---

---

Nga Aurenc Bebja*, Francë – 27 Dhjetor 2023

“Eve” ka botuar, të dielën e 28 marsit 1926, në faqen n°2, një shkrim rreth legjendës së bletës te shqiptarët, të cilin, Aurenc Bebja, nëpërmjet blogut të tij “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar :

Legjenda e Bletës

Shqiptarët kanë një kult të vërtetë ndaj bletëve, një kult që shpesh shkon deri në idhujtari : një shqiptar nuk do të blasfemojë (mallkojë) kurrë në një shtëpi ku ka koshere. Ndër legjendat e vjetra të vendit, ka një, shumë kurioze, që ka të bëjë pikërisht me bletët : një grua shumë e moshuar dhe e sëmurë kishte tri vajza.

E para, Merimanga, ishte flirtuese dhe kujdesej vetëm për veten e saj; e dyta, Gjinkalla, edhe më e shkujdesur (mëndjelehtë), i kalonte ditët duke kënduar; e treta më në fund, Bleta ishte punëtore dhe nuk humbiste asnjë çast të ditës.

E gjora plakë, shumë e sëmurë dhe e paaftë për t’u kthyer në shtrat, thirri vajzën e saj të madhe : “Unë jam duke endur rrjetën time dhe nuk mund të shqetësohem,” u përgjigj ajo. Pastaj nëna tha : “Përgatite gjithmonë pa arritur kurrë ta mbarosh”. Dhe merimanga thur një rrjetë pa fund. E dyta u përgjigj : “Unë këndoj dhe nuk mund ta ndaloj këndimin tim”. “Këndo, këndo, derisa të vdesësh,” tha nëna plakë. Dhe gjinkalla ende këndon dhe vdes e tharë, me kurrizin e lidhur në një degëz bari. Vajza e tretë ndihmoi nënën e saj dhe i bëri një ëmbëlsirë që e ngushëlloi.

Atëherë nëna tha : “Qofsh e bekuar ! Ti do të jesh drita e paraardhësve dhe ushqimi i të gjallëve !”

Dhe bleta prodhoi dyllin për qirinjtë e të vdekurve dhe mjaltin e ëmbël për të gjallët…

Astrit Lulushi/

Parthenoni – tempulli i lashtë i ndërtuar në Athinë, mes viteve 447 dhe 432 pes – është një nga monumentet më të famshme në botë. Mendohet se është ngritur mbi themelet e një tempulli pellazg, të cilët kishin jetuar aty para ardhjes së fiseve greke rreth viteve 800 pes.

Pak njerëz e dinë se një kopje në shkallë të plotë e Parthenonit të ndërtua në mbarë botën ndodhet në Nashville, Tennessee, për të festuar Ekspozitën e 100 vjetorit të shtetit në 1897. Nashville kishte fituar pseudonimin “Athina e Jugut” për shkak të angazhimit të saj për kulturë dhe arsim të lartë, dhe zgjodhi të nderonte emërtimin duke rikrijuar një nga monumentet më të famshme të Greqisë së lashtë.

Në atë kohë, Parthenoni në Greqi kishte rënë në gjendje të keqe dhe organizatorët në Tenesi synonin ta riprodhonin ndërtesën ashtu siç dukej në kulmin e saj. Guri i parë u vendos në 1895 dhe u punua dy vjet për të ndërtuar shtyllat e shumta dhe veçoritë e tjera të tempullit 65 metra të gjatë. Ndërsa pjesa e jashtme e tempullit përfundimtar ishte një kopje e saktë, pjesa e brendshme e ndërtesës kishte një plan urbanistik të ndryshëm nga Panteoni grek dhe u përdor për të ekspozuar shumë piktura dhe skulptura që u blenë për ekspozitën.

Fillimisht, Parthenoni në Nashville u ndërtua duke përdorur materiale të përkohshme dhe plani ishte që ai të shkatërrohej pas ngjarjes. Megjithatë, ishte ndërtesë e dashur nga vendasit, kështu që qyteti vendosi të rindërtojë pikën referuese me materiale të përhershme. Struktura u rihap në vitin 1931, megjithëse i mungonte ende një veçori origjinale e rëndësishme: statuja 13 metra e lartë e perëndeshës Athena, që i ishte kushtuar Partenoni origjinal. Nashville porositi punën për statujën në vitin 1982 dhe ajo u përurua në vitin 1990. Në vitin 2002, shtatoria u praruar dhe u pikturua, duke i shtuar prekjet e fundit kopjes.

Prof.as.dr. Hasan Bello/

Për të studiuar situatën politike, ekonomike dhe sociale në periferi, shteti osman herë pas here dërgonte inspektorë të ndryshëm. Kjo kishte si qëllim përftimin e informacioneve të pavarura nga administrata lokale, e cila për arsye subjektive mund ta pasqyronte atë sipas këndvështrimit dhe interesave të saj. Në fakt kjo nuk është një praktikë e panjohur edhe për perandoritë europiane, që për të monitoruar situatën krijonin mekanizma kontrolli. Rezultat i këtyre inspektimeve janë një sërë raportesh me interes për historianët dhe studiuesit.

Kështu, sipas një raporti që një inspektor i dërgonte Këshillit të Ministrave në vitin 1879 lidhur me gjendjen e arsimit në disa vilajete të Perandorisë Osmane, i propozonte ndër të tjera që në vilajetin e Bagdatit, Sirisë dhe Kosovës të themelohej nga një Fakultet Drejtësie dhe Arsimi. Kjo do t`i vinte në ndihmë administratës lokale, e cila kishte nevojë për nënpunës. Por, nga ana tjetër, në këto fakultete, do të arsimoheshin edhe juristë të kualifikuar, për të cilët sistemi gjyqësor osman kishte nevojë emergjente.

Një situatë e tillë vinte për shkak se në fund të shek. XIX-të në ato provinca të perandorisë ku kishte popullsi të konfensioneve të ndryshme, ishin krijuar gjykatat e përziera. Kështu, nëse trupi gjykues përbëhej nga tre veta, njëri prej tyre duhej patjetër të ishte i krishterë.

Ky propozim nuk u mor në konsideratë nga qeveria osmane. Megjithatë, ai përbën një hap të rëndësishëm në vitet e Lidhjes Shqiptare të Prizrenit. Aq më tepër që ai është bërë dy vite para se të themelohej Fakulteti i Drejtësisë në Stamboll në vitin 1880.

-Kryeministri Kurti mori pjesë në ekspozitën ‘’Bebëzat e mallit’’, dedikuar fëmijëve të vrarë, të zhdukur dhe të prekur nga lufta në Kosovë\

Prishtinë, 20 Dhjetor 2023-Gazeta DIELLI nga korrespondenti në Kosovë/

Kryeministri i Republikës së Kosovës, Albin Kurti, mbrëmë vizitoi ekspozitën “Bebëzat e mallit”, të fotografit Korab Krasniqi dhe kuratores Vesa Sahatçiu dedikuar fëmijëve të vrarë, të zhdukur dhe të prekur nga lufta në Kosovë.

Krahas së qenit një hapësirë e posaçme e përkujtimit, kjo ekspozitë e hapur në Ministrinë e Drejtësisë, është edhe ftesë për reflektim rreth mënyrës se si e mendojmë dhe përfaqësojmë humbjen, individuale a kolektive.

Fjala e plotë e kryeministrit Kurti:

“Në qorrsokakun e përgjakshëm

Ku e vranë foshnjën e sapolindur

Dhe babanë e saj

U desh të kalojnë 20 vjet

Për t’ia gjetur mbetjet mortore e për t’ia dhënë nënës së vet

Ajo sapo i mori eshtrat në dorë,

I afroi tek gjiri i saj.

Më paska pritur a?
Se nuk qenka rritur fare tha

E buzëqeshi

Mu para se të hapej toka

E ta përpinte.”

Këto janë vargje të poetit tonë të ndjerë Xhevdet Bajraj, për thellësinë e humbjes, mallit e mungesës.

Këtë po e gjejmë edhe sonte, këtu, në një dimension të veçantë, me kujtimet për fëmijët dhe kujtimet e fëmijëve në luftë.

E nderuara Ministre e Drejtësisë, znj. Albulena Haxhiu,

E nderuar kuratore e ekspozitës, znj. Vesa Sahatçiu,

I nderuar z. Korab Krasniqi,

Të nderuar të pranishëm, zonja dhe zotërinj,

na ka mbledhur kjo ekspozitë me titull poetik “Bebëzat e mallit”, kushtuar fëmijëve të vrarë, të zhdukur dhe të prekur nga lufta në Kosovë. Na flet për “fëmijëri të rrëmbyera”. Sikurse titulli i libër kujtimit mbi të cilin bazohet ajo.  

Krahas së qenurit një hapësirë e posaçme e përkujtimit, kjo ekspozitë është edhe ftesë për reflektim e përfshirje në diskutim rreth mënyrës se si e mendojmë dhe përfaqësojmë humbjen, individuale a kolektive.

Mirënjohje e falënderim për bashkërendimin e përpjekjeve të institucioneve dhe partnerëve tanë që kanë mundësuar realizimin e këtij projekti.

Ngjarje të këtilla, përveç se mbledhin kujtime dhe e ndajnë dhimbjen, i shërbejnë edhe kujtesës sonë kolektive, për të shkuarën, për të mos e harruar kurrë atë.

Për të nderuar dhe lartësuar kujtimin e fëmijëve të vrarë dhe të zhdukur gjatë luftës, Qeveria e Republikës së Kosovës është e angazhuar në projektin për memorialin dedikuar atyre.

Liria jonë i ka rrënjët te të rënët për liri. Vrasjet e fëmijëve në Kosovë janë krimet më të tmerrshme të Serbisë. Andaj e kemi obligim, për lirinë dhe paqen që e gëzojmë, për drejtësinë që e synojmë që kurrë mos t’i harrojmë.

I përjetshëm qoftë kujtimi për të gjithë fëmijët e vrarë gjatë luftës në Kosovë!

Vatra Çicago falenderon përzemërsisht patriotin, aktivistin, veprimtarin e komunitetit shqiptar në Çicago z. Naser Hoxha për dhuratën e tij prej 500 usd dhënë degës së Vatrës Çicago. Z. Naser Hoxha është sipërmarrës i kompanisë Network Home Remodeling Inc. dhe është gjithashtu edhe nënkryetar i Xhamisë shqiptare të Çikagos. Kontributi bujar i z. Naser Hoxha për Vatrën në Çikago është një mbështetje e madhe në veprimtarinë e Vatrës në shërbim të çështjes shqiptare. Fisnikëria e z. Naser Hoxha dhe shqiptarëve që kontribojnë në Vatër e bëjnë këtë institucion kombëtar vazhdues të traditës historike dhe të lavdishme në diasporën shqiptare të Amerikës. Mirënjohje pa fund për bujarinë dhe fisnikërinë e shumë të nderuarit në komunitetin tonë z. Naser Hoxha. Kush mbështet Vatrën mbështet kombin e komunitetin shqiptar.