Ambasadori Blerim Reka, Konsull i Përgjithshëm i Republikës së Kosovës në New York u takua me Phill Kaplan, ekspert amerikan i sigurisë nacionale dhe anti-terrorizmit. Në njoftim zyrtar, Ambasador Reka shkruan: “Nga takimi i djeshëm me Phill Kaplan, ekspert amerikan i sigurisë nacionale, anti-terrorizmit dhe sankcioneve.

Me ish ushtarakun dhe ligjeruesin e juridikut në Yale University, biseduam për projektet e “Blue Center for Global Strategy Assesment”, të cilën e drejton në Jakcson School of Global Affairs të këtij universiteti prestigjioz amerikan”.

Nga Prof.Dr. Skender ASANI/

Ashtu siç evoluoi procesi i formimit dhe zhvillimit të personalitetit të Nënës Tereze, ashtu evoluoi në kohë edhe emërtimi i saj. Fillimisht ajo ishte Gonxhe Bojaxhiu e Shkupit, një emër që lidhej me fëmijërinë dhe rininë e saj, e që i takonte më tepër botës shqiptare, prej nga erdhi ajo. Pastaj, me kalimin e kohës, sidomos kur ajo pranoi thirrjen për t’i shërbyer Hyjit, figura e saj u stolis me një emër tjetër- Nënë Tereza, një emër që aoconte në vlerat universale të humanizmit dhe flijimit për tjetrin. Madje ajo u quajt edhe Nënë Tereza e Kalkutës për shkak të lidhshmërisë që kishte emri i saj me një qytet të Indisë ku ajo vendosi ta përqëndrojë gjithë veprimtarinë e saj humane e dobiprurëse për njerëzit e sëmurë, të varfër e të braktisur. Më 4 shtator Nënë Tereza u shpall Tereza e shenjtë e Kalkutës nga Papa Françesku, pasi iu njohën dy mrekullitë që i hapën rrugën e shenjtërimit. Etimologjikisht ky emërtim i ri ngërthen të gjitha tiparet e një figure që gjithë jetën e saj e kishte ndërtuar mbi parime hyjnore e tokësore, por edhe një figure që filloi të identifikohet më tepër me botëkuptimet teologjike të besimtarëve. Për ta ilustruar këtë mjafton të citojmë një bisedë që Shën Nënë Tereza e kishte pasur me Don Lush Gjergjin, të cilit i kishte thënë: “Kudo që shkoj shoh një gjë: njerëzit kanë shumë nevojë për Zotin, dhe për këtë ne duhet t’u ndihmojmë në kërkim të Tij dhe në gjetje të Tij. Kjo për ne, domethënë bota e sotme, mbi të gjitha ka nevojë për Dashuri – domethënë për Zotin.”

Megjithatë është vërejtur se në komunikimet e përditshme ndërkombëtare e rajonale, sikur dominon emri “Nënë Tereza”, një nocion ky që bashkon të gjitha nuancat etimologjike të emrit të saj dhe kjo dëshmon se kur një emër ngulitet thellë në memorien e njerëzimit, ai e ka vështirë pastaj të ndryshojë shtratin kuptimor.

Sido që të jetë, historia e njerëzimit njeh shumë pak raste që brenda një figure të konvergojnë tre emërtime, të cilat në kohë dhe hapësira të ndryshme patën funksione të

caktuara por që pikëtakoheshin në një dimension- në tejkalimin e vetvertës për të qenë në shërbim të tjerëve. Prandaj jo ratësisht Shën Nëna Tereze përfaqëson figurën më emblematike që bashkon universalitetin e virtytit njerëzor dhe shenjtërinë hyjnore. Duke qenë midis njerëzores dhe hyjnores, Shën Nëna Tereze u mundua të na tregojë se thellë në natyrën e njeriut bashkëjetojnë flijimi,ndërgjegjësimi dhe besimi, si tre komponente që e bëjnë të veçantë qenien njerëzore.

Nga studimet e shumta që i janë bërë jetës dhe veprës së Shën Nënës Terezës, rezulton që angazhimi i saj nuk ishte thjeshtë bamirësia, siç e trajtojnë gabimisht disa autorë, por flijimi, sepse flijimi, sipas Shën Nënë Terezës paraqet shkallën më sipërore në të cilën ndodhet vetëdija e njeriut për ta bërë të lumtur tjetrin duke hequr dorë nga lumturia personale.

Gjithë këtë sistem vlerash njerëzore e hyjnore, Shën Nënës Tereze e ndërtoi duke pasur si model familjen e saj në Shkup, si një “laborator” edukimi ku u krijua ky sistem. E ardhur nga një periferi e largët, siç ishte Shkupi i kohës së fëmijërisë dhe rinisë së saj, me një gamë të gjerë diversiteti fetar, etnik e gjuhësor, Shën Nëna Tereze përçoi në gjithë planetin indin e njerëzores dhe hyjnores, duke i transformuar gjendjet e zymta shpirtërore në kopshte të optimizmit dhe shpresës. Për rrjedhojë, ajo u angazhua më tepër në rimëkëmbjen shpirtërore se sa materiale të njeriut, sepse, Shën Nënë Tereza konsideronte si njeriun e bënë më të pasur një shpirt i plotë se sa një xhep i plotë.

Ky rrezatim vlerash që dalin nga kjo grua e madhe, nuk është vështirë të konstatojmë se ajo sot paraqet rastin më unik për të qenë një model edukimi për brezat e rinj, pikërisht në kohën kur edukimi po kalon nëpër sfida të shumta që sjell globalizmi dhe digjitalizimi.

Për rrjedhojo, do të duhej që doktrina e saj teologjike filozofike të bëhet pjesë ekurikulave shkollore për ta kuptuar më mirë rëndësinë që ka kjo figurë në përhapjen e vlerave sublime humane e shpirtërore tek njerëzit të cilët ajo nuk i njihte më pare, nuk ua dinte emrat, nuk e dinte se cilës fe apo cilit komb i përkisnin, por e dinte se vetmia është plaga më e madhe e njerëzimit dhe vetmia, siç na mësoi Shën Nëna Tereze, nuk ka as përkatësi fetare as kombëtare, por ajo është pjesë e padukshme e njeriut që kërkon një dorë të ngrohtë kur të tjerët të harrojnë.

Pra, nëse nga fama që gëzon në gjithë planetin tonë Shën Nënë Tereza marrim dimensionin edukues të saj dhe e zgjerojmë në formë të praktikave arsimore, atëherë do të vërejmë se ajo mund të jetë e vetmja hallkë që i bashkon njerëzit, edhe atëherë kur ata nuk njihen paraprakisht. Gjithkund tjetër, në politikë, në biznes, në sport, njerëzit bashkohen sipas afiniteteve të përbashkëta ose sipas interesave të caktuara, ndërkohë që për të qenë afër Shën Nënës Tereze nuk kishte nevojë të kesh ndonjë preferencë të veçantë, dhe më së paku të jesh i pasur apo i famshëm. Gjithë pasuria dhe fama e Shën Nënës Tereze vizatohej në formë buzëqeshjeje në fytyrën e saj, sepse ajo ishte e vetëdijshme se njerëzit më shumë se për gjithçka tjetër kishin nevojë për dashuri dhe buzëqeshje të sinqertë. Dhe kur jemi te dashuria, ajo madje mungesën e dashurisë e konsideronte mëkat

“Mëkati më i madh është mungesa e dashurisë, indiferenca e tmerrshme për të afërmin, që lëngon nëpër rrugët e botës, si viktimë e shfrytëzimit, korrupsionit, moskujdesit shëndetësor, padrejtësisë. Mëkati na përndjek, është i pranishëm në ne. Mirëpo kurrë nuk duhet të dorëzohemi dhe dëshpërohemi. Nuk duhet të ndihemi dhe të jemi të pashpresë… “, thoshte Shën Nëna Tereze.

Duke u nisur nga kjo frymë univerzale që mbizotëronte në karakterin dhe virtytet e Shën Nënës Tereze, atëherë edhe studimi i jetës dhe veprës së saj kërkon një angazhim kolosal dhe asnjëherë nuk mjaftojnë përpjekjet që figura e saj të trajtohet në shumë dimensione. Ndonëse janë shkruar qindra e mijëra vepra letrare e muzikore dhe janë bërë po aq vepra pamore e skulpturore, megjithatë Shën Nëna Tereze vazhdon të jetë një burim i pashterrshëm frymëzimi për krijuesit e të gjitha fushave.

Tani kur po jetojmë në epokën e teknologjisë së informacionit, është afër mendësh që shumdimensionaliteti i figures së Shën Nënë Terezës të bartet edhe në projeksionet e shumta të kësaj teknologjie, përfshi edhe Inteligjencën Artificiale, si një favor që tejkalon mënyrën klasike të prezantimit të saj para publikut.

Në një të ardhme jo të largët, jeta dhe vepra e Shën Nënës Tereze, që nga fëmijëria e deri në vitet e fundit të jetës së saj, do të jetë pjesë e projeksioneve teknologjike në kuadër të Institutit të Trashëgimisë Shpirtërore dhe Kulturore të Shqiptarëve në Shkup, ku përmes Intelegjencës Artificiale ajo jo vetëm që do të bëhet më e afërt për publikun, por do të prodhojë edhe më shumë ide që figura e saj të përfshihet në procesin e komunikimit dhe ndërveprimit qytetar, si një agorë që relativizon dallimet dhe përafron botëkuptimet.

Krejt në fund dua të shprehi publikisht konsideratat e mija të sinqerta ndaj mikut tim, konsullit të nderit të Republikës së Shqipërisë në Kroaci, z. Basri Alitit, për kontributin e tij në ngritjen e kësaj shtatoreje të bukur të Shën Nënës Tereze këtu në Osjek, një qytet ky që tash e tutje do ta ketë edhe simbolin e vet që lidhet me një figurë sa të përbotshme, po aq edhe të afërt për neve. Gjithashtu kjo nismë nuk do të realizohej sikur të mungongte edhe vullneti i mire i autoriteteve lokale, të cilët duke rezervuar këtë hapësirë publike për shtatoren e Shën Nënës Tereze, kanë nderuar veten dhe gjithë ndjekësit dhe admiruesit e kësaj figure të madhe të njerëzimit.

Presidentja e Republikës së Kosovës Dr. Vjosa Osmani u takua në New York me Kongresistin Mike Lawler, kryetarin e Vatrës Dr. Elmi Berisha dhe përfaqësues të shquar të mërgatës shqiptare të Amerikës. Pas takimeve të nivelit të lartë në New York ajo shkroi: “Sot në New York takova edhe Kongresistin Mike Lawler me të cilin diskutuam për përpjekjet tona të përbashkëta për të promovuar paqen dhe sigurinë e qëndrueshme në Kosovë dhe në Ballkanin Perëndimor. Një partneritet i fortë jo vetëm që siguron stabilitet rajonal, por edhe më shumë prosperitet të përbashkët.

Një falënderim i veçantë për mërgatën tonë që na ndihmon vazhdimisht të forcojmë marrëdhëniet Kosovë-SHBA”.

Kriledjan Çipa/

Në Ditën Ndërkombëtare të Arkeologjisë dëshiroj ti kushtoj dy reshta Llambi Durrollit, pionierit të arkeologjisë në Vlorë dhe themeluesit të institucioneve të trashëgimisë kulturore të qytetit. Durrolli është themeluesi dhe drejtuesi i parë i muzeumeve të qytetit të Vlorës, pas çlirimit të vendit. Fatkeqësisht, edhe pse kontributi i tij është i rëndësishëm, vlerësimi për të ka munguar. Emrin e tij e kam dëgjuar për herë të parë nga kolegu i ndjerë Ilia Çano. Ai thoshte se Llambi (apo xha Llambi siç e thërisnin në moshën e thyer) ishte një idhull për ta, model frymëzimi, profesionist i pasionuar, por dhe model qytetarie. Llambi me origjinë Korçar, kishte studiuar në Itali përpara Luftës së Dytë Botërore. Ai në fund të viteve 1930 dhe gjatë Luftës së Dytë Botërore punoi si arsimtar në rrethin e Vlorës, ndërsa direkt pas përfundimit të luftës u angazhua në fushën e kulturës, ku vend të rëndësishëm në aktivitetin e tij zinte arkeologjia. Ai morri pjesë në gërmimet arkeologjike në nekropolin e Apollonisë, si pjesë e ekipit të arkeologes Aleksandra Mano, si dhe në gërmimet e stadiumit të Amantias me arkeologët Skënder Anamali dhe Hasan Ceka. Pjesmarja në këto ekspedita e ndihmoi në formimin e tij në fushën e arkeologjisë. Ai do të kryente fillimisht një studim mbi qytezën e Armenit, që do ta botonte në revistën Buletini i Arkeologjisë. Ishte i pari që kreu gërmime në qytetin antik të Olympes (fshati Mavrovë). Gjatë kohës që ishte drejtues i Muzeumeve të Vlorës, realizoi gërmime arkeologjike edhe në Shpellat Prehistorike të Velçës. Ai mblodhi një numër të konsiderueshëm objektesh arkeologjike, që përbëjnë sot fondin kryesor të Muzeut Historik të Vlorës. Ndër vite raportoi një numër të konsiderueshëm gjetjesh arkeogjike nga Vlora dhe zona rurale përreth, që përbëjnë një informacion të pasur për njohjen e periudhës antike në këtë zonë. Ai ishte aktiv për më shumë se 40 vjet në arkeologji, duke dhënë kontributin e tij të çmuar në këtë fushë. Krahas angazhimit në arkeologji e muzeologji, Durrolli ju përkushtua për vite me radhë mirëmbajtjes, konservimit dhe restaurimit të monumenteve të kulturës, duke u emëruar si Kryekujdestari i parë i Ateljesë së Monumenteve të Vlorës (sot DRTK Vlorë) në varësi të Institutit të Monumenteve. Kontributi i Llambi Durrollit meriton të kujtohet, vlerësohet dhe ti jepet vendi që meriton në rrethin profesional, si dhe në hierarkin e vlerave të qytetit të Vlorës. Puna e tij në fushën e arkeologjisë dhe administrimit të trashëgimisë kulturore, do të ngelet përgjithmon burim frymëzimi

Albano Kolonjari/

Shërbimi Kombëtar i Motit në Tampa Bay e përshkroi Miltonin si “një stuhi historike për bregun perëndimor të Floridës” që mund të rezultojë të jetë stuhia më e keqe që ka prekur Gjirin Tampa në më shumë se 100 vjet.

Florida, e përshkroi uraganin Milton si “stuhinë e shekullit”, zyrtarët e motit e cilesuan atë në një stuhi të kategorisë së pestë – me shpejtësi të erës deri në 165 mph (270 km/h).

Banorët kanë nisur evakuimin e zonës, me presidentin Biden që tha se bërja e kësaj ishte një “çështje jetë a vdekje”. Një banor i Tampës, Steve Crist, foli për BBC ndërsa hipte në dritaret e operacionit të tij dentist. “Të gjithë kanë ikur. Unë kurrë nuk e kam parë atë kaq të qetë,” tha ai për komunitetin e tij.

Ata që qëndrojnë janë fotografuar duke marrë masat e nevojshme paraprake në shtëpi, me sinoptikanët që paralajmërojnë për shira të rrëmbyeshëm, përmbytje të shpejta, erëra të forta dhe stuhi të mundshme – të cilat ndodhin kur uji lëviz në brendësi nga bregu – prej 10-15ft (3-4.5m) .

Milton do të arrijë në Florida të mërkurën mbrëma, më pak se dy javë pas mbërritjes shkatërruese të uraganit Helene, i cili vrau të paktën 225 njerëz në gjashtë shtete. Ne kemi skuadra në terren që do të na sjellin më të rejat gjatë nesër dhe të enjten.

Meteorologia e CBS News, Nikki Nolan tha se gjurma e fundit e parashikimit tregon Milton duke arritur në tokë mbi Sarasota, Florida, diku gjatë natës të së mërkurës dhe deri të enjten sepse është ngadalësuar. Floridianët në shtegun e mundshëm të uraganit i rreshtuan pronat me thasë rëre, hipën në dyer dhe dritare dhe lëvizën varkat e tyre përpara mbërritjes së stuhisë. DeSantis lëshoi ​​urdhra urgjence gjatë fundjavës që tani përfshijnë 51 qarqe, banorët e të cilëve, tha ai, duhet të përgatiten për ndërprerjet e energjisë, të grumbullojnë ushqim dhe ujë të mjaftueshëm për të zgjatur një javë dhe të jenë gati të largohen nga shtëpitë e tyre nëse është e nevojshme.

Sipas GasBuddy, që nga mbrëmja e së martës, pak më shumë se 17% e të gjitha stacioneve të karburantit në Florida ishin pa karburant, duke përfshirë më shumë se 46% në zonën e Gjirit Tampa.

Qendra e uraganit tha të martën në mbrëmje se Milton paraqiste “një situatë jashtëzakonisht kërcënuese për jetën” për ata në zonën e paralajmërimit të stuhisë në bregun perëndimor-qendror të Floridës, duke shtuar se “ju duhet të evakuoheni sot nëse urdhërohet nga zyrtarët lokalë. Ka të ngjarë. nuk ka kohë të mjaftueshme për të pritur për t’u larguar të mërkurën.”

Milton ishte një stuhi tropikale vetëm 24 orë para se të kalonte në një stuhi të kategorisë 5, renditja më e lartë në shkallën e erës së uraganit Saffir-Simpson, e cila vlerëson stuhitë bazuar në shpejtësinë e tyre të qëndrueshme të erës.

“Vlen të theksohet se kjo është një situatë shumë e rëndë”, tha qendra e uraganeve të martën në mëngjes. “Milton ka potencialin të jetë një nga uraganet më shkatërrues të regjistruar për Florida-në qendrore perëndimore.”

(Marrë nga shtypi amerikan)