Featured – Page 303 – Dielli

KUR VATRA PRITI AT GJERGJ FISHTËN NË BOSTON

November 3, 2019 by dgreca

NGA DALIP GRECA/

Në simpoziumin kushtuar At Gjergj Fishtës, organizuar prej Kishes Katolike Shqiptare “Zoja e Shkodres” dhe Shoqatës Skënderbej INC , të shtunën, 2 nëntor 2019, në qendrën Kulturore”Nënë Tereza” ekspozova dy momente që e lidhin Federatën Pan Shqiptare të Amerikës “VATRA” me At Gjergj Fishtën. Momenti i parë i takon vizitës së At Gjergj Fishtës në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Në axhendën e ngjeshur të ish nënkryetarit të Parlamentit të Shqipërisë, At Fishtës, nuk mund të anashkalohej Vatra, e cila deri në vitet ’20 të shekullit të shkuar ishte identifikuar me shtetin shqiptar, thënë më shqip, luante rolin e shtetit të munguar shqiptar:Kishte organizuar dy fushata të mëdha, atë 3 qershorit 1917, ku u mblodhën 150 mijë dollar, që shërbyen për organizimin e lobimit të Shqipërisë në Europë dhe në SHBA. 3 vjet më vonë një tjetër fushatë u organizua nga Vatra në ndihmë të shtetit shqiptar, Huaja Kombëtare, kur Vatra mblodhi 198 mijë dollar dhe ia dërgoi qeverisë së Sulejman Delvinës. Në mes të këtyre dy aksioneve kombëtare, qëndron takimi historik i Fan S. Nolit me Presidentin Wilson, me 4 korrik 1918, ku u mor premtimi prej presidentit amerikan se vota dhe fjala e tij do të ishin në mbrojtje të kombeve të vegjël, si Shqipëria.Fotografia e atij takimi dhe letrat e Nolit për atë takim historik ndodhen në arkivin e Vatrës.

Në shkurt 1920 Vatra kishte dërguar në Shqipëri, Trupat Vullnetare që ishin sëtrvitur prej 4 vitesh në Boston, të cilat shërbyen për stabilizimin e kufijëve jugorë të Shqipërisë të shkelura nga invazionet e grekëve. Bashkë me 200 trupat e Vatrës ishte dërguar edhe Banda Muzikore e Vatrës, që nuk u kthye më në SHBA(me përjashtim të dirigjentit të saj Thoma Nasi); shërbeu si Bandë Muzikore e Shtetit Shqiptar deri në fillim vitet ’30, ndërkohë që edhe Trupat Vullnetare nuk u kthye më nv SHBA, por u transformua në Gardë Kombëtare e Shqipërisë.

Pra këto ngjarje i kishin paraprirë vizitës së At Gjergj Fishtës në SHBA. Vatra aso kohe ishte në qendër të opinionit shqiptar dhe vlerësohej si avokatja dhe shpëtimtarja e Kombit Shqiptar. Dhe At Fishta nuk mund të largohej nga Amerika pa u takua me Vatrën. Ai u prit nga Kryetari i Vatrës Faik Konica. Është i njohur letërkëmbimi i Faik Konicës me At Fishtën. Siç e përmendi në simpoziumin kushtuar 148 vjetorit të Lindjes së Fishtës, gjatë kumtesës së tij gazetari Frank Shkreli: Faik Konica nga Bostoni, i shkruante Fishtës, ndër të tjera: “I Shkëlqyer mik, Ju falem nderit për letrën e bukur që më dërguat. Kini lënë ndër shqiptarët e këtushëm një kujtim lartësie dhe drite, që ka shuar gjithë moskputimet e shkuara”.

Po cilat ishin moskuptimet e shkuara? At Fishat në Parlament kishte dalë kundër vendimit të qeverisë për të paguar Bandën Muzikore të Vatrës nga buxheti i shtetit, kur ajo shkoi në Shqipëri.

Po le të kthehemi tek vizita e At Fishtës. Në Simpozium unë paraqita Vendimin e komisionit të Vatrës të 12 qershorit 1922. Vendimi mbanë firmën e kryetarit Faik Konica dhe sekretarit Kosta Isaak, por dhe anëtarëve të komisionit.

Miratimi është bërë në mbledhjen e 12 qershorit 1922, një takimin mujor, kur u mor edhe vendimi për Kuvendin vjetor të korrikut të atij viti. Në fund të vendimit janë firmat e Komisionit të Vatrës nën drejtimin e Kryetarit të saj Faik Konica, sekretarit Kosta Isaak, si dhe të anëtarëve: Kristaq Polena, Hasan Hysi, Xhevat Harxhi dhe George Prifti.

Nga rekordet që ndodhen në arkivine Vatrës, shkëpusim këtë fragment nga vendimi i Komisionit të Vatrës:

Komisioni vendosi të ndihmojë me $500.00 nëkryetarin e Parlamentit At Gjergj Fishta. Shuma do të ndahet kësisoj: $250.00 për Fushatën e Shkollave; $100.00 një dhuratë për Gjimnazin e françeskanëve në Shkodër(me këtë shumë u porosit një saksofon kushtuar gjymnazit të Shkodrës, ku u gdhend emri i Vatrës, si dhe $150.00 do të përdoreshin për harxhet personale dhe udhëtimin e At Gjergj Fishtës. Ky vendim u muar si shenjë e vogël e dëshirës që Vatra ushqen për elementët shkollore dhe në respekt të At Gjergj Fishtës.

Paraqita në këtë simpozium edhe një fakt tjetër: Nuk është hera e parë që vlerësohet vepra e At Fishtës në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Iu referova Seminarit të Vatrës, organizua me rastin e 100 vjetorit të Lindjes së At Fishtës organizuar nga Federata Pan Shqiptare e Amerikës VATRA. Ky simpozium u organizua Hotel Waldorf Astoria, New York me 23 Prill 1972.

Ekspozova aty Ftesën e atij seminari, që ma pat dhuruar Tonin Mirakaj, pjesmarrës në atë seminar të vatrës, ku paten marrë pjesë më shumë se 200 persona. Në Krye të ftesës shkruheshin vargjet e Fishtës” Flamuri Kombëtar nuk ka shka ban nder ne,/ Po kje se dashuri nuk kemi per Atdhe’”…Seminari u hap nga nacionalisti Muharrem Babameto. Hymnet Kombëtare, American dhe Shqiptar, u kënduan nga Lume Juka. Seminari u përshëndet nga kryetari Theodhor Papalilo, i cili vlerësoi figurën e At Gjergj Fishtës dhe falenderoi ligjëruesi. Kryetari i Vatrës Gregory Chiriako ka përshëndetur seminarin dhe ka vlerësuar përmasat e figurës kombëtare të Fishëts. Folësi i parë, që mbajti kumtesën kryesore mbi jetën dhe veprën e At Gjergj Fishtës ishte Prof. Rexhep Krasniqi. Një kumtesë të veçantë mbajti Fehime Pipa. Ndër folësit e Seminarit ishin edhe: Profesor Dilaver Berberi, Dr. Feizi Domi, më pas u interpretuan vargje nga vepra e Fishtës.

Seminari është mbyllur me Hymnin e Flamurit ët At Gjergj Fishtës të kënduar nga Lume Juka.

Diaspora shqiptare e Amerikës e ka për detyrë që të sjellë në kujtesë veprimtaritë e paraardhësve të saj.

LIGJËRUSIT NË SIMPOZIUMIN E FISHTËS, MYSAFIRË NË VATËR

November 2, 2019 by dgreca

Të Premten, 1 nëntor 2019, ligjërusit që kanë udhëtuar nga Shqipëria dhe do të mbajnë kumtesa në simpoziumin shkencor kushtuar jetës dhe veprës së At Gjergj Fishtës ishin mysafirë në Vatër. Grupi i mysafirëve përbëhej nga poeti Agim Doci me bashkëshorten Yllka, studuesja Dr.Rovena Vata dhe studiuesi Paulin Zefi. Ata shoqëroheshin nga drejtuesit e Shoqatës “Skënderbej” Bashkim Shehu, Mark Qehaja dhe Ymer Lajci.

Mysafirëve ua uroi mirëseardhjen Kryetari i Federatës Pan Shqiptare të Amerikës”VATRA”,Dritan Mishto.

Editori i Diellit, Dalip Greca, i njohu mysafirët me rrugëtimin historik të Vatrës dhe të gazetës së saj Dielli. Në emër të mysafirëve ka përshëndetur poeti Agim Doci.

Poeti i njohur kombëtar Agim Doci shkroi në librin e vizitorëve: Tek ky radhua po shkruaj mirënjohjen për pritjen tuaj të ngrohtë ndaj që erdhëm këtu nga Shqipëria!

Një mirënjohje të vecantë la me shkrim edhe inxhinierja Yllka Causholli: Sot që vizitova për të parën herë selinë e Vatrës, u befasova nga të vërteta të mëdha dhe sakrificat e Shqiptarëve të Amerikës dhe luftën e tyre për të siguruar egzistencën e Kombit Shqiptar.Një kontribut i pacmuar i brezave shqiptarë në SHBA.

Fjalë mirënjohje shënuan edhe studiuesit Paulin Zefi e Rovena Vata.

Studiuesja Dr. Rovena Vata i dorëzoi editorit të Diellit për bibliotekën e Vatrës librat e saj:1- Miti i Malit në Letërsinë Shqipe(botim i vitit 2013) 2- Urë Fjalësh-Midis Letërsisë dhe Antropologjisë” botim i vitit 2015 , 3-Identiteti Kulturor përmes Vlerash,botim i vitit 2018, 4-Fantastikja në Rrëfenjat e Kutelit, Gogolit dhe Turgenjievit-Studim Monografik, 2019.

Më pas Vatra shtroi një drekë për mysafirët.

Takimi në Vatër u borganizua një ditë para Simpoziumit shkencor që do të organizojë të Shtunën me 2 Nëntor 2019, Ora 1 PM nga Shoqata Shqiptaro Amerikane “Skënderbej” në bashkëpunim me Kishën Katolike “Zoja e Shkodrës”. Simpoziumi organizohet në Qendrën Kulturore”Nënë Tereza” e Kishës Katolike Shqiptare”Zoja e Shkodrës”.

SKULPTORI VASIL RAKAJ, ARTIST DHE PATRIOT

October 30, 2019 by dgreca

Nga Suzana Varvarica Kuka/*

Në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, në këtë vend të madh e mikpritës për shqiptarët, në qytetin Connecticut ndodhet një studio skulpture, në të cilën flitet shqip. Artisti i saj është shqiptar dhe gjuhën e bukur të mëmëdheut e ka të shenjtë. Personaliteti i tij artistik është formuar në Shqipëri dhe shumë subjekte të skulpturave lidhen me heronjtë kombëtarë, ku spikasin Nana Terezë dhe Skënderbeu, të cilët në ditët tona i përkasin botës mbarë.

Skulptori shqiptar Vasil Rakaj jeton me familjen e tij në Connecticut dhe në rrugët e tij ecën çdo ditë. Njëra prej tyre e çon në studion e vet, në hapësirën e së cilës qëndrojnë vepra të përfunduara, punime në proces, vizatime dhe skicëide për veprat e ardhshme, fotografi dhe objekte të ndryshme, të cilët sëbashku krijojnë atmosferën intime të një artisti.

Vasil Rakaj është shtetas amerikan, u lind në vitin 1954 dhe me origjinë është nga Boga, një vend i pastër, plot ajër e dritë i Alpeve shqiptare. Në rininë e tij, dëshirën për artin e realizoi me studimet në Liceun Artistik “Jordan Misja”, në Tiranë, ku u cilësua nxënës i talentuar. Në vitin 1977,fale rezultateve te larta u pranua pa konkurs të studiojë në Akademinë e Arteve të Bukura, në Tiranë dhe u diplomua me rezultate të larta, në degën e skulpturës dhe të qeramikës dhe në ateljenë e Skulptorit të mirënjohur Thoma Thomai Dhamo. Në ditët e sotme, në këtë kohë emigrimesh dhe lëvizjes themeltare të lëvizjes së familjes nga një vend i vogël në një vend të madh nuk është e thjeshtë. Dhe nuk është një fjalë gojë, e më së shumti të bësh artistin është një fat i madh, një ëndër e plotësuar. Vasil Rakaj ka një krijimtari të pasur dhe kjo e bënë të jetë një nga skulptorët e talentuar bashkëkohës shqiptar, që emigroi në SHBA.

Në Connecticut, skulptori Vasil Rakaj punon në studio me një interes për artin që u rrit edhe më shumë, madje interesi për skulpturën u bë shumë më i ndjeshëm si nga vet artisti ashtu dhe nga të huajt. Ai erdhi në Amerikë si një skulptor realist i formuar mjaft mirë në një akademi të rreptë dhe me rregulla të forta figurative. Vasil Rakaj, me qetësinë e brendëshme, vlerësoi më parë profesionin dhe talentin e vet se çdo gjë tjetër që i ofroi Amerika. Kjo bëri që të mos e braktisë skulpturën, profesonin e tij artistik.

Në studio, Vasil Rakaj modelon argjilën e bronzin, gdhend drurin e gurin. Jeta e tij artistike nuk ndahet nga jeta e tij sociale dhe të dyja bashkë zenë vend në dy periudha të rëndësishme. Periudha e parë i përket jetës së tij në Shqipëri, gjatë kohës komuniste dhe krijimtarisë së tij nën diktatin e qeverisjes së sistemit monopartiak. Në këtë periudhë deri në 1990, Vasil Rakaj u edukua me nocionin: “Se atdheu është familja” dhe kjo moto e bëri një individ të ndërgjegjshëm në jetën e tij artistike. Ai u rrit si skulptor realist, punoi si mësues dhe metodist i edukimit figurativ; jetoi në Kurbin dhe krijoi punime arti, të cilat lidhen me temat, subjektet dhe personazhet që sugjeronte arti dhe propaganda e asaj kohe në Shqipëri. Pas rënies së komunizmit, Vasil Rakaj bashkë me familjen e tij, u largua drejt ShBA dhe nisi një jetë të ndryshme nga ajo e atdheut, por duke mos e humbur mallin për të. Në ShBA, në Conneticut fillon periudha e dytë të jetës, ku zhvillon krijimtarinë duke mos e harruar shprehjen e Volterit: “O njeri! Kurrë mos u lodh për ndihmën që i jep atdheut”.

Nga vitet 90-të e në ditët e sotme Vasil Rakaj punon dhe krijon skulpturë në liri dhe me frymëmarrje të pastër emocionale, duke i`u qasur temave që lidhen me kombin shqiptar. Ai zgjodhi me frymëzim figurën e Nënë Terezës, të Skënderbeut, të heronjve malësorë. Në ShBA ai vlerësoi personalitetitin e Martin Luther King-ut dhe e modeloi potretin e tij në stil realist. Më pas modeloi një bazament me formë shumë të veçantë dhe portreti – kokë mbi bazamentin e harkuar qëndrojnë në harmoni të plotë. Kjo vepër ruan vlera estetike dhe cilësi të lartë të ekzekutimit artistik. Këto dy cilësi i kanë dhuruar nderim skulptorit ndër personalitetet e vendit ku jeton dhe në komunitetin e përbashkët, që respekton figurën e shquar të Martin Luther King-ut, si lider në mbrojtje të të drejtave të njeriut.

Në këtë periudhë skulptori ka vlerësuar ndjesi dhe përjetime të fenomeneve njerëzore në përshtatje me jetën dhe filozofinë jetësore. Ai krijoi dhe krijon portrete, figura femërore alegorike dhe portrete të njerëzve nga jeta e përditshme. Gjatë procesit krijues skulptori Rakaj nuk e anashkalon subjektin figurativ të një vepre, madje e pasuron me një mendim të vetin.

Në mënyrë ekskluzive, në të gjithë krijimtarinë e Vasil Rakaj dallon arti i tij për të pasqyruar në disa forma figurën madhore të Nënë Terezës. Ajo duket se zë një vend kryesor. Ai e adhuron figurën dhe personalitetin e Nënë Terezës. Ai e respekton dhe është krenar për ekzistencën e saj. Kjo ka ssjelle një krijimtari të shumtë rreth personalitetit të saj. Në studion e tij në ShBA, në ekspozita dhe në evente përkujtimore që lidhen me atdheun, figura e saj në skulpturën e tij zë një vend të rëndësishëm. Ai e ka gdhendur figurën e saj si shtatore, si bust, si reliev dhe si portret, por edhe si kompozim të skulpturës urbane dhe monumentale. I ka dhënë ngjashmëri në pamjen e jashtme, butësinë psikologjike, karakterin fetar përmes pasqyrimit të ndjesisë së shërbesës dhe të përulësisë. Ai e punoi figurën e saj në Shqipëri dhe ShBA dhe e ka ekspozuar skulpturat e titulluara “Nënë Tereza”, në dhjetra ekspozita e me sukses në Shqipëri e ShBA. Në Kosovë, skulptura e tij statuja “Nëna Terezë”, e cila është një figurë që shpreh personalitetin e shënjtores, e cila mban me ngrohtësi dhe ngjeshur në trupin e saj një djalë-fëmi, është vendosur në rrugën – pedonale dhe shumë pak metra më në jug se sheshi ku gjendet ekuestri “Skënderbeu mbi kalë” i skulptorit Janaq Paço. Skulptori e ka punuar figurën e saj edhe në formën e objektit të llojit dhuratë dhe, si të tillë i është dhuruar disa fondacioneve, disa personaliteteve të njohur, të huaj dhe shqiptarë.

Vasil Rakaj është skulptor i formuar mirë dhe kërkesa e tij për tu shprehur me forma dhe volume, ndjesi dhe emocione bëhet e ditur edhe në skulpturën e poetike. Ky mendim imi bëhet i pranishëm në portretin e quajtur “Piskama”, që është një vepër arti befasuese, ku druri është kthyer në emocion dhe volumet minimaliste të tij shkaktojnë tërheqje ndaj publikut, pasi shohim një gjetje artistike, një kokë ekspresive dhe plot ankth.

Skulptori Vasil Rakaj e quan mision fisnik vizitat e herë pas hershme në atdheun e tij, sidomos në qytetin e Krujës, i cili është mjedisi i parë që e mbushi me motive krijimi, të cilat i gjeti në dëshmitë historike, në pasurinë e pafund të dekoreve në kulturën popullore të kostumeve, të gdhendjeve, të ndërtimeve dhe të pozicionit të saj gjeografik e malor. Kruja, qyteti i Kështjellës dhe i Skënderbeut, i dha mundësitë e para të krijimit të figurave që lidhen me patriotizmin, me atdheun, ku kryeson heroi ynë kombëtar. Në krijimtarinë e tij shfaqet figura e lahutës, portreti i Skënderbeut, rievokimi si një gjetje kompozicionale dhe shenjë e trashëgimisë së bashkëjetesës së heroikes me këngët e legjendave, e simbolit të fortë e të lashtë me gjendjen e brendshme emocionale të skulptorit Vasil Rakaj. Krenaria dhe respekti që ka artisti për figurën e Skënderbeut është një gjurmë artistike e Vasil Rakajt, që e përmbyll me idenë e tij se: “Skënderbeu është simbol kombëtar që lidhet me qytetin e Krujës dhe me të gjitha trojet ku jetojnë shqiptarë. E kjo do të thotë se ai është simboli im dhe i atdheut ku kam lindur”. Me këtë mendim dhe ndjesi kombëtare Vasil Rakaj krijon dhe modelon figurën ekuestër të Skënderbeut mbi kalë si një prijës ushtarak e luftëtar. Ai modelon figurën e tij në formën e statujës në këmbë dhe portretin e heroit. Impenjimi artistik i skulptorit ndaj kësaj figure madhore shqiptare, që luftoi në Mesjetë kundra zgjerimit pushtues të osmanëve në Europë, është shumë i madh dhe shkon deri aty sa të realizoj monumentin e tij ekuestër, me përmasa të mëdha.

Në ShBA, në shtëpinë e tij Vasil Rakaj ndau një dhomë, të cilën e ktheu në një muze historik. Në këtë dhomë është krijuar linja historike e zhvillimit ndër shekuj e ndër vite e kombësisë shqiptare përmes dokumentacione të shkruara, fotogafive dhe ilustrimeve. Impenjimi historik dhe artistik kanë krijuar atmosferën muzeore, në të cilën pasqyrohen të gjitha periudhat historike të vendit, ku kanë jetuar dhe jetojnë shqiptarët. Në shek. XXI, të ngresh një muze të vendlindjes në një nga dhomat e shtëpisë është një gjë e rrallë, por kur kjo ndodh në një vend tjetër është një cilësi e patriotizmit që vetëm Vasil Rakaj ka ditur ta materializojë në Connecticut. Në bashkëpunim me historinë dhe si një historian i vertet ka ndërtuar atmosferën e dëshmive dhe imazheve që ilustrojnë kohën e pellazgëve, periudhën e ilirëve, përpjekjet e arbërve, dëshmitë heroike të Skënderbeut, veprat madhore të Rilindasve shqiptar, që luftuan për Pavarësinë Kombëtare, Luftën e Dytë Botërore dhe shqiptarët që morën pjesë në Luftën nacionalclirimtare, periudhën e gjatë të terrorit komunist dhe fillimet e domokracisë së re shqiptare të vitit 1991. Ky muze është një perlë e rëndësisë së tij. Së pari për artistin, sepse ka ndërtuar të gjithë Shqipërinë tonë të vogël në një dhomë të shtëpisë së tij, së dyti trashëgimtarët e tij do të rriten me dije dhe dashuri për atdheun dhe së fundmi Vasil Rakaj nuk është thjeshtë një artist kariere por një patriot i ri dhe i vërtet i vendlindjes tonë, Shqipërisë.

*Dergoi per Diellin-Tome Thercaj

Ermonela Jaho shkelqen ne Koncertin Gala ne Nju Jork

October 30, 2019 by dgreca

Nga Julika Prifti/ DIELLI/

Vjeshta i futi këmbët mirë në qytetin tonë të Nju Jorkut e tani prezenca e saj ndihet në rënien e temperaturës, dhe në zymtësinë e qiellit, në ngjyrat e paraqitura nga natura dhe te veshja e njujorkezëve. Po më shumë vjeshta në Nju York lidhet me fillimin e jetes artistike, të sesionit te ri 2019-20, të premierave e të koncerteve Gala.

Ditën e djelë, më 27 tetor, Carnegie Hall prezantoi 2019 Richard Tucker Gala, organizuar nga Richard Tucker Music Foundation.

Salla e Carnegie Hall ishte zbukuruar me lule te freskëta përgjatë gjithë bordurës së skenës dhe në orën 6 të mbrëmjes gati e mbushur plot. David, djali i Richard Tucker, tenorit te madh amerikan, tha me humor se koha e keqe trembi disa spektatorë po asnjë prej të ftuarve te programit. Pastaj përshëndeti një artëdashëse të vjetër të muzikës operistike, Ruth Bader Ginsburg. Sapo e mbaruar së theni emrin e saj, pjesemarresit shpërthyen në duartrokitje të fuqishme e të gjithë u ngritën në këmbë për të nderuar gjyqtaren e lartë. Duartrokitjet me pasion e ngrohtësi vazhduan gjatë. Në ditët tona është një nga gjërat më të rralla të çmohesh për profesionalizem nga te gjithe pa dallim, demokratë e republikanë, liberalë e indipendentë, por ajo ka fituar respekt nga të gjitha segmentet politike.

Fondacioni feston 40 vjetorin dhe jemi të lumtur të gjendemi sërisht në Carnegie Hall, ne sallën më të rëndësishme në Amerikë, vazhdoi fjalën zoti Tucker. Në mbyllje ai falenderoi publikun që e ndjek prej kaq vitesh.

Përpara se te largohej ai ftoi në skenë James Gaffagan, i cili ishte zgjedhur të dirigjonte orkestrën e Metropolitan Opera dhe New York Choral Society.

Gala u hap me Overture to Les vepres siciliennes të Verdit. Ne koncert interpretuan soprano Lisette Oropesa, 2019 Richard Tucker Award Winner dhe fitues të viteve të më parshme: Jamie Barton ( mezzo -soprano), Angel Blue (soprano), Scott Conner(bass), Stephen Costello (tenor), Michael Fabiano (tenor), Ermonela Jaho (soprano), Lucas Meachem, (bariton), Brian Michel Moore ( tenor), Ailyn Perez (soprano) , Artur Rucinski ( bariton), Christian Van Horn (bass-bariton).

Ne program ishin zgjedhur pjese nga shume kompozitore Verdi, Puccini, Donizetti, Massenet, Charpentier, Bellini, Bizet, Cilea, Rossini e Çajkovski.

Interpretimi nga ‘ylli i operes boterore’ Ermonela Jaho fitoi zemrat e duartrokitjet e zjarrta të publikut të Carnegie Hall, ashtu si edhe tetorin e kaluar me shfaqjen ne Metropolitan Opera, ne rolin e Madame Butterfly. Për interpertimin e saj të spikatur e të ngrohtë shkruan të gjitha gazetat e mëdha te Nju Jorkut e emri i saj u bë i dashur për të githë dashamirësit e operës.

Interpretimi i gjallë dhe identifikimi i pashoq i sopranos Ermonela Jaho me rolet që luan janë çmuar nga të gjithë kritikët dhe muzikologet pervec publikut.

Sesioni 2019 -20 është i mbushur me role të reja për të. Ajo do interpretojë për herë të pare rolin e Adriana Lecouvreur, në Opera de Marseille, Iris të Mascagnit, në Teatro Real të Madridit dhe do të këndoj për herë të parë në Opera de Monte-Carlo Violetën e operës La Traviata. Ndersa në operën e Parisit do të rikthehet në rolin e Mimisë, të La boheme. Ne kalendrarin e saj te ngjeshur ajo do të jetë Desdemona e operës Othello ne Covent Garden, Madame Butterfly në Deutsche Oper Berlin, në Liceu në Barcelona do të jetë në rolin e Liu, të operas Turandot, dhe në Bayerische Staatsoper në Munich do te jete Violetta dhe Mimi.

Europa i ka hapur krahët për sopranon e talentuar shqiptare që prej kohësh banon në Nju Jork.

Dhe ajo mund krahasohet pa frike me emrat e dashur te operes te adhuruara si Maria Kallas apo Joan Sutherland sepse interpretimi i saj është mbresëlënës ne ngjyrat dhe nuancat e zërit te saj, prandaj edhe emocionet që percjell zëri i saj janë të paharrueshme.

Një ditë mësimi shqip mes Children of the eagle

October 30, 2019 by dgreca

Nga Marjana BULKU/

Për shkollën shqipe “Children of the eagle” e shtuna është një ditë e zakonshme mësimi i gjuhës shqipe në një program tri orësh për të cilin kujdeset Drita Gjongecaj e cila është nën drejtore e shkollës publike Theodore Schoenfeld School , bashkë me stafin e saj mësimdhënës , ndërsa për mua mëngjesi filloi ndryshe , tjetër rrugë, drejtim, zonë , nga ajo me çka zakonisht vrapon java ime. Natyrisht që është një ditë që mbart emocione, meditime, vlerësime dhe efekte të bukura sepse lidhet me ish-profesionin e ushtruar me aq shumë pasion dikur, lidhet me simbolin tonë përbashkues dhe identifikues siç është gjuha shqipe si dhe me atë mision që nuk është aspak i lehtë kur je larg Shqipërisë; ruajtjen , trashëgimin dhe edukimin e brezave të ardhshëm shqitaro-amerikan përmes gjuhës shqipes me kulturën tonë, historinë tonë dhe vlerat që kanë ruajtur ekzistencën kombëtare në çdo kohë. Teksa nxitojmë me Dritën për të gjetur një kënd nga ku mundemi tia nisim komunikimin mbi detajet rreth organizimit të këtij cikli edukimi i cili ka 4 -vjet që ka filluar si pjesë e Programit Dual albanian American language and culture, nuk ke se si të mos ndalosh pranë klasês ku këndohet “ Dhuratë për ditëlindje” , një këngë historike e festivalit kombëtar të fëmijëve në Shqipëri e cila interpretohet nga amerikano-shqiptarët që edhe pse gjuhën shqipen nuk e kanë të natyrshme ,përpjekjet për ta mësuar atë nuk ju mungojnë. Pak më tej nxënësit lexojnë “himnin e flamurit” pastaj e këndojnë… dhe vetëm ca hapa më tutje klasa e të vegjëlve shfleton faqe me shkronja , lidh fjalë . Këtu hyj me vrull brenda, përpara kêtyre vogëlushëve që paralel me gjuhën angleze zgjedhin edhe shqipen , nuk ke se si të mos ndalosh, përkëdhelësh, përgëzosh për atë dashuri të çiltër që u lexohet në çdo shqisë.Ata të surprizojnë me vjersha të cituara rrjedhshëm, për gjuhën shqipe , në gjuhën shqipe dhe nuk ke se si të mos ndjesh mirnjohje për prindërit që ua kanë injektuar këtë dashuri , mësuesen që i organizon kaq bukur dhe Dritën që e kam në krah e cila rrallë flet e lëvdohet por kur puna flet…janë të tepêrta edhe vetë fjalët.

A keni ndërtuar një kalendar me festat shqiptare ?

-i pyes fëmijët ..

Shtatori …tetori… nëntori të cilit ju i këndoni himnin .

29 shtatori është dita e trashëgimnisë kulturore në Shqipëri, e kush më fort se shqiptaro amerikanët i don , ruan dhe vesh kostumet tona kombëtare plot art e mjeshtëri.

Pastaj ndalojmë tek 19 tetori , dita e Lumturimit të Nënë Terezës, nxitur nga Papa Gjon Pali i II që i parapriu shenjtërimit të saj.

Ju jap të lexojnë një sentencë të saj : “It is not how much we do -it is how much love we put into the doing”

Dhe ata përpiqen ta përkthejnë në shqip.

Dhe ta ndjejnë në çdo gjuhë e në gjithçka do të bëjnë në jetë.

Ulemi në një kënd, pasi mësimi ka mbaruar dhe nxënësit janë shpërndarë. Nuk është e lehtë të kujdesesh për një grup fëmijësh që êshtë relativisht i madh . Përveç programit duket se ekziston edhe një vullnet i bukur për të nxitur tek fëmijët dashuri për gjuhën , kulturën, historinë , emra të shquar shqiptar që edhe bota i njeh.

Ne kemi folun me Dritën rreth këtij projekti qysh në embrionin e tij dhe sot biseda është më e thjeshtë sepse bazat e punës janë hedhur dhe shkolla tashmë ka një histori e cila rritet dhe zgjerohet bashkë me përpjekjet për një shqipe jetëgjatë..Mësueset performojnë lirshëm duke ndërthurur metodat amerikane me ato shqiptare ku gjuha bën diferencën. Nxënësit mësojnë përmes metodash por edhe niveleve të ndryshme të njëri tjetrit , askush nuk humbet sepse eshe ai që shqipen e ka gjuhë të dytë mëson nga pak nga progresi i tjetrit.

Ky proçes – shprehet Drita Gjongecaj -“ kalon nga klasa tek nxënësi permes materialesh didaktike, filmike, vizitave në institucione ku promovohet historia dhe kultura shqiptare( Vatra, Konsullata e Kosovës, Televizionet shqiptare ACTV) , projekteve individuale dhe në grup si dhe mjaft praktikave te tjera që sa vijnë e intensifikohen.

Êshtë shpresëdhënës fakti që fëmijët e duan këtë program edhe pse nuk është e lehtë që të shtunën ta kalosh përsëri mbi libra, gjuhë tjetër, histori tjera të cilat stafi edukativ mundohet tua përcjellë bashkë me emocionet që ndodh që këta fëmijë të mos i kuptojnë pasi shumë prej tyre nuk e kanë përjetuar të jetuarit në Shqipëri. Por me partneritetin prindëror si the eventet atraktive të komunitetit shqiptaro amerikan duket se interesi për gjuhën nuk është sipërfaqsor , ai shtrihet thellë në detaje që Drita i zbulon me shumë modesti.

Është prag festa jonë kombëtare Dita e Pavarësisë 28 Nëntori dhe me siguri këta vogëlushë do të pregatisin diçka që tjua bëjë më të dashur, njohur dhe historike këtë ditë.

Festimet e fëmijëve kanë ngjyra tjera përveç atyre kuq e zi, kanë kolorin e ndjesive të pastra dhe kureshtjen e kohës që prindërit e tyre përjetuan ndryshe me mangësi e kufizime , ëndrra e zhgënjime . Teksa bisedoj me mësueset ndjej dëshirën e tyre të madhe që këtij interesi masiv të fëmijëve për të mësuar gjuhën shqipe ti përgjigjen me përkushtim.

Dhe me të vërtetë nuk ka rëndësi se sa shumë gjëra bëjmë por me sa dashuri i realizojmë ato , shprehej Tereza jonë me zemër të madhe .