill Clinton, Secretary Madeleine Albright, Secretary Hillary Clinton and many state officials from the US and around the globe. He was team leader with the Public Information Office of the United Nations Mission in Kosovo (UNMIK) while serving as advisor to the Special Representative of the UN Secretary General, Bernard Kushner.

He did all this so that Kosova would be free and Serbia would put an end to the persecutions, killings and systemic expulsions of Albanians living in an independent country.

Dad used to say: “Filing a story, a report or segment that carried some hope for Kosova’s future, would brighten up my day.” And so the condolences that we have received for his passing have weighed heavy on our hearts but they also have reinforced our sense of pride on account of the life and legacy of Sulejman Gashi. We are proud of his character, professionalism, dedication, and patriotism. Most of all, we, as a family are proud of him as a husband, a son, father, brother.

His love for our mother was deep, sincere and unwavering. He respected and adored her. At times he showed his fondness with humor. Above all, he was aware that being in love with Tone, the catholic girl from Cabiq, whom he met in high school, was the most precious gift in life. He was fortunate that he was loved back by our mother intensely and boundlessly thus setting up an extraordinary example for us, their children and all who have seen their dedication to one another.

He loved his four children Saranda, Drilon, Janina and Egzon infinitely. In return, he expected our love and respect. He was loving and caring as well as strict with us. He encouraged us to be achievers in America. Our father gave us guidance in areas of academic knowledge and counsel in terms of being successful and compassionate. He was a constant mentor who taught us by example how to love Kosova and Albanians.

To me, he was more than a father. He was my idol, my best friend and no one will take his place ever.

He was very close to his parents, Elfije and Sherif. He looked after them with deep devotion, love and respect. He honored his parents as well as his birthplace Kijeva, where he invested to have the family home rebuilt after it was damaged from the war. Grandma Elfije was frequently heard singing a folk tune: “Mother has no other son like the one named Sulejman.” The Serbian paramilitary troops and regime had plundered the homes of Albanians in Kosova. As my father put it: “above the charred rooftops of Kosova, I could see the red-and-black flag flying free at last.”

My father is one of five sons of Sherif and Elfije: Sulejman, Selajdin, Abraham, Arben and Ardian. He used to say to his siblings: “There were five Frasheri brothers. Each a patriot and activist in their own right.” Indeed each of the Gashis strived to be upstanding men and walk in the footsteps of their beloved “Sule”.

His homeland of Kijeva and family name of Tahirhasan were a source of enormous pride for him exemplified in highly regarded men like Ramadan Shabani and Kajtaz Ramadani. The household of Ramadan Shabani were renowned for the elders who settled many blood feuds among the families for over a century.

Today we say farewell to Sulejman Gashi aka Sulejman Sherifi who will be also remembered as one of the great men of Kosova and the Albanian nation. My father was affectionate with all family members, relatives, friends, colleagues and his admirers. He kept in touch and wrote back to everyone in a personal way giving support and advice if asked. He enjoyed their successes and even poked fun at the right time. He showed empathy and was there for them in hard times.

I would like to address one special connection that he had. He loved America as one loves their best friend. To my father, America is the best friend of Kosova and Albanians. He made it his life’s work to solidify the special bond of America, Kosova and Albania.

My dad was passionate about life, culture, history, multiculturalism and realism of the United States. Through the State Department work and through family and personal trips, he had traveled to all the states save five, where he had seen the big cities as well as the countryside, the national parks and museums all across the nation. Some of his favorite places were New York, Washington, San Diego and Seattle. He had a soft spot for the country music and was delighted to walk in a pair of cowboys boots. He was by all possible accounts an Albanian-American. He was equally proud of his birthplace and his adopted country of the United States. He was immensely appreciative of Fan Noli and Faik Konica. His own lifework places him at the highest level of Albanian-American achievements.

This ceremony has brought together government officials, religious representatives of different faiths, and the media to honor the life and work of Sulejman Gashi which carry special significance. Let my father’s example inspire people who hold similar political views to challenge each other in search of progressive solutions, and move groups of opposite convictions to join forces in service of a common cause for the good of the people. Let his example allow believers of different faiths to engage in mutual understanding as neighbors, friends or family and put the nation above religion. Let us be uplifted by the promise of hope that my father conveyed and that will stay with his memory. Hope that Kosova and Albanians will move forward toward real progress, that Kosova and Albanians, united in their pledge to their country, will triumph over many challenges and rivals. And hope that America will back Kosova and Albanians as a manifestation of a lasting and enduring friendship.

I speak for the whole family when I say without exaggeration and full awareness that to us, the son, brother, husband and father, Sulejman Gashi was a masterpiece. An avant garde and tireless promoter of the ideals of our people, a valiant patriot, a professional and a wiseman, respected and respectful, a contemporary example for all, a beloved and devoted family man.

He truly was the embodiment of the motto that his family’s elderly Man Hasani of Caralluka lived by.

When asked why the seniority of the elderly post was bestowed upon the TahirHassan family, the old man answered: “Because there never was a dark stain in that household, because they never got mixed up with other’s men’s affairs, because not only did they memorize the rules of conduct (Kanun) but they also lived by them, they were fair in their judgment and never played favorites with the powerful or the wealthy or even their friends, they never engaged in bribery, their youth respected the elderly, they never said “ME” but “WE” – they always appreciated the councill of the fellow men (oda) and they never meddled with disputes that had been settled by the predecessors. “

Dearest dad, we are heartbroken that we have to bid farewell here in the free land of Kosova that you loved without measure and whose freedom brought you immense joy.

Here I am signing off one last time as my dad used to do at the end of his reporting, for Radio Television of Kosova, our family’s hero and the nation’s voice of hope, Sulejman Gashi! Farewell our most beloved!

KOSOVA NDERON KUJTIMIN 13 MIJE VIKTIMAT TE KRIMIT GJENOCIDAL SERB

by

NGA DR. VJOSA OSMANI/ *Sot, në Ditën ndërkombëtare të përkujtimit dhe nderimit të viktimave të krimeve të gjenocidit, si dhe parandalimit të këtij krimi, jemi këtu për ta ngritur zërin edhe një herë për krimin gjenocidal të kryer nga regjimi serb i Millosheviqit, i verbuar nga ideologjia nacionaliste dhe i shtyrë nga hegjemonia për të shfarosur popuj, zaptuar territore e deportuar banorët e tyre.

Jemi mbledhur, pra, për ta ridëshmuar plagën tonë të pambyllur, për vrasjen e mbi 13.000 njerëzve tanë, shumica prej të cilëve civilë, gra, pleq e fëmijë, mbi 1.600 nga të cilët ende mbajnë statusin e “personave të pagjetur”. Por, ata nuk janë thjesht të pagjetur. Ata janë “të pagjetur të fshehur” nga pushteti pasardhës i regjimit që kreu gjenocid mbi ta. Bazuar edhe në Konventën mbi gjenocidin, por edhe në vendimet e gjykatave ndërkombëtare kundër krimeve, këta persona nuk janë thjesht |të pagjetur”, ata janë “të zhdukur me dhunë”, të cilët po mbahen edhe sot të zhdukur me dhunë, madje duke bërë thirrje që të mos zbulohen kurrë. Ky është krimi i vazhdueshëm serb mbi viktimat, mbi të zhdukurit me dhunë, për të cilët ne kërkojmë drejtësi. Sepse, dhuna mbi viktimat e gjenocidit serb është sistematike, nga vrasja e tyre në fshehjen e tyre e në thirrjen e regjimit të sotëm serb për mosdhënie të informative për ta. E, “praktika sistematike e zhdukjes me dhunë” është krim kundër njerëzimit”. Serbia duhet ta pranojë peshën historike të gjenocidit ndaj shqiptarëve. Ajo duhet të detyrohet që të japë informata për dhunën sistematike ndaj viktimave. Ajo duhet t’u përgjigjet thirrjeve për ofrim të informatave mbi krimet e kryera mbi viktimat dje dhe mbi ta e mbi familjet sot. Familjet tona nuk duhet të jetojnë në pasiguri, ata kanë të drejtë të garantuar ndërkombëtarisht që të dinë të vërtetën për viktimat e gjenocidit serb, bota mbarë ka të drejtë dhe detyrim të dijë për dhunën sistematike, të djeshme dhe të sotme, të kryer nga një mendësi e pandryshuar regjimi në Serbi. Fshehja e mëtejme e informatave për ta është vazhdim i krimit sistematik shtetëror, të cilin Serbia vazhdon ta kryejë mbi viktimat e gjenocidit për të cilin unë nuk mund të hesht, loti i këtyre nënave nuk mund të heshtë, historia jonë e së djeshmes nuk mund të heshtë. Zëri i vrarë i viktimave të këtij gjenocidi nuk mund të heshtë. Të gjithë këta zëra kërkojnë zërin tonë! Prandaj, asnjëri nga ne nuk mund të heshtë. Të heshtim mundemi vetëm kur përkulemi për të nderuar secilën nga këto viktima me ndjenjën më të thellë të dhembshurisë dhe ia kujtojmë vetes tmerrin e përjetuar. Atëherë heshtja kumbon. Ju ftoj për një minutë heshtje e nëpërmjet heshtjes të ngremë zërin e tyre.

Të dashura familje!

Të dashur qytetarë!

Ne jemi këtu sot për të dëshmuar për zërin e pamundur të viktimave të gjenocidit serb, të kryer më 1999, i cili po mbytet secilën ditë, sado që në trajtë tjetër, me sjelljen e drejtuesve të shtetit serb; ne jemi këtu për të dëshmuar se plaga e trishtë e familjeve të të vrarëve nga krimi gjenocidal, plaga e pambyllur e këtyre familjeve të nderuara që kanë ardhë sot në log të kuvendit për ta dëshmuar dhimbjen tonë të përbashkët, por edhe e shumë familjeve të tjera, vazhdon të peshojë në ndërgjegjen tonë përderisa nuk do të ketë njohje ndërkombëtare të këtij gjenocidi. 

Jemi këtu për të dëshmuar se krimi i kryer nuk mund të fshehët dhe se fshehja e krimit është krim i ri, po aq i tmerrshëm sa ai i pari; për t’i dëshmuar vetes e botës se rrëfimi mbi gjenocidin është i domosdoshëm, sepse ai dëshmon të kaluarën tonë. Ikja nga të rrëfyerit për përjetimin është mohim i ekzistimit të tij. 

E, ne duam të dëshmojmë sepse nuk duam të harrojmë. Ne duam të dëshmojmë sepse i duam 1.600 të pagjeturit tanë, të cilët regjimi i sotëm në Beograd i fsheh ende, janë historia e trishtë e këtij vendi, të cilën ne do ta themi pa frikë çdo ditë, derisa dhembja e këtyre nënave, baballarëve, motrave e vëllezërve, bijave e bijve jetimë të mos njihet dhe drejtësia për ta të mos vijë.

Historia nuk do të na falë nëse ne provojmë të hapim një kapitull të ri libri, pa e lexuar e rilexuar me kujdes kapitullin e së djeshmes dhe të së sotmes. Ajo nuk do të na falë nëse nuk do të njihet tragjedia e vendit tonë, nëse gjenocidi i kryer nga shteti serb nuk do të emërtohet me emrin e vërtetë, me përmasën e vërtetë, dhe nëse nuk do të ketë drejtësi vendore e ndërkombëtare për viktimat. Historia nuk do të na falë nëse ne nuk do t’u japim zë mbi një mijë zërave të vrarë të fëmijëve tanë, shumë prej të cilëve vetëm foshnje disajavëshe ose disamuajshe. Emrat e tyre qëndrojnë në themelet e pavarësisë sonë, por dhembja për ta do të shtohet për aq kohë sa Serbia nuk do ta pranojë fajin historik për gjenocidin e kryer. E dhimbja është në veçanti shumëfish më e madhe për fëmijët e pagjetur, që janë në mesin e mbi 1600 bashkëqytetarëve tanë që akoma janë të zhdukur me dhunë e të fshehur nga Serbia. 

Të dashur qytetarë!

Këtë vit ne e festuam ditëlindjen e 12-të të Republikës. Por, ndërsa po e kujtonim përvjetorin e lindjes dhe po krenoheshim me rritën e saj, ora e këtyre mbi 1.100 fëmijëve të vrarë trokiste në ndërgjegjen tonë. Ajo troket çdo çast me peshën e rëndë të saj. Distanca mes moshës së tyre kur u vranë e moshës së republikës po rritet, siç po rritet edhe zbrazëtia që kanë lënë ata në familjet e tyre dhe në gjithë vendin. Fytyrat e tyre janë thirrje e përhershme për ne. Fytyrat e tyre janë thirrje e përhershme për drejtësi. Ata do të na rrinë përballë e do të na flasin çdo ditë. Së bashku me plagën e mbetur hapur. Ndonjëri prej tyre sot do të mund të ishte deputet, do të mund të ishte përfaqësues i popullit në Kuvend, ta kishte zërin e vet.

Të nderuar deputetë!

Pavarësia e Kosovës e ka vulosur fatin dhe lirinë e popujve në Ballkan. Ajo na ka çliruar ne nga një regjim gjenocidal, por ka gjasë t’i shpëtojë edhe serbët, nëse e kuptojnë peshën historike të hegjemonisë së tyre.

Prandaj, sot e këtu, sikur kurdoherë, do të flas me zërin që ma jep fati i trishtë yni dhe do të kërkoj fort që historia e dhimbshme e Kosovës, si e gjithë historia jonë kombëtare, të mbahet në mend e të rikujtohet. Sepse, duke e rikujtuar atë, ne bëhemi më të urtë e më të drejtë në vendimet tona. 

Ne jemi të vendosur që të dialogojmë vetëm për njohjen e ndërsjellë, vetëm duke respektuar integritetin territorial dhe sovranitetin e shtetit, duke e njohur dhe pranuar paprekshmërinë e territorit, rregullimin kushtetues dhe  nivelin e organizimit politik. Mbi të gjitha, duke kërkuar me ngulm që Serbia ta pranojë peshën e fajit historik. A është Serbia e gatshme? Jo. Asnjë nga liderët serb nuk ishte I gatshëm të bëjë atë që bëri ish kancelari gjerman Ëilly Brandt para 50 vitesh, të kërkojë falje e të përkulet pra para viktimave që i shkaktoi ai regjim, të bëjë atë që bënë një qenie njerëzore, kur dhimbja nuk mund të përshkruhet me fjalë. Por jo, sot Presidenti serb vazhdon të glorifikojë Millosheviqin përderisa nuk ka vendosur as një lule, e lëre më një pllake përkujtimore tek varrezat masive në Batajnicë e gjetiu në Serbi; sot kryetari I kuvendit serb kërkon nga serbët mos të tregojnë vendndodhjen e varrezave masive me shqiptarë dhe i kërcënon ata; sot kryeministrja serbe, i quan njerëz të zbritur nga mali ndërkaq Kosovën e krahason me Nagorno Karabakh. Kosova vazhdon të qëndrojë në preambulën e kushtetutës së Serbisë, duke e provuar sot gjenocidin e hartave, siç e bënin gjenocidin e armëve dje, duke promovuar gjuhën e urrejtjes, si paraprijëse të të gjitha gjenocideve, siç bënin në fillim të shekullit XX e sidomos në fund të tij. Ky është pengu i cili e mban të varur dialogun. Pra, mospranimi i fajit nga Serbia, mbajtja peng e mbi 1600 qytetarëve tanë si të zhdukur me dhunë e mbi të gjitha mungesa e drejtësisë për të gjitha viktimat e gjenocidit serb. Por, ne nuk do të reshtim së punuari që paqja të mbretërojë në hapësirat në të cilat jetojmë, sepse ky është interesi ynë strategjik. E paqja, është e mundur vetëm atëherë kur thuhet dhe pranohet e vërteta. E vërteta e vetme, e cila nuk mund të ndryshojë e as të përmbyset, sepse ka ndodhur para syve të të gjithë botës, është se Serbia kreu gjenocid, kurse ne ishim viktima të këtij gjenocidi.

Ju falënderoj!

*Fjalimi i kryetares së Kuvendit të Kosovës, dr. Vjosa Osmani, në seancën e veçantë për nderimin e viktimave të krimit të gjenocidit

Refleksion Dhjetori- “ Lideri nuk lind…Bëhet “

by

Shkruan:Marjana BULKU/

Refleksion dhjetori mbi botimin e veprës “ Lideri nuk lind …bëhet “ me autore Dr . Iris Halilin 

Është 8 dhjetor 2020 . Një datë që tri breza(ne, prindërit tanë dhe fëmijët tanë)e njohin mirë sepse ia kanë numëruar me ankth orët e zhurmshme të atyre ditënetëve  dimërore që viteve 90-të që ndollën pranverën e një shprese plot ëndrra lirie duke u bërë protagonistë të saj.

Në kutinë time postare gjej librin “ Lideri nuk lind …bëhet” nga Iris Halili, mike dhe bashkëkohëse e viteve studentore në Fakultetin Histori -Filologji,  Tiranë. E marr ta shfletoj rrëmbimthi edhe pse shumë nga çështjet e botuara aty Irisi i ka publikuar në shtypin e përditshëm , nuk mungojnë referenca , citime dhe gjykime të thelluara mbi teoritë e lidershipit.

Prekem thellësisht në shpirt kur lexoj se këtë botim ajo ua kushton prindërve të saj, mbase edhe të mijve e ndofta të të gjithëve ne që ëndërruam atyre netëve të gjata studentore dhjetori për lirinë e shumëpritur e aq shumë të munguar.

Tashmë Irisi jeton në SHBA, unë po ashtu, shumë nga ne u larguam nga atdheu “sepse na vdiq shpresa” -siç shprehet ajo  , , e fjala na mbeti në gojë… e pathênë por gjithmonë në mendje . 

Kështu m’u duk se erdhi ky libër ;në këtë natë plot me kujtime të ftohta dhjetori e me ideale të pastra , e shëmbëllime ëndrrash e vrullesh rinore. 

Teksa e shfletoj ndjej se nga Irisi ish -studente dhjetori ka mbetur po ajo energji , mprehtësi gjykimi dhe thellësi mendimi që vozit lirshëm sa në letërsi po aq edhe në mitogji ku dukshëm bie në sy depërtimi nëpër informacionet e pafundme filozofike e kërkimore që vijnë në mënyre konçize dhe plot përvoja jetësore si dhe ajo prej pune ,duke krijuar kështu një komunikim të artikuluar thjesht , bukur ,saktë.

E lexoj dhe pohoj pareshtur dhe filloj të besoj se teoria mund të shdërrohet  lehtësisht në praktikë nëse “ rruga drejt lidershipit kalon nëpërmjet edukimit, vetëshërbimit ndaj shpirtit mendjes dhe trupit “- siç shprehet ajo.

Më tej shikoj profilin e Irisit petagoge, me mendimin që sulmon me gjykim , me frazën e shkathët e të zhdërvjellët që i referohet mendjeve që udhëhoqën botën me mendim dhe veprim ( Gandi ,Mandela,nënë Tereza) me arsyetimin që kultivon maturinë , logjikën saktësinë.

Nuk ke se si të mos i kthehesh dy herë në lexim konceptit të Lidershipit toksik ku ajo rendit :

1.Liderët e paaftë

2.Liderët e ngurtë dhe jofleksibël

3. Liderët  e papërmbajtur

4.Liderët e pashpirt,pa emtati, pa ndjenja

5.Liderët e korruptuar

6.Liderët izolacionalistë

7. Liderët diktatorë 

Mjafton ky narracion tiparesh që të qartëson edhe pamjen e shoqërive ku jetojnë e veprojnë këto lloj liderash të pranishëm në skenën politike shqiptare dhe jo vetëm, çka është e ngulitur në mënyrë postulare në fjalët e Kasit tek ” Jul Cezari”; -“ Dështimi i dashur Brut qëndron te vetja jonë .

Ky moment dhe shumë të tjera analoge e sjellin Iris Halilin në rrafshin e analistes që politikën dhe shoqërinë me të gjitha tiparet kulturore e historike din ti verë në një rrafsh studimor duke e bërë veprën mjaft të dobishme për studentët, gazetarët dhe politikanët , për të gjithë dhe për çdo moshë që të dijë e të mundë  ta dallojë liderin .

Rasti i Shqipërisë nuk solli vetëm diktaturën e egër hoxhiane por edhe Liderin që duhet imituar duke pasqyruar kështu në mënyrë tejet emocionale Nënë Terezën si një nga katër Lideret më të mëdhenj të njerëzimit përkrah Gandit,Martin Luter Kingut dhe Mandelës .Një model frymëzimi për shumë shkolla amerikane të cilat liderin shërbëtor e konsiderojnë si lidership moral që udhëheq përmes shembullit personal plot me vlera e vyrtyte sublime ku në thelb qëndron shpirti human dhe respekti maksimal për njeriun .Ky moment i veprës është i mbushur me analiza studimore, përqasje mendimesh, përvoja jetësore, fakte historike dhe teologjike ku dominon njerëzorja Terezë , arsyje legjitime krenarie për përkatësinë etnike të përbashkët por edhe mëkatin e madh po aq të përbashkët që ajo aq pak njihet dhe studjohet në shkollat shqiptare . Ky studim është një version ndryshe që Shenjtoren Terezë e radhit në rrafshet më të larta që udhëheqin njerëzimin ( Gand, Luter King, Mandelë).

Po e lexoj duke shkruar këtë libër sonte duke iu afruar asaj që duket se mbeti pêrherë në rrugëtim; kërkimi i një lideri që të frymëzojë të tjerët të ëndërrojnë .

A ka ? !

A do të ketë ? !

Një  dilemë e cila ne dhe prindërit tanë na mundoi gjatë, uroj të mos jetë kaq e mundimshme për fëmijët tanë .

“ Gjithkush mund të bëhet një lider i mirë përsa kohë ata flasin rreth zgjidhjeve “ citon Iris Halili si për të na e lehtësuar dilemën e gjatë në këtë natë dimri të gjatë kur 30-  vjet më parë belbëzonte liria.