Nga Shefqet Kërcelli/

E vendosur në qendër të qytetit, godina e Bibliotekës nuk i shpëton syrit të cdo vizitori të Korcës. Një ndërtesë tipike me arkitekturën e sistemit të kaluar, mbi të cilën nuk ka asnjë shenjë mirëmbajtje gjatë këtyre viteve. Ndërkohë që gjithëshka përreth është rikonstruktuar e transformuar, vetëm për godinën e Bibliotekës, këtij tempulli të dijes nuk janë gjetur fonde për të përmirësuar e rinovuar pamjen e jashtme dhe ambientet brenda saj. Me sa kam parë kjo situatë është dhe në bibliotekat e qyteteve të tjera si Durrës, Vlorë, madje dhe Bibliotekën Kombëtare. Janë harxhuar para për shumë e shumë ndërtime e projekte, hera-herës të panevojshëme, ndërsa për bibliotekat nuk ka fonde. I shoqëruar nga miku im Ardian Sheremeni, hyj në godinën e këtij institucioni që më kthen në kohë 40 vjet më parë, kur unë kam pasur mundësinë të shijoj ndjesinë e të lexuarit në kushte optimale në sallën kryesore, ku nuk mungonte ngrohja. Asoj kohe si nxënës i gjimnazit “Fuat Babani”, përfaqsoja shpesh herë këtë gjimnaz në olimpiadat dhe konkurset e ndryshme dhe kjo bibliotekë ishte mikpritësja jonë më e mirë. Të dashuruar pas librit, kushtet dhe komoditeti që na afronin ambientet e brendshme të saj, na i shtonte dhjetëfish dëshirën për të lexuar. Ka qenë një nga godinat më të bukura, një nga bibliotekat më të mira në shkallë vendi. I shkonte për shtat qytetit të Korcës, djepit të kulturës e arësimit dhe në një farë mënyre korcarët krenoheshin me të. Biblioteka plotësonte më së miri rrethin e institucioneve arësimore e social-kulturore të qytetit. Por tani, pamja që më afronte kjo godinë më ngjallte paksa trishtim dhe keqardhje. Pushtetarët e sotëm nuk e perceptojnë cdo të thotë të investosh për librin, ti krijosh kushte librit dhe lexuesit bashkë. Gjithsesi më gëzoi fakti që pamvarësisht pamjes së jashtme, në koridoret e sallat e saj kishte jetë si dikur. Pashë lexues të shumtë, të moshave të ndryshme që hynin e dilnin me libra në dorë. Pra, qytetarët korcarë lexonin, nuk e kishin braktisur librin. Personeli i bibliotekës shërbente me kulturë e profesionalizëm. Pamvarësisht ditës së shtunë, Drejtori i Bibliotekës, poeti i njohur, Skënder Rusi dhe nënpunësit e tjerë ishin në krye të detyrës. Në koridorin e katit të parë, dy lexues sapo dorëzuan librat që kishin lexuar dhe po mernin të tjerë. Biblioteka ka një fond të pasur librash e gazetash, të cilat shtohen cdo ditë. Korcarët e kanë pasur traditë dhurimin e librave dhe gazetave. Mjaft tituj nuk i gjen në bibliotekat e tjera, ndërsa arkivi i shtypit të shkruar është i vecantë. Ngjitemi në katin e dytë. Në sallën e albanologjisë, nënpunsja e re, Jorida Dhëmbi, po sistemonte disa tituj të sapodhuruar nga një mik i bibliotekës. I kërkojmë disa gazeta “Dielli”, nga koleksioni i viteve ’30. Me mirësjellje dhe dashamirësi Jorida na afroi gazetat me informacionin përkatës. Gradualisht po kalonte trishtimi i disa minutave më parë, kur shikoje këta njerëz që i shërbenin me aq përkushtim librit dhe lexuesve. Ndërsa po linim këtë sallë, në derën e sallës kryesore më ngjalli kureshtje një tabelë: “Free American Public Library”. Ishte një nga ndjesitë më të këndshme që përjetova atë ditë. U mrekullova kur hyra brenda. Një fond i tërë librash në anglisht ishte vendosur me kujdes e funksionalisht në raftet e shumta të sallës. Këta pasuri e administronin zonjat Anxhela Qirinxhi dhe Semele Lushka{Tushinka}. Kureshtja ime shkoi direkt tek burimi, kush ishte dhuruesi i këtyre librave? Semele, më shpjegoi qetësisht për autorin e kësaj mrekullie. Është Pitter C.Cole, një shqiptaro-amerikan që banon në Klivlend, mik i familjes sime, thotë Semele. Dhuratë më të bukur e më të cmuar nuk kisha parë këto vite. Me mijëra tituj në anglisht, të të gjitha fushave, shkencorë e shoqërore, letërsi, politikë, histori, filologji, pedagogji, ekonomi, juridikë, inxhinjeri, libra për fëmijë, etj.  Pitteri kishte sjellë Amerikën këtu në Korcë. Mu duk vetja sikur isha atje në Klivlendin e largët dhe në heshtje imagjinoja rrugëtimin e këtyre librave nga Klivlendi këtu në Korcë. Harxhime, transport, kosto, peripeci, sakrifica. Nuk kisha dëgjuar më parë për një filantrop të këtyre përmasave, me këtë shpirt e zemërgjerësi. Me një vështrim të shkurtër, duke llogaritur sasinë e librave, plus raftet të sjella nga SHBA, vlera totale e këtij donacioni, pa frikë e kapte shifrën e 3 milion $ dollarëve. Nuk gjen dot fjalën për të vlerësuar e falënderuar këtë njeri të madh, Pitterin. I kaloj raftet me rallë dhe prek këtë pasuri të madhe që zoti Pitter i kishte dhuruar korcarëve, vecanërisht të rinjve e studentëve të universitetit “Fan Noli”. Mundësi pa fund për tu njohur me shkencën, historinë, letërsinë, vetë Amerikën në gjithë dimesionet. Semele më shpjegon dicka nga jeta e këtij njeriu të madh. Me origjinë nga Pogradeci, bir i Athinasë dhe Kristos, Pitteri e kishte marë rrugën e emigracionit në vitin 1939. U arësimua në Amerikë dhe tani ka bisnesin e vet në Klivlend. Ka ndihmuar shqiptarë sa ka mundur, biles me paratë e veta ka arësimuar disa studentë shqiptarë në SHBA. Ja dinë, s’ja dinë për nder, ja di zoti, tregon Semele. Pitteri nuk i ka humbur asnjëherë lidhjet me vendlindjen, ku natyrisht dhuratat e donacionet e shumta janë pjesë e jetës së tij. Vec bibliotekës së Korcës, Pitteri i ka dhuruar libra dhe universitetit “Marin Barleti” si dhe ndihma për kopështe, cerdhe e shkolla në Pogradec. Kuptohet që një pjesë të këtyre librave Pitteri e ka blerë me valutë krahas bibliotekës së shtëpisë. Mu bë qefi, që këtë figurë të nderuar shqiptaro-amerikane e ka dekoruar ishpresidenti Bamir Topi. Natyrisht, ju do të pyesni:-po sa shfrytëzohet ky fond i cmuar? Ka mjaft lexues, sidomos ata që njohin anglishten. Por kemi dhe studentë të Universitetit “Fan Noli”, që janë lexues të rregullt. Ka mjaft profesorë e pdagogë të këtij universiteti që jo vetëm e shfrytëzojnë këtë fond për leksionet e tyre, por i nxisin studentët të studjojnë, psh. Profesor Ali Jashari, është një nga dashamirësit më të mirë të bibliotekës. Do jetë fat dhe për ne, sikur Profesor Aliu, të zgjidhet rektor i Universitetit “Fan Noli”, vijon Semela. Sigurisht që do shtojmë lidhjet dhe bashkëpunimin në interes të formimit teorik e shkencor të studentëve korcarë. Dua t’ju them dicka tjetër. Kemi shumë lexues të vegjël. Mjerisht kemi pak libra për fëmijë. Semela sqaron se, do ishte mirë që shqiptaro-amerikanët të sillnin këtu në Shqipëri libra për fëmijë. Ka mjaft interes nga vogëlushët, kjo i shërben më së miri dhe mësimit të anglishtes. Më vinte keq të largohesha nga ky ambient që rrezatonte dritë e dije, bashkë me këto punonjëse të afta e plot kulturë. Ishin në sinkron, librat dhe punonjësit, me përjashtim të godinës të pamirëmbajtur. Semela, mbesa e Pitterit e justifikonte plotësisht punën e saj në këtë bibliotekë. E kush më mirë se ajo mund ta administronte fondin e librave dhuruar nga miku i saj?! Me këto përshtypje u largova nga biblioteka e Korcës, një institucion i rëndësishëm e me vlera të shumta për edukimin e të rinjve. Një thesar që ndricon mendjet e qytetarëve korcarë të cilët gëlonin qetësisht në ambientet e bibliotekës atë të shtunë dimri.