• Home
  • Politics
  • Opinion
  • Culture
  • Sports
  • Economy
  • Interview
  • Reporting
  • Community
  • Vatra

Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Akademi Përkujtimore Jubilare për Heroin e Kosovës, Bylbyl Breçani i Epopesë historike të Koshares

May 14, 2024 by s p

Akademia Përkujtimore Jubilare për heroin Bylbyl Hazir Breçani, në 50-Vjetorin e Lindjes së tij (13 maj 1974, në Tropojë), në 25-Vjetorin e rënies së tij (25 qershor 1999, në Gjakovë); në 25-Vjetorin e Epopesë historike të Koshares; në 25-Vjetorin e Lirisë së Republikës së Kosovës; mbajtur në Tiranë, në metropolin shqiptar, ne “Tirana International Hotel & Conference Centre” (salla “Balsha”), me 13 maj 2024, me 152 të Ftuar Nderi nga Shqipëria, Kosova, Maqedonia e Veriut, Mali i Zi, Lugina e Preshevës e Sanxhaku, Amerika, Anglia, Zvicra, Gjermania, Franca, Norvegjia, Greqia, Turqia, Azia, etj.

Kjo Akademi Përkujtimore Jubilare e 13 majit 2024 u mbajt nën Patronatin e MSc. Ramiz Tafilaj- Drejtor i Përgjithshëm i “Gazeta e Alpeve”, Antar i Bordit Këshillues të Këshillit të Ambasadorëve Shqiptarë; filantrop i mirënjohur shqiptaro-amerikan; biznesmen, botues, veprimtar i Çështjes Kombëtare Shqiptare; kontributor i arsimit, kulturës, shtypit, letërsisë shqiptare; etj.

Bylbyl Hazir Breçani i Epopesë së Koshares, i Brigadës 138 “Agim Ramadani” mban këto vlerësime e nderime: *“Hero i Kosovës” (Kosovë, 2019); *“Dëshmor i Kombit” (Kosovë, 2017); *“Dëshmor i Atdheut” (Shqipëri, 2004); *Medaljen “Gjergj Kastrioti- Skënderbeu” (Kosovë, 2019); *“Qytetar Nderi” i Tropojës (Shqipëri, 2018); *“Qytetar Nderi” i komunës Bujan (Tropojë); *“Mirënjohje” nga Shtabi i Përgjithshëm i Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës (UÇK); *“Mirënjohje” nga Ministria e Mbrojtjes e Republikës së Kosovës; *Medaljen “Me besim në Zot, Atdhe e Shtet” (Kosovë, AAK, 2021); *Çmimin e Madh “Yjet e Kombit”(“Takimi i Madh i Prishtinës, 2024”);*Shkolla në Markaj, në vendlindje, e mori emrin e Tij (Tropojë); *Një rrugë në qytetin e Bajramcurrit e mban emrin e Tij (Tropojë); *Një rrugë në komunën e Prishtinës, kryeqytetin e Republikës së Kosovës, e mban emrin e Tij; *Akademi Përkujtimore Jubilare për Heroin Bylbyl Hazir Breçani në 20 vjetorin e rënies së Tij, nën patronatin e Kryeministrit të Republikës së Kosovës, Sh.T.Z. Ramush Haradinaj (24 qershor 2019, në Muzeun Historik Kombëtar në Tiranë, salla “UNESCO”); *Konkurs Poetik Kombëtar për heroin Bylbyl Hazir Breçani (Shqipëri, 2019); *Themelohet Çmimi i Lartë “Bylbyl Breçani” në vitin 2021; * Dhjetra këngë, poezi, artikuj, kumtime, i janë kushtuar Heroit Bylbyl Hazir Breçani (në vitet 1999-2024); *13 maj 2024;- Akademi Përkujtimore Jubilare për Heroin Bylbyl Hazir Breçani (Tiranë); *Nëntor 2024- do të ngrihet Memoriali për Epopenë e Koshares dhe Shtatorja për Bylbyl Hazir Breçanin, një nga 114 Heronjtë e Brigadës 138 “Agim Ramadani”, që përbëjnë një Kompleks skulpturor, muzeal, natyror, në rrugën “Bylbyl Breçani” në Tropojë e, që mirëpritet të përurohet në prag të Festës së Flamurit, në Nëntor 2024.

Në këtë veprimtari nderuan me praninë e Tyre: Sh.T.Z. Skënder F. Durmishi- Ambasador i Republikës së Kosovës në Tiranë; Z. Rrustem Berisha- ish Komandant i Brigadës 138 “Agim Ramadani” dhe i Epopesë historike të Koshares, ish-Ministër i Mbrojtjes së Republikës së Kosovës; Z. Anton Quni- deputet i Kuvendit të Republikës së Kosovës, ish Ministër i Mbrojtjes së Republikës së Kosovës; ambasador Genc Muçaj- Drejtor Ekzekutiv i Këshillit të Ambasadorëve Shqiptarë; dr. Islam Lauka- ish Ambasador i Republikës së Shqipërisë në Prishtinë; Gjeneral Skënder Doçi- ish Komandant i Batalionit “Atlantiku” të Kosovës, Prof. dr. Salih Krasniqi nga Prishtina, studiues, mjek, pjesmarrës e veteran i tri luftërave, Kosovë-Lugina e Preshevës-Maqedoni e Veriut; Gjeneral Fadil Hadërgjonaj, kolonel Feriz Trezhnjeva, nënkolonel Rakip Sadikaj- ndër drejtuesit e lartë dhe të shquar të Brigadës 138 “Agim Ramadani” dhe në Epopenë e Koshares; ushtarak i lartë, pedagog, politikan Eduard Abazi dhe ushtarak i lartë e pedagog Ylli Mici, që stërviten Dy Grupet e para Guerrile nga Kosova (1991) si Adem Jashari, Sali Çekaj e 105 të tjerë; Armina Nuraj- kryetare e Zyrës për Rajonin e Sanxhakut në Këshillin Kombëtar Shqiptar (KKSH) në RS e me qendër në Luginën e Preshevës; ushtarakë të lartë nga Tropoja që kontribuan ndërvite për Luftën dhe Lirinë e Kososvës, si: Gjeneral Muhamet Bupapaj, kolonel Zenel Kuana (tevona, edhe ish Prefekt i Qarkut te Kukesit), kolonelet Halil Kuçana, Idriz Kuca, Besnik Sylaj, nenkolonelet Rexhep Kortoçi, Rakip Sadikaj, Besim Kuçana, Mehmet Mehmetaj, ushtarakët Kujtim Vatoci, Avni Hoxha, Avni Baliaj; e shumë të tjerë.

Nderonin me praninë e tyre edhe vëllezër e motra dhe dajët (nga Puka) të heroit të shquar Bylbyl Hazir Breçani, si dhe djemë e vajza të xhaxhallarëve, kushërinj të afërm etj.

Fjalën e Hapjes e mbajti dr. Islam LAUKA- ish ambasador i Republikës së Shqipërisë në Republikën e Kosovës, ish Drejtor i Përgjithshëm i Drejtorisë së Përgjithshme të Organizatave Ndërkombëtare në MPJ të Shqipërisë, autor i disa monografive studimore për Kosovën.

Kumtimin për Epopenë historike të Koshares dhe heroin Bylbyl Hazir Breçani e mbajti ish-Komandanti i Brigadës 138 “Agim Ramadani” të Koshares, Rrustem Berisha- ish Ministër i Mbrojtjes i Republikës së Kosovës, ish deputet i Kuvendit të Republikës së Kosovës.

Sh.T.Z. Skënder F. Durmishi- Ambasador i Republikës së Kosovës në Shqipëri, e Përshendeti Akademinë Përkujtimore Jubilare “Bylbyl Breçani”, ku e vlerësoi lart veprimtarinë e heroit Breçani, Epopenë historike të Kosharës dhe 114 heronjtë e saj dhe Luftën e UÇK për Lirinë dhe Pavarësinë e Republikës së Kosovës.

MSc. Ramiz Tafilaj, i ardhur nga Teksasi i Amerikës, e përshendeti Akademinë Përkujtimore Jubilare, në emër të Këshillit të Ambasadorëve Shqiptarë.

Në këtë Akademi Përkujtimore Jubilare u dorëzuan edhe Mirënjohje të akorduara nga “Takimi i Madh i Prishtinës, 2024”: Çmimi i Madh “Mirënjohja Shqiptare” për gjeneral Rrustem Berisha; Çmimi i Madh “Lavdi Kombëtare” për Heronjtë e Kombit, Sali Çekaj dhe Agim Ramadani, tre nga drejtuesit kryesorë të Epopesë historike të Koshares, një nga epopetë më të shquara në historinë kombëtare shqiptare nga pellazgo-ilirët deri në kohën e sotme.

MSc. Besa Tafilaj-Pinchotti, drejtore Ekzekutive e Organizatës së Familjeve të Ushtarakëve të Shteteve të Bashkuara të Amerikës, e përshendeti me një video-mesazh nga Uashington D.C. Akademinë Përkujtimore Jubilare për heroin Bylbyl Hazir Breçanin, dhe vlerësoi ish Brigaden 138 “Agim Ramadani”, Epopenë e Koshares dhe 114 heronjtë e saj. Theksojmë se Besa Tafilaj-Pinchotti ka qënë gazetare e ekranit dhe e terrenit në rrjetet e mëdha televizive amerikane TV ABC dhe TV NBC dhe ka spikeruar dhe përgaditë emisione televizive edhe për luftën dhe periudhën e pasluftës së Kosovës.

Në këtë Akademi Përkujtimore Jubilare u dorëzuan nga Kryetari i Këshillit Kombëtar Organizativ i “Takimit të Madh të Prishtinës”, Ramiz Tafilaj, edhe Mirënjohje të akorduara nga “Takimi i Madh i Prishtinës, 2024”, Çmimi i Madh “Yjet e Kombit” për 114 heronjtë e Epopesë së Koshares, ku disa prej tyre e kanë marrë familjarët në “Takimi i Madh i Prishtinës, 27 prill 2024” dhe të tjerat do iu ndahen familjeve të heronjëve nga Shoqata e Veteranëve të ish-Brigadës 138 “Agim Ramadani” të Epopesë së Koshares, me interesimin e drejtpërdrejt të kryetarit të saj, Agron Jusufi dhe stafit drejtues të saj.

Në këtë Akademi Përkujtimore Jubilare u akordua edhe Çmimi i Lartë “Bylbyl Breçani” (themeluar në dhjetor 2021), kësaj here, për 113 heronjtë e Epopesë së Koshares, duke ua dorëzuar në Panelin e Akademisë, të cilët (sipas bisedimeve e dakordësive paraprake) do iu ndahen familjeve të heronjëve nga Shoqata e Veteranëve të ish-Brigadës 138 “Agim Ramadani” të Epopesë së Koshares, me interesimin e drejtpërdrejt të kryetarit të saj, Agron Jusufi dhe të stafit drejtues të saj.

Znj. Amina Nuraj- kryetare e Zyrës së KKSH për Rajonin e Sanxhakut (zyrë e hapur në nëntor 2023, në Novi Pazar-Pazari i Ri) e përshendeti në emër të Zyrës e të Shqiptarëve të Sanxhakut, Akademinë Përkujtimore Jubilare.

Skulptori i shquar, Isa Baliaj, Mjeshtër i Madh, foli në Akademinë Përkujtimore Jubilare si autor i veprës: “Memoriali për Epopenë historike të Koshares dhe Shtatoren e Bylbyl Hazir Breçanit, njëri nga 114 heronjtë e Koshares e të Kombit”, që do të ngrihet në Tropojë, në “Qytetin e Alpeve”, në rrugën qytetse me emrin e heroit dhe do të përurohet në prag të festës së Flamurit, në Nëntor 2024.

Të Ftuarit e Nderit, të pranishëm në këtë event, dëgjuan në sallen “Balsha” zërin origjinal të Heroit të Kombit, Sali Çekaj, një nga themeltarët e UÇK-së e drejtuesit e Epopesë së Koshares, mbajtur para bashkëatdhetarëve në mars 1998 në Shtutgard të Gjermanisë, si dhe sekuenca filmike origjinale nga ngjarje historike lavdimadhe e 9 prillit 1999 të Thyemjes së Kufirit sekullor Shqiptaro-Shqiptar në Kosharen legjendare, tuj këndue “Jam krenar se jam Shqiptar, Jam krenar se jam Kosovar”.

U paraqit edhe video-montazhi “Po vjen Bylbyl Breçani”, ku shfaqej heroi në rradhët e Brigadës 138 “Agim Ramadani”, në veprimtari luftarake të Epopesë së Koshares legjendare.

Akademinë Përkujtimore Jubilare e përshendetën me fjalë zemre dhe me këngët e tyre për heroin, si: këngtarja kombëtare Fatmira Breçani- Mjeshtër e Madhe, këngtari i shquar shqiptar, nga Presheva, Arian Agushi (Gold AG) dhe këngëtarja e mirënjohur Dava Gjergji nga Puka.

Këngtarja 7-vjeçare nga Tropoja, Amla Muçaj, artiste me të ardhme, recitoi poezinë me tri strofa “Heroi im, Bylbyl Breçani”.

Në emër të Familjes së Heroit të Epopesë së Koshares, Bylbyl Hazir Breçani, përshendeti me mirënjohje Adem Hazir Breçani, vllau i tij.

Në Akademinë Përkujtimore Jubilare (sipas traditës së “Gazeta e Alpeve”) u ndanë edhe disa Mirënjohje nga “Takimi i Madh i Tiranës, 2023” dhe “Takimi i Madh i Prishtinës, 2024”, si Çmimi i Madh “Nënë Tereza” për Shoqatën Kulturore Shqiptaro-Gjermane “Sali Çekaj” në Gjermani dhe për Shoqatën Humanitare Kulturore “Salih Çekaj” në Zvicër, si edhe për drejtuesit e tyre: Z. Osman Ferizi (Gjermani) dhe Z. Saim Tahiraj (Zicër); Çmimi i Lartë “Pjetër Bogdani” për veprimtarin e shquar atdhetar-humanitar-sportiv, Z. Bekë Osmonaj në Deçan-Pejë të Kosovës; “Mirënjohje” për Z. Safet Martinaj në Prishtinë për kontribute kulturore e humanitare,si dhe në marrrëdhëniet ndërshqiptare, ndërballkanike, e ato shqiptaro-amerikane; si dhe “Mirënjohje” edhe për disa personalitete të tjera.

Në përfundim të Akademisë Përkujtimore, në sallat “Balsha” dhe “Akerna” të “Tirana International Hotel & Confernce Centre” në Tiranë, pjesmarrësit bënë foto-kujtime, shkëmbyen biseda e adresa, etj. duke faleminderuar organizatorët, donatorët, personalitetet e larta të shquara, këngtarët vip, etj. dhe shprehur vlerësime të larta për nivelin e mirë të Akademisë të 13 majit 2024.

Ramiz LUSHAJ

Tiranë, 14 maj 2024

Filed Under: Komente

Zgjedhjet 2025 pa voten e diasporës, pushtet ilegjitim

May 13, 2024 by s p

Ajet Delaj/

Shqiptarët duhet ti lajnë hesapet në kutinë e votimit me politikanët shqiptarë duke përfshirë edhe Edi Ramën. I bëj thirrje kryeministrit Rama që para se të realizojë takimin e radhës me diasporën në perëndim të kalojë ligjin në parlament për votën e diasporës nëse realisht e do dhe e respekton diasporën dhe kontributin e saj.

Dua të besoj se kryeministri Rama është i zgjuar mjaftueshëm për të kuptuar se kjo thirrje nuk është vetëm e imja por e krejt diasporës, qe shpreh rëndësinë që ka vota e diasporës në perafrimin e interesave të tërë shqiptarëve pavarësisht se ku jetojne me interesat kombetare të Shqipërisë e shqiptararve.

Interesat kombëtare të shqiptareve i kalojnë disa herë interesat e partive kështu që vota e diasporës është interes kombëtar. Politikanët shkojnë e vijnë por kombi mbetet.

Shpreh bindjen e plotë se nëse kryeministri Rama vijon turin me diasporën pa kaluar ligjin në parlament për votën e diasporës turi i tij do vijë në zbehje duke e shndërruar turin e tij në demagogji pa asnjë vlerë.

Diaspora e meriton voten për shumë arsye dhe dhenja e kësaj të drejte kërkon vetëm vullnet e fundja është detyrim kushtetues.

Mbajtja peng e votës se diasporës do i dëmtojë ne mënyrë të pakthyeshme pengmarrësit.

Z. Kryeministër të jeni të bindur se nëse organizoni zgjedhjet e 2025 pa votën e diasporës pushteti i dalë nga ato zgjedhje do jetë ilegjitim referuar Kushtetutës së Republikës së Shqipërisë.

Nuk dua të shprehem per fatin e një pushteti legjitim qe uroj e besoj se nuk do vije kurre ajo dite qe Shqipëria te ketë pushtet ilegjitim. Shqiptarët nuk e meritojnë atë mallkim.

Filed Under: Komente

Dodona

May 7, 2024 by s p

Astrit Lulushi/

Pothuajse të gjithë emrat e perëndive në Greqinê e. lashtë (Pellazgji, siç quhej nê atë kohë) erdhën nga Egjipti. Të gjitha ato kanë ardhur nga një burim i huaj dhe Egjipti i lashtë ka dhënë numrin më të madh.

Është thënë se pellazgët kishin lidhje gjaku me egjiptasit e lashtë. Sepse me përjashtim të Neptunit dhe Dioskurit, perënditë e pellazgëve janë njohur që nga kohrat më të lashta në Egjipt. 

Zotat, emrat e të cilëve deklarohen me origjinë të panjohur, helenët i morën nga pellazgët, përveç Neptunit, emrin e të cilit e morën nga libianët; të vetmit njerëz që kishin një perëndi me emrin Neptun. 

Egjiptianët u ndanë nga pellazgët që në kohët më të lashta gjatë përmbysjes së qytetêrimit në Sumer, dhe tani ndryshonin nga pellazgët në mosdhënien e nderimeve hyjnore për heronjtë. Ka shumë praktika të tjera, të cilat u huazuan nga Egjipti. Statujat e  Mërkurit, helenët i kanë marë nga pellazgët; prej tyre fillimisht i përvetësuan atikasit, që u bënë athinas, prej andej helenë;  

pellazgët që jetonin aty u konsideruan helenë; dhe u dhanë banorëve ceremonitë e tyre fetare. 

Athinasit, të cilët ishin të parët nga të gjithë që bënë statujat e tyre të Mërkurit, e mësuan këtë praktikë nga pellazgët. Siç thotë legjenda:

Në kohët e hershme pellazgët, ofronin flijime të të gjitha llojeve dhe u luteshin perëndive, por nuk kishin emra të veçantë; ata i quanin perënditë (The-oi). Më vonë, emrat e perëndive erdhën nga Egjipti. Pas mbërritjes së emrave pellazgët u konsultuan me orakullin në Dodonë. Ky ishte orakulli më i lashtë dhe në atë kohë nuk kishte asnjë tjetër. 

Në pyetjen e tyre – “A duhet të adoptojnë emrat që ishin importuar nga të huajt?” Orakulli u përgjigj duke rekomanduar përdorimin e tyre. Më pas, në flijime, pellazgët përdorën emrat e perëndive dhe prej tyre, emrat kaluan te helenët, prej nga lindën zotat, emrat e të cilëvë në greqisht nuk kanë asnjë kuptim pa u shpjeguar nga pellazgjishtja, ilirishtja, gjuha shqipe..

Homeri dhe Hesiodi, shekulli VIII pes, ishin të parët që kompozuan Theogonitë, dhe u dhanë perëndive epitetet e tyre, për t’u caktuar disa ofiqe e profesione, dhe për të përshkruar format e tyre. 

Për sa u përket poetëve, që disa mendojnë se janë më të hershëm se Homeri dhe Hesiodi, ata dolën më vonë. 

Në lashtësi në Egjipt gjithashtu qarkullonte një legjendë  në lidhje me orakullin e Dodonës dhe atë të Amonit: 

Fenikasit rrëmbyen dy gra të shenjta nga Teba (Egjipt), dhe njërën, Amonin, e shitën në Libi, dhe tjetrën, Dodonën, e shitën në Pellazgji. 

Këto gra u bënë themelueset e para të orakujve në të dy vendet. 

Ne Dodonë, orakujt tregonin: 

“Dy pëllumbesha të zeza u larguan nga Teba egjiptiane dhe ndërsa njëra fluturoi për në Libi, tjetra shkoi në Pellazgji. Ajo zbriti në një lis dhe filloi të flasë me zë njerëzor: 

“Tani e tutje do të jem një orakull”. Njerëzit kujtuan se zëri erdhi nga parajsa në gjuhën e tyre, dhe menjëherë filluan të punojnë për të ngritur Orakullin e Dodonës. Pëllumbesha që fluturoi për në Libi i urdhëroi libianët të vendosnin atje Orakullin e Amonit”. 

Pra, nëse është e vërtetë që fenikasit i morën gratë e shenjta dhe i shitën si skllevër, njërën në Libi dhe tjetrën në Pellazgji, kjo e fundit duhet t’u jetë shitur Thesprotëve, në zonën ku u vendos orakulli. Duke e quajtur Dodonën pëllumbeshë e zezë, Thesprotët donin të tregonin se gruaja ishte e veçantë, e huaj ose egjiptiane. Dhe sigurisht karakteri i orakujve të Tebës dhe Dodonës ishin shumë të ngjashëm. 

Egjiptianët e lashtë ishin gjithashtu të parët që prezantuan asambletë solemne, procesionet dhe litanitë para perëndive; të gjitha ato që pellazgët ua mësuan më vonë helenëve.  

Filed Under: Komente

Birthday Fundraiser…

May 4, 2024 by s p

Dear friends,

Please join my team on our FIRST campaign fundraiser.

Date: Tuesday, May 7th

Time: 6:30 PM

Address: 4 Willow Ave

Staten Island, NY 10305

If you can’t attend, and would like to help our campaign, please donate online:

http://Donate.markokepi.com

Looking forward to seeing you there.

Respectfully,

Marko Kepi

Filed Under: Komente

Kur filozofia dhe psikologjia ndërveprojnë për të shpëtuar Njeriun

May 4, 2024 by s p

Shkruan: Eneida Jaçaj/

Çfarë përfiton apo humb njeriu nëse pranon realitetin e tij brenda vetes, dhe ta bërtasë me zë të lartë atë që e shqetëson dhe i mban peng ekzistencën e tij? A do të ishte më i çliruar nga “demonët” brenda vetes që e mbajnë si të lidhur me zinxhir, a do të ndihej më i lirë nëse do ta pranonte veten ashtu siç është, me ato ngjarje e ndodhi që i kanë ndryshuar rrjedhën e të menduarit dhe të përjetuarit? A do të përfitojë apo do të humbë nëse e pranon veten mes asaj që është dhe asaj që do të ëndërronte të ishte? A do të çlirohej nga ankthi duke dialoguar dhe komunikuar me veten e të tjerët, për atë që e shqetëson, duke pranuar se jeta është një shfaqje kalimtare dhe asgjë nuk është e përjetshme? Njeriu shpesh herë gjendet para një dileme; të bëhet ai që është, të jetë ai që ka dhe ajo që njeriu përfaqëson në sytë e të tjerëve. Cila nga këto do ta bënte të ndihej më i lumtur dhe i çliruar?

Janë pikëpyetje që dalin nga dy veprat e mëdha të shkrimtarit psikanalist, me origjinë amerikano-hebre, Irvin D. Yalom, Profesor i Psikiatrisë në Universitetin e Standfordit në SHBA, përkatësisht kryevepra “Kur qau Niçja” dhe vepra “Kura e Shopenhaurit”. Këto dy libra kanë në qendër të tyre të përbashktën; psikoterapinë moderne që kanë në thelb dialogun-komunikimin, seancat dëgjimore në grup, ku autori i vendos personazhet e tij në situata të ndryshme bashkëbisedimi, të cilat të ndryshojnë mënyrën e të menduarit dhe filozofinë e jetës. Autori, në mënyrë të qëllimtë, sjell emra të mëdhenj të mendimit filozofik dhe psikologjik, në të dyja veprat; Arthur Shopenhahuer, filozof gjerman i njohur për filozofinë e tij pesimiste, por që brenda ka doza realizmi; Fridrih Niçe, një nga filozofët më të shquar gjermanë të shekullit të 19-të. Niçe ka përvetësuar vepra të Shopenhauerit, kanë të dy pothuajse një mendim filozofik pesimist, ndoshta edhe si pasojë e doktrinës se si janë rritur apo edhe sëmundjes që Niçe kishte, ku shpesh herë nën ndikimin e saj, qasja e tij për jetën ka arritur majat e absurditetit; ata njihen si filozofët më të vështirë për t’u kuptuar; si dhe psikanalisti i famshëm, Sigmund Frojd, i cili i ka ardhur shpeshherë në ndihmë shoqërisë.

Kryevepra “Kur qau Niçja” është një dramë dashurie, ku filozofi i madh europian, në kulmin e dëshpërimit të tij, kërkon të bëjë vetëvrasje, pasi ishte i paaftë të gjente një kurë të posaçme, që do ta shpëtonte nga dhimbja e refuzimit të dashurisë. Lu Salome, e cila e ndiente veten fajtore, kërkon Zhozef Brojerin, një nga themeluesit e psikoanalizës, që ta shpëtojë nga vetëvrasja. Brojer përdor kurën eksperimentale të dialogut, bashkëbisedimit, e vetmja mënyrë që e bëri të çlirohet nga ajo e keqe e madhe, që e mundonte prej kohësh. Nga ana tjetër, edhe Brojeri kishte të njëjtin shqetësim, nga i cili ishte mbyllur në vetvete dhe nuk pranonte ta fliste me askënd. Kështu, ata përfundojnë pacientë të njëri-tjetrit, dhe shpëtojnë veten e tyre nga e keqja e madhe. Në dialogjet e zhvilluara mes tyre, Niçja ofronte aspektin filozofik, ndërsa Brojeri atë psikanalitik. Pra, sipas kësaj filozofie, njeriu duhet të pranojë realitetin e tij, duhet të pranojë veten ashtu siç është, dhe të flasë me një mik apo mikeshë për atë që e shqetëson, duke e bërë të ndihet i çliruar, i lirë, në botën e tij. Por, në ditët e sotme, kujt mund t’ia besojmë brengat tona?! Kush do të të kuptonte dhe do të të donte më shumë se sa familja?! Lumturia dhe paqja e kanë burimin te familja, aty njeriu mund të gjejë prehje dhe të prekë lirinë e shpirtit.

Në filozofinë e Niçes, njeriu nuk mund të shqetësohet nga një njeri tjeter, është vetëm vetvetja që mund të të shqetësojë. Niçe përdor një shprehje filozofike “bëhu ai që je”, ku njeriu pranon veten ashtu siç është dhe jo si ai do të donte të dukej para të tjerëve, duke u ndierë në paqe dhe harmoni me “unin” e tij. Apriori, njeriu absolutisht që do të ndihet i lumtur dhe në paqe me veten, duke bërë gjërat që i pëlqejnë atij dhe jo të tjerëve, por kjo shprehje filozofike, e dalë prej mendjeve më absurde, tingëllon paksa kontradiktore, pasi, nëse njeriu do të ndiqte këtë doktrinë, “bëhu ai që je”, nuk do të përparonte në jetë, nuk do ta përmirësonte veten dhe nuk do të bëhej shembulli më i mirë i vetes dhe shoqërisë. Pra, do ta pranonte veten me ato vese dhe dëshira ndrydhëse, duke mos ushtruar kontroll mbi to dhe as nuk do të rritej në aspektin personal dhe profesional.

Ndërsa Shopenhahuer thotë se lumturia rrjedh nga tri burime; ajo që njeriu është, ajo që njeriu ka dhe ajo që njeriu përfaqëson në sytë e të tjerëve. Ai nxit që të përqëndrohemi te e para, pasi për dy të tjerat nuk ka kontroll. Pra, të dy filozofët i përmbahen të njëjtit mendim. Në këtë kuadër, Niçe nuk i beson Zotit, e cilëson atë si një formë për ta mbajtur njeriun në burgun e mendjes, se njeriu duhet të ndihet i lirë dhe se “jeta nuk ka kuptim”!. Absolutisht që njeriu duhet të jetë i lirë, por brenda kornizave të vetëkontrollit, ndërsa jeta e humb kuptimin në momentin që humbasim motivin, ëndrrat dhe iluzionet, që, në fakt, të dy këta filozofë, mbështetës të doktrinës së njëri-tjetrit, nuk kishin ëndrra, por e shihnin jetën bardhë e zi, pa emocion, me dyshim, dhe u endën të vetmuar larg shoqërisë dhe Zotit. Duke mbetur te kuptimi i parë i thënies “bëhu ai që je”, pra shfaqu i vërtetë, sëmundja e njerëzimit e ditëve të sotme, është pikërisht shfaqja apo dukja ndryshe para të tjerëve, ndërsa brenda vetes njeriu vuan duke vepruar në atë mënyrë që t’u pëlqejë të tjerëve. Përpos faktit që dialogu, e folura, është një kurë eksperimentale shumë frytëdhënëse për t’u çliruar nga e keqja e madhe që mban peng shpirtin, na vjen në ndihmë një tjetër mendim filozofik, se jeta është një shfaqje kalimtare që kalon një lum që mbart të gjitha objektet, përvojat dhe të gjitha dëshirat. Njeriu, ndryshe nga kafsha me katër këmbë, mbart me vete kujtimet e së shkuarës, frikën e së ardhmes, që është e instaluar në të pavetëdijshmen e tij, duke e bërë të ndihet i shqetësuar dhe i ngarkuar psikologjikisht. Ekuacionet filozofike dhe psikologjike, janë e vetmja kurë që i kanë dhënë zgjidhje funksionimit të njeriut dhe zhvillimit të botës. Megjithatë, edhe nëse njeriu në jetë nuk do të kishte probleme, do të ishte një jetë pa larmishmëri dhe njerëzit do të shkonin në depresion apo do të varnin veten. Ja se çfarë thotë Shopenhauer: “Puna, meraku, mendimet dhe shqetësimet, sigurisht që janë fati i të gjithëve, gati gjatë gjithë jetës. Por nëse të gjitha dëshirat do të përmbusheshin menjëherë sapo shfaqen, me çfarë do të merreshin njerëzit gjatë gjithë jetës së tyre dhe si do ta zinin kohën? Supozoni sikur raca njerëzore të zhvendosej në utopi, ku çdo gjë do të rritej automatikisht dhe përqark do të fluturonin pëllumba të sapopjekur; ku që të gjithë do të gjenin njeriun e tyre të zemrës dhe nuk do të kishin vështirësi që ta mbanin; atëherë, njerëzit do të vdisnin nga mërzia ose do të varnin veten”.

Nëse te vepra “Kur qau Niçja” kemi të folurën, dialogun, për t’u shëruar nga gjëmimet e shpirtit dhe ndrydhjes së mendimit, te “Kura e Shopenhauer-it” kemi zhvillimin e seancave dëgjimore në grup, të drejtuara nga psikoterapisti Xhulius Hertzfeldi. Pra, numëruesi i përbashkët i të dyja veprave, është dialogu, e folura, kura e vetme që shëron shpirtin e njeriut. Personazhi Xhulius Hertzfeldi, është një psikoterapist i njohur, i cili zbulon se i ka mbetur një vit jetë. Ai vendos që të mos mendojë për sëmundjen, por të vijojë punën si psikoterapist deri në fund të jetës së tij. Në filozofinë e Shopenhauer, njeriu, nëse është i plotësuar dhe ka lënë gjurmë e vepra të mëdha, nuk duhet të ketë frikë nga vdekja dhe as t’i dhimbset vetja se do të largohet nga kjo botë. Madje, ai kur u nda nga jeta, e la me gojë se nuk donte të vendosej as emër dhe asnjë mbishkrim tjetër mbi pllakën e varrit, por la veprën e tij që të fliste për të. Ashtu si Buda që u largua nga pallati i të atit, Shopenhahuer u largua nga familia dhe doli në jetë në moshën 17-vjeçare, duke u përballur me mjerimin, varfërinë, fatkeqësitë, etj, dhe kjo e bëri që ai të kishte një mendim ndryshe për botën, për këtë arsye filozofia e tij është cilësuar pesimiste dhe idhnake.

Personazhi tjetër është Filip Sleiti, ish-pacient i Xhuliusit. Ky i fundit nuk arriti dot ta shëronte Filipin, i cili gjeti shpëtim te kura e Shopenhauerit. Të dy kanë nevojë për njëri-tjetrin. Filipit i duhet Xhuliusi për miratimin e hapave të tij si këshillues filozofik, ndërsa Xhuliusit mësimet e Shopenhauerit. Filipi i bashkohet terapisë në grup, por ai e di shumë mirë se anëtarët e grupit kanë nevojë për filozofinë e Shopenhauerit. Në një bashkëbisedim mes Filpit dhe Xhuliusit, Filipi përdor thëninen e Spinozës, “aspekti i përjetësisë”; ai sugjeronte që ngjarje të përditshme shqetësuese, bëhen më pak të tilla nëse shikohen nga aspekti i përjetësisë. Filipi, gjatë jetës së tij, ishte një “Kazanova”, i obsesionuar pas epshit, ndaj femrave të bukura, të cilat i nënshtronte për aq sa i duheshin dhe më pas i flakte tutje. Ai ishte shumë i varur ndaj këtij obsesioni, saqë kishte prishur miqësira.

Por cila ishte kura e Shopenhauer që e shëroi Filipin? Dëshirat kanë një vullnet të jashtëzakonshëm, kur ato bëhen të zjarrta dhe fiksuese, për ta çuar njeriun drejt veseve të këqija. Janë pikërisht këto dëshira me përmasa katastrofike, që e mbajnë të mbërthyer gjithë jetën e njeriut, mendjen, trupin, në humnerën e të pavetëdijshmes dhe alogjikës. Shopenhauer propozon se njeriu që të shpëtojë nga veset e këqija, duhet të heqë komplet dorë nga dëshirat. Pra, sipas filozofit gjerman, është vullneti që shkakton të gjitha vuajtjet në botë kur ne kërkojmë të kënaqim dëshirat tona. Ai u shty nga vullneti për të kërkuar fundin e vetmisë dhe dëshpërimit të tij përmes marrëdhënieve trupore. Kështu, ky formulim i Shopenhauerit pati efekt te Filipi, i cili u shërua plotësisht duke pranuar të izolohet nga shoqëria dhe pikërisht nga obsesioni seksual. Ndoshta nuk do të ishte rruga më e drejtë që njeriu të izolohej nga shoqëria siç bëri Filipi, pasi ne kemi nevojë për njëri-tjetrin, për të folur e komunikuar, por njeriu mund të përdorë një taktikë tjetër, duke e bindur arsyen se kjo dëshirë nuk do ta çojë në rrugën e duhur, por, përkundrazi, do hapë probleme duke bërë që jeta e njeriut të vërtitet rreth atij vesi të sëmurë, duke humbur kuptimin e saj. Për mendimin tim, njeriu nuk duhet të heqë dorë nga dëshirat, por duhet t’i kontrollojë ato, nëse bëhen shkak për lindjen e veseve të këqija, që të mbajnë mbërthyer dhe të nxjerrin komplet nga rrjedha e duhur e jetës. Do të mbështesja më së shumti thënien e Sokratit, “Njih veten”, ku njeriu duhet të punojë fort për t’ia njohur vetes ato vese, ato dëshira që e ndrydhin, duke i kaluar në ekspertizën e gjykimit kritik dhe reflektiv, dhe duke i mbajtur nën kontroll. Secili nga ne ka pika të dobëta që bëhen shkak i sjelljes jo të mirë, duke na kufizuar objektivin personal dhe profesional. Pra, filozofia dhe psikologjia, kur ndërveprojnë së bashku, i sjellin shoqërisë zgjidhje afatgjata, të duhura, duke rregulluar sjelljen e njeriut. Edhe dy ekstremet, asnjëherë nuk janë të mira, pasi kthehen në vese. Duhet të gjendet mesi i artë, siç thotë Aristoteli. Një shembull i thjeshtë, nëse ushqehesh pa kufizime dhe pa orare, do të kthehet në një ves që dëmton shëndetin, si rrjedhojë, nuk do të jemi në formën e duhur për t’i shërbyer familjes dhe profesionit. Këto dy vepra gjithsesi janë një thesar për fushën e psikologjisë dhe filozofisë. Secili nga ne mund të nxjerrë mësime të vlefshme dhe të përjetojë dialogun brilant mes bashkëbiseduesve, që të mbërthen aq fort dhe të duket sikur edhe ti bëhesh njësh me ta në biseda. Irvin D.Yalom është një shkrimtar-psikoterapist brilant, i cili është vlerësuar me disa çmime, ku librat e tij përveçse mund të shijohen, u vinë në ndihmë shoqërisë dhe mendjeve të trazuara të botës.

Filed Under: Komente

  • « Previous Page
  • 1
  • …
  • 42
  • 43
  • 44
  • 45
  • 46
  • …
  • 478
  • Next Page »

Artikujt e fundit

  • DIAMANT HYSENAJ HAP FUSHATËN PËR KONGRESIN AMERIKAN – FJALA E MBAJTUR PARA KOMUNITETIT SHQIPTARO-AMERIKAN
  • Nga Besa në New York: Shoqata Besi organizoi një mbrëmje të veçantë për Festën e Flamurit
  • Në 90 vjetorin e lindjes së poetit Faslli Haliti
  • Dilemat e zgjedhjeve të parakohshme parlamentare në Kosovë
  • Nga Shkodra në Bejrut…
  • Faik Konica, fryma e pavdekshme e një atdhetari dhe dijetari shqiptar
  • Abetaret e para të shkrimit të shqipes, fillesa të letërsisë shqipe për fëmijë
  • Valon Nikçi, një shqiptar pjesë e ekipit të Kongresistit George Latimer në sektorin e Task-Forcës për Punësimin dhe Ekonominë
  • Dega e Vatrës në Boston shpalli kryesinë
  • VATRA NDEROI KRYETARIN E KOMUNËS SË PRISHTINËS Z. PËRPARIM RAMA
  • NDJESHMËRIA SI STRUKTURË – NGA PËRKORËSIA TE THELLËSIA
  • Si Fan Noli i takoi presidentët Wilson the T. Roosevelt për çështjen shqiptare
  • TRIDIMENSIONALJA NË KRIJIMTARINË E PREҪ ZOGAJT
  • Kosova dhe NATO: Një hap strategjik për stabilitet, siguri dhe legjitimitet ndërkombëtar
  • MEGASPEKTAKLI MË I MADH ARTISTIK PAS LUFTËS GJENOCIDIALE NË KOSOVË!

Kategoritë

Arkiv

Tags

albano kolonjari alfons Grishaj Anton Cefa arben llalla asllan Bushati Astrit Lulushi Aurenc Bebja Behlul Jashari Beqir Sina dalip greca Elida Buçpapaj Elmi Berisha Enver Bytyci Ermira Babamusta Eugjen Merlika Fahri Xharra Frank shkreli Fritz radovani Gezim Llojdia Ilir Levonja Interviste Keze Kozeta Zylo Kolec Traboini kosova Kosove Marjana Bulku Murat Gecaj nderroi jete ne Kosove Nene Tereza presidenti Nishani Rafaela Prifti Rafael Floqi Raimonda Moisiu Ramiz Lushaj reshat kripa Sadik Elshani SHBA Shefqet Kercelli shqiperia shqiptaret Sokol Paja Thaci Vatra Visar Zhiti

Log in

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT