Nga Albert Vataj/

“Në mes tuaj kam qëndruar/E jam duke përvëluar,/Që t`u ap pakëzë dritë,/ Natënë t`ua bënj ditë./ Do të tretem, të kullohem,/ Të digjem, të përvëlohem,/ Që t`u ndrinj mir` e të shihni,/ Njëri-tjatërin të njihni./ Për ju do të rri të tretem, /Asnjë çikë të mos mbetem, /Të digjem e të qanj me lot,/ Se dëshirën s`e duronj dot./ Unë zjarrit nuk i druhem/ Dhe kurrë s`dua të shuhem,/ Po të digjem me dëshirë,/ Sa të munt t`u ndrinj më mirë… Janë këto “Fjalët e Qiririt” të Naimit. Eshtë ky një kushtim i mallshëm kushtrimi. Janë këto vargje të një zemre që digjet prej zjarrit të truallit. Këto mendime janë ata që gurrojnë prej shpirti që përpushet në hojet e një hovi të zëshëm kraharori që buçet.

E shpërthen ajo zemër e Naimit, gurron ai shpirt i mëmëdhetarit, e hymnizon me kaq ëmbëlsi e kaq dëshirimi, me kaq jehonë e kaq mall, e i’a nis këngës, e kungon të shenjtën e shtrenjtë të gjakut që i vlon e syrit që i’a shterr mungimi i magjepsjes të asaj bukurie që i ka mbetur larg e i’a zhurit ëndrrën.

O malet e Shqipërisë e ju, o lisat e gjatë,

fushat e gjera me lule q`u kam ndër mend dit `natë,

ju, bregore bukuroshe, e ju, lumenjt` e kulluar,

çuka, kodra, brinja, gërxhe dhe pyje të gjelbëruar,

do të këndoj bagëtinë që mbani ju e ushqeni

o vendëthit e bekuar ju mendjen ma dëfreni.

Ky mall për atdheun zë fill e merr jetë në këto vargje. Ky prush e përcjellë varg pas vargu e strofë pas strofe krejt poemën epike “Bagëti e Bujqësi” një prej himneve më të vetvetishme të historisë së kungimit shpip të fjalës dhe amës. Larg vendlindjes që e përkundi me ninulla epesh e legjendash, larg maleve dhe fushave që e frymojnë në çdo pore dhe e ngjethin në çdo kujtim, larg netëve të magjishme dhe mëngjeseve plot zhurma jetësore që e përshkojnë në kurmin që i’a zhurit mungimi.

Kjo dëshirë për të fluturuar drejt Shqipërisë është shprehur me mjete poetike nga më të ndjerat. Poeti dëshiron të ketë “vrapin e veriut… krahë pëllumbi…, nxitimin e lumit me valë”. Me apostrofa plot drithërim ai i drejtohet “fluturës krahëshkruar” ose “dallëndyshes bukuroshe” që t`ia marrin zemrën e përmalluar e t`ia shpien në Shqipëri. E shpërthen ky zë, e gjëmon rrokaqiellës ky kushtrim, gurron në çdo përrua e pikon me çdo rigë shiu, bulon në çdo vesë e ligjëron në çdo blegërimë kur mëton:

Kur dëgjon zëthin e s`ëmës qysh e lë qingji kopenë

blegërinë dy a tri herë edhe ikën e merr dhenë,

edhe në i prefshin udhën njëzet a tridhjetë vetë,

e ta trembin ai s`kthehet, po shkon në mes si shigjetë.

Ashtu dhe zemra ime, më lë këtu, tek jam, mua,

vjen me vrap e me dëshirë aty, në viset e tua.

E rrugëton nëpër fjalë e kumtime ai zë i Naimit, mallohet nëpër vargje e mrekullohet nëpër kujtime, e mbledh gjithë zjarrin që e djeg e flakadanin që i’a ndrin natën e mërgimtarit, e shpërthen, e shtraton, e fëshfërinë, e hymnizon:

“Ti Shqipëri, më ep nder, më ep emrin shqipëtar,

zemrën ti ma gatove plot me dëshirë e me zjarr.”

Më 25 maj 1846 u lind në Frashër të Përmetit, Naim Frashëri, poeti më i zëshëm i Rilindjes Kombëtare Shqiptare, atdhetari, mendimtari dhe veprimtari i shquar i arsimit dhe i kulturës shqiptare. Ai vdiq më 20 tetor 1900 në lagjen Erenqoj të Stambollit, ku edhe u varros. Eshtrat e tij janë sjellë në Shqipëri në vitin 1937.

Naim Frashëri, si një hyll i mallshem e percjell ky emen rokullitjen e botes s’onë shqipëtare. As fort i flakshem as fort i zbet, por gjithmon i pagjshem e gjithmon plot dritë. E i pandrueshem ner gjith këta shndrime e ngjarje të jetes edhe sot aj asht „qëndruar“ dhe asht „duke u përveluar“

(Fjalët e Qiririt) në mezin t’on, shkruan për të pena Krist Maloki.

Ndërsa Skënder Luarasi, mëton se:

Me gjithë se Muza e poezis ia ka falun poetit të Zanës malsore kurorën e dafintë si shpërblim për rëndësin klasike, prap se prap ka edhe Naim beu vlerë fort të madhe, pik ma së pari si themelues i literaturës shqipe dhe pasandaj si lëvrues i aftë i gjuhës dhe si vjershëtar i thjeshtë i popullit.

‘’Naim be Frashëri dallohet aq shqueshëm ndër të tjerët sa që s’takojmë as ma të voglin pengim me karakterizue personin, sidomos jetën dhe veprën e tij në këtë botë: I pamërrishëm na qëndron nalt përpara syvet në tri pika: si patriot, si poet, si njeri… Asokohe, më 1865 familja u shpërngul në Janinë, ku bashkë me vëllanë më të vogël Samiun, mbaroi gjimnazin grek “Zosimea” (1869). Bëri pastaj pak muaj në Stamboll, si nëpunës i vogël në zyrën e shtypit (1870), po iu shfaq tuberkulozi dhe u kthye në vendlindje për klimë të mirë. Në këtë periudhë Naim Frashëri. bëri prova të vjershërimit shqip, nën ndikimin e bejtexhinjve e u dha pas vjershërimit persisht, me sukses, duke botuar më vonë edhe një përmbledhje lirika sh Tejhyjylat (Ëndërrimet, 1885). Nën ndikimin e ngjarjeve historike, sidomos të Lidhjes Shqiptare të Prizrenit, njëri nga udhëheqësit e së cilës ishte Abdyli, vëllai i tij më i madh, dhe të veprimtarisë kulturore patriotike të Shoqërisë së Stambollit, në krye të së cilës ishte Samiu, Naim Frashëri. braktisi vjershërimin persisht dhe iu kushtua le tërsisë shqiptare. Poema e tij e parë e re ishte Shqipëria (1880, botuar më 1897), që entuziazmoi patriotët shqiptarë. Në Stamboll Naim Frashëri. ka qenë ndër botuesit kryesorë të revistës “Drita”, më pas “Dituria”(1884-85), ku u botuan shumë vjersha të tij, proza e vargje për shkollat e para shqipe që do të hapeshin, disa shqipërime të shkrimtarit. Ai shërbente si anëtar i Komisionit të Botimeve pranë Ministrisë së Arsimit, më pas si kryetar. Më 1886 Naim Frashëri. botoi poemën e tij të famshme Bagëti e bujqësia, atë greqisht Dëshira e vërtetë e shqiptarëve (O alithis pothos ton Alvanon) dhe katër libra për shkollat: “Vjersha për mësonjtoret e para”, “E këndimit të çunavet këndonjëtoreja”, (në dy vëllime, me poezi, lexime të ndryshme, njohuri të para shkencore humanitare), si dhe një “Histori të përgjithshme”. Më 1888 vijoi me “Dituritë” (ribotuar më 1895 me titullin “Gjithësia”, – shkenca të natyrës). Më 1890 doli përmbledhja e lirikave Lulet e verës, pastaj “Mësimet” (proza patriotike dhe të moralit) dhe Fjala flutarake (vjersha) më 1894, së fundi më 1898 poema e madhe epike Historia e Skënderbeut dhe poema fetare Qerbelaja etj. Naim Frashëri. vdiq në 20.10.1900 në lagjen Erenqoj të Stambollit, ku dhe u varros. Eshtrat e tij janë sjellë në Shqipëri. Naim Frashëri. u shqua për lirikën e tij patriotike me temë aktuale (vjershat “Gjuha shqipe”, “Korçës” 1887 etj.), u këndoi me pasion të rrallë mallit dhe bukurive të atdheut (“Bagëti e bujqësia”) dhe bëri thirrje të fuqishme për çlirimin e tij (krijime të ndryshme, “Dëshira e vërtetë e shqiptarëve”), si dhe për begatimin e vendit dhe një të ardhme demokratike të tij. Ai i këndoi natyrës, dashurisë (poema “Bukuria”, një ndër kryesoret e tij, 1890), miqësisë, jetës intime (me brengën për të afërmit që bori). Poema “Historia e Skënderbeut”qe një kurorëzim i veprës së tij, “testamenti i tij politik e poetik”, me grishje të hapëta për çlirim nga Turqia. Poema është shkruar sipas traditës së madhe barletiane. Në poemat epike ai u ndikua nga historitë e vjershëruara të Lindjes dhe nga bejtexhinjtë frashëriotë, po duke iu kundërvënë këtyre me shqipen e kulluar apo me shkarkirnin e dogmës fetare (në “Qerbelaja” dhe në veprat e tjera, që i hartoi për afrimin e elementit besimtar në lëvizjen kombëtare). Naim Frashëri. u shqua edhe për poezinë meditative, nisi në shqipet poezinë filozofike (vjersha “Perëndia”1890). Shkroi dhe proza për të vegjlit dhe bëri disa përshtatje mjeshtërore fabulash të La Fontenit. Botëkuptimi i Naimit ishte në thelb panteist e idealist. Me admirimin e madh që kishte për racionalizmin e Dekartit dhe si pasues i shquar i iluministëve francezë Volter, Ruso etj., me besimin e plotë në shkencat dhe në rolin e tyre revolucionar në shoqëri (pranimi i teorisë Kant-Laplas dhe i darvinizmit, që i propagandoi me guxim të madh për kohën), me demokratizmin e tij dhe antimonarkizmin, besimin në aftësitë e pashtershme të popullit të vet për të qëndruar, për t’u çliruar, për të vajtur përpara me hov, Naim Frashëri. u bë një veprimtar revolucionar në tërë fushat, si shkrimtar, njeri i mendimit, njeri politik. E gjithë veprimtaria e tij letrare dhe kulturore ishte e lidhur ngushtë me çlirimin dhe përparimin e vendit, me çlirimin shpirtëror dhe ndriçimin e masave të popullit. Ai kishte besim të plotë në aftësinë e mendjes për të njohur realitetin e për të vënë në shërbim të njeriut njohjen e ligjeve të botës. Kërkonte arsimim për të gjithë, emancipimin e gruas, qeverisjen demokratike, të vendit (një ” demokraci prej pleqet», pra të një ngjyre shqiptare), ngrinte lart vetitë e karakterit të shqiptarëve (besën, trimërinë, bujarinë), traditat kombëtare që nga lashtësia pelazgjike. Bënte thirrje për miqësi me fqinjtë në kushtet e respektit reciprok, shpallte dashurinë në gjithë popujt e racat, ngrihej me forcë kundër Megali Idesë e pansllavizmit, duke admiruar vetitë dhe kulturën e popujve të tjerë (poezinë ,përparimtare lindore, atë greke, latine, rilindjen evropiane, romantizmin evropian, prej të cilave dhe u ndikua). Naim Frashëri. luajti, përkrah Samiut e pas Kristoforidhit, një rol themelor për shqipen e re letrare, të cilën e shkroi me një pasuri të veçantë fjalori e sidomos frazeologjike, duke u mbështetur kryesisht në gjuhën e popullit, e shkroi të pastër dhe bëri një punë të dukshme për pasurimin e saj, duke e ngritur atë në lartësinë e një gjuhe arti të zhvilluar dhe kulture. Ndikimi i Naim Frashëri, me gjallje të shkrimtarit dhe pas vdekjes, jo vetëm te shkrimtarët shqiptarë të kohës, por edhe të periudhës së mëvonshme, ishte i madh. Pas Çlirimit u vunë në pah dhe u çmuan gjerësisht meritat dhe vlerat e punës dhe të krijimtarisë së tij, përmes studimesh të ndryshme. Ribotimet e veprave të tij janë të shumta; përveç tyre janë bërë edhe disa botime kritike shkencore të veprave të Naimit. Emrin e Naim Frashërit e mbajnë shkolla dhe institucione të ndryshme. Për merita kulturore në Shqipërinë jepet urdhri që mban emrin e poetit kombëtar.

Ledio Xhoxhi

Punonjës shkencor në Muzeun Historik Kombëtar, Tiranë/

Nga studimi i veprave si edhe i shumë shkrimeve e artikujve të Aleksandër Xhuvanit për çështjet e arsimit, të shkollës e të edukatës, del se ai kishte një mendim pedagogjik të gjerë, origjinal e përparimtar. Atij i takon merita kryesore në krijimin e pasurimin sistematik të shkencave të pedagogjisë e psikologjisë shqiptare.

Aleksandër Xhuvani përpunoi një sistem të tërë pikëpamjesh për pedagogjinë dhe edukatën, për vendin dhe rolin e tyre. Në mendimin pedagogjik të Aleksandër Xhuvanit gjejmë një përcaktim të saktë, të përparuar e të plotë mbi pedagogjinë, objektin dhe rëndësinë e saj. Aleksandër Xhuvani e vlerëson pedagogjinë si një shkencë shoqërore që luan rol në formimin dhe zhvillimin e personalitetit të njeriut dhe i shërben përgatitjes dhe formimit të mësuesit. Ai e vlerëson pedagogjinë si shkencë teorike dhe zbatuese. Xhuvani vlerëson lidhjen e pedagogjisë me filologjinë, sociologjinë dhe antropologjinë të cilat i quan shkenca ndihmëse për pedagogjinë.

Në fushën e pedagogjisë Xhuvani u ndikua, në radhë të parë, nga koncepsionet pedagogjike të Rilindjes, prandaj mund të konsiderohet me të drejtë se ishte vazhdues i denjë i pikëpamjeve të tyre përparimtare; i zotimit dhe i luftës për një shkollë të re, që do të shtrihej edhe në viset më të largëta e që do të ishte e hapur për të gjithë fëmijët; për një shkollë ku do të mësoheshin te gjitha dijet e vërteta shkencore dhe ku fëmijët do të zhvilloheshin drejt në pikëpamje morale, fizike e psikike. Ky fakt është çelës për njohjen e karakteristikave dhe të rëndësisë së pedagogjisë së Xhuvanit dhe të interesimit të tij të pareshtur për veprimtarinë edukative-arsimore dhe përparimin e shkollave shqiptare.

Karakteristikë për mendimin pedagogjik të Aleksandër Xhuvanit është evoluimi i tij nga njëra etapë në tjetrën, në përputhje me kushtet historiko-shoqërore dhe shndërrimet ekonomike, kulturore, politike dhe ideologjike të vendit. Arsimin dhe edukatën, në kuptimin e gjerë shoqëror e pedagogjik, Aleksandër Xhuvani i vlerëson si faktorë të rëndësishëm për çlirim kombëtar e drejtësi shoqërore, për formimin e ndërgjegjes kombëtare, për rritjen e personalitetit të njeriut e përmirësimin e gjendjes ekonomike të popullit. Xhuvani luftoi me të gjitha forcat për një shkollë kombëtare, laike e demokratike. Ai mendonte se të gjithë fëmijëve të kombit duhet t’u jepet një edukatë kombëtare e njëllojtë, pavarësisht nga besimi e gjendja shoqërore. Xhuvani shtroi si të domosdoshme kërkesën për një arsim fillor të detyruar e të drejtuar nga shteti, duke e konsideruar si bazën e qytetërimit të një populli, si edhe arsimimin e gruas shqiptare, që përbën themelin e përparimit si shtet e si komb.

Edukatën e konsideron si kusht themelor për ekzistencën e shoqërisë njerëzore. E çmon edukatën sepse nëpërmjet saj njeriu fiton përvojën njerëzore pa të cilën ai nuk mund të zhvillohet si qenie njerëzore. Termin edukatë Xhuvani e jep ne kuptimin e gjerë si rritjen, formimin, zhvillimin e njeriut dhe në kuptimin e ngushtë si sjellje e mirë e njeriut. Xhuvani e vë theksin në mënyrë të veçantë në karakterin kombëtar të edukatës. Ai e lidh atë me jetën e kombit, me gjuhën e tij, me kulturën, traditat, zakonet. Synimi i edukatës kombëtare sipas Xhuvanit është të ngjallë te nxënësi dashuri për vendin e vet e për çdo gjë që gjendet e jeton brenda në të. Aleksandër Xhuvani është kundër tezës që e konsideron edukatën si të pafuqishme në përmirësimin e natyrës së njeriut. Aleksandër Xhuvani është shprehur dhe ka mbajtur qëndrime lidhur me trashëgiminë, mjedisin dhe familjen si faktorë që ndikojnë mbi edukatën e njeriut. Trashëgiminë e konsideron si një faktor me rëndësi, por jo përcaktues. Aleksandër Xhuvanin e interesoi edhe roli edukativ i familjes. Në mendimin pedagogjik të tij gjejmë ide lidhur me rëndësinë e edukatës familjare, me rolin e nënës për edukimin e fëmijëve, ide për bashkëpunimin e familjes me shkollën. Xhuvani e quan familjen ngrehinën e parë edukatore. Në familje fillon rritja dhe edukimi i njeriut, merr njohuritë e para, zakonet e para, fillojnë të hidhen themelet e karakterit. Në përmbajtje të edukatës familjare Xhuvani përfshinte detyra të ndryshme, që nga më të thjeshtat; fillestare, si: kujdesi për shëndetin e fëmijës, higjienën, kulturën e të ngrënit, veshja, e deri në detyrat për formimin e cilësive pozitive të karakterit për edukimin me ndjenja të tilla si: të atdhedashurisë, të përgjegjësisë etj. Rezultatet e edukatës familjare Xhuvani i lidhte me kulturën e nënës, me arsimin e saj. Ndër parimet e edukatës familjare Xhuvani vlerësonte në mënyrë të veçantë atmosferën në familje, harmoninë, mirëkuptimin, por edhe organizimin e drejtë të jetës në familje. Këto i konsideronte si kushte për një edukatë të mbarë të familjeve.

Aleksandër Xhuvani thoshte se edukata duhet të jetë kombëtare e patriotike, e natyrshme, individuale e sipas kohës. Merita e Xhuvanit qëndron jo vetëm në trajtimin origjinal të këtyre parimeve, por edhe në faktin se si parim bazë të edukatës ai vë karakterin kombëtar të saj dhe e shtron atë në plan të gjerë shoqëror e pedagogjik. Mësimin në gjuhën amtare ai e shihte si element kryesor të edukatës, si shenjë të gjallë të çdo kombi, pasqyrë të qytetërimit të një populli, për të siguruar të ardhmen e vetë popullit. Ai luftoi që vendin e parë në përmbajtjen e shkollës t’a zinin lëndët me karakter kombëtar, si gjuha shqipe, leximi, historia dhe gjeografia e Shqipërisë, por edhe lëndët e tjera të përshkoheshin nga fryma kombëtare, që sistemi arsimor të ndërtohej mbi bazën e psikologjisë e të individualitetit të popullit.

Në mendimin pedagogjik të Aleksandër Xhuvanit, edukatën fizike e quante si faktor të rëndësishëm për ruajtjen dhe forcimin e shëndetit. Dy anë të edukatës fizike merrte: higjenën dhe gjimnastikën. Në mendimin pedagogjik të Xhuvanit gjejmë ide me vlerë për rolin e madh edukativ të punës në jetën e njeriut. Ai e shikonte atë si një nevojë të domosdoshme, në të cilën njeriu gjen jetën, shëndetin dhe lumturinë e tij. Ai mendonte se puna është një shkollë për të formuar karakterin, ajo shtjellon dhe shton kujtesën, gjykimin, taktin dhe vetëmohimin. Xhuvani vlerëson në radhë të parë, anën formuese edukative të punës. Ishte ndër pedagogët e parë nismëtarë që luftoi me të gjitha forcat që në mbarëvajtjen e shkollës fillore të futej edhe mësimi i punës së dorës, që çdo shkollë të kishte pranë edhe kopshtin e saj.

Si përfundim mund të them se idetë e Aleksandër Xhuvanit për pedagogjinë, edukatën dhe qëllimin e saj dallohen për kahun përparimtar, për karakterin shkencor dhe për konkretësinë. Në to shprehet shkalla e formimit të Xhuvanit si pedagog por edhe ndikimi i kohës dhe ideve pedagogjike tek disa pedagogë më të njohur.

Vasil S. Tole/

Dje ishte nata mbyllëse e KOSMOS- “Tirana Music Festival”, ku 6 muziktarë të shquar evropianë, dy prej tyre me origjinë shqiptare, krijuan një atmosferë magjike për publikun që kishte mbushur hollin e Universitetit të Arteve.

Sonata nr. 2 për violinë solo e Bahut u interpretua mjeshtërisht nga kitaristi ynë Petrit Çeku, i njohur tej e mbanë si i thonë fjalës, për artin e tij , aq e vërtetë është kjo sa vepra në fjalë erdhi tek dëgjuesit si të ishte varianti origjinal i saj, për shkak të peshës interpretative të Çekut. Versioni për kitarë ishte përshtatur nga Deshpali, pinjoll i shquar i kësaj familjeje artitësh të muzikës nga shqiptarët e Kroacisë.

Trio e Shumanit në re minor, op. 63, u interpretua nga Hernan në violinë, Rahmatulla në çelo dhe Greenberg në violinë, tre muziktarë që sollën një Shuman shumë planësh në këndvështrimin emocional, ku eleganca muzikore dhe fryma romantike e muzikës së tij, herë e gëzuar, idilike dhe e trishtuar herë pas here, i mbivendosej arkitekturës, strukturave dhe formave kompozicionale të fshehura brenda veprës, aq të dukshme tek pararendësit gjermanë të mëdhenj, si Bahu apo Beethoveni.

Piano Kuinteti op.29 i Enescut mbylli programin. Një kryevepër lloji ku shpirti autokton i muzikës me frymë kombëtare, në këtë rast ajo rumune, ndërthurej natyrshëm me tiparet e muzikës evropiane, duke krijuar një arketip e qasje të re muzikore për piano kuintetet, falë talentit dhe vizionit për krijimin e muzikës kombëtare nga Enescu. Ky shpirt autokton i muzikës sē Enescut u përcoll nga loja plot individualitet e Kadeshës si violinë e 1, Hernanit-violinë e dytë, Francis në violë, Hunter në çelo dhe në piano Greenberg.

I lashë për në fund dy fjalë pë veprën time ALLA SHQIPTARÇE për violinë solo, e cila u interpretua nga Kadesha.

E thashë dhe dje pas koncertit, se Kadesha të sfidon me qasjen e tij unike ndaj muzikës që interpreton, jo thjesht tek ALLA SHQIPTARÇE.

Përtej të ndjerit i vlerësuar për faktin që Ai e interpretoi veprën ndryshe dhe mrekullisht, për publikun, por dhe për mua si autor i saj, dëshiroj të them që me brezin e Kadeshës, e deri tek më të rinjtë si Daniel Vlashi apo Laura LLozi etj, po vjen një kalibër tjetër interpretuesish që e nderojnë muzikën tonë në nivel europian e më gjerë.

Vlerësim për të gjithë muziktarët shqiptarë kudo ku janë, për ata që mbajnë gjallë skenēn muzikore në Shqipëri, por edhe për ata si Kadesha me shokë e shoqe, që ndajnë me vendin tonë dhe publikun shqiptar, arritjet e tyre interpretative më të fundit.

Jetë të gjatë KOSMOS, festivalit që i shtohet gjerdanit të veprimtarive që i shndërrojnë skenat tona në skena evropiane të muzikës!

▪︎Këtu shihni ALLA SHQIPTARCE interpretuar nga Jonian Ilias Kadesha

Astrit Lulushi/

Shumë njerëz janë më të interesuar për atë që nuk dinë sesa për atë që bëjnë. Nga përvoja, e panjohura duket e madhe: në algjebër, x përfaqëson të panjohurën, ndërsa në biznes, “të panjohurat” janë ngjarje ose rrethana që nuk mund të parashikohen. Pra, pasiguria është e vështirë për t’u përballur, ose “më i forti mbijeton”, thotë Darvini.

Studimet tregojnë se një intolerancë ndaj pasigurisë është shenjë dalluese e ankthit dhe panikut. Stresi i shkaktuar nga e panjohura ose pasiguria mund të ndikojë edhe në shëndet.

Por çfarë ndodh kur shqyrtojmë sferën e mjegullt të pasigurisë dhe fillojmë të rimendojmë se si t’i qasemi? Po sikur t’i shihnim ato frikëra të pafundme si mundësi të pafundme? Një studim i vitit 2015 synoi të reduktonte të menduarit deluzional tek pacientët, duke i mësuar ata të merrnin në konsideratë një numër më të madh të rezultateve të mundshme për një situatë të panjohur.

“Mendimi i mundësisë”, sot term gjithnjë e më i popullarizuar në shkollat e biznesit dhe të jetës, i referohet procesit të ndërtimit të një mendësie më të gjerë që mund t’i ndihmojë njerëzit të zbatojnë aftësi konkrete për një qëllim të caktuar.

Përtej përmirësimit të fleksibilitetit të trurit, edhe të mësuarit për t’iu qasur të panjohurës me kërshëri dhe jo me frikë mund të ndihmojë gjithashtu të ndihemi më mirë. Mund të kapemi pas frikës dhe të ngurtësojmë veten për çdo numër rezultatesh negative, ose mund të presim me durim dhe të kërkojmë shtigje të reja përpara, duke lejuar shpresën të na nxitë gjatë rrugës.

Na tërheq vetëm ajo që është misterioze, e pazbuluar dhe e mbuluar. Vetëm ajo që është e fshehur rrezaton magji që premton mundësi të patreguara.

Larg nga të qenit mallkim, pasiguria mund të jetë një burim shprese. Kjo do të thotë që gjërat që presim me padurim mund të mos jenë aq të mira sa duam të jenë, por gjithashtu do të thotë që gjërat nga të cilat kemi frikë mund të mos jenë aq të tmerrshme sa i imagjinojmë.

E gjithë jeta është se nuk mund të jesh i sigurt se çfarë do të ndodhë më pas. Ndonjëherë ajo që ndodh është e mirë, ndonjëherë jo, por gjithmonë ka surpriza.

E kundërta e sigurisë nuk është pasiguria, por kurioziteti dhe gatishmëria për të përqafuar të befasishmen, të papriturën, paradoksin, si të thuash.

“Synim do të bëhet më i qartë, do të shfaqet ngadalë por me siguri, aq sa drafti i përafërt kthehet në një skicë”, thoshte Vincent van Gogh.

Të mos dish do të thotë të mësosh, të ndryshosh, të marrësh momentin dhe të bësh më të mirën prej tij, pa e ditur se çfarë do të ndodhë më pas.

Hero është dikush që ecën vullnetarisht në të panjohurën, thotë një moto e njerëzve të sukseshëm. Në fakt, është etikë mjaft e mirë për jetën. Nuk dihet se çfarë qëndron pas kthesës, por beso se më e mira është.

Shoqëria Kulturore-Artistike “Rapsha në mërgim” prezantoi vlerat më të çmuara të traditës e folklorit shqiptar në Festivalin Folklorik Botëror në Uashington. Një prezantim dinjitoz i folklorit shqiptar. Në këtë festival morën pjesë artistë nga 180 shtete të botës, më shumë se 17 mijë artistë dhe rreth 1 milion ndjekës. Në edicionin e katërt të tij ky festival dha mesazhe të forta uniteti e diversiteti. Shoqëria Kulturore-Artistike “Rapsha në mërgim” prezantoi në festival valle e veshje tradicionale të të gjitha trevave shqiptare. Performanca e grupit u shoqërua me portretin e shenjtorës së kombit tonë Nënë Tereza. Paraqitja e valltarëve nën drejtimin e koreografit Anton Marku Junçaj ishte mbresëlënëse dhe u ndoq me vëmendje të veçantë nga artistët dhe pjesëmarrësit. / Dielli