Featured – Page 184 – Dielli

MESAZHI I GRANELL: Presidenti Donald Trump dëshiron votat e shqiptareve!

October 30, 2020 by dgreca

Ambasador Granell i mahnitur nga mbështetja e shqiptarëve për Presidentin Trump-

Ambasador Granell në një takim me përfaqësuesit e komunitetit shqiptar në Michigan është shprehur i entuziazmuar dhe i mahnitur nga mbështetja e shqiptarëve për Presidentin Trump. Në një lidhje direkte me Syri.Tv, Ambasador Granell tha se vota e shqiptarëve për Presidentin Trump forcon edhe më shumë marrëdhëniet mes Shqipërisë, Kosovës dhe Amerikës.

Aktivistja shqiptare Evi Kokalari u shpreh në Syri.Tv se së bashku me Ambasadorin Granell dhe komunitetin shqiptar në Detroid po kalojmë një kohë të shkëlqyer.

Ambasadori Granell u shpreh shumë i entuziazmuar nga pritja që i është bërë në Michigan nga komuniteti shqiptar dhe mbi të gjitha mbështetja e jashtëzakonshme e shqiptarëve ndaj Presidentit Donald Trump.

Në takimin me komunitetin shqiptar në Detroid, gjatë lidhjes direkte në Syri.tv Ambasador Granell u deklaroi shqiptarëve: “Jam shumë entuziast që ndodhem mes miqve të mi shqiptarë këtu në Michigan. Po diskutojmë mbi rajonin dhe rëndësinë e rizgjedhjes së presidentit Trump. Jam shumë entuziast dhe Jam këtu për të përcjellur një mesazh të fortë të Presidentit Trump për komunitetin shqiptar: Donald Trump i dëshiron votat e tyre. Ai i shpënzoi vitet e fundit duke u fokusuar në rajonin e Ballkanit duke u përpjekur për të sjellur një paketë ekonomike që do ta transformojë rajonin. Kur e mendon vëmëndjen e Trump dhe të Shtëpisë së Bardhë që i ka dhënë Ballkanit kaq shumë duke krahasuar me asgjë në 8 vitet e Obama-Biden, është një mesazh i qartë që nëse votoni për të rizgjedhur Donald Trump ju do të keni një marrëdhënie të shkëlqyer mes Amerikës dhe Ballkanit. Kjo marrëdhënie e fuqizuar dhe nga marrëveshjet ekonomike, zhvillimi ekonomikk dhe ndërtimi i shpresës do të bëjë që Kosova, Shqipëria e gjithë rajoni të jenë të lidhura ngushtë me Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Jo për simbolizëm politik, apo marrëveshje politike diplomatike por për vlera reale ekonomike” deklaroi Ambasador Granell.

Vatranet e Michiganit jane pjese e shtabit elektoral te presidentit Trump.

RUAJTJA E IDENTITETIT KOMBËTAR PËRMES MËSIMIT TË GJUHËS SHQIPE NË GREQI

October 28, 2020 by dgreca

Lefteri Metkaj, mësuese e gjuhës shqipe në diasporën e Greqisë, rrëfen ekskluzivisht për gazetën Dielli, Organ i Federatës Panshqiptare të Amerikës VATRA, New York, ruajtjen e identitetit, kulturës dhe traditës shqiptare në Greqi nëpërmjet mësimit të gjuhës shqipe. Me mësuesen Lefteri Metkaj bisedoi gazetari i Diellit Sokol PAJA.

MESAZH KOMBETAR: “GJUHA SHQIPE NA THËRRET”

Gjuha jonë e ëmbël shqipe, është gjuha që na ndez krenarinë të gjithëve,por sidomos më shumë ne mësimdhënësve të gjuhës shqipe në diasporë. Sot kam për të gjithë këtë mesazh, për t’a sjellë më afër të nesërmen e gjuhës sonë amtare. Gjuha amtare është identiteti më i spikatur i një kombi dhe të mësuarit e gjuhës amtare nuk është vetëm një proçes arsimimi ,por është edhe më shumë, është vlerë e kulturës dhe e traditës kombëtare. Populli ynë thotë: “Gjuha ruhet aty ku shkruhet!” Pikërisht për këtë dua të falenderoj punën e gazetarit Sokol Paja, i cili reflekton me përvojën e tij, opinionin e gjerë shqiptar, duke i dhënë edhe më shumë përparësi, mësimit shqip në diasporë.Gjithashtu përshëndes me nderim nga Athina e me mirënjohje përgëzoj për punën e tyre atdhetare gjithë bashkatdhetarët e mi, anëtarët e Federatës Panshqiptare të Amerikës “VATRA” në New York, aty ku ka zemrën gjithë shqiptaria, pranë VATRES SUAJ. Ju nderoj pa kufi për veprimtaritë kombëtare qe zhvilloni, ju patriotë që i shtoni nderin kombit. Ju falenderoj nga zemra ju që jeni dhe investitorë të shtypit tuaj Gazeta “Dielli”, e cila shpërndan fjalën shqip, aty ku ka bukurinë fjala shqip. Ajo ecën me rrezet diell që shpërndan shqip Gazeta “Dielli”, e na percjell shqip zërin e vëllezërve shqiptarë në Amerikë, në Atdhe dhe në mbarë mërgatën e diasporës shqiptare.

SI ORGANIZOHET DHE FUNKSIONON MËSIMI SHQIP NË GREQI

Në Greqi egziston Shoqata me karakter jopërfitues me titull, ” LIDHJA E MËSUESVE SHQIPTARË NË GREQI”. Selia e shoqatës ndodhet në qytetin e Athinës, por shoqata ka shtrirjen e saj në gjithë Greqinë. Shoqata e mësuesve emigrante në Greqi ka qëllimet e saj të cilat janë: Ruajtja e identitetit kombëtar, mësimi i gjuhës shqipe në të folur e të shkruar, njohja dhe ruajtja e trashëgimisë kulturore, e traditave, njohja e teritotit gjeografik, e historise dhe e simboleve kombëtare të Shqipërisë. Për të arritur suksesin e këtyre qëllimeve vlen për t’u përmendur se puna jonë për mësimin e gjuhës shqipe bazohet tërësisht mbi baza vullnetare dhe gjithçka sigurohet nga vetë mësuesit , si nxënësit ashtu dhe ambientin. Nxënësit që marrin pjesë janë të moshave tē ndryshme që variojnë nga mosha nga 6 deri në 16, por here – here ka edhe me te rritur, mbi 20 vjeç. Koha e mësimit është dy orë dhe mesimi zhvillohet çdo të shtunë ose të dielë nga ora 11.00 – 13.00 , por dhe në mbasdite sipas kushteve të përcaktuara nga bashkëpunimi i këshillit te prindërve dhe mësueses së klasës.

NË CILAT QYTETE ORGANIZOHET, PREJ SA KOHËSH, ÇFARË KURRIKULE MËSIMORE PËRDORNI.

Fillesat e para të mësimit shqip në Greqi faktojnë me kronika të shumta aty në fillim të vitit 1998 nga Shoqata ‘SHQIPTARËT E SELANIKUT” ku drejtohej nga mësuesja e gjuhës shqipe znj. Mimoza Bejkollari Dako, e cila më 7 Mars të vitit 2001, përpjekjet e saj i kurorëzoi me çeljen e MËSONJËTORES SË PARË SHQIPE NË SELANIK. Ajo ditë shënoi për herë të parë mësimin shqip në Greqi. Nismës së saj iu bashkuan dhe shumë mësues të tjerë. U çelën dhjetëra shkolla të tilla paralele, u shtua me qindra numri i nxënësve shqiptarë. Ishte entusiazëm i madh për mërgatën e shqiptarëve të Greqisë. Në këtë fillim të vitit të ri shkollor 2020 – 2021 e përshëndes me mirënjohje mësuesen vizionare, atdhetaren znj. Mimoza Bejkollari Dako, po ashtu vlerësoj kompetencat e saj intelektuale,tashmë të dallueshme. Për të, ne mësuesit vullnetarë në Greqi jemi krenarë ,e cila u përballua me rrethana tejet të vështira dhe na çeli udhën e A.B.C- së. Kjo udhë e hapur përshkroi koordinata dhe çeli të tjera shkolla në qytete e ishuj ku banojnë bashkatdhetarët tane si në : Athinë (Omonia, Kukaqi, Kato Patisia, Rendi), Volos, Patra, Lamia, Korintho, Kretë, Arta, Kallabaka, Janica, Dhomoko, Elefsina, Madra, Luca, Artemisë, Spatha, Rafina, Elehokori. Si dhe në ishujt: Salamina, Tinos, Siros. Në Greqi afërsisht për 20 vite mësuesit vullnetarë kanë investuar vetë librat, fletoret, bazën materiale didaktike që duhen për të zhvilluar mësimin shqip, po ashtu dhe për veshjet festive në veprimtaritë me karakter artistik ,kulturor e kombëtar. Sivjet është viti i dytë shkollor që tekstet shkollore dhe jashtëshkollore na vijne nga Qëndra Botuese e Diasporës, Tiranë. Këto tekste shkollore janë të miratuara nga Ministria e Arsimit, janë programe didaktike për shkollat në Atdhe, por çdo mësues për klasën e tij, harton planin tematik – mësimor vjetor, sipas standarteve të kompetencave kyçe gjuhësore ,i cili duhet të bëjë planifikimin, dhe të realizojë 36 tema mësimore në lëndën e Abetares dhe të Gjuhës Shqipe.

NUMRI I KLASAVE , MËSUESVE, BASHKËPUNËTORËT.

Me sakrifica të shumta mësuesit atdhetarë morën përsipër një detyrë të vështirë në një mjedis jo shumë miqësor. Morën përsipër që mësimin ta bëjnë si vullnetarë, të vazhdonim traditën e rilindasve tanë dhe shëmbullin e të madhes, Nënës Terezë. Ende dhe sot shteti ynë nuk i ka mbështetur mësuesit vullnetarë, moralisht, financiarisht dhe ligjërisht. Të kesh mësues vullnetarë për 20 vite dhe të mos i mbështetësh kjo është, mos o Zot! Këto vetëm në shtetin tonë ndodhin. Shteti ynë ne mësuesve na ka lënë një barrë të rëndë mbi supë. Vetë ne mësuesit vullnetarë jemi investitorë të mësimit shqip në Greqi. Mësuesi i cili zhvillon mësimin e gjuhës shqipe në mënyrë vullnetare është atdhetar, por kur ai shkon dhe punon dhe një punë të dytë që të mos futë dorën në buxhetin e familjes së tij, është HERO! Këta mësues heronjë kanë çelur dhe mbajnë hapur 46 klasa të mësimit shqip në Greqi. Numri i mësuesëve shtohet vazhdimisht ,por mësimdhënësit aktivë së bashku me mësuesit rezervë janë afërsisht 60 mësimdhënës. Bashkëpunetorët më të mirë të mësimit shqip në Greqi mbeten Ministria e Diasporës dhe ajo e Arsimit të shtetit të Kosovës. Rezultati i këtij bashkëpunimi është realizimi i Seminarit vjetor në Greqi dhe atij mbarëkombëtarë, konkurset e dijes, ekskursionet të njohim historinë dhe trojet shqiptare, kampet verore ku u jepnin mundësinë fëmijeve të njiheshin me shumë nxënës që jetojnë në Kosovë e në diasporë, të cilët mësojnë edhe ata gjuhën shqipe. Po ashtu dhe trajnimin e vazhdueshëm të mësuesëve në koordinimin dhe bashkëpunimin e përvojave të mësimdhënësve, në hartimin e programeve,në funksion të mësimit plotësues të gjuhës shqipe në diasporë.

ROLI DHE PESHA E SHQIPTARËVE NË GREQI.

Intelekti, talenti dhe dora e artë punëtore e shqiptarëve ka hyrë pothuajse në çdo strukturë institucionale shtetërorë greke. Për të hyrë në këta sektorë shtetërorë ,për të patur një punë, një rol, një funksion si politikan,si artist, si sportist , si mjek apo si një punëtor i thjeshtë, një pjesë e shqiptarëve nga shkaku i ksenofobisë ndërruan fenë dhe identitetin. Kjo plagë e rëndë vazhdon ende dhe tani që kanë kaluar mbi 25 vite emigracion dhe tashmë nuk janë më ato pengesa të pakapërcyeshme dhe ky fenomen ndodh vetëm ne, komunitetin shqiptar, ku me dashje ose të imponuar nga kushtet bëjmë këto ndryshime të pa justifikueshme. Ndërsa jemi diaspora më e re, 30 vite, ndërruam kombim, fenë dhe si pasojë dhe kulturën. Janë shumë të dhimbshme këto dukuri që po ndodhin me ne shqiptarët e diasporës më të re , ne kemi rrënjët tona ,identitetin tonë , duam të përparojmë të integrohemi në vendet ku banojmë, POR JO TË ASIMILOHEMI. Shqiptarët duhet të kuptojnë se puna e ndershme, sjellja korrekte qytetare ,arsimimi ,respektimi i ligjeve të shtetit helen bënë diferencën për të qënë i pranueshëm e për të patur rol në shoqërinë greke. Brezi i dytë i shqiptarëve në Greqi është ajo pjesë që dominon me sukses në shoqërinë vendase. Të rinjtë dhe fëmijët shqiptarë janë studentët më të suksesshëm në universitete dhe nxënës të shkëlqyer në sistemin mësimor grek . Kanë patur gjithmonë rolin e Flamurtarëve në festa kombëtare, ku kanë nderuar veten, shokët, mësuesit e shkollave ku studiojnë , familjet e tyre , por dhe ne si komunitet shqiptarë ne Greqi. Megjithëse ngërçit të ksenofobisë ka shumë fakte që shqiptarët kanë integruar me dinjitet deri në instancat më të larta shtetërore të cilët kanë ndikuan të vendosin ura , baza të forta të reciprocitetit ,të komunikimit qytetar dhe të miqesisë së mirë shqiptaro – greke.

SI PRITET NË GREQI MËSIMI I SHQIPES, SI REAGON SHOQERIA ATJE

“Mblidhmani gjakun se do t’u duhet fëmijëve për të shkruar fjalët e shqipes”…Keto fjalë tha mësuesi PETRO NINI LUARASI dhe mbeti ne historine e mesimit shqip mësuesi i përjetshëm, mbeti mesuesi MONUMENT I SHKRONJËPËRHAPJES. Mërgata e Greqisë mbart shumë dashuri për gjuhën shqipe, per identitetin dhe ruajtjen e traditave shqiptare. I përkushtohet me kaq vlera dhe me kaq rendësi gjuhës së bukur shqipe. Por kësaj mërgate i mungon organizimi i mirë që është dobësia më themelore e mërgatës. Kur u kërkon bashkatdhetarëve ndihmë për gjuhën shqipe të gatshëm janë ,kur i fton për aktivitete përsëri nuk ngurojnë të marrin pjesë ,të investojnë. Por nuk mjafton vetëm patriotizmi ,duhet sensibilizim total në komunitet që prindërit të sjellin fëmijët të mësojnë shqip. Po të bëjmë një qëmtim të kujdesshëm nga jeta e historisë së mësimit shqip, dje dhe sot ,vëmë re se mërgata ka qënë më mirë e organizuar dje për mësimin shqip, ka patur një pjesëmarrje më të madhe nxënësish ,me shtrirje më të gjërë të kurseve të gjuhës shqipe në teritorin grek, me interesim më të madh të prindërve dhe të komunitetit. Pra mungon organizimi në komunitet jo dëshira. Vite të shkuara ka qenë më i mire interesimi për ruajtjen e identitetit kombëtar. Mungojnë organizime të mirëfillta për mësimin e gjuhës shqipe.Të gjitha shoqatat , organizatat në programin e tyre të parën temë duhet të kenë çështjen e mësimit shqip. Po nuk kanë realizuar në programin e tyre çështjen e ruajtjes së gjuhës shqipe dhe të identitetin kombëtar atëhere nuk ka realizuar çështjen më madhore. Bashkërisht i gjithë komuniteti ynë ,shoqata e organizata, intelektualë, individë bisnesmenë atdhetarë ,të gjithë jemi përgjegjës për ecurinë jo të mirë që egziston në ruajtjen e identitetit kombëtar e të mësimit të gjuhës shqipe. Më parë përgjegjësia për organizimet dhe bashkëpunimet e mirëfillta me shoqatat, të sensibilizojë komunitetin, të nxisë këtë veprimtari më gjërë duhet ta bëjë Shoqata e Lidhjes së Mësuesve Shqiptarë në Greqi. Ndaj ne mësuesve na bie pëgjegjësia profesionale dhe humane, na shtohet si detyrë të bashkëpunojmë me shoqatat e të sigurojmë nga prindërit pjesëmarrjen, të na sjellin femijet e t’u mësojnë gjuhën shqipe falas. Mungojnë programe bashkëpunimi me shoqata dhe organizata ,dhe ato kurse ku mësohet shqip janë hapur me iniciativa individuale të mësuesve vullnetarë . Praktikat e deritanishme nuk janë aspak të favorshme ,numri i nxënësve që marrin pjesë në mësimin shqip është jashtëzakonisht i ulët në krahasim me numrin e fëmijëve shqiptarë në Greqi. Problemi është , çfarë bëjmë ne sot për Gjuhën Shqipe? E shohim këtë veprimtari shumë rallë në mërgatë, shohim që nuk ka nxitje për artin e gjuhës shqipe, për fjalën e shkruar shqip që të shkojë bukurisht në një brez më të ri, të rritur larg Atdheut. Pra duhet një sensibilizim më tërheqës që të depërtojë në mërgatë ,të tërheqë më tepër vëmëndje. Mësimi i gjuhës shqipe meriton vëmendje të veçantë sidomos sot, sepse ne shqiptarët kemi shumë probleme me qëndrimin ndaj gjuhës sonë. Popujt evropiane , anglezët, francezët, gjermanët..po ua mësojnë gjuhën e tyre popujve të tjerë që nuk janë anglezë, francezë, gjermanë…Kurse ne, s’po arrijmë që t’ia mësojmë gjuhën tonë as vetes sonë! Ky padyshim është një nga turpet që na rëndon ne ,brezit të sotëm të shqiptarëve dhe shtetit tonë. I rëndon e do t’i rëndojë më shumë fëmijëve që sapo kanë lindur dhe te ata që ende s’kanë lindur.Nuk po përmend emra ,por të gjithëve mund të na kujtohen disa nga personalitetet me famë botërore që e kanë deklaruar se janë shqiptarë. Ata krenohen që janë shqiptarë, ngrenë lart dhe Flamurin Kuq e Zi ,e puthin atë, por që për faj të prinderve nuk flasin shqip ,gjuhën shqipe nuk e dinë.Ç’fajë kanë ata që prindërit nuk morrën përgjegjësitë e tyre që fëmijëve t’u mësonin gjuhën e tyre kombëtare ? Eshtë puna e mirë dhe e vetme që duhet të bëjmë që fëmijët në Greqi të rriten dhe të edukohen me vlera kombëtare. Pikërisht në rrugën me vlera kombetare që na e patën hapur aq ndritshëm Frashëllinjtë, Mjeda, Noli, Fishta të cilët na mësojnë ende mënyrën si të duam gjuhën tonë, si të veprojmë për pasurimin e saj ,na mësojne si të ndjejmë dashurinë dhe pasurinë e pafund të gjuhës që flasim, NE !!!

MESAZHI JUAJ PATRIOTIK PËR DIASPORËN NË USA

Bashkatdhetarë të mërgatës shqiptare në USA! Nga zemra iu falenderoj për gjithçka që bëni për ruajtjen e identitetit kombëtar shqiptar. Aty, “VATRA” juaj në Amerikë në çdo periudhë historike kombëtare ka qënë zemra e shqiptarisë, ka qëne vatra e ndërgjegjësimit kombëtar për shqiptarët kudo në botë . “VATRA” me zërin e saj të fuqishëm ka qënë Motoja e Shqiptarëve: TA DUAM KOMBIN AQ SA TA NDRYSHOJMË ATË. Këta shqiptarë atdhetarë larg Atdheut patën armë të fortë dashurinë për kombin ,dashurinë për gjuhën amtare, për flamurin. Mos të harrojmë më pas dhe mërgimtarët politikë ,vështirësitë e tyre si pasojë e persekutimit në Shqipëri për shkak të bindjeve të tyre politike antikomuniste dhe kombëtariste, ata deshën dhe luftuan për një Shqipëri demokratike ,të lirë e pluraliste. Ata braktisën gjithçka për të shpëtuar jetën ,nderin dhe dinjitetin e tyre ,por ata nuk i braktisën asnjëherë aty në Amerikën e largët ,gjuhën amtare, kulturën, traditat dhe fisnikërinë shqiptare, bindjet dhe vlerat morale të mbartura brez pas brezi, si dhe besimin se një ditë historia do t’u jepte të drejtë. Diasporën shqiptare në Amerikë dëshiroj t’a shoh më të avancuar se në periudhën e Nolit e të Konicës ,ashtu si dhe më pas, ku shumë atdhetarë të cilët aty në mergatën e amerikës mbajtën një peshë të madhe në dobi të çështjes kombëtare për rrëzimin e diktaturës komuniste. Po ashtu të mos harrojmë diasporën shqiptare në SHBA të cilët ndikuan në qëndrimin e Qeverisë Amerikane dhe të opinionit botërorë për çështjen e spastrimit etnik Serb ndaj popullsisë shqiptare në Kosovë.Mbrojtja e trojeve etnike dhe identiteti kombëtar për këta patriotë ishte çështja e qëllimit më madhore. Këta atdhetarë patën një ndikim të fuqishëm patriotik dhe intelektual në opinionin e realitetit shqiptar. Uroj që kjo vatër shekullore shqiptare të vazhdojë traditën, të mbajë lidhjet me çdo trevë të Shqiperisë, Kosovës, Presheves, Maqedonise, Malit te Zi. Sot aty duhet të kemi më shumë shqiptarë që të jenë patriotë si klasiket, Noli, Konica , Musineja, Mit’hat Frashëri. S’më duket e ndershme sot të mburremi shpesh me rilindasit e me personalitete të diasporës së hershme. Vërtet i nderojmë dhe i kemi imazh për të vazhduar në breza traditën identitare shqiptare. Ne krenohemi me veprat e tyre, por ato i kanë arritur ata vetë si shqiptarë me dashurinë për Atdheun, me zellin e punës për Kombin. Por më shumë e pranueshme është të krenohemi ne, me veprat tona për Kombin. Ç’bëjmë ne, për gjuhën shqipe dhe identitetin kombëtar? A kemi arritur ne të ruajmë një gjuhë të bukur e me fuqi shprehëse që të përjetojmë ende pathosin atdhetar të Naimit, Pashko Vasës, Migjenit, Fishtës, Asllanit, Agollit, Rugovës, Podrimjes, Arapit. A kemi punuar ne, për edukimin e identitetit kombëtar shqiptar? Fëmijèt tanë kanë turp të thonë: Jemi shqiptar! Pra kemi shumë-shumë për të bërë. Dua të shtoj diçka reale. Diaspora shqiptare asnjeherë nuk e ka kursyer kohën,mundin, paranë kur e ka lyp nevoja. Mërgata e Greqisë ka bashkëpunuar me mërgatën e SHBA-së, e ka ftuar në veprimtarinë kombëtare me rastin e 550- vjetorit të amshimit të Heroit tonë Kombëtar, GJ.K.SKENDERBEU. Trupa e Teatrit Kombëtare në Amerikë me Drejtor Z.Xhevat Limani, ka luajtur në Athinë ,Dramën Poetike,GJ.K.SKENDERBEU. Ky bashkëpunim ishte një takim vëllazëror, nje bekim ndjenjash, një ngushëllim i mrekullueshëm kombëtar. Pra, çdo secili prej nesh me punën e tij është një ambasador i mirë i Atdheut, për çështjen shqiptare dhe integritetin në vendet ku jetojmë. Pavarësisht punës sime si infermiere pranë një spitali shtetëror në Athinë, të ardhmen e jetët sime përsëri e shoh pranë fëmijëve shqiptarë në Greqi duke iu mësuar gjuhën tonë të bukur dhe duke promovuar vlerat e kombit në komunitet. Kam zgjedhur këtë mënyrë si më e mira punë vullnetare për të sfiduar asimilimin e fëmijëve shqiptarë në shtetin Grek të cilët “goditen”përditë nga gjuha vendase.Dëshiroj që fëmijët tanë kudo në diasporë t’i shoh në konkurencën greke, evropiane, botërore, të bëhen më shumë mjekë, akademikë, shkencëtarë, shkrimtarë, artistë dhe sportistë të suksesshëm. Kjo intervistë le të jetë një shpresë, një pikë e vogël ç’malljeje në largësinë e madhe të mërgimit, se malli për vendlindjen dhe bashkëkombësit është mall fisnik që nuk tretet, e s’paska ilaç t’a lehtësojë. Bashkimi yne dhe punët për kombin janë ilaçi më i mirë për të lehtësuar shpirtin larg, MËMËDHEUT! Të dashur bashkëkombës, punë të mbarë ju uroj dhe shumë më shumë dashuri , bashkëpunime, veprimtari atdhetare që na vëllazërojmë paçim. Të gjithë në diasporë të jemi tè pandarë për gjuhën ,për identitetin, të punojmë për ta përparuar e për ta bërë zonjë gjuhën tonë, flamuri ynë të ketë nderin qe na la babai i kombit ,Ismail Qemal Vlora, Isa Boletini, Hasan Prishtina. Rroftë Flamuri yne kombëtar! Rroftë Shqiptaria! Përqafime dhe urime nga Athina.

NË NDERIM TË GJYSHIT VATRAN DHURON 200 DOLLARË PËR DIELLIN

October 27, 2020 by dgreca

-PËRPARIM VELIU, VËLLAI I SEKRETARES SË VATRËS NAZO VELIU, MBËSHTET FUSHATËN PËR GAZETËN” DIELLI”-

Sot, e Martë 27 tetor 2020, selinë e Vatrës e vizitoi vëllai i sekretares së Federatës Panshqiptare të Amerikës” VATRA” Nazo Veliu, ish futbollisti I Lushnjës për 13 vite, Përparim Veliu, i cili ka ardhur për një vizitë në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Përparimi ështa babai i dy vajzave student të shkëlqyera të lidhura me Vatrën, që studiojnë në Baruch College në Manhattan,New York. Vajzat e Përparimit,Kamila dhe Franka, prej kohësh ndihmojnë editorin në përgatitjen e gazetës Dielli për postim drejt abonentëve në SHBA dhe Kanada. Familja Veliu, është e familjarizuar me Vatrën edhe për faktin se gjyshi i Nazos dhe Përparimit,ka qenë një ndër vatranët e hershëm, që ka marrë pjesë në fushatat e mëdha të Vatrës me 1917 dhe 1921. Gjyshi i tyre Veli Kapetani prej Çamërie, ishte një ndër besnikët e Fan S Nolit dhe iu bashkua atij kur Imzot Noli shkoi në Shqipëri. Veli Kapetani nuk u kthye më në Amerikë, ashtu si shumë ndjekës të Nolit, që iu përgjigjën Thirrjes së Vatrës për të “bërë Shqipërinë”!

Z. Perparim Veliu e priti Kryeredaktori i gazetës “Dielli”, anëtar i kryesisë së Vatrës, Dalip Greca, i cili e njohu mysafirin me historinë e Vatrës 108 vjeçare dhe të Gazetës Dielli, që botohet për 111 vite në SHBA.

Z. Veliu tha për gazetën Dielli se ai ishte gëzuar që prekte nga afër Vatrën e Nolit dhe Konicës, dhe ndjehej i emocionuar që i rikthehej historisë vatrane të familjes, ku gjyshi kishte qenë ndër të parët kontribues për çështjen Kombëtare në radhët e Vatrës.

Në nderim të Gjyshit Veli Kapetani dhe në respekt të Vatrës, Përparimi dhuroi 200 dollarë për fushatën e Diellit!

Respekt për njerëz të tillë, që çmojnë historinë e pararadhësve të tyre dhe vlerësojnë Vatrën dhe Diellin si pasuri Kombtare. Faleminderit Përparim Veliu!

Vatranë, a nuk Ju frymëzon ky akt?

Presidenti Trump dhe lartësimi i kombit drejt madhështisë America First

October 27, 2020 by dgreca

Nga Klajd Kapinova–

Reforma dhe 300 gjyqësorë federalë–

Përurimi i Donald J. Trump si Presidenti i 45-të i Shteteve të Bashkuara, shënoi fillimin e mandatit të parë të tij si President dhe Mike Pence si Zëvendës President.Atë ditë të madhe historike rreth 900,000 njerëz morën pjesë në ceremoninë publike të mbajtur më 20 Janar 2017, në Frontin Perëndimor të Kapitolit të Shteteve të Bashkuara në Washington, D.C.

Kjo ngjarje historike, ishte përurimi i 58-të presidencial, i mbajtur në Washington, D.C., nga 17 deri më 21 janar 2017, festim, i cili, përfshiu koncerte, ceremoninë e betimit, një drekë kongresi, paradë, topa inaugurues dhe shërbimin e lutjes inauguruese ndërfetare.

Përurimi u drejtua nga shefi i drejtësisë së Shteteve të Bashkuara (Gjykatës së Lartë) John Roberts, betimi presidencial u dha nga Trump si detyra e tij e parë pasi u bë president në mesditë, ku morën pjesë 9 antarë të Gjykatës së Lartë.

Ai u betua me dorën e majtë, në një Bibël, kopja e tij personale dhe Biblën e ish Presidentit brilant republikan Abraham Lincoln.

Qysh nga dita e parë e betimit të tij, në Washington D.C., më 17 janar të vitit 2017 Presidenti Donald J. Trump, vazhdon të reformësoj elementin kryesor të shtetit amerikan, që në këtë rast është gjyqësori federal, me një ritëm rekord dhe po ndjek me besnikëri premtimin e tij, para votëbesuesve të tij, për të caktuar gjyqtarë, që do të mbështesin Kushtetutën dhe Shtetin e së Drejtës.

Dora – dorës ai po vazhdon të riformësojë gjyqësorin federal me një ritëm rekord. Kështu Trump ka instaluar më shumë gjyqtarë të gjykatës federale se çdo president në 40 vitet e fundit.

Ai po ndjek premtimin e tij, për të caktuar gjyqtarë, që do të mbështesin Kushtetutën dhe shtetin e së drejtës, për brezat që do të vijnë.

Presidenti Trump ka emëruar, ndërsa Senati ka konfirmuar rreth 300 gjyqtarë si dhe emërimi dhe aprovimi i tre gjyqtarëve të Gjykatës Supreme të SHBA-së (Associate Justice of the Supreme Court of the United States) Neil McGill Gorsuch, Brett Michael Kavanaugh dhe Amy Coney Barrett më 26 tetor 2020 nga Senati.

Sot 6 antarë supreme të Gjykatës së Lartë janë republikanë dhe 3 gjyqtarë të tjerë janë liberalë demokratë.

Po ashtu janë miratuar nga Senati 53 gjyqtarë të gjykatës së rrethit, 146 gjyqtarë të gjykatës së rrethit, dy gjykatës të gjykatësve të tregtisë ndërkombëtare.

Konfirmimet gjyqësore të Presidentit Trump, kanë përfshi tre qarqet 2, 3, 11 në gjykatat federale të apelit tek republikanët.

Është e rëndsishme të thuhet, se në asnjë vend gjykate qarku nuk ekziston askund karrige bosh dhe kjo po ndodh për herë të parë në të paktën 40 vjet në të gjithë historinë e SHBA-së.

Policia e shtetit një domosdoshmëri e komunitetit

Në vitin 2018, Presidenti Trump theu rekordin për gjykatësit në gjykatën e apelit (29) të konfirmuar në 2 vitet e para të një presidence. Zbatimi i ligjit Politikat e Presidentit Trump, po mbështesin oficerët e policisë amerikane, të dalluar për guximshëm dhe heroizëm në zbatimin e ligjit dhe po i bëjnë komunitetet tona kudo në SHBA më të sigurta.

Ai vazhdimisht ka mbështetur oficerët e departamenteve të policisë së 50 shteteve në zbatimin e ligjit dhe familjet e tyre dhe është zotuar të mos bllokojë policinë, sikurse kanë vepruar vazhdimisht governatorët dhe kryetarët e bashkive të shtetëve, që fatkeqsisht drejtohen nga “demokratët” ekstremistë socialistë.

Dhe për këtë arsye të forte shoqatat e departamenteve të policisë së 50 shtetëve amerikane, për here të parë në historinë e tyre publikisht, kanë shprehur mbështetjen për të votuar edhe një mandate tjetër Presidentin Donald J. Trump, veprim kurajoz, i cili, ka alarmuar dhe nervozuar maksimalisht të gjithë liderët politikë socialistë, liberal dhe globalist amerikanë, që ndodhen rastësisht në Kongres dhe Senatin Amerikan.

Presidenti nisi Operacionin Legjenda në Kansas City, MO, për të ndihmuar në rivendosjen e paqes dhe sigurisë në komunitetet në të gjithë vendin.

Në kuadrin e reformës së policisë së shtetit në SHBA, një komision i ri u krijua menjëherë, për të vlerësuar praktikat më të mira për rekrutimin, trajnimin bashkëkohorë dhe mbështetjen e madhe zyrtarëve të zbatimit të ligjit.

Krimi i dhunshëm ra shumë në 2017 dhe 2018 pasi ai ishte në nivel shumë të lartë në vitet 2015-2016, para se Presidenti Trump të merrte detyrën, gjatë viteve të mbrapshta të administratës së deshtuar liberale, socialiste, globaliste të B. Hysen Obama dhe Sleepy Joe Biden.

Trump, nënshkroi ligjin historik, duke i bërë komunitetet tona më të sigurta, duke reformuar sistemin tonë të drejtësisë penale.

Administrata e tij, ringjalli Projektin e Fqinjësisë së Sigurt, i cili, bashkon në një qëllim shumë të mirë prokurorët, policët, sherifët dhe grupe qytetarësh, për të vendosur para ligjit shkelësit më të rrezikshëm të krimit të dhunshëm dhe më për t’i dërguar pas hekurave në burg.

Urdhri Ekzekutiv i Policimit të Sigurt, për Komunitetet e Sigurta në inkurajojnë dhe stimulojnë reformat e departamentit lokal të policisë, duke ruajtur përkushtimin ndaj ligjit dhe rendit.

Ky urdhër historic, do të ndihmojë në zbatimin e praktikave më të mira, për përdorimin e forcës dhe përmirësimin e shkëmbimit të informacionit.

Presidenti, gjithashtu nënshkroi Ligjin e Rregullimit të NICS në ligj në 2018, duke forcuar sistemin e kontrollit të sfondit, për të siguruar, që amerikanët të mbajmë armët larg duarve të kriminelëve.

E rëndsishme, është se gjatë kësaj kohe Presidenti Trump nënshkroi aktin Stop Aktin e Dhunës në Shkolla dhe krijoi një Komision për Sigurinë e Shkollave, për të shqyrtuar kështu mënyrat për t’i bërë shkollat tona më të sigurta.

Po ashtu, ai ndërmori veprime aktive, për të luftuar krimin e dhunshëm, rivendosi dënimin federal me vdekje dhe punoi për të rivendosur sigurinë në qytetet dhe komunitetet amerikane.

Trump dhe administrata e tij, kanë ndërmarrë hapa kritikë, për t’i dhënë fund trafikimit të qenieve njerëzore. Dhe kjo u arrit duke nënshkruar Aktin e Riautorizimit për Mbrojtjen e Viktimave të Trafikimit e cila menjëherë u kthye në ligj.

Legjislacioni shtrëngon kriteret, nëse vendet (shtetet), po përmbushin standardet për eleminimin e trafikimit.

Reagimi i shpejtë ndaj epidemisë Covid 19

Për sa i përket kujdesit shëndetësor, Presidenti Trump udhëhoqi një përgjigje të guximshme dhe të menjëherëshëm ndaj COVID-19, e cila uli dora-dorës koston e kujdesit shëndetësor dhe ka ndërmarrë hapa të rëndësishëm, për të luftuar epideminë e opioidit.

Që nga muaji janar 2020, Trump ka udhëhequr një përgjigje të guximshme, agresive dhe vendimtare ndaj pandemisë së koronavirusit.

Ai i ka dhënë përparësi rregullimit të sistemit amerikan të prishur të kujdesit shëndetësor dhe ka punuar me Kongresin, për të zbatuar një sistem model, që funksionon për të gjithë amerikanët, duke e bërë të qartë, se pacientët me kushte paraekzistuese do të mbrohen.

Kështu dënimi për mandatin individual është eliminuar, planet shëndetësore të shoqatës janë zgjeruar dhe janë zgjatur planet e sigurimit afatshkurtër, me kohëzgjatje të kufizuar.

Nga ana e tjetër, Presidenti, po punon për të zbatuar planin e tij, për uljen e çmimeve të barnave me recetë.

Gjithashtu, në saj të përkushtimit të madh të administratës Trump, amerikanët kanë parë rënien e parë ndonjëherë të primeve mesatare referuese në shkëmbimin federal të kujdesit shëndetësor.

Gjithashtu Presidenti nënshkroi një Urdhër Ekzekutiv, për të përmirësuar kujdesin shëndetësor të të moshuarve dhe për të përmirësuar qëndrueshmërinë fiskale të Medicare.

Reformat për të zgjeruar opsionet e Medicare Advantage dhe Llogaritë e Rimbursimit Shëndetësor janë zgjeruar, ku ai mobilizoi të gjithë administratën e tij, për të adresuar varësinë nga droga dhe abuzimi me opioidin, duke deklaruar një Urgjencë të Shëndetit Publik Mbarëkombëtar.

Presidenti Trump, nënshkroi Aktin e Mbështetjes për pacientët dhe komunitetet, për të luftuar epideminë e opioidit. Po aty administrata krijoi FindTreatment.gov një burim publik, për të ndihmuar në luftimin e abuzimit të substancave. Këtu ai nënshkroi një urdhër ekzekutiv, që rrit çmimin dhe transparencën e cilësisë.

HHS po finalizon një rregull, që do t’u kërkojë spitaleve t’i bëjnë çmimet publike të disponueshme në internet dhe në një format më miqësor ndaj konsumatorit.

Administrata ka propozuar një rregull, për të kërkuar që kompanitë e sigurimeve dhe planet shëndetësore të grupeve të sigurojnë të regjistruarit vlerësime të kostos. Presidenti Trump njoftoi veprime shtesë, për të siguruar insulinë më të përballueshme

Opsionet përmes Medicare

Deri në vitin 2021, shumë të moshuar të regjistruar në pjesëmarrjen e planeve të zgjeruara të Pjesës D, do të kenë qasje në një grup të gjerë të insulinave, në një maksimum prej $35 parapagesë, për furnizimin e një muaji.

Administrata Trump, gjithashtu ka promovuar inovacionin dhe zgjidhjet, për të zgjeruar mundësitë e trajtimit, për amerikanët që jetojnë me sëmundje, duke përfshirë HIV/AIDS, sëmundje të veshkave, kancer pediatrik, Alzheimer etj.

Administrata nisi një program për të siguruar falas ilaçin parandalues të HIV/AIDS, për pacientët e pasiguruar.

Paralelisht me këtë, Presidenti Trump nënshkroi aktin bipartizan për Rininë pa Duhan, për të rritur moshën mbarëkombëtare, për blerjen e duhanit dhe produkteve të avullimit deri në moshën 21 vjeç.

Taksat e kushtueshme Obamacare u shfuqizuan, duke përfshirë taksën cadillac dhe taksën e pajisjeve mjekësore.

Mjedisi

Presidenti Trump, po promovon një mjedis të pastër dhe të shëndetshëm, për të gjithë amerikanët, duke vazhduar të ndjek politika që inkurajojnë mbrojtjen e mjedisit, dhe nga ana e tjetër nxisin rritjen ekonomike.

Që nga viti 2005, emetimet e karbonit në lidhje me energjinë në SHBA, kanë rënë më shumë se çdo vend tjetër. Ky nivel u ul edhe më shumë në vitet 2019 dhe 2020. Kësisoj, rekordi mjedisor i SHBA-së, është një nga më të fortët në botë.

Sipas Shtëpisë së Bardhë, nga viti 1970 deri në vitin 2018, emetimet e kombinuara të ndotësve më të zakonshëm të ajrit ranë 74% ndërsa ekonomia u rrit mbi 275%.

SHBA sot ka ajrin më të pastër në botë

SHBA, kanë sot ajrin më të pastër të regjistruar në botë dhe nga ana e tjetër Amerika është një udhëheqës global, për ujë të pijshëm të pastër.

Presidenti, ka ndërmarrë hapa të rëndësishëm, për të rivendosur, ruajtur dhe mbrojtur tokën, ajrin dhe ujërat brenda territorit të SHBA-së.

Akti Save our Seas Act, u nënshkrua në ligj në 2018. Ky ligj riautorizoi Programin NOAA Detrin Debris, duke promovuar veprime ndërkombëtare, për të zvogëluar mbeturinat detare, duke autorizuar veprimet e pastrimit dhe reagimit, që mund të jenë të nevojshme.

Kështu EPA, ka ndërmarrë hapa të rëndësishëm për të pastruar vendet tona të ndotura dhe vendet e rrezikshme.

EPA po zbaton në mënyrë më efikase standardet e cilësisë së ajrit, që do të mbrojnë më mirë mjedisin dhe shëndetin e njeriut.

Nisma e mbjedhjes së 1 trilion pemëve

Presidenti Trump njoftoi se SHBA do të bashkohet me nismën të mbjedhim 1 trilion pemë.

Menaxhimi i Presidentit në tokat amerikane, promovon ruajtjen, duke inkurajuar administrimin e mirë dhe zgjerimin e mundësive rekreative.

Vetëm këtë vit, ai nënshkroi legjislacionin, që përcakton 1.3 milion hektarë të rinj të shkretëtirës – legjislacioni më i madh, për tokat publike në një dekadë.

Departamenti i Brendshëm propozoi të hapte më shumë se 1 milion hektarë tokë, për gjueti dhe peshkim të zgjeruar.

Për të realizuar këtë plan, Presidenti ndërmori një veprim të rëndësishëm, për të përmirësuar menaxhimin e pyjeve, për të ndihmuar në parandalimin e zjarreve shkatërruese të pyjeve.

Presidenti Trump, lëshoi ndryshime në Aktin Kombëtar të Politikës Mjedisore (NEPA), për të zvogëluar rregulloren dhe për të lejuar që projektet e infrastrukturës dhe transportit të ecin përpara.

Po ashtu Trump nënshkroi ligjin Akti i Madh i Jashtëm Amerikan. Ligji, është investimi i vetëm më i madh historik, në parqet tona kombëtare dhe tokat publike. Ajo u mbështet nga 850 grupe ruajtjeje dhe siguron 900 milion dollarë në vit në fonde të përhershme, për Fondin e Konservimit të Tokës dhe Ujit.

Pas shumë dekadave SHBA zë vendin e parë në botë për prodhimin e energjisë

Politikat e Presidentit Trump, kanë filluar të çlirojnë potencialin energjetik më rë madh në SHBA.

Për këtë ai nënshkroi një urdhër ekzekutiv, për të zgjeruar shpimet e naftës dhe gazit në det të hapur. Kësisoj në ditët tona ShBA është vendi i parë në botë, si prodhuesi më i madh i naftës dhe gazit natyror.

Administrata veproi në mënyrë agresive, për të rritur eksportet e burimeve të energjisë në tregun global dhe lejoi financimin e projekteve të qymyrit dhe energjisë fosile.

Presidenti Trump, ka aprovuar infrastrukturën dhe ka siguruar burimet e nevojshme, për të lëshuar prodhimin e naftës dhe gazit. U miratuan tubacionet Keyo XL dhe Access Dakota Access, duke mbështetur hapjen e 42,000 vendeve të reja të punës dhe 2 miliardë dollarë është paga e këtyre punëtorëve.

Gazsjellësi New Burgos, u miratua si një projekt ndërkufitar, që do të eksportojë benzinë në SHBA dhe Meksikë. Për këtë gjë administrata e re e Presidentit Trump përmbysi moratoriumin e deshtuar të ish Presidentit B. Hysen Obama për të rritur qiranë, për zhvillimin e industrisë së naftës dhe gazit në tokat federale.

Presidenti anuloi menjëherë Planin e kushtueshëm financiarë të Fuqisë së Pastër të energjisë të ish Presidentit Obama.

Për këtë ai propozoi Rregullin e Përballueshëm të Energjisë së Pastër, për të zvogëluar gazrat serë, për të fuqizuar shtetet, për të promovuar pavarësinë e energjisë dhe për të lehtësuar rritjen ekonomike dhe krijimin e vendeve të reja të punës.

Administrata ka shfuqizuar shumë rregullore të kushtueshme të ish administratës globaliste socialiste të B. Hysen Obamës, duke përfshirë rregullin e emetimeve të metanit, që do t’u kushtonte prodhuesve amerikanë të energjisë rreth 530 milion dollarë në vit.

Presidenti, njoftoi synimin e tij për të tërhequr SHBA nga Marrëveshja e padrejtë e Klimës në Paris. Presidenti dhe administrata e tij vazhdojnë të ndihmojnë fermerët tanë.

Gjatë vitit 2018, ai nënshkroi një ligj të ri gjithëpërfshirës të ligjit për fermat amerikane. Ky projektligj ofron mbështetje dhe stabilitet për fermerët tanë, zgjeron sigurimin e të korrave, dyfishon sesa fermerët mund të marrin hua dhe ndihmon në hapjen e tregjeve të reja për fermerët tanë.

Presidenti autorizoi shitjen gjatë gjithë vitit të benzinës E15 e cila siguroi një nxitje për komunitetet e Amerikës në fushën e bujqësisë dhe kryesisht për ata fermerë, që merren me kultivimin dhe rritje të misrit.

Procesi i kuq, që ka dëmtuar fermerët amerikanë është rikthyer përsëri. Kjo nga ana e tjetër, përfshin eliminimin e rregullit të rëndë të Ujërave të Shteteve të Bashkuara të epokës deshtake globaliste socialiste të administatës së B. Hysen Obamës.

Ligji historik i Shkurtimeve të Taksave dhe Punëve, i mbronte fermerët dhe familjet e tyre nga taksa e pasurisë. Falë legjislacionit historik të Presidentit për uljen e taksave, niveli efektiv i taksave për fermerët ra nga 17.2% deri në 13.9%.

Trump, po qëndron në këmbë për t’i ardhur në ndihmë fermerëve të Amerikës, duke negociuar marrëveshje tregtare më të drejta, më të lira dhe më reciproke, që heqin pengesat dhe hapin tregje për fermerët amerikanë.

Ai nënshkroi Marrëveshjen Shtetet e Bashkuara-Meksikë-Kanada (USMCA) në ligj. USMCA, do të rrisë masivisht eksportet bujqësore të Amerikës me 2.2 miliardë dollarë.

Gjithashtu USMCA, do të eleminojë programet diskriminuese të Kanadasë, që lejojnë produktet e qumështit me çmim të ulët të shesin prodhuesit e qumështit të vendin tonë.

USMCA përfshin zgjerimin e aksesit në treg për produktet e qumështit, vezët dhe pulat.

Në një marrëveshje me Bashkimin Evropian, eksportet e sojës amerikane do të rriten.

Edhe në kontinentin e Azisë, Presidenti arriti një marrëveshje të re tregtare me Japoninë, ku, do të eleminojë ose ulë tarifat për afërsisht 7.2 miliardë dollarë në bujqësinë e ShBA.

Bumi i eksporteve amerikanë në botë

Presidenti Trump vazhdon t’i qëndrojë politikës së bisnesit me Kinën dhe praktikave të tyre të padrejta tregtare, të cilat demtojnë fermerët amerikanë.

Administrata e tij, ka autorizuar gjithsej 28 miliardë dollarë ndihmë për fermerët, që i janë nënshtruar praktikave të padrejta tregtare. Ai vazhdon të mbështesë dhe zgjerojë tregjet për fermerët e Amerikës.

Tregu i Japonisë sot në saj të politikave të drejta tregtare të presidentit amerikanë, është i hapur për importimin e produkteve blegtorale dhe mishit të shijshëm të viçit amerikan.

Kufizimet gjithashtu janë eliminuar për eksportet amerikane të mishit të derrit në Argjentinë, mishi i viçit amerikan është i pranishëm në tregun e Brazilit.

Idaho copëton patatet në Japoni, ndërsa shpezët amerikane eksportohen në Korenë e Jugut.

Presidenti Trump, nënshkroi një Urdhër Ekzekutiv, që drejton agjencitë federale, për të drejtuar procesin rregullator të bioteknologjisë bujqësore.

Administrata republikane, vazhdimisht po punon për të promovuar lidhjen në zonat rurale amerikane, duke investuar në brezin e gjerë rural.

Kujdesi për ripërtëritjen e pyejeve në SHBA

Presidenti Trump, po punon për të mbrojtur pyjet e gjëra të SHBA-së.

Në vitin 2018, Presidenti nënshkroi një Urdhër Ekzekutiv, që synon rritjen e menaxhimit të përgjegjshëm të pyjeve dhe koordinimin e pasurive federale, shtetërore, fisnore dhe lokale për të parandaluar dhe luftuar zjarret.

Për të ruajtur shëndetin e pyjeve tona, Akti i Përmirësimit të Bujqësisë i vitit 2018 u nënshkrua në ligj.

Presidenti Trump dhe administrata e tij vazhdojnë të ofrojnë lehtësimin e nevojshëm për katastrofat në zonat e prekura.

ROLI I KRYENGRITJES SË KOSOVËS DHE MALËSISË SË MADHE NË SHPALLJEN E PAVARËSISË SË SHQIPËRISË

October 27, 2020 by dgreca

Prof. Asoc. Dr. Bernard Zotaj “MJESHTËR I MADH”, rrëfen ekskluzivisht për gazetën Dielli, Organ i Federatës Panshqiptare të Amerikës VATRA, New York, rolin e kryengritjes së Kosovës dhe Malësisë së Madhe në shpalljen e pavarësisë së Shqipërisë më 28 nëntor 1912. Prof. Zotaj analizon me detaje dukuri të kryengritjeve të mëdha shqiptare 1910-1912 dhe shprehet se këto kryengritje përbëjnë etapën e fundit dhe vendimtare të luftës së armatosuar të popullit shqiptar për liri e pavarësi nga sundimi turk. Qëllimi kryesor i kryengritjeve ishte sigurimi i autonomisë e më pas i pavarësisë. Duke patur qëllime çlirimtare ato siguruan pjesëmarrje të gjerë të popullsisë në luftë. Me Prof. Asoc. Dr. Bernard Zotaj bisedoi gazetari i “Diellit” Sokol PAJA.

KRYENGRITJET NË KOSOVË DHE NË MALËSINË E MADHE

Kryengritjet e para, ato të vitit 1910 dhe 1911 nuk arritën të përhapen e të shtrihen në të gjithë Shqipërinë, por mbetën të kufizuara, përkatësisht në Kosovë dhe në Malësinë e Madhe. Secila nga ato u përfshi nga dy moment të rëndësishme të veprimeve luftarake. Në momentin e parë nisi faza e nismës, e sulmeve dhe moment i luftimeve mbrojtëse. Momenti i nismës nuk vazhdoi gjatë, nuk i kapërcyen kufijtë e zonës ku shpërthyen kryengritjet dhe brenda disa mujave, kryengritësit u gjendën përballë forcave të shumta turke të ardhura nga Rumelia, Anadolli e pjesë të tjera të Perandorisë Osmane. Me gjithë qëndresën dhe këmbënguljen shumë të madhe që treguan kryengritësit, në fund u thyen. Vetëm kryengritja e vitit 1912 pati vijimësi dhe ia arriti qëllimit. Gjatë kryengritjeve të vitit 1910 në Kosovë, e cila shpërtheu në fillim të muajt prill morën armët rreth 30.000 luftëtarë, të cilët vepruan në çeta e grupe në rajone e drejtime të ndryshme. Në këtë periudhë duke pasur epërsi ndaj forcave turke në qendrat administrative Prizren, Prishtinë, Mitrovicë, Pejë, Gjakovë etj., kryengritësit mësymë në këto drejtime, çliruan disa prej tyre dhe rrethuan e bllokuan forcat turke në disa të tjera duke vënë faktikisht nën kontrollin e vet të gjithë Kosovën. Nga mesi i prillit shteti turk hodhi kundër kryengritësve forca të mëdha, që arritën mbi 100 batalione me efektiv të përgjithshëm 40.000-45.000 veta. Këto forca u ndeshën me 9.000-10.000 kryengritës kosovarë nga 24 prilli deri më 11 maj në grykën e Kaçanikut dhe të Caralevës. Më tej pasi thyen qëndresën e tyre gjatë qershorit deri në gusht, forcat turke zhvilluan operacionin në Kosovë, në rrafshin e Dukagjinit, në Lumë e Dibër. Në fillim të vjeshtës kryengritja ishte shtypur. Gjatë kryengritjes të vitit 1910 sidomos gjatë betejave të mëdha të saj, të Kaçanikut, Caralevës turqit pësuan humbje të mëdha material dhe mbi 10.000 ushtarë e oficerë të vrarë e të zënë rob.

KRYENGRITJA E MALËSISË SË MADHE

Kryengritja e Malësisë së Madhe shpërtheu në fund të marsit dhe vazhdoi deri në korrik 1911. Në të morën pjesë të gjitha forcat e mundshme luftarake të Malësisë së Madhe, rreth 4.000 luftëtarë. Momenti i nismës ishte 24 marsi e që vazhdoi deri më 10 prill. Gjatë kësaj periudhe kryengritësit në fillim në çeta dhe më vonë të bashkuar në dy grupe, të Hotit e Grudës dhe të Kastratit e Shkrelit mësymë përkatësisht në drejtimet Hot-Tuz dhe Kastrat-Koplik. Duke sulmuar befasisht, me veprime të shpejta, kryengritësit brenda tre-katër ditëve të para çliruan krejt Malësinë e Madhe, duke përfshirë Tuzin, Fushën e Krajës, Fushën e Koplikut dhe Vermoshin. Gjatë gjithë muajt prill, si rezultat i ardhjes të forcave të shumta turke, afërsisht 30.000 veta, kryengritësit kaluan në mbrojtje. Në muajt prill-maj deri nga mesi i qershorit u zhvilluan një varg luftimesh të përgjakshme kundra katër divizioneve turke që zhvilluan mësymjen bashkëqendrore. Kryengritësit luftuan me një vendosmëri dhe energji të rrallë, e thuajse i gozhduan në vend forcat turke, duke i zbrapsur shumë herë e në shumë drejtime, sulmet e tyre me gjithë epërsinë e madhe që ata kishin 7-8 herë, më shumë se e kryengritësve. Nga mesi i muajit korrik luftimet morën karakter pozicional, ndërsa më tej erdhën duke rënë derisa në fillim të gushtit në bazë të një marrëveshje dypalëshe u bë armëpushimi.

KRYENGRITJA E VITIT 1912 PATI KARAKTER MË MASIV

Ajo përfshiu të gjithë Shqipërinë, por rolin kryesor e luajti përsëri Kosova. Ajo shpërtheu në fillim të muajt maj, kryesisht nga grupet e kryengritësve kosovar, të cilët deri nga fillimi i qershorit rrethuan forcat turke në Gjakovë e në Pejë. Gjatë muajit qershor rreth 5.000 kryengritës që kishin rrethuar këto qytete, të sulmuar mëse nga 20 batalione turke u detyruan të tërhiqen në malësitë e Rugovës, Pllavës, Gucisë, Tropojës, Drenicë, Sanxhak etj. Vetëm nga fundi i qershorit pas një goditje të fuqishme prej kryengritësve të krahinave të Tropojës kundër katër batalioneve turke në Qafën e Prushit, kryengritësit në Kosovë dhe në mbarë Shqipërinë shpërthyen në sulme e mësymje me forca të shumëfishuara. Megjithëse me një raport thuajse të barabartë forcash, rreth 60.000 luftëtarë në secilën palë, kryengritësit morën dhe e ruajtën nismën deri në fund. Në Kosovë, forcat kryengritëse, në përbërje të tri grupeve të mëdha: të Rrafshit të Dukagjinit, Drenicës, Prishtinës, të Fushë Kosovës arritën10.000-15.000 luftëtarë secili, zhvilluan mësymjen bashkëqendrore drejt Prishtinës. Më tej, pasi çliruangjithë Kosovën ato u drejtuan për në Shkup dhe çliruan viset shqiptare rreth Shkupit. Po kështu grupet e Shqipërisë së Mesme dhe të Jugut deri nga fundi i gushtit në bashkëveprim me njeri-tjetrin çliruan Krujën, Tiranën, Elbasanin, Korçën, Përmetin, Vlorën, Fierin etj. Në këtë mënyrë nëpërmjet kryengritjes së përgjithshme më 1912 u realizuan përmbysejet e pozitave strategjike të ushtrisë turke në Shqipëri dhe u hap rruga drejt shpalljes së Pavarësisë.

MBI STRATEGJINË E KRYENGRITJEVE TË MËDHA

Detyrat strategjike kryengritjet e mëdha i zgjidhën dhe i plotësuan duke u mbështetur në forcat e popullit shqiptar dhe në përputhje me mundësitë e rrethanat konkrete të vendit. Metoda bazë ishte ajo e kryengritjeve massive e shpërthimit të luftës dhe e veprimeve luftarake në të gjithë vendin. Plani strategjik i kryengritjeve të viteve 1910, 1912 përshkohej nga ideja e çlirimit dhe mbështetej në zhvillimin e veprimeve masive luftarake, në vijimësi, duke shfrytëzuar luftën për një kohë të gjatë, të zhvillohej mësymja që të arrihej dëmtimi i rëndë i taborëve ushtarakë turke dhe pastaj të detyroheshin ato të kapitullonin dhe të largoheshin prej Shqipërsië. Për këtë qëllim ata u mbështetën në pjesëmarrjen e të gjithë masave popullore, në mobilizimin dhe organizimin e formacioneve popullore të mëdha luftarake. Kështu në vitin 1910, efektivi i forcave luftarake në zonën e Kosovës, Lumës, Dibrës, gjatë momentit të nismës arriti rreth 30.000 luftëtarë; kurse gjatë Kryengritjes së Përgjithshme në vitin 1912 vetëm në Kosovë numëri i luftëtarëve arriti rreth 40.000, ndërsa në të gjithë Shqipërinë mëse 60.000 luftëtarë. Njësitë bazë të formacioneve ishin çetat patriotike, të cilat me thirrjen për tu hedhur në kryengritje u bashkuan dhe krijuan grupe të mëdha; në vitin 1910 dhe 1911 me efektiv nga 2.000-6.000 luftëtarë, kurse në vitin 1912 nga 10.000-15.000 luftëtarë. Megjithëse grupimet, kryengritësve ishin formacione luftarake vullnetare të përkohshme dhe nuk kishin strukturë ushtarake të rregullt. Gjatë veprimeve luftarake ruajtën kompaktësinë, realizuan mirë bashkëveprimin me njeri-tjetrin. Kështu në vitin 1912 ndërsa grupimet mësymëse në Rrafshin e Dukagjinit dhe Kosovë në kordinim me njeri-tjetrin, grupimi që drejtohej nga Idriz Seferi zuri gryjat e Kaçanikut, Caralevës, të Gjilanit etj., për të ndalur çdo ekspeditë turke që mund të vinte nga drejtimi i Maqedonisë. Problemin e armatosjes dhe të furnizimit me ushqim të kryengritësve, udhëheqësit kryengritës e mbështetën kryesishtnë popull. U bënë dhe disa përpjekje për blerjen dhe marrjen e armëve nga jashtë, por ato qenë fare të parëndësishme kundrejt nevojave që kishin kryengritësit. Një nga tiparet dalluese të kryengritjeve të mëdha 1910-1912 ishte lufta për kapjen dhe zotërimin e nyjeve dhe pozitave më të forta, nga mbrojtja e të cilave varej mbarëvajtje e kryengritjeve. Më 1910 në Kosovë rajoni kyç për të cilin u bënë betejat më të përgjakshme ishte ai i Fushë-Kosovës ose rreth qytetit të Ferizajt dhe nyjet rrugore rreth tij, Kaçanikut, Ceraleve, drejtimi Ferizaj-Gjilan etj. Ideja e kryengritjeve ishte që për të zotëruar këtë rajon të azgjësonin grupimin turk prej 16.000 veta që u vendos atje nga mezi i prillit. Zotërimi i këtij rajoni kyç nga ana e kryengritësve do të bënte të pamundur zhvillimin e operacionit turk në viset e Kosovës e të Shqipërisë së Veriut. Nga viti 1912 strategjia e kryengritësve shtroi nevojnë e përmbysjes në tërësi të pozitave ushtarake strategjike turke në Shqipëri dhe sidomos në Kosovë ku ishin përqëndruar forca e mjete të shumta turke. Një nga çështjet e strategjisë së kryengritjeve ishte edhe sigurimi i udhëheqjes dhe drejtuesve ushtarkë të kryengritjeve. Gjatë kryengritjeve të Kosovës dhe të Malësisë së Madhe për udhëheqjen e luftës u formuan grup ose këshill drejtues prej krerëve të krahinave përkatëse në krye të të cilave u vunë patriotët dhe luftëtarët e shquar Isa Buletini, Idriz Seferi, Hasan Budakovës, Mehmet Shpendi, Ded Gjon Luli etj. Po kështu drejtimi i çetave e grupeve luftarake realizohej nga krerët malësorë dhe prijsat popullorë me cilësi të larta morale, me autoritet e përvojë luftarake të pasue dhe aftësi ushtarake. Gjatë kryengritjeve të përgjithshme në vitin 1912 u sigurua edhe një udhëheqje politike e vetme mbarë shqiptare e cila u muarr me përgatitjen, organizimin dhe drejtimin në tërësi të luftës. Për drejtimin e veprimeve luftarake në rajonet të ndryshme u formuan dhe shtabe ushtarkë kryesorë, për Kosovën, Lumën e Dibrën; për Shqipërinë e Mesme dhe për Shqipërinë e Jugut. Këto shtabe organizuan, udhëhoqën, koordinuan dhe drejtuan veprimet luftarake në zonat përkatëse. Krahas këtyre shtabe ose qendrave të operacioneve kryesore për çdo krahinë dhe grup luftarak kryengritës u krijuan bërthamat drejtuese ushtarke të përbëra prej patriotësh, prijsash popullorë dhe ushtarakë shqiptarë që dezertuan ose u larguan nga ushtria turke.

TAKTIKA E LUFTIMEVE TË KRYENGRITJEVE TË MËDHA

Taktika si nga forma dhe përmbajtja ishte orgjinale e mbështetur kryesisht në tabanik kombëtar dhe në përvojën luftarake shekullore. Taktika e këtyre kryengritjeve arriti zhvillimin më të madh në krahasim me të gjtiha format e përdorura më parë në luftën e armatosur të popullit shqiptar kundër sundimit otoman. Në kompleksitetin e veprimtarisë luftarake në këto kryengritje u shfaqën forma të larmishme luftimi mësymës dhe mbrojtës. Luftimi mësymës u zhvillua në vitet 1910-1911 dhe thujase gjatë gjithë periudhës së kryengritjes së përgjithshme në vitin 1912. Tipari i përgjithshëm i mësymjes ishte se ato fillonin nga rajone fshatare e zona malore dhe drejtoheshin mbi forcat turke në qytete dhe zona të ulta. Si rregull, pas dhënies së sinjalit ose lajmërimit disa çeta dhe grupe niseshin për luftë. Në rrugë e sipër ato bashkoheshin, ndanin e përcaktonin detyrat, i afroheshin objektivit dhe pastaj në kordinim me njera-tjetrën hidheshin në sulm. Pas kësaj në ndihmë të tyre shkonin edhe vullnetarë të tjerë të rrethinës së qytetit ose çeta e grupe krahinash të afërta. Si rrjedhojë e shpejtësisë, befasisë, shtimit gradual të forcave dhe sulmeve të shpeshta ato në shumë raste i detyruan forcat turke të tërhiqen. Në prill të vitit 1910 grupet luftarake të kryengritësve kosovarë, fillimisht të përbëra nga disa qindra luftëtarë u nisën nga rajonet rreth qyteteve të Prishtinës, Gjilanit, Mitrovicës dhe brenda pak ditësh me rreth 30.000 luftëtarë krijuan epërsi numerike ndaj forcave turke. Në sajë të manovrës, shfrytëzimit të terrenit dhe epërsisë në raportin e forcave u çliruan disa nga qytetet dhe u rrethuan plotësisht forcat e mëdha turke brenda qyteteve të tjerë. Në vitin 1911 mësymja dhe sulmet e kryengritësve të Malësisë së Madhe patën zhvillime tepër të shpejtë, ishin të befasishëm, lëvizja e forcave u bë natën dhe fillimisht në më pak forca se ato të armikut që ishte objekt i mësymjes së tyre. Sulmet filluan natën në 24 mars nga një çetë prej 10 luftëtarë që kishte shtatë pushkë kundër postës turke që kishte 30 ushtarë. Po këtë ditë u hodh në sulm dhe një çetë tjetër po kaq e vogël, ndërsa deri në mbrëmje, numëri i luftëtarëve të këtyre çetave arriti në rreth 100 luftëtarë. Deri në mëngjezin e 26 marsit ishin formuar shumë çeta me rreth 800 luftëtarë, të cilët sulmuan të gjitha postat kufitare dhe repartet turke. Në kuadrin e këtyre sulmeve pak malësorë sulmuan natën afërsisht 350 ushtarë turq në fortifikatat e Malit të Deçiçit dhe u shkaktuan dëme të rënda e i detyruan të tërhiqen prej andej. Mbi bazën e sukseseve të sulmeve të para dhe të epërsisë numerike që arritën kryengritësit e Malësisë së Madhe formuan dy grupe të mëdha më 1.000 luftëtarë secili dhe zhvilluan mësymje prej Hotit e Grudës në drejtim të Tuzit e Krajës dhe prej Kastratit të Sipërm e Shkrelit drejt Koplikut. Ndërkaq në drejtimin e Vermosh-Selcë u kalua në mbrojtje ndaj forcave të shumta turke, afërsisht një division, të ardhura prej Rrafshit të Dukagjinit. Pasi çliruan rajonet e mësipërme u planëzua mësymja në drejtim të qytetit të Shkodrës. Në vitin 1912 kryengritja e përgjithshme në pikëpamje të vijimësisë, të përmasave dhe të përgatitjes e organizimit të luftimeve u shndërrua në mësymje të përgjithshme. Ndonëse u zhvillua jo si një proces i pandërprerë dhe jo me një front të vetëm, por me rajone pak a shumë larg njeri-tjetrit, ajo përfshiu gjithë Shqipërinë, prej Kosovës deri në Çamëri. Qëllimi i saj ishte të dëmtonte rëndë dhe të thyente përfundimisht forcat turke. Në Kosovë mësymja filloi në maj me dy grupe prej 5.000 luftëtarësh, rreth qyteteve të Gjakovës dhe të Pejës, kurse në korrik ajo u zhvillua nga tre grupime të mëdha. Grupimi nën drejtimin e Bajram Currit që mësynte në drejtimin Tropojë-Gjakovë-Drenicë-Prishtinë; grupimi nën drejtimin e Isa Buletinit në drejtimin Novipazar-Mitrovicë-Prishtinë si dhe grupimi nën drejtimin e Idriz Seferit i cili pasi mbuloi e siguroi me në pjesë forcash mbrojtjen e Grykave të Kaçanikut e Caralevës, Bujanovës etj., me pjesën tjetër të forcave vijoi mësymjen drejt Prishtinës dhe Shkupit. Gjatë mësymjes u arrit bashkëveprim i mirë. Për çlirimin e qyteteve kryesore të Kosovës (Prishtinë, Prizren, Mitrovic, Shkup etj) mësymja u zhvillua bashkëqendrore me manovra të shumta. Po kështu ndikoi në Shqipërinë e Mesme sidomos në luftën kundër forcave turke në rajonet e Lezhës, Krujës, Durrësit e Elbasanit, në Shqipërinë e Jugut, sidomos në rajonin e Korçës, të Vlorës e Fierit. Kryengritësit zhvilluan pa ndonjë mbështetje të rëndësishme me artileri lëvizjet për afrim dhe manovrat bëheshin në kolona e natën. Formacioni i luftimit në mësymje përbëhej nga çetat dhe grupet të vendosura në një vijë dhe kur forcat ishin të shumta, u krijuan dhe rezerva taktike.

LUFTIMET MBROJTËSE GJATË KRYENGRITJEVE TË MËDHA

Luftimet mbrojtëse patën karakter të qëndrueshëm dhe aktivitet të madh. Mbrojtja në këto kryengritje synoi të ndalonte përparimin e armikut, ta dëmtonte rëndë atë, madje dhe ta azgjësonte. Në përshtatje me këtë qëllim ajo u organizua me forca të mëdha, u shfrytëzua me mjeshtëri terreni, u përdor mashtrimi i armikut, futja e tij në kurth etj. Kështu në vitin 1910 për të penguar futjen e grupimit kryesor turk nën komandën e gjeneralit turk Shefqet Turgut pashës, u angazhuan në mbrojtje afërsisht 10.000 kryengritës, prej tyre 5.000-6.000 të grupimit të drejtuar nga Idriz Seferi, 2.000 kryengrites nga Isa Buletini dhe 2.000 të tjerë nga Hasan Budakovës. Duke filluar nga 24 prilli grupet e mësipërme zunë përkatësisht grykën e Kaçanikut, Caralevës dhe të Jezercës. Ideja e luftimit mbrojtës të tyre ishte që të dëmtonin rëndë dhe të detyronin të tërhiqej grupimi turk i Shefqet Turgut pashës prej 16.000 vetësh që u vendos në Ferizaj, ose edhe ta azgjësonin. Për azgjësimin e tij kryengritësit planëzuan edhe ardhjen e mëse 10.000 luftëtarë të tjerë nga Dibra, Luma dhe Rrafshi i Dukagjinit. 6.000 dibranë dhe lumjanë të mashtruar nga një tradhëtar u kthyen pa arritur në rajonin e mësipërm, ndërsa nga Rrafshi i Dukagjinit u grumbulluan forca, por edhe ato nuk shkuan në kohë, kështu kryengritësit që ishin organizuar për luftim rreth Ferizaj, zhvilluan fillimisht luftime mbrojtëse aktive dhe më pas luftime mbrojtëse manovruese. Në tërësi organizimi i mbrojtjes dhe manovrat e kryengritësve iu përmbajtën idesë për të futur armikun në kurth. Grupimi më i madh i kryengritësve, ai i Moravës që drejtohej nga Idriz Seferi i filloi luftimet i pari. Një mashtrim i goditur me anë të zjarreve të shumtë që ndizeshin natën në malet në veri të Ferizajt, bëri që komanda turke të besojë se forcat shqiptare ishin në atë krah, ndërkohë që ato u hodhën në mësymje e kapën grykën e Kaçanikut, ku organizuan mbrojtjen. Ky grupim përballoi mësymjen e dyanshme të frocave turke: 16.000 prej Ferizaj dhe rreth 3.000 prej Shkupit dhe zhvilloi shumë luftime të përgjakshme në formë pritash, sulmesh e goditjesh të pandërprera ditën dhe natën. Më pas u përhap në Malësinë e Moravës e Kaçanikut me grupe të vogla prej 150-200 luftëtarësh dhe zhvilloi shumë luftime mbrojtëse e manovruese. Luftime mbrojtëse aktive zhvilluan dhe dy grupimet e tjerë, i Isa Buletinit dhe Hasan Budakovës kundër mëse 20.000 trupave turke. Pas thyerjes së forcave kryesore qëndresa e kryengritësve vazhdoi e shkëputur me grupe të vogla, por e ashpër në dy drejtimet e mësymjes së forcave turke, atij të Rrafshit të Dukagjinit-Malësia e Tropojës-Nikaj Mërtur dhe atij Prizëren-Lumë-Dibër. Luftime të ashpëra u zhvilluan në Qafën e Morinës, në Qafën e Kolçit, në Reç e Dradh, në Qafën e Agrit, ku 250-300 malësorë të Nikaj-Mërturit, Shalës e Shoshit mbajtën për mëse dy javë të gozhduar një njësi turke prej 3.000 ushtarë deri sa i detyruan ata të kthehen prapa e të tërhiqen për në Gjakovë. Në tërësi në vitin 1910, kryengritësit e organizuan mbrojtjen në vija përballë frontit të mësymjes së forcave turke. Duke u tërhequr ata zinin vija më prapa duke i dhënë asaj thellësi. Në vitin 1911 luftimet mbrojtëse të Malësisë së Madhe patën karakter të qëndrueshëm dhe veprues. Si rregull kryengritësit mbronin të gjitha drejtimet e kalueshme që çonin thellë në Malësi duke i dhënë mbrojtjes formë rrethore. Vija e parë e mbrojtjes së tyre kalonte prej Tuzit, në Helm, gjatë bregut lindor të liqenit të Shkodrës, gjatë përroit të Thatë-Koplik dhe përpara Vermoshit. Në pamundësi që të zinin të gjithë këtë vijë, kryengritësit u mbështetën në përqëndrimin me grupe secili prej disa qindra luftëtarësh në pika të caktuara si Deçiç, Dinosh-Millesh, Brizha, Bajzë, Vukëpalaj, Koplik, Selcë etj. Me dukjen e armikut në një drejtim, një ose disa grupe së bashku zinin një vijë mbrojtjeje të caktuar ose hidheshin menjëherë në kundërsulm dhe i vinin përpara forcat armike. Luftimet më të përgjakshme u bënë sidomos për Malin e Deçiçit, ku zakonisht 200 luftëtarë dhe vetëm në raste të rralla arritën në 500-600, përballonin dhe thyenin sulmet e njëpasnjëshme të disa batalioneve turke. Gjatë luftimeve në vijën e parë të mbrojtjes, kryengritësit thyen disa herë edhe përpjekjet për zbarkim të reparteve të veçuara turke të ardhura nëpërmjet liqenit. Kundërsulmet e goditjet e befasishme ditën e veçanërisht natën, kryengritësit dhanë pasi forcat turke u futën në rajonin e Hotit të Sipërm, thellë në Kastrat Shkrel e Selcë. Gjatë organizimit të luftimeve mbrojtëse, kryengritësit shfrytëzuan mirë terrenin si në pikëpamje të ruajtjes së forcave të veta, por edhe për të dëmtuar sa më rëndë e për të thyer armikun. Në Kaçanik-Caralevë dhe Jezercë, pozicionet e mbrojtjes së kryengritësve ishin në lartësi zotëruese ndaj rajoneve të mësymjes së forcave turke. Pozicionet e tyre ishin në pyje të fshehta e të maskuara. Po kështu edhe në Qafën e Morinës, Qafën e Kaloshit e të Kolosianit, ata ishin në pika më dominuese se armiku. Në Qafën e Agrit, në Selcë, Kastrat të Sipërm ata zunë shtigjet e vetme në kreshtat malore e shkëmbore ku ishin të detyruara të kalonin forcat turke. Në sajë të shfrytëzimit me mjeshtëri të vetive të terrenit malor të thyer, të maskuar, të pyllëzuar etj., kryengritësit e vunë armikun thuajse gjithnjë përpara të papriturave. Oficerë turq, pjesëmarrës në shtypjen e kryengritjes të vitit 1910 pohonin: “… ajo që ngjau atje ishte e tmerrshme. Trupat luftojnë kundër një armiku të padukshëm, të pakapshëm, ata shtinin nga prapa pemëve, prapa shkëmbinjëve, ushtarët tanë binin të vrarë. Ushtria jonë qëllon në tym. Kryengritësit nuk i shohim, numërin e tyre nuk e dimë… kishim të bënim me një armik që duket në një pikë, sulmon, pastaj zhduket për të dalë në një pikë tjetër”. Në sajë të qëndrueshmërisë dhe aktivitetit të madh që arriti luftimi mbrojtës në vitet 1910 e 1911, kryengritësit mjaft nga luftimet i përfunduan me ndeshje trup me trup. Kështu gjatë betejsë së Kaçanikut më 1910 u zhvilluan luftime trup me trup në disa pika e secili prej tyre vazhdoi për disa orë resht. Formacioni i luftimit të kryengritësve për mbrojtje i përmbahej idesë për ta bërë mbrojtjen sa më të qëndrueshme dhe sa më dëmtuese për armikun. Forcat përgjithësisht vendoseshin në një vijë e mbanin rezervë. Në krahë ose dhe më përpara tyre vepronin çeta në formën e nënreparteve të sigurimit. Gjatë zhvillimit të luftimit, formacioni bëhej shumë elastik dhe pranonte ndryshime. Njësitë e dedashmentet e ndryshme manovronin sa në një krah në tjetrin nga thellësia në front e anasjelltas, zëvendësonin njeri tjetrin etj. Pasi thyheshin në një vijë kryengritësit në tërësi përhapeshin ose shpërndaheshin, tërhiqeshin me urdhër e të organizuar me grupe, duke e bërë kështu të pamundur ndjekjen nga ana e armikut. Në një dokument thuhet: “Duke parë këmbënguljen me të cilën mbronin pozicionet kryengritësit, trupat turke u detyruan të përdornin artilerinë. Atëherë mbi kryengritësit ra një shi i vërtetë predhash. Këta – dhe kjo është një hollësi e çuditshme – nuk iknin në mënyrë të çrregullt, por u tërhoqën progresivisht, duke u mbrojtur me të shtëna pushkësh”. Gjatë kryengritjeve të mëdha pati përpjekje edhe për koordinimin e veprimeve mësymëse të malësorëve me forcat popullore të qyteteve që mbaheshin nga forcat turke. Lufta e armatosur e popullit tonë gjatë kryengritjeve të mëdha 1910-1912, për nga fuqia dhe mjeshtëria shënoi shkallën më të lartë në krahasim me etapa e mëparshme. Ato përmbajnë vlera të artit ushtarak orgjinal shqiptar, dukuri dhe karakteristika që herë pas here ja vlen që t’u shkohet në thellësi të elementeve cilësorë të tyre.