Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

“Kadare as disident, as bashkëpunëtor me diktatorin”

by

FOTO:KORTEZI-  NEW YORKER/

Njohja e profesorëve francezë me shkrimtarin shqiptar/

Si një specialist i letërsisë, Jena Paul Chamseix është në terrenin e tij në lëmim e letrave. Duke lënë mënjanë gjithçka kishte bërë gjatë jetës së tij, profesori francez zbulon figurën e ish-diktatorit Enver Hoxha, përmes veprave që ai shkroi. Në librin me kujtime “57 Boulevard Stalin”, kushtuar 6 viteve të qëndrimit në Tiranë, Champseix bën një analizë të shkurtër mbi veprën e Enver Hoxhës, duke marrë në shqyrtim mënyrën se si ai vizatonte udhëheqësit e huaj, që nga Hrushovi, Mao, te Tito etj. Në këtë libër kujtimesh, ai nuk mund të mos ndalet edhe te shkrimtari i madh shqiptar, Ismail Kadare, njohjen me të dhe ç’mendonte rreth akuzave për “bashkëpunim” me ish-diktatorin, apo edhe pretendimin e hedhur nga të tjerë (i papranuar kurrë nga vetë Kadare) i të qenët disident.

Kadare dhe pushteti
Pushteti që shpesh i ka kërkuar Kadaresë të bëjë autokritikë, e sulmonte në tri pika. Në radhë të parë, fakti që të gjithë librat e tij, përveç “Dimirit të madh” dhe “Koncertit”, vendoseshin në të shkuarën e largët, u interpretuan si një refuzim për të përshkruar ndërtimin e socializmit. Më tej, ai shfaqi dashurinë e tij për mitet, konsideruar si “një mbijetesë religjioze dhe reaksionare”. Së fundi, ai dyshohej se ulte popullin për shkak të intelektualizmit të tij dhe akuzohej se kërkonte t’i pëlqente “botës kapitaliste”.
Kadareja iu përgjigj këtyre kritikave në një artikull të 1984-s, publikuar në revistën “Shqipëria sot” (nr 6), duke i bërë jehonë kongresit të fundit të shkrimtarëve dhe artistëve, ku ai i bëri elozhe realizmit socialist, ndërsa dënoi skematizmin si “kundërshtimin më të keq të ndikimeve borgjeze dhe revizioniste”. Ky gabim nuk është toleruar, shkruante ai, veçse nga “njerëzit që kanë koncepte burokratike mbi letërsinë dhe artet”. Ja ku ai jep një ide të raporteve të mira që duhet të mbretëronin në botën e letrave. Ai shtoi se “skematizmi mund të lërë indiferent lexuesin ndaj problemeve që ngre”. Ai konkludon se: “Kur në një vepër letrare, në një pjesë teatri apo në një film, heroi pozitiv, për shkak të skematizmit, në vend të fitojë simpati shkakton antipati te lexuesi ose spektatori, kjo do të thotë se kjo vepër është e dëmshme për socializmin”…
Në vitin 1982, Kadare ishte i kërcënuar nga pushteti dhe do të kalonte disa vite të zeza. Pas vdekjes së Hoxhës, ai do të rivinte përpara skenës letrare. Në dimrin e vitit 1986, “Gjenerali i ushtrisë së vdekur” u adaptua në teatër. Pjesa duhej të luhej në Greqi gjatë një festivali, i cili u anulua. Vënia në skenë nga Pirro Mani ishte çuditërisht moderne dhe e gjithë salla ziente kur, në skenën e fundit, të vdekurit ngriheshin në qeset e tyre plastike për të nderuar gjeneralin, një lloj don zhuani, i zbritur në ferr. Ndikimet surrealiste, të cilat nuk mund ta mbronin Kadarenë, ishin vulosur në një skenë ëndrre që u fuste frikën studentëve. Kjo vënie duket se i kishte pëlqyer Kadaresë. Është për të ardhur keq që kjo pjesë nuk u vu më kurrë në Tiranë…
Kadare është elastik
Në vitin 1987, Kadare u ftua në konviktin e universitetit për të dhënë një konferencë. Studentët shkuan pasi thoshin: “Ai sillet si europian”. Ne pyetëm saktësisht mbi këtë sjellje dhe studentët u përgjigjën: “Ai thotë atë që mendon”. Elisabeth pa i kërkuar autorizim askujt, u përzje me turmën dhe bëri miq mes turmës së studentëve italianë. Konferenca thuajse u anulua për shkak të një avarie elektrike. Atmosfera ishte e nxehtë, kur seanca filloi më në fund. Kadareja ishte një njeri tjetër: tepër në siklet përballë këtij publiku të shqetësuar, ai dukej të ishte rinuar 10 vjet. Organizatori i aktivitetit nisi të bënte pyetje, duke nënvizuar se studentët mund të bënin të njëjtën gjë më pas. Pyetjet e tij ishin tepër stereotipe dhe të shumta, publiku u nervozua dhe kërkoi fjalën. Letra të vogla shkonin drejt tribunës: organizatori i lexonte me zë të lartë, pa u dukur se censuroheshin. Pyetjet ishin të gjitha në një linjë dhe përgjigjet gjithashtu. Pyetjet mbi romanet e ndaluara nuk munguan t’i adresoheshin.
Studentët donin në mënyrë absolute që Elisabeth të bënte pyetje. Ajo nuk donte të binte në sy. Atëherë ajo hartoi vetë një letër të vogël, duke thënë: “Një profesor francez është në sallë dhe pyet se sipas mendimit tuaj cilët janë shkrimtarët më të mëdhenj francezë aktualisht”. Kadare nuk e çmonte shumë letërsinë bashkëkohore franceze, megjithatë ai foli për Tournier, Marguerite Yourcenar dhe Le Clezio. Dy vjet më vonë, Elisabeth do t’i përsëriste skenën dhe e bëri të qeshte, duke i treguar se pas konferencës, studentët, duke marrë shkas nga daljet e tij kundër kritikës letrare, refuzuan të bënin shpjegim teksti.
Ismail Kadare nuk është as bashkëpunëtor i diktatorit dhe as disident. Kundër erërave dhe furtunave, ai ruajti pavarësinë e tij prej artisti. Posti i tij i deputetit ishte një efekt i vullnetit të partisë dhe të gjithë e dinë se Parlamenti nuk kishte asnjë pushtet. Sa për disidencën, ajo nuk ekziston fare në Shqipëri. Inteligjencia u reduktua që në lindje dhe nuk mund të mbështetej në një opinion publik. Pushteti, që i kishte duart e gjata mbi kulturën dhe mjetet e shprehjes, nuk toleronte asnjë manifestim pavarësie. Deklaratat armiqësore për regjimin ishin baras me vetëvrasjen dhe ai që, në Perëndim, akuzonte për “bashkëpunim” bënte mirë të vendosej ca kohë në Tiranë. Shqiptarët nuk u gabuan dhe e vlerësuan Kadarenë për guximin dhe këmbënguljen. Njëri prej nesh tha: “Kadare është elastik, ai merr gjithnjë formën e tij”.

“Enver Hoxha ishte një fetar i kuq obsesiv”
Profesori francez, analizë teksti veprës së ish-diktatorit

Një besimtar i kuq
Ndryshe nga reputacioni i tij, tekstet e tij e meritojnë që të ndalesh. Përsëritjet sistematike, kthimi në temat e preferuara, i japin një karakter obsesiv. Në tekstet e tij marksiste-leniniste, nuk gjejmë as analiza klasore as studime ekonomike, sikur fjalët që përdor Hoxha janë tërhequr nga leksiku komunist, thelbi i mendimit ka një karakter religjioz. Për të, historia e botës është një luftë forcash, të së mirës kundër së keqes që e sulmojnë. Esenca e komunizmit është e mira hyjnore, por të këqijtë që nuk çarmatosen kurrë, ndërhyjnë për të plaçkitur efektet e mira. Të aftë, demonët, marrin në dorë sferat më të larta dhe shkatërrojnë vlerat. Një herë të vetme, e mira triumfoi: me “Stalinin e madh”, një erë e artë filloi. Por fatkeqësisht, tradhtarët dhe puçistët me taktikë diabolike, me plane sekrete dhe të errëta godasin derisa të arrijnë qëllimin. Ata nuk e kanë shtëpinë aspak në ferrin kapitalist, por janë vendosur në zemër të socializmit. Këto krijesa satanike janë dizenjuar nga shenjuar nga termi i turpshëm i “revizionistëve”. Jean Bertolino, në lidhje me doktrinën shqiptare ka gjetur formulën e përshtatshme: “Kapitalizmi është armiku; revizionizmi është e keqja”. Mikoyan, “tregtari armen kozmopolit antimarksist i kamufluar” është “i errët si nata”, “negativ, i zbrazët dhe intrigant”; Beria ka “sy gjarpri”; Hrushovi “nepërkë revizioniste”, shefi i “mafies revizioniste”, që do të “vendosë në vende kyçe elemente të dëmshme”; Souslov ishte një “revizionist cinik” me “ecjen e tij si balerin Bolshoi”…. “Mao” “kurrë nuk ka qenë marksist”, “Mbreti Tito”, “i zhytur deri në fyt me tradhti, ka realizuar komplote pa numër kundër vendeve socialiste”….
Hoxha është një fetar i kuq dhe nuk shqetësohet fare të pohojë, i vetmi në planet, për mbështetjen që Shqipëria “ateiste” i jep Republikës teokratike të Iranit pas marrjes peng të Ambasadës së Shteteve të Bashkuara në Teheran. Të dy vendet vendosën marrëdhënie të ngrohta: Shqipëria dërgoi telegrame urimi gjatë festimit të përvjetorëve dhe përshëndetën revolucionin pers; mullahë iranianë gjatë vizitës në Tiranë admiruan virtytin e rreptë të kryeqytetit. Ky idil zbuloi ndoshta gjithashtu që myslimanët bektashinj që janë shiitë, janë më të mirë nga ç’besohej.
75-vjetori i Hoxhës u festua më 16 tetor 1983. Një film “Enver Hoxha, tungjatjeta” u prezantua në kinema “Partizani”. Aty flitej dhe për edukimin francez të “udhëheqësit”. Dokumente të kohës tregonin një Paris të mjerë, por vepra të Saint Simon, Montaigne, Michelet dhe të Vigny-së shfaqeshin në ekran. “Kapitali” dhe “Shteti dhe revolucioni” u shfaqën në përkthimin e tyre frëngjisht. Në zyrën e tij, Hoxha shfleton “Buletinin e librit frëngjisht”. Salla u lodh shpejt nga ky dokumentar erudit. Fëmijët çoheshin dhe argëtoheshin duke përplasur karriget e drunjta. Ata ndërmorën menjëherë një lojë-kukafshehthi nën syrin vëzhgues të policisë. Disa shfaqen në platformë dhe hijet e tyre të vogla kalojnë para ekranit. Salla qeshi gjatë shfaqjes së Musolinit me pozat e tij groteske dhe u zbut kur Hoxha luante me mbesën e tij.(Kortezi Panorama)

 

Governor Andrew Cuomo invites the Albanian American Community

by

 Governor Andrew Cuomo invites the Albanian American Community to the

State of the State

Address

10:30 am

Wednesday, February 20th, 2013

At the Lovinger Theater, Lehman College

250 Bedford Park Blvd

Bronx NY 10468

Join Assemblyman Mark Gjonaj!

Together we will demonstrate that our community is active and united.

Please RSVP to nfernan6@gmail.com or (347) 810-0910 begin_of_the_skype_highlighting            (347) 810-0910     end_of_the_skype_highlighting

With names for the guest list

NUK KA FESTË NË MINESOTA!…

by

E shkruar me 17 Shkurt: Duke  medituar në 5-vjetorin e  Ditëpavarësisë së Kosovës/

NGA SHEFQET MEKO/
5 vjet më parë, përjetuam një dalldisjë gëzimi për lajmin e madh se Kosova do të shpallte pavarësinë. Telefonata, urime, njoftime, organizimi i festës. Bejtush  Nomanoviç,  do të ishte organizatori i komunitetit kosovar për të bërë një “Ditlindje të madhe”! Në  verilindje të  qytetit, një sallë e madhe me flamuj dhe këngë. Një prijte tradicionale kosovare, duarshtrëgim, urime, respekt dhe këngë pambarim.Kishte miq të shumtë, ish-ushtarë amerikanë në Kosovë, familje, studentë… Isha i pranishëm në këtë  Ditëpavarësie bashkë me Elton Mykerezin dhe Plarent Ymerin. Ishte ditë e ftohtë shkurti 2008!
Sot 17 Shkurt 2013! Heshtje në Minesota. Shqiptarët e Kosovës nuk festojnë.  Shqiptarët e  Shpipërisë vëzhgojnë  trishtueshëm bishtat e finxhanit të kafesë diku në një kafene, a thua është ditëmorti apo ditëfeste… Unë  pas një mbrëmje debati me Ridvanin dhe Uljanin, kërkoj ta festoj  “online”. Një bisedë surprizë me  poeten Lida  Buçpapaj që jeton në Zvicër bashkë me poetin dhe  analistin letrar  Skënder Buçpapaj. Mesazhet vijnë si fjollëza bore nga Zvicëra në Minesota. Lida në mënyrë të virtutshme do të më kërkonte shpjegime  “Pse e kisha bllokuar miqësinë e saj në  Feisbuk” ndërkohë që ishim miq dhe kushërinj.  I shpjegova se llogaria ishte  deaktivizuar me dëshirën time, për të fituar pak qetësi dhe privaci. Në ato munita “erdhi” mes nesh poeti  lirik Vehbi  Skëndri, shpirti i tij krijues lasgushian, legjitimiteti letrar që ai la pas si poet dhe intelektual… “Shkruaj, miku im, nuk kemi çbëjmë, veç të shkruajmë…Nuk na deshën dhe u detyruam të iknim…” shkruante  Lida me “gërma bore”  nga larg…
Edhe këtu është ditë e akullt. Intervista e Kadaresë  që aq bukur përshkruan të shkuarën tonë tragjike, sikur shkrin akullin e ditës. Ndërkohë  shoh festën në Kosovë, parakalimet ushtarake, flamujt e pikturuara në trupin “Njuborn” (ende nuk janë bërë 100), kureshtjen e njerëzve. Duket se edhe aty është ftohtë.  Dhe pyes: Pse  u shpall kjo pavarësi në shkurt? Pse jo në mars? Pse jo në maj? Pse në shkurtin e bishtë? Nuk ishte diçka e beftë, por e zgjedhur me kujdes. Ditë shkurti, ditë kallkani… Mbase për të na dhënë kohë të medojmë paksa, netëve të gjata të dimrit, të meditojmë me vetveten dhe të relfekotjmë, përpara se të tregojmë përrallat e “Një mijë e një netëve”…
Kadareja nga Parisi flet për madhështinë e mbijetesës sonë kombëtare. Ai sjell një tjetër dëshmi dridhëruese nga shekulli i II, ku një autor latin sipas Kadaresë shkruante: “Në fund të botës, ndodhet një vend i quajtur Shqipëri, ku lindin burra të cilëve u zbardhen flokët që fëmijë dhe që shohin më mirë natën se ditën…”  Dhe  pyetjes trishtuese të gazetarit,  shkrimtari  ynë i përgjigjet: “Çfarë t’i bësh fatit, atje u linda”!
Në këtë kontekst të fatit të vendlinjdes dhe vendbanimit, amerikanët kanë një shprehje   domethënëse: “Nuk mund ta zgjedh vendin ku linda, por mund të zgjedh vendin ku dua të jetoj”. Unë dhe Kadareja, (falë fatit për mua personalisht)  në mënyre të përpiktë bëmë të njëtën gjë: Ikëm nga  Shqipëria. Jo vetë unë, jo vetëm Kadare, por sa e sa të tjerë me emër dhe reputacion. Unë jam një ikanak i vogël e natyrisht Kadareja është një “dritëikje” e shekullit të kaluar. Ai është një  dritëkombi që na mban gjallë, por ne nuk e kuptojmë dot…Ai flet akoma dhe na bën t’i rikthehemi frazave dhe mesazheve. Kjo na bën mirë. është shenjë e mirë… Por nuk mjafton një Kadare. Secili duhet të jetë një Kadare … Ndaj  me kokulje shkruaj në këtë të djelë shkurti. Shkruaj se dua të them diçka nga brenda: “Kombin e bëjmë të gjithë. Për të duhet të luftojnë të gjithë në “llogoret” që na ka dhënë rastësia, sikurse rastësisht jemi shqiptarë…”(Ju lutem mos më sulmoni )… Vetëm kur të gjithë do të ndihemi të nderuar dhe respektuar, vetëm kur të gjithë vemë një “tullë” në godinën e kombit, “kollonat e betonta” si Fishta, Frashërit, Konica, Noli,Camaj, Kadare, Qose etj. etj. mbeten të pacënueshmë nga çdo lloj tajfuni ballanik…
Sot nuk festohet në Minesota. Shqiptarët e Kosovës duken “të ngopur” me  Kosovën, me shtetin e saj, me “luftën” brenda vetes… Shqiptarët e Shqipërisë çoroditen  përmes  mediave vizive, ku kërcejnë ide të çmendura nga një kanal televiziv tek tjetri. Ka humbur e verteta në Shqipëri. Vendi ynë mbetet “..i ngatërruar dhe korruptuar…” siç nënvizon Kadare, ndërsa ne të gjithë shfryjmë ndaj njëri tjetrit përmes ekraneve të qelqtë. Erozioni i gënjeshtrës na ka rrethuar si dikur rrethimet e Krujës dhe Shkodrës…Gënjeshtra, gënjeshtra… E pandershmja, e pa ndershmja. Intriga dhe sajimi pragmatist! Ky gërrim  i së vërtetës brenda sojit tonë , kjo luftë  pa rregulla, pa “semaforë”, arkaike, kërkëllimat e  “shpatave” të pushtetmbajtësve në dy shtetet  e një kombi, duket se janë mallkimet tona të shekullit…

Mendoj për Kosovën në këtë përvjetor ditëpavarësie.  Mendoj për ata që ranë dhe u përgjakën. Për dhunën shfarosëse sërbe, dhe  qëndresën kosovare…Kam pirë kafe një natë më parë me një “ushtar të UÇK”…Ai nuk kishte qejf të festonte…  “Duan të na quajnë komb kosovar (!!!)…Ne nuk luftuam për këtë.Jo. Dikush do të na xhveshi nga kombësia shqiptare… Ndaj nuk ja ndjej kësaj feste që ju më uroni…Nuk dua të festoj”… Ky 30 vjeçar në Minesota, që nuk do t’i përmendet emri, ishte 16-17 vjeçar kur jetonte kohën e luftës tragjike në Kosovë…
Në Prishtinë festohet…Festa duket e ndritshme, por e ardhmja disi e mjegullt, fluide. Na mungon një platformë vlerash dhe principesh. Na mungon një  dëshirë gjithëshqiptare, për të mbrojtur të vërtetat tona. Ndaj duke bërë “gjullurdi” festash,harrojmë të përcjellim mesazhe.  Më vijnë në mendje vitet 80, kur “irridetnizmi  shqiptar” ishte etiketuar si rreziku i kohës në ish-Jugosllavi…Në ato vite nuk kishte gjë më domethënëse se sa deklaratat zyrtare të Tiranës për Kosovën.  Unë nuk besoj se  janë fashitur këto memorje dridhëruese në kujtesën e kombit. Ja pra, nëse duhet të themi diçka pozitive për të shkuarën, unë them se janë ato artikuj redaksionlë të “Zërit të popullit”  në vitet 80-të ku qartësisht mbrohej identiteti dhe autenciteti shqiptar i popullsisë së Kosovës. Qofsha i gabuar. Ne shqiptarët harrojmë shpesh dhe shumë shpejt…
Nuk mjafton  vetëm kujtesa e shkrimatrit tonë. Duhet të gjithë t’i bashkohemi të vërtetës dhe të dimë të frymëzohemi prej të vërtetës dhe ngadhnjimit të paraardhësve tanë mbi luftën shfarosëse që na impunuan fqinjët dhe  tejfqinjët. Në shekullin e kaluar,  gazetari dhe intelektuali Kostë Çekrezi, do të botonte në Amerikë  librin “Shqipëria, e shkuara dhe e tashmja”, ku si në një film të shpejtë, do të na tregonte të shkuarën dhe të tashmën tonë aq të ngjashme me njëra tjetrën. Studiuesi Amerikan Charles D. Hazen, duke komentuar rreth këtij botimi do të shkruante se
“…kemi një interpretim nga vetë shqiptarët, një shpalojse të historisë së Shqipërisë, një paraqitje të kërkesave të shqiptarëve të drejpërdrejtë, nga mendja dhe zemra e nje vendasi…” Këtu rezonon edhe Kadare kur flet për të shkuarnë tonë dramatike. Po e ardhmja? Kush na e ka në dorë të ardhmen? Kush duhet ta rivajëzojë të ardhmen e Kosovës dhe Shqipërisë? Ku janë ,mendimtarët shqiptarë? Ku janë hulumtimet e konferencat shkencore të debateve  dhe provave  historike? Festat janë  fasadë dhe ditë lumturie për politikanët, popullit i duhet e ardhme frymëzuese. Ne sapo bëmë një festë të  Pavarësisë shqiptare vjet, ku mungoi një simpozium historik…Vetëm pompozitet euforik. Po kjo “bebe” 5 vjeçare, mos vallë qorrazi ndjek “Gjyshen 100 vjeçare”? Kjo është trishtuese! Euforia është verbim i së ardhmes. Politikanët  janë kthyer në “skllavopronarë” të ëndrrave tona. Duhet një platformë e “çeliktë” e vlerave tona, që të mund të ecim përpara… Nëse mbetemi në vorbulla  deklaratash, ne jemi të destinuar të vuajmë për një kohë të gjatë…
Sot është një  5 vjetor i   kijimit të  shtetit më të ri në Ballkan. Akadamikët tanë  duket se duartrokasin diku politikanët.
Flet Kadareja! Në Minesota nuk ka festë!…

SHEFQET MEKO
Mineapolis, 17 SHKURT, 2013

GERMIMET ARKEOLOGJIKE NE ZONEN E HIMARES -SHPELLA E SPILESË SI GERMOI CARDINI NË STROFKULLËN E CIKLOPIT NË VITIN 1939

by

NGA GËZIM LLOJDIA/
Shpella   e Himarës me emërtimin:Shpella e Spilesë është shpallur monument kulture  me vendim e  Rektoratit të universitetit shtetëror të Tiranës ” Nr.6, datë 15.1.1963- “Mbi shpalljen e monumenteve të kulturës. 2. Shpella e Spilesë, në fshatin Himarë.
 Shpella e Spilesë në këtë vendim renditet e dyta pas shpellave  të fshatit Velcë në zonën e lumit të Vlorës,   u përkasin  kulturës së neolitit të vone të  mijëvjeçarit III p.e.re.Mirëpo shpella në Spile kujt kohei përket? Shpella e Spilesë a është në të vërtetë shpella  e Ciklopit?
 Zëra mediatik  përcjellin në kujtesë tonë emrin e  Odisesë dhe kthimin e tij në Itakë,gjatë këtij udhëtimi   të pambarimtë, skena e  ndeshjes me Ciklopin mbetet një krijim i shkëlqyer i mitologjisë.　Përtej cipës së mjegullt  7 fshatrat, që  prek çdo mëngjes  firoma  e detit janë në një trandje të vazhdueshme historike  e mitike. Gërmadha të çmuar të tokës shqiptare për shekuj  janë  ruajtur me fanatizëm nga nëntoka jonë .Kohët qiellore  nuk i fshinë dot gjurmët. Ajo është  plotë dhe vetëm me  thesaret arkeologjike, që presin ndriçimin në dritë se një histori  e vërtetë shkencore e saj duhet shkruar. Nga objektet arkeologjike sipas informatave të fillim vitit ‘ 91  nw brig jet shqiptare të detit Jon, nga Kepi i Gjuhëzës gjer në Kapoqefal të Sarandës, janë zbuluar 20 fortifikime pre-historike. Një ndër ato objekte historike është shpella e Spilesë.
Pozicioni i Qarkut Vlore dhe përshkrime te shkurtra(Guida  e trashwgimisw kulturore tw qarkut Vlorw)

Qarku Vlore është i përberë prej rretheve Vlore, Sarande, Delvine. Shtrihet ne pjesën jugperëndimore te vendit dhe laget nga deti Adriatik dhe deti Jon. Qendër e Qarkut është qyteti i Vlores, e cila është qendër tregtare, industriale dhe e ndërlidhjeve te shumta.Himara .Ne krahinën e Himarë bëjnë pjese qyteti  i Himares se bashku me fshatrat Palas, Gjilek, Dhermi, Iliaz, Vuno, Qeparo, Kudhes, Piluri. Krahina e Himares shtrihet përgjatë bregdetit te detit Jon, duke filluar nga veriu ne Llogora e deri ne lumen e Borshit ne Jug. Nga veri- lindja, lindja dhe jug-lindja rrethohet nga vargmali  i Akroceraunit me majën me te larte atë te Çikës me lartësi 2045m mbi nivelin e detit. Ne krahinën e Himares rrjedhin përrenjtë e Ksarrollakos, te Polopotamo, te Gjipes, te Vishes dhe te Qeparoit, te cilët ne periudha shume te nxehta te vitit mund dhe te shterojnë. Gjiret kryesore ne det janë ato te Spilese dhe te Panormit (Porto-Palermos).

Pasurite kulturore, historike dhe artistike prezente
Ne territorin e Bashkise Himarë objektet kryesore te cilat përbejnë pasuri kulturore, historike dhe artistike janë: Ne Gadishullin e Karaburunit: guroria romane Gramata, kisha e Shen Adreas.
 Ne Dhërmi: Manastiri I Panajase (Shën Mërisë), Manastiri i Shen Thodhorit, kisha e shen Stefanit, Shpella e Pirateve, shpella e Parashqevise, kisha e Shen. Nikolles, lagjia e vjetër e fshatit Dhërmi me shtëpitë e ndërtuara me arkitekturën karakteristike, Kulla e fisit Vretos dhe Kulla e fisit Kumi etj. Ne fshatin Iliaz: manastiri I Stavridhit. Ne fshatin Vuno: shtëpitë me arkitekturën karakteristike te zonës. Ne fshatin e vjetër  Himarë: Kalaja e Himares është një fortifikim qe i përket shekullit te 3-te para erës sonë dhe vazhdon ne periudhën e mesjetës. , Kisha e Akipeshkopise, kisha e Kasiopise, kisha e Shen Pandon, kisha e Athalit, lagja e vjetër me shtëpitë me arkitekture karakteristike.
Ne qytetin Himare:Shpella e Omerit e cila I ka dhene dhe emrin qytetit (Spile), kisha e Shën. Marinës. Ne Panormi: Kalaja e Porto-Palermos dhe Kisha e Vasilikes (gruas se Ali Pashes). Kjo kala thërritet ndryshe edhe Kalaja Pashe Tepelenës, ndodhet ne afërsi te Himarë, ne gjirin me te njëjtin emër. Kjo kala u projektua nga nje inxhinier francez ne formën e një pesekendeshi. Porta e hyrjes ndodhet nga ana e lindjes. Muret janë te trashe 1.6m. Ne shënimet e tij konsulli francez Pukevil shënon se me 1806 ali Pashe Tepelena, i rezervoi atij nje pritje ne kalanë e Kastrise, Himare. Sipas studiuesve te quajtur te bregdetit Janko Palit, ne ballin e portës te kësaj kalaje jene te gdhendura me germa greke ne stilin bizantin.  Ne Qeparo: fshati  i vjetër Qeparo me shtëpitë e ndërtuara me arkitekturën karakteristike, shtëpia e Ali Pashes, Manastiri I Shen. Dhimitritit, Kembanaria e kishës se fshatit Qeparo, Kalaja e Vjetër etj.
Hulumtimet kryer  në këtë zonë flasin për disa ekspedita dhe shënime udhëtarësh,gjeograf apo arkeolog. Ne vitin 1939, arkeologët kryejnë  gërmimet e para në shpellën e Spilesë (Himarë), botuar nga .Domeniko Mustilli, gërmimet para ne shpellën e Spilese (Himarë), botuar nga D.Mustili, provoi se shpella ishte banuar ne Epoken e　Neolitit te Ri(3000-2100 p.Kr.)Një fakt që njihet është se për  Cardinin kemi një i formacion të bollshëm  nga arkeolog dhe studiues të Institute of Ëorld Archaeology, University of East Anglia, Norëichtë cilkët shprehen se ka  regjistruar mbi 60 shpella natyrore në fshatrat lumit të Vlorës  e Vlorës  më saktësisht 10 shpellat e Velcës  dhe Sarandës më shkoqur në pjesën jugë-perëndimorë nga shpellat e Karaburunit në Sarandë. 1971-1990 JANO KOCI drejton gërmimet në fortifikimet prehistorike ne Karos, Ngure e Kukum.(Qeparo). Ne kodrën e Sopotit zbulon, fortifikimin parahistorik dhe akropolin,　banesat dhe nekropolin e qytetit antik. parahistorik, linjën e murit, hyrjet, dhe　banesat e qytetit antik si dhe varet me ndërtim monumental. Ne kalanë e Himarë, zbulon, fortifikimin ne Kastane. Një banese antik te fortifikuar ne Borsh, një vile e romake, dhe një vendbanim mesjetar Qeparo. Arkeologet N.Ceka viti 1984,Muzafer Korkuti 1981 drejtojnë respektivisht gërmimet ne një banje romake ne Spile dhe ne fortifikimin parahistorik ne Badher të  Borshit. Në vitin 2002-2003Ilir Gjipalit me gërmimin shqiptaro-anglezë në  shpellën e Spilesë provuan banimin e saj që në epokën e mezolitit (8000 vjet p.kr　). Përmendet për herë te　parë në mbishkrimet e Theorodokëve te Delfit.  Ne shek. I m.Kr., PLINI referon fortesat Himara dhe Meandria(Sopoti) Akrokerauneve. Ne shek. III-IVm.Kr,ne tabelën Peutigeriana Acrocceraunia përmendet si një stacion i rendesishem ne rrugën  ne Foinike .Vitet(527-565). Himara, përmendet nga Prokopi i Cezarese si fortesë, ndërtuar　nga Justiniani. Ne vitet 528-548. Stefan Bizantini i fundit, përmend krahinën me emrin Kaonia. Mbas këtyre viteve krahina do përmendet me emrin e Himarë.
 Burimet e shkruara, dëshmojnë se Himara ne lashtësi ishte vendi   i fisit të Kaoneve, fisi rëndësishme i Epirit,krahas Molloseve dhe Thesproteve. Fiset Kaone zotëronin Epirin para mollosëve. Plini (referon se emri Kaoni, vinte nga kaonet e　bregdetit te Akrokerauneve, ku ndodheshin fortesat Himaira,　poshtë se cilës ndodhej burimi i ujit mbretëror, e me tej Meandria(qyteti antik ne Borsh), Kestrina etj.
 Cardini ka  regjistruar mbi 60 shpella natyrore
Karen Francis, Institute of Ëorld Archaeology, University of East Anglia, Norëich shkruan: Në qershor të vitit 2000, një ekip arkeologësh nga Instituti i Arkeologjisë Botërore, Britania e Madhe, dhe Instituti Shqiptar i Arkeologjisë ka filluar një studim në terren në Shqipërinë e jugut. Qëllimi i projektit ishte të ri-gjetur një numër i “humbur” shpella prehistorike dhe faqet sipërfaqësore që janë hulumtuar të parë në vitin 1930 nga një arkeolog italian, Luigi Cardini. Në vitin 1930, drejtori i Misionit Arkeologjik Italian në Shqipëri, Luigi Maria Ugolini, rekrutohen Cardini si prehistorian të misionit. Ndërmjet viteve 1930 dhe 1939, Cardini udhëtoi gjerësisht në të gjithë Shqipërinë jugperëndimore dhe, me ndihmën e një udhëzon disa përkushtuar shqiptarë, plotësisht dhe regjistruar mbi 60 shpella natyrore.
Sezoni  i vitit 1939 Cardini ,vijon K. Francis,  u zhvillua gjatë dhjetë ditë dhe, për aq sa dimë, ishte vizita e tij e fundit në Shqipëri, edhe pse ajo ishte edhe më produktive e tij në drejtim të hulumtimit. Në qershor të atij viti, vetëm dy muaj pasi trupat e Musolinit kishte pushtuar Shqipërinë, shpërnguljes Mbreti Zog, Cardini ka  hulumtuar shumë në bregun lindor ku ai ka bërë disa nga zbulimet më të rëndësishme arkeologjike. Fletoret e tij tregojnë se ai udhëtoi gjerësisht në zonën midis Sarandës dhe Vlorës dhe ishte ende në vijim të informacionit të tij, që ishin raportuar  nëntë vjet më parë. Gjatë këtyre dhjetë ditëve të fundit në Shqipëri, Cardini zbuloi site me  sipërfaqja paleolitit në Xarrë; shpellat e Himarës dhe Shën Marina dhe  strehimet në gur apo shpellat eKanalit. Një muaj më vonë, Cardini  me padurim  ia kalojë rezultatet e ekspeditës së tij Mustilli:
“Ajo nderon mua për të ofruar për Shkëlqesisë tuaj një raport të shkurtër mbi rezultatet e kërkimit paleontologjisë kryer në emër të Misionit Arkeologjik Italian në Shqipëri, drejtuar nga vetë …… Ky hulumtim na mundësoi të konstatojë ekzistimin e një depozitë të madhe paleolitit në  sipërfaqe në afërsi të fshatit Xarrë, një  strehim në gurë(shpellë)në shpatet e maleve  të Kanalit dhe një kompleks i pesë shpellave  ngjitur në afërsi të fshatit Himarë, me reliket e bollshme të  një kulture Eneolitike në bazën e tyre ….. Këtofaktor paleoliti, të cilat për herë të parë janë të sinjalizuara në Ballkan, jep rëndësi të madhe në  Xarrë. Gjetjet  janë thirrje për një studim sistematik të zonës, i cili duhet të plotësohet nga hapja e një numri të  madh llogore  të gërmimeve. Këto me siguri do të japë të dhëna të sigurta për depozitimin dhe gjithashtu mund të zbulojnë të dhëna të dobishme për faunë, një interpretim më të saktë të depozitimit ‘[Istituto Italiano di Umana Paleontologia (IPU), Cardini Njoftomi 4 korrik 1939].
Zbulmi Cardini viti 1939
Nga shpellat ekzaminuara gjatë anketës, një ose dy zbuloi prova të mrekullueshme të pushtimit parahistorike. Me interes të veçantë ishte një shpellë të madhe në qytetin bregdetar të Himarës, ku kishte Cardini  me punëtorët shqiptarë kryen  gërmime në vitin 1939:”Shpellat Himare: kjo shfaqet në lokalitetin e Spilesë, në afërsi të bregdetit Adriatik ….. Një hendek fillestar gjykimi kryhet në 4 qershor u zgjeruar dhe thelluar më 8 dhe 9 …….. Unë e bëra  një verifikim në  natyrë e cila qe  mjaft vend interesante, i cili do të kërkojë një fushatë të gjatë gërmimeve-shumë premtuese në drejtim të rezultateve për shkak të masës së depozitimit, bollëku i mbetjeve arkeologjike dhe fauna dhe më  rrallë stratigrafike qarta ,mendova nuk  është më të mirë që depozitat brenda saj, të cilat mund të hulumtohen direkt në një moment më të favorshëm, duke përdorur mjete dhe pajisje të sugjeruara nga IPU [shkencës ‘: Cardini, 4 korrik. 1939 notebook].Në mbërritjes në Himarë, ne kaluan pjesën shkëmbore të Gjiri i Spilesë dhe në atë që ishte një port i vogël, përshkruar nga Cardini:
 “Fshati shtrihet në kodrat e vogla,të cilat në veri mbyllen  jashtë portit të vogël që është mbyllur nga dydegëzim shkëmbore arritur në det. Degëzimi gjithashtu formojnë një plazh të vogël, e cila ka disa shtëpive dhe një hotel i vogël.
 Tre nga shpellat e hapura dhe këto janë aq afër sa për të formuar një depozitë të vetme në faqen e pjerrët në bazën e saj, 20-25 metra të gjerë.
 Dy shpella, të cilat duken të jetë e mjaftueshme, por ulet  disi, hapur në një nivel më të lartë, pak më shumë se 100 metra nga të tjerët.
 Shpella që provuan ka një hyrje tetë metra të gjerë, është 32 metra e gjatë, gjashtë deri në shtatë metra e lartë dhe është më i madhi i të gjitha ‘[IPU: Cardini 1939 notebook].
 Skena qetë, përshkruar nga Cardini nuk ishte më e dukshme. Plazhi që përmbante vetëm një hotel të vogël dhe disa shtëpive ishte bërë një -qytet para  dhe shpella që e mbante  aq shumë potencial për Cardini nuk ishin më të dukshme nga buza   e ujit. Duke shqyrtuar fytyrë shkëmb brenda nxisë jugore të plazhit të zhvilluar, ne ishim në gjendje për të gjetur tre nga pesë shpellat ilustruara në hartën Cardini së, shpella 1, 2 dhe 3 (Shpellë 1, shpella më e madhe ku Cardini kryer gërmime të suksesshme, ishte ende e paprekur, por e  fshehur prapa themeleve  konkrete të një hoteli të ndërtuar pjesërisht
 Shpella ka një hyrje të madhe dhe shtrihet për rreth 30 m në kodër. Brenda, atmosfera ishte e lagësht, me myshk dhe alga. Edhe pse pjesa e shpellës ende duket të përmbajë depozitat e thella që Cardini  ka marrë mostra, sipërfaqja  është mbushur me mbeturina. Si rezultat i kësaj mbeturinave nuk ishte e mundur për të vëzhguar hendek, nga e cila ai u gjet kockave të kafshëve, mjetet stralli, qeramikë dhe vatrat, nga mbi dy metra e stratigrafia (Mustilli, 1941). Ky material është datuar në periudhën Eneolitikë, helenistike dhe periudha romake. Edhe pse Cardini  solLi përfundimin se Shpella 1 ishte edenjë për hetim në  të ardhmen shkencore, ajo nuk ishte në gjendje të kthehet atje dhe sot shpella dhe depozitat e tyre në masë të madhe janë të rrezikuar nga zhvillimi i ndërtimit modernë.
 Shpellat e  Himarës tani të kërkojë një rivlerësim të hollësishëm, para se arkeologjia e  vlefshme  Cardini është shkatërruar përgjithmonë.

Theofan Kalivioti dhe Pirro Dhima në aktivitetin për aneksimin e jugut të Shqipërisë të mbajtur sot në Athinë

by

Përfaqësues të ministrisë së Spiro Kserës dhe shtetas të Shqipërisë përkujtojnë aneksimin e jugut, ndërsa institucionet tona heshtin./

Nga Arben Llalla/

Ashtu siç patën paralajmëruar shoqatat e Vorio Epirit që veprojnë në Greqi më 17 Shkurt ora 11 u tubuan në sheshin Karitsi Athinë për të përkujtuar 99 vjetorin e shpalljes së Autonomisë së Vorio Epirit. Aktiviteti vazhdojë me një lutje në këtë kishë, Agjio Gjeorgjio Karitsi dhe më tej me vendosjen e kurorave tek ushtari i panjohur.

Si gjithnjë në 17 shkurtë organizatat ekstremiste greke që luftojnë për aneksimin e jugut të Shqipërisë përkujtuan 99 vjetorin e shpalljes së autonomisë së Vorio Epirit. Aktivitetin qendror e organizon Babis Krathanos kryetar i shoqatës së Vorio Epirit në bashkëpunim me Rininë Vorio Epiriotase. Të pranishëm këtë herë ishin deputeti i PASOK Pirro Dhima, deputeti i Agimit të Artë Kristo Papa, nga partia MEGA të minoriteti në Shqipëri Perikli Naçi, Thoma Jani ng partia e të Drejtave të Njeriut të Vangjel Dules, Avram Gunari përfaqësues i qeverisë, deputeti Vasilis Kapernaros, etj. Ajo që ra në sy ishte mungesa e falimit të mbajtur gjithnjë nga kryetarit të Rinisë së Vorio Epirit Theofanis Kaliviotis, punonjës në Ministrinë e Punës dhe Përkrahjes, i cili këtë herë fjalën e tij ja kishte besuar ta mbante nënkryetarja e shoqatës Eleni Dhomu. Vetë Kalivitoti pas publikimit të dokumentave si punonjës i qeverisë së Shqipërisë kohëve të fundit ka qenë vetëm spektator i aktiviteteve të ndryshme duke mos mbajtur fjalimet ekstremiste. Përfaqësues të ministrisë së Spiro Kserës dhe shtetas të Shqipërisë përkujtojnë aneksimin e jugut, ndërsa institucionet tona heshtin.

Për çdo vit shoqatat Vorio Epiriote dhe Rinia Vorio Epiriote organizojnë tubime dhe festime për Autonominë e Vorio Epirit duke shfaqur haptas qëllimet e tyre për aneksimin e Jugut të Shqipërisë. Organizatorët kryesor të këtij aktiviteti ishin Babis Karathanos dhe Theofan Kalivioti.

 Babis Karathanos ka lindur në Athinë, por prindërit e tij janë grek nga Shqipëria të arratisur para shumë vitesh. Karathanos ka qenë dikur kandidat për deputet i partisë Demokracia e Re, dhe shpeshherë ka qenë anëtarë në disa parti duke mos e gjetur vetveten.

Theofan Kalivioti ka lindur në Livadhja të Sarandës. Është kryetar i Rinisë Vorio Epiriote dhe nënkryetar i Rinisë Evropiane të Epiriotëve. Ai sipas disa dokumendave të botuar kohëve të fundit figuron këshilltar në Ministrinë e Punës dhe Përkrahjes, pra paguhet prej disa vitesh nga Shqipëria.

Ironike është fakti se në të njëjtën ditë më 17 Shkurt shqiptarët festojnë Pavarësinë e Kosovës dhe mbajtjen e ligjëratave të parë të Universitetit të Tetovës, ndërsa një grup grekësh ekstremistë përkujtojnë një ëndërr që nuk mund të realizohet asnjëherë, atë të aneksimit të jugut të Shqipërisë