Opinion – Page 148 – Dielli

HOMAZH PATRIOTIZMIT TE POPULLIT UKRAINAS

May 31, 2023 by s p

Sami Repishti, PhD./

“Ukraina ashtë në vijën e parë të mbrojtjes së gjithçkaje që ne, europianët, e kemi të shenjtë, lirinë tonë, demokracinë tonë, lirinë e mendimit dhe të fjalës. Me guxim, Ukraina po lufton për idealet e Europës që na nderojmë sot” (Znja Ursula van der Leyen, Presidente e Komisionit Europian.”VoA 9.V.2023)
Ridgefield, CT.- Me 24 shkurt 2022, bota u zgjue nga zhurma e randë e armëve sulmuese ruse, në nji luftë të pa shpallun kundër fqiut shekullor, Ukrainës heroike e paqësore. Ky sulm i pa parapamë, i paprovokuem, i pamerituem kundër nji shteti fqinj kalon kufinjtë e fantazisë normale në lamin ndërkombëtar. Ajo që rezultoi, ka qenë dhe vazhdon të jetë nji rezistencë luaniane e nji populli, viktimë e plotë e agresionit, dhe nji falimentim i vajtueshëm për agresorin.
Ish Bashkimi Sovjetik, sot Republika e Federatës Ruse gjindet në nji pozitë shumë të vështirë politike-ushtarake – Presidenti aktiv i saj ashtë i akuzuem nga Gjykata Ndërkombëtare për Krime kundër Njerëzimit, (e OKB-së). Historikisht, personat politikë të këtij rrangu, të akuzuem nga kjo Organizatë, nuk i kanë shpëtue denimit, me përjashtim të atyne që eliminoi vdekja e parakohëshme.
Bota e qytetnueme gjindet para nji dileme etike nga ma të randësishmet: duhet të denohet përgjegjsi i krimit? Tragjedia ukrainase deri sot ka kushtue qindra mijëra viktima të rij, sot ushtarë- pa numrue jetët civile në luftën e përgjakëshme për 16 muej me rradhë….Deri tashti, përgjigja ka qenë pozitive: Presidenti i Federatës Ruse, Vladimir Putin, akuzohet për krime masive në Ukrainë!
Invazioni rus në Ukrainë më solli kujtimet e rinisë sime kur A. Hitleri sulmoi Poloninë, 1939, dhe fotografitë e J.V.Stalinit dhe ministrit nazist von Ribbentrop që coptuen viktimën polake me “marrëveshje”.(Të gjetun në nji pozitë turpnuese, ish-kolegët komunistë të Liceut të Shkodrës u përgjigjen: “Ashtë bashkue ‘puna’ kunder ‘kapitalit’’; kryesisht Anglia dhe Franca. Verbëria e viktimave të indoktrinueme, nuk njeh kufi… !)

Filloi L2B ! U hap kasaphanja pa kufinj që konsumoi rreth 50 miljonë viktima. Personalisht, gjatë asaj lufte humba babën, viktimë e terrorit fashist, dhe kushërinin 17 vjeçar viktimë e terrorit nazist. Nazistët fajtorë u denuen nga Gjykata Speciale Gjermane, “fajtorë” të krimeve, dhe u varën në litar. As edhe nji zyrtar kriminel rus doli para gjyqit për krimet e kryeme. Kështu sot, ballafaqohemi me të njajtën dilemë morale: A duhet të dalë para Gjykatës Ndërkombëtare për Krimet e Luftës së OKB-së Presidenti Putin i Federatës Ruse? Përgjigja ime: PO!
Shkatërrimi i diktaturave fashiste, naziste, e militariste japoneze dhe traktatet e paqës që u nënshkruen me këte event historik, nuk sollën paqen e dëshirueme. Ndryshime të imponueme karakterizuen atmosferën politike në Europë dhe Azi. Ambiciet e udhëheqësve komunistë në Moskë ma parë, dhe në Peking pesë vjet ma vonë, 1949, inzistuen me tezën e karakterit botënor të marksizmit. Nga lufta e ngrohët pa vite paqësore kaluem në “luftën e ftohët”. U zhvillue “globalizmi” dhe viktima e parë u ba “fryma kombëtare”, identiteti i veçantë i çdo kombi. Konfliktet që vijuen, krysisht në Kore dhe në Vietman mbrojshin dy ideologji në dyluftim për dominimin botënor.
Në këte gjendje fluide, propaganda komuniste gjeti shesh të përshtatshëm për indoktrinim, dhe për imponim me dhunë të nji identiteti të ri ideologjik, komunizmin stalinian. U formuen “kampet” e mëdha ideologjike. “Kombi” humbi randësinë e vet si elementi i parë dhe i domosdoshëm për “qenjen” e shtetit kombëtar, dhe rinia, sidomos rinia, humbi objektin kryesor të “identitetit”, vlerat kombëtare. Forca brute e irracionale e “diktaturës së proletariatit” dhe propaganda intensive marksiste në sherbim të ekspansionizmit stalinist u banë aleatët e parë.
Me shembjen e “rregimit të kuq”, në Shqipëri, filloi përshkallëzimi i largimit të elementit të edukuem dhe profesionist nga vendlindja, dhe masave të përndjekuna që kerkuen lirinë e mohueme në vendlindje. Skenat televizive te botes, si ato të 2 prilit 1990, dhe ikja e turmave të papërgatituna për emigrim tronditën ndërgjegjet e miljonave., dhe morën tiparet e asaj që sot quhet “rrjedhja e trurit”.
Sot, vetë mbijetesa e nji kombi shqiptar të lirë po rrezikohet! Gjendja e sotme në Shqipëri, ku 28 përqind e popullsisë konfirmohet të ketë abandonue vendlindjen, e cilësueme si “periudha transitore në demokraci”, reflekton këte rrezik, dhe më frikëson pa kufi….!
Vlerësime nga bota e jashtëme për Shqipërinë janë shqetësuese. Organizata “Freedom House”(April 2022) shkruen:“Shumica e udhëheqsive politike shqiptare mbeten armiqsore ndaj vlerave liberale demokratike, dhe kanë treguar pak vlerësim për faktin se barazia nën ligjë dhe respektimi i shtetit të së drejtës janë vlera të randësishme demokratike”.
Aspekti i dytë i patriotizmit ukrainas ashtë me karakter civil, dhe në frymën mbizotnuese të ndihmës reciproke në mes të popullsisë civile të pa angazhueme në luftime -solidaritet i bashkësisë. Nga 9 miljonë plus ukrainas të spostuem dhe të ndjekun nga agresori rus, mbas shumë muejve të gjatë të konfliktit të pa justifikuem, ma shumë se 5.5 miljonë ish refugjatë janë kthye në votrat e tyne tue rifillue nji jetë të vështirë dhe plot rreziqe. Për meriten e naltë të kësaj popullsie fryma e rindertimit ashtë kudo ku ka shkelë dhe ka shkatërrue agresioni rus. Grupe të rinjsh që nuk kanë arrijtë moshën e rekrutimit japin shembullin e shkelqyeshëm për të gjithë botën: “Ashtë toka e jonë” thonë ata; janë “Votrat tona” “kemi shtëpitë gjysëm të djeguna, por ata na mbajnë me shpresë se …do të fitojmë!”
Në fshatin Pokrovski, raportojnë gazetat amerikane, ndigjohen krizmat çmendse të artilerisë ruse-dhe pergjigjet ukrainase. Në këte atmosferë zanet e fëmijve ukrainas ndigjohen që lozin -në mënyren e tyne-në orët e natës, sepse dita asht e rrezikshme nga artileria e aviacioni i agresorit barbar rus, që mbushin ajrin e fshatit. Tregu ka mjaft mallna për shitje. Dyqanet për lule, shesin për kunorat që familjet vejnë në vorrezat e të sakrifikuemëve për lirinë e pavarësinë e atdheut. Qyteti ashte ba”…i panjofshëm” nga jeta e rifillueme. Nuk ka ma dritore të mbylluna me drrasa dhe kopshte ku bari rritet nga pakujdesia. Banorët qarkullojnë tue mos perfillë bombardimet. Kambëngulja në vendlindje ka zevendsue frikën e invazionit, megjithëse Rusia agresore bombardon pa pushim.
Kthimi në atdhe ka ndryshue gjithçka! Jeta adaptohet simbas ditës. Të gjithë së bashku, rreth 5.5 miljonë “ish-emigrantë” janë kthye në votrat e tyne me nji kambëngulje kundër “fatit” dhe me ballafaqim të tij. Lufta vazhdon dhe nuk ka vend të sigurtë. Por votra familjare ashtë në Ukrainë, “në fshatin tim”, dhe shpresa e gjallë ashtë “në shtëpinë stërgjyshore”….! deklarojnë ata. Nji patriotizëm i cilësisë ma të naltë!
Me 17 maj, gazeta The New York Times botoi nji raport me titull :”Ri-ndertimi i fshateve, dhe bashkëpunimi në mes të rinjve dhe pleqve në Ukrainë”. Åshtë nji raport frymëzues!
Në fshatin Lukashivka, Ukrainë, të rinjtë, shumica qytetarë nga qytetet për rreth, vullnetarisht vijnë e pastrojnë grumbujt e rrenimeve të mbetuna nga bombardimet ruse, e rindertojnë. Në fshate ka vetëm pleq, 70 dhe 80 vjeçarë që mirëpresin “vullnetarët” me gjellë të përgadituna për ata. Quhen “Ndertojmë të gjithë së bashku!”, organizatë vullnetare që ndihmon civilët me ndertime në rrethet e Kievit dhe Çernikhovit, zona të rimarruna nga okupatori rus vitin e kaluem. Grupi ka rindertue 120 shtëpi në nji duzinë fshatesh, ka pastrue mbeturinat e ndertesave të damtueme, dhe pritet në verë ritmi i punës të shpejtohet.
‘Perpjekja e përbashkët na ka afrue, dy breznitë që zakonisht kanë kontakte të pakëta. Eksperienca e luftës na ka afrue” tregojnë vendësit
Tani, organizojnë Çfaqje muzikore (DJ’s) si dhe veprimtari kulturore për banorët e fshatrave për rreth….’ Zonja Mezin ka qenë e strehueme në podrumin e shtëpisë bashkë me burrin e saj. Marsin e kaluem, kur nji predhë shkatërroi shtëpinë… çatia u dogj dhe gjithçka tjetër që kishte në shtëpi. “Jam shumë mirënjohëse për këta të rinj; punojnë kaq shumë e në punë të randa….” tregon ajo.
Heroj të rezistencës kambëngulëse ukrainase: “Rrofshi ! Kurr mos u harrofshi; me kangë e valle për jetë u kujtofshi” uronte At Gjergj Fishta!
Po ky poet që i këndoi lavdisë kombëtare gjeti mjaft kurajo me vajtue tragjedinë që mbuloi kombin tonë shqiptar, kur invazionet e hueja, në Veri e në Jug, detyruen qindwra mijwra shqiptarë me u shperngulë me forcë tue përfundue në zona ma miqsore, ose në vende te hueja:
“Mbaroi Malësia/Lekë ma sot nuk ka/… Murojë me i ndejë Shqipnisë…/Malësori ashtë thye/ E i dëbuem ai me trathëti/ Pa Atme sot ka mbetë/Pa plang, pa shtëpi”. Kakteristike kanë qenë ¨Üllishtat e Vlorës dhe emigrimi i viktimave në Ameriken mirëpritëse, si dhe kampet e refugjatëve shqiptarë në Veri dhe emigrimi në tokët mikpritëse të Shqipërisë së paokupueme, dhe Turqisë jo aq mikpritëse…!
Emigracioni nuk ashtë nji fatkeqsi e panjohun nga shqiptarët e merguem ose të përndjekun. Në Mesjetë, pothuejse e gjithë popullsia arvanitase e Moresë emigroi në Italinë e Jugut, ku formoi dhe mbajti të gjallë sentimentin për origjinën dhe shpresën e ri-atdhesimit ….nji ditë, shpresë që tradhëtoi. I njajti fat ndoqi kosovarët nga terroti serb. Gjatë viteve të terrorit komunist (1944-1990) mijëra shqiptarë, të përbuzun e të përndjekun, rrezikuen jetën për nji vend ma të sigurtë se ajo “gropë e zezë si ferri” që u ba Shqipëria: me arrestime, tortura, dhe sidomos pushkatime…!. Dhe kjo ikje spjegohet e kuptohet. Ka qenë dëshira me jetue në liri ashtë e pa përmbajtun. Pse kjo ikje sot?
Rregjimi i kuq duket se ka degjenerue shoqwninë tonë pa reparim ….!
Ajo që ngjau mbas përmbysjes së diktaturës ma të randë që ka pa vendi i jonë në historinë e tij -diktatura e proletariatit -ashtë shumë e trishtë, brengosëse, dhe potencialisht fatale për kombin tonë: shqiptarët largohen nga vendlindja dhe kerkojnë strehim në vende mikpritës dhe jo aq të dëshirueshëm, me rrezikun e jetës ose me dokumentacione falso, dhe nuk e kthejnë kokën mbrapa, as tregojnë dëshiren për kthim në votrat stërgjyshore. Patriotizmi shqiptar përballon nji krizë ekzistenciale!
Ky problem madhor kerkon nji kujdes dhe nji studim të veçantë, të thellë dhe serioz, përtej suazave të partive politike të vendit: ku ashtë atdhedashunia e këndueme në kangët tona dhe e përsëritun mijëra herë në fjalët e fjalimet tona?
Cila ashtë përgjigja e jonë pyetjeve të herojve dhe deshmorëve që dhanë jetën për shekuj me rradhë, e të gjithë atyne që “deshën Shqipwrinw për nji stan në Trebeshinë”?
Kur do të dalë edhe për ty Pranvera, o Shqipëria e ime?

PS. Autori, ish i burgosun politik, u arratis në gusht të vitit 1959.

Through individual reflection and visitations, Albanian Americans mark Memorial Day

May 30, 2023 by s p

Rafaela Prifti/

From little towns to big cities all across the nation, today was marked by sombrance and appreciation for the fallen service members. At the Boston Common, national park and landmark, members of the Albanian community observed the day by visiting the Soldiers and Sailors Monument (1877). The Civil War memorial that portrays many Bostonians prominent in the period serves as a link with the origin of Memorial Day, which began as Decoration Day for the fallen of the era. A touching display of over 37,000 flags was planted in memory of every fallen Massachusetts service member. Families with children, elderly and members in uniform stopped to take photos at different spots of the Flag Garden. The display encouraged visitors to create their own flag garden at home and post a photo of it on social media with the tag # HeroesFlagGarden so families of the fallen can see a personalized tribute.

Father Andrea Rubis of the Orthodox Albanian Diocese of America says that while taking citizenship in the United States, Albanian-Americans have been respectful of the laws and willing to serve in the defence of this republic. “In the Albanian Orthodox community where I was raised, the names of five young men who did not return home were placed on the wall of the entryway. One of them was even the only son of the priest and his wife.”

Over the years the holiday has extended to honor all who have answered the call of duty and served their country. Father Andrea served as a US Naval Cryptologic Officer from 1987-1990 on active duty and from 1990-1998 in the reserves. His father, John Rubis, is a veteran of the Korean War.

“The two Albanian Orthodox communities in Philadelphia gather at the graves each Memorial Day to remember all of those who lived, served, fell asleep in the Lord – whether or not they served in the armed forces,” says Father Andrea.

He highlights the act of service itself as a selfless duty that is at the center of Church’s mission reminding us that “by serving a cause bigger than our own personal interests, we set aside our ego and have a chance to attain humility, as hard as that may be in this so very self-centered society. If we can attain even a bit of this self-emptying virtue, we imitate our Lord and Saviour and bring within reach all of the other virtues.”

I përjetshëm kujtimi i tyre! Memory Eternal!

Photo credit Valbona Lavdari, Flag Garden Memorial Day at Boston Common, Massachusetts

Photo credit Ardian Murraj Archive

Veterans Vasil Kamenica (William N. Jones) right and George Laska, at St. Mary’s Assumption, Albanian Orthodox Church, Worcester, Massachusetts

Albanian American Association Honor Roll of World War II on display at St. Mary’s Assumption, Albanian Orthodox Church, Worcester, Massachusetts

QEVERIA RAMA KAP GJITHÇKA, DO TË KONTROLLOJË EDHE KËRKIMIN SHKENCOR

May 29, 2023 by s p

Dr. Paulin Marku/

Mbyllja e Akademisë së Studimeve Albanologjike është një dëshmi e qartë se rrenjët e komunizmit po rigjenerohen në Shqipëri. Në vend që studiuesit shkencorë të kenë mbeshtetje financiare, investime në fushën e kërkimit shkencor, projekte të sponsorizuara nga qeveria, infrastrukturë për të lehtësuar punën që të jenë sa më komod, etj. , sot arrihet në vendimin ekstrem të mbylljes së një institucioni elitar të Albanologjisë në Shqipëri.

Ndjej keqardhje të madhe kur kolegët e nderuar me shpenzimet personale udhëtojnë për të bërë kërkime, për të botuar në revista Ndërkombëtare, për të marrë pjesë në konferenca shkencore, workshop, e shumë shpenzime të tjera.

Pa llogaritur librat, udhëtime, shpenzime per ushqim dhe fjetje kur janë në aktivitete ndërkombëtare. Mbaj mend kur u morën zyrat me urdhër të Qeverisë Rama, për t’ia kaluar Ministrisë së Integrimit (e cila sot nuk ekziston si ministri) dhe studiuesit u nxorën nga zyrat me afat kohor disa orësh.

Askujt nuk i interesonte se ku do të punonin këta kërkues shkencorë që u nxorën nga godina pa iu gjetur një sistemim tjetër, mjaftonte të zbatohet urdhëri i qeverisë Rama.

Edhe ato pak zyra që ASA kishte, të cilat ishin të pamjaftueshme sepse punonjësit shkencore ishin tre, katër, apo edhe pesë veta në një zyrë, pa marrë në konsideratë se këto ambiente ishin pa sistem ngrohje e ftohje, të pamjaftueshme për të gjithë punonjësit shkencor duhet që në mënyrë urgjente të linin zyrat dhe të largoheshin brenda pak orësh.

Mbaj mend që kur vinte dimri ambientet ishin akull dhe nganjëherë duhej me patjetër që të ndiznin një ngrohëse për të thyer të ftohtin, dhe sapo ndiznim ngrohjen, binte automati i godinës. Nuk po flas për air të kondicionuar se është problem tjetër.

Dhe sot, sikur të mos mjaftonin të gjitha këto probleme që përmenda më lart, e shumë e shumë të tjera, kërkohet mbyllja e Akademisë së Studimeve Albanologjike. Te vjetrit dikur thonin ” o Zot mbaj dorën”. Ndërsa, unë sot do të shtoja “Zot mbaj dorën dhe mos t’ia japë mendja Kryeministrit Edi Rama të vetëshpallet Mbret i Shqipërisë”.

Në mbështetje të kolegëve të Akademisë së Studimeve Albanologjike,

Me keqardhje të madhe për situatën në vendin tim,

Dr. Paulin Marku

DEKLARATË PËR SHTYP

Senati i Akademisë së Studimeve Albanologjike

Tiranë, më 27.05.2023

Senati i Akademisë së Studimeve Albanologjike u mblodh sot me urgjencë për të diskutuar raportin përfundimtar të Ministrisë së Arsimit dhe Sportit “Mbi kontrollin e pajtueshmërisë së veprimtarisë së Akademisë së Studimeve Albanologjike me aktet ligjore dhe nënligjore në fuqi” i datës 25.05.2023, i cili rekomandon mbylljen e veprimtarisë së këtij institucioni si institucion i arsimit të lartë të llojit “Akademi”. Veç kësaj, nga dita e djeshme ka qarkulluar në media një formë e Projektvendimit të Këshillit të Ministrave “Për Mbylljen e Veprimtarisë së Akademisë së Studimeve Albanologjike dhe Riorganizmin e Njësive kryesore të saj”. Për sa më sipër, Senati i Akademisë së Studimeve Albanologjike, pas mbledhjes së sotme doli me një deklaratë për shtyp ku sqarohet se Projektvendimi për Mbylljen e Veprimtarisë së Akademisë së Studimeve Albanologjike dhe Riorganizminn e Njësive kryesore të saj shkakton sa më poshtë:

1. Shkelet ligji për Arsimin e Lartë dhe Kërkimin Shkencor në Shqipëri, duke krijuar precedentin e rrezikshëm të mbylljes së pabazuar të një Institucioni Publik të Arsimit të Lartë dhe Kërkimit Shkencor dhe për më tepër sot, të së vetmes Akademi Albanologjike. Konkretisht ASA nuk është njoftuar për këtë Projektvendim, dhe së dyti, sipas Ligjit për Arsimin e Lartë dhe Kërkimin Shkencor në Shqipëri, është Senati i ASA-s, i vetmi institucion që duhet të shprehet për fatin juridik të ASA-s. Deklarojmë se Senati vijimisht si dhe sot, është shprehur dhe shprehet kundër mbylljes së ASA-s.

2. Mbyllja e ASA-s shkakton pushimin e mbi 45 marrëveshjeve ndërkombëtare, ku ky institucion është palë si IAL, dhe asnjë institucion tjetër nuk ka tagër t’i mbartë.

3. Shuhen Institutet duke i shndërruar ato në njësi kërkimore, që sipas nenit 19 të ligjit për Akademinë e Shkencave, janë ose njësi dyvjeçare ose afatgjata, pra me kohë të kufizuar.

4. Vendosjen nën kontroll të dijes akademike në lëmejt e albanologjisë, pasiqë struktura organizative e Akademisë së Shkencave të Shqipërisë (ASHSH), është krejtësisht e centralizuar në duar të Kryesisë së Akademisë së Shkencave.

5. Ndërpret karrierën e afro 100 studiueve, pasiqë Ligji për Akademinë e Shkencave, nr. 53, 2019 nuk parashikon në asnjë klauzolë as procedurën e punësimit në Akademinë e Shkencave, e jo më vijimin e karrierës akademike.

6. Ndërpret studimet doktorale të studentëve pranë ASA-s.

7. Referimi te neni 19, është i pabazë kur bëhet me propozim nga MAS, pasi ky nen nuk parashikon të merret si referencë ligjore nga një institucion jashtë Akademisë së Shkencave.

Sa më sipër, konstatojmë se ky Projektvendim shkel rëndë Ligjin nr. 80, për Arsimin e Lartë dhe Kërkimin Shkencor në Shqipëri, si dhe vetë Ligjin për Akademinë e Shkencave, nr. 53, 2019. Shkel parimet e lirisë akademike, shkakton një akt të rëndë antikombëtar duke shuar Akademinë e Studimeve Albanologjike e bashkë me to dhe institutet pjesë përbërëse të saj.

Senati i Akademisë së Studimeve Albanologjike

Frank Shkreli merr titullin ‘Qytetar Nderi’ i Malësisë së Madhe

May 28, 2023 by s p

Nga Gazeta Telegraf/

Ish Drejtori i VOA-a për Euro-Azinë,Frank Shkreli me rastin e pranimit të Dekoratës, “Qytetar Nderi” i Malësisë së Madhe: Vlerat morale e kombëtare që e kanë shoqëruar gjithmonë Malësinë e Madhe dhe Kombin shqiptar.

“Shqiptarët kurrë nuk kanë qenë më të lirë se sot. Jemi këtu në Kryeqendrën e Malësisë së Madhe në Koplik si dikur të parët tanë, “në log të Kuvendit. Anëtarë partish të ndryshme ndoshta, por edhe si malësorë që mendojmë e ndiejmë së bashku për një të ardhme më të lumtur për këto troje kreshnike, plot vlera e atdhedashuri.”
Mes miqve, kolegëve, qytetarëve të Malësisë së Madhe dhe shumë dashamirësve, u zhvillua ceremonia e dhënies së titullit “Qytetar Nderi” e ish- Drejtorit të VOA, Frank Shkreli. Këshilli i Bashkisë së Malësisë së Madhe i akordoi titullin “Qytetar Nderi” me motivacionin: Për vlerat e larta në fushën e gazetarisë, kontributin me shkrimet e tij për t’i bërë jehonë çështjes kombëtare.

Kryetari i Bashkisë “Malësi e Madhe”, Tonin Marinaj, tha gjatë ceremonisë se, vlerësimi për Frank Shkrelin si Qytetar Nderi është vazhdim i përpjekjeve për të vlerësuar figurat më në zë të Malësisë, të cilët kanë dhënë kontribut të shquar për lartësimin e emrit të Malësisë së Madhe, kulturës, traditave dhe atdhetarizmit të kësaj treve.

“Telegraf” zbardh fjalën e Frank Shkelit i cili e nisi me një falenderim për të pranishmit.

Zotni Tonin Marinaj, Kryetar i Bashkisë Malësi e Madhe, anëtarë të Këshillit Bashkiak, miq, dashamirës e kolegë, zonja e zotërinj mirë se u kam gjetë këtu në Malësi të Madhe. Jam thellësisht i kënaqur që jam në mesin tuaj. Ju falënderoj për pjesëmarrjen.

Plot emocione sa herë që vizitoj Shqipërinë! Sot jam këtu në kryeqendrën e Malësisë së Madhe me përvujtëni dhe me një përkushtim mirënjohjeje, për vendimin tuaj vëllazëror, fisnik e bujar për të më nderuar me titullin prestigjoz, “Qytetar Nderi i Malësisë së Madhe”.

Ndonëse më shumë se një gjysëm shekulli në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, sot e ndiej veten më shumë se kurrë më parë, siç është shprehur me një rast edhe poeti e shkrimtari i madh i këtyre anëve, Martin Camaj se: “Unë jam i juaji, e ju jeni të mijtë.”

Baba e Gjysh nga Shkreli, Nënën nga Vermoshi! Megjithëse larg jush, atje përtej oqeanit në Amerikën e madhe e të bekuar: Për mua, Malësia E Madhe -me të gjitha të mirat dhe vlerat e saj shekullore ka qenë gjithmonë dhe vazhdon të jetë qendra e universit tim e ekzistencës dhe identitetit tim prej malësori! Si i tillë, me sinqeritetin më të madh dhe me mirënjohjen më të thellë e pranoj këtë nderim prej jush – në emër të Malësisë së Madhe – trollit tonë të përbashkët.

Pasi ky titull me jepet, pjesërisht, për punën time 30-vjeçare në Zërin e Amerikës, e pranoj dekoratën edhe në shenjë kujtimi për ish-kolegët e mi, me të cilët kam punuar në Zërin e Amerikës për dekada… Sidomos, në kujtim të atyre kolegëve, që nuk jetojnë më, e të cilët nuk patën fatin të shihnin shembjen e komunizmit barbar të Enver Hoxhës në këtë vend dhe çlirimin e Kosovës, as lirinë dhe Pavarësinë, që gëzon sot Dardania.

Shqiptarët kurrë nuk kanë qenë më të lirë se sot. Jemi këtu në Kryeqendrën e Malësisë së Madhe në Koplik si dikur të parët tanë, -“në log të Kuvendit” – shokë e miq! Ndoshta edhe kundërshtarë politikë, por jo armiq. Anëtarë partish të ndryshme ndoshta, por edhe si malësorë që mendojmë e ndiejmë së bashku për një të ardhme më të lumtur për këto troje kreshnike, plot vlera e atdhedashuri.

Me mendime të ndryshme, por me qëllime të përbashkëta. Sepse objektivat e përbashkëta jetësore, në interes madhor të Kombit, nuk duhet të njohin parti as armiqësi. Se mbi çdo interes partiak e personal, duhet të jetë gjithmonë interesi kombëtar i Shqipërisë, i Malësisë së Madhe dhe i mbarë Kombit shqiptar. Kështu mendonin të parët tanë malësorë!

Të gjithë jemi të vetëdijshëm për sfidat me të cilat përballet sot Shqipëria, Malësia e Madhe dhe mbarë Kombi shqiptar për shkak të rrethanave fatmjera shekullore, por është ndihma e të Madhit Zot, vlerat morale e kombëtare që e kanë shoqëruar gjithmonë Malësinë e Madhe dhe Kombin shqiptar. Unë besoj me At Gjergj Fishtën se: më në fund, dhe përballë të gjitha sfidave, “Punën e Shqipnisë e ka Zoti në dorë, prandaj domosdo Shqypnija do të dalë në dritë…Zoti ka me e mbajtë Shqypninë më kambë, me nderë e me lumni.”

Le të shpresojmë që shqiptarët të jenë bartës të denjë të vuajtjeve, sakrificave dhe luftërave të malësorëve dhe të gjithë shqiptarëve gjatë historisë, duke jetuar sipas trinomit në bazë të cilit jetonin dhe vepronin të parët tanë malësorë: besa- nderi – burrënia, të bindur se këto vlera bazë janë edhe udhëzimi drejt një jetese të ndershme, të kënaqshme të drejtë e të begatë për të gjithë Kombin. Bazuar në këto vlera, duhet të jemi të vetëdijshëm se Kombi shqiptar ka nevojë urgjente për një kthesë të re historike!

Shpresoj dhe lutem gjithashtu që liria që gëzojnë sot shqiptarët, anë e mbanë trojeve tona, të çojë në një përmirësim të gjithanshëm të jetës politike dhe ekonomike. Mbi të gjitha, është i nevojshëm një diskurs më i denjë politik dhe shoqëror për zgjidhjen e sfidave për një jetë më të lumtur dhe më të begatë për Shqipërinë, për Malësinë e Madhe dhe për të gjithë shqiptarët.

Në këtë udhëtim të shenjtë, drejt një jete më të mirë, për të gjithë dhe pa dallim ju uroj së bashku me Fan Nolin: “Paçi uratën e Perëndisë”.

Falënderimet e mia më të përzemërta, Kryetar Tonin Marinaj dhe Këshillit të Bashkisë Malësi e Madhe për dekoratën dhe për këtë pritje vëllazërore.

Qofshi gjithmonë me faqe të bardhë!

*Në fund, desha të them dy tre fjalë për Kryetarin e Bashkisë, Zotin Marinaj dhe për fushatën mbresëlënëse që zhvilloi. Një frymë e re në politikën shqiptare se si duhet të zhvillohet një fushatë, duke u përqendruar në sfidat me të cilat përballet elektorati dhe në zgjidhjen e tyre. Dihet se politika shqiptare është një sport i kategorisë së rëndë. Por më ka lënë përshtypje fushata e Zotit Marinaj, një fushatë pa ofendime e sharje ndaj kundërshtarëve politikë. Për këtë ju përshëndes Zotni Kryetar dhe uroj që të jetë një shembull i zhvillimit të fushatave të ardhshme këtu në Malësinë e Madhe dhe përtej.

Ndërkaq, më lejoni të falënderoj poetin dhe shkrimtarin tonë të njohur e të dashur në Amerikë dhe në mbarë botën, Profesor Gjekë Marinaj, i cili ka marrë iniciativën për të më propozuar për këtë dekoratë dhe universitetin ku ai punon. Nuk di se sa e ndjekni ju punën dhe veprimtarinë e tij, por Gjeka na bën krenarë. Ne këtu që e njohim, por edhe Malësinë e Madhe dhe mbarë shqiptarizmën. E përshëndes dhe i uroj shëndet dhe bekimet e Zotit, në jetë dhe në punë!

ME MOTIVACIONIN: FRANK SHKRELI –

“Për vlerat e larta në fushën e gazetarisë, sidomos tek media më e njohur e ndërkombëtare, Zëri i Amerikës, VOA. Publicist, që me shkrimet e tij i ka bërë dhe i bën jehonë çështjes kombëtare duke qenë faktor shumë i rëndësishëm i komunitetit shqiptar në Amerikë, si dhe për rolin në lidhjet ndërkulturore mes shqiptarëve dhe popullit të vet kudo nëpër botë duke forcuar vazhdimisht kontributin e tij atdhetar në lartësimin e trevës tonë — Malësi e Madhe dhe më gjërë.”

Frank Shkreli – Biografi e shkurtër

Frank Shkreli, fillimisht, ka qenë gazetar dhe redaktor në “Zërin e Amerikës”, seksioni shqip nga viti 1974 deri në vitin 1984. Më pas po tek “Zëri i Amerikës”, Shkreli ka qenë shef i seksionit shqip (1984-1986). Nga viti 1985 deri në vitin 1990 ka shërbyer këshilltar i lartë programacioni në Divizionin Europian të “Zërit të Amerikës”. Ju kujtojmë që në këtë periudhë, duhej punuar në kushtet e Luftës së Ftohtë. Nga viti 1990 deri në vitin 1994 ka qenë zëvendës drejtor i Euroazisë në “Zërin e Amerikës”, ent ku përfshihej edhe Bashkimi Sovjetik, që ndërkohë u shpërbë. Nga viti 1994 deri në vitin 2003, zoti Shkreli ka qenë drejtor i Divizionit Europian të “Zërit të Amerikës”, një ent nga i cili, përveç pothuaj 20-gjuhëve të ndryshme evropiane, varej, veç të tjerash edhe seksioni shqip i kësaj radioje të financuar nga qeveria federale e Shteteve të Bashkuara.

Frank Shkreli ka qenë anëtar i delegacionit të parë diplomatik amerikan në Shqipëri në mars/prill të vitit 1991, me rastin e hapjes të ambasadës amerikane, ndërkohë që u hodhën hapat e parë të rivendosjes së marrëdhënieve amerikano-shqiptare pas pothuaj 50-vjetësh. Mori pjesë si vëzhgues në zgjedhjet e para pluraliste të atij viti, në atë vend. Ai ka vizituar shpesh Shqipërinë dhe Kosovën si pjesë e delegacioneve të ndryshme të Shteteve të Bashkuara, qëllimi i të cilave ishte përforcimi i mëtejshëm i marrëdhënieve të ngushta dhe miqësore midis popullit amerikan dhe Kombit shqiptar.

Pas daljes në pension nga detyra qeveritare, pas 30-vjetësh, z. Frank Shkreli ka shërbyer si drejtor i Këshillit Kombëtar Shqiptaro-Amerikan: një organizatë jo-qeveritare që punonte për mbrojtjen e interesave të shqiptarëve në Shtetet e Bashkuara të Amerikës si dhe për promovimin e paqës dhe zhvillimit ekonomik në trojet shqiptare në Ballkan, e vetmja organizatë shqiptare lobiste me prezencë në Uashington DC, në atë kohë. Vazhdon të merret me publicistikë, ndërkohë që shkrimet, komentet dhe analizat e tij botohen dhe lexohen në dyzina gazeta dhe portale interneti, në të gjitha trojet shqiptare dhe në diasporë.

Gjatë karierës së tij, Shkreli është dekoruar, herë pas here, për punën e tij 30-vjeçare në Zërin e Amerikës. Presidenti i Republikës së Shqipërisë, Bujar Nishani i ka akorduar titullin: “Kalorës i Urdhërit të Skënderbeut”, me motivacionin “Në vlerësim të veprimtarisë së tij të shquar atdhetare”. Komuna Shkreli i ka dhënë titullin, “Qytetar Nderi”! për përkushtimin dhe atdhetarizmin me të cilin punoi për mbrojtjen e të drejtave të shqiptarëve kudo që ata jetojnë, për lartësimin e traditave të Malësisë dhe të Kombit Shqiptar dhe për frymën e përçuar nga Zëri i Amerikës duke frymëzuar bashkëkombasit në përpjekjet e tyre për shembjen e komunizmit dhe ndërtimit të Denokracisë. Ndër të tjera dekorata, qyteti i Nju Jorkut i ka akorduar dekoratën me motivacionin, “Për shërbimet shembullore ndaj komunitetit shqiptaro-amerikan, nëpërmjet arritjeve unike personale dhe të veprimtarisë së tij profesionale…” Ndërsa Shoqata Shqiptaro-Amerikane, Skënderbej Inc ka shprehur mirënjohjen e saj për Shkrelin me dekoratën për punën dhe veprimtarinë e tij shumë vjeçare në, “promovimin me atdhedashuri të vlerave të lirisë e demokracisë.”

Koncerti Panshqiptar Shpalos Bukurinë e Muzikës së të Gjitha Trevave

May 28, 2023 by s p

Julika Prifti/

Koncerti The Bright Lights of OriginAL u dha të mërkurën në sallën Town Hall në Manhattan ku disa vite përpara shkuara publiku kishte ardhur për shfaqjen e sopranos Inva Mula e pianistit Genc Tukiçi. Një shi i papritur dhe i furishëm pak përpara hapjes së dyerve e prishi disi atmosferën e gëzueshme dhe momentet për përqafime e bisedime të shkurtra mes të njohurve. Njerëzit u dyndën për të hyrë sa më parë brenda ndërtesës. Në hyrje nga ana ku shiten biletat ishte vendosur një tavolinë me fletushka OriginAl ku kishte informacion për aktivitetin që donin të sponsorizonin si edhe bileta e lista të njerëzve të ftuar. Tavolina pengonte hyrjen nga ai krah kështu që pas marrjes së biletës duhet të dilje në shi për tu kontrolluar me metal ditektor, siç është bërë e zakonshme, për të hyrë në sallonin e madh e më pas në sallën e bukur me kolltuqe kadife të kuqe.
Pas një vonese më shumë se 30 minuta Avni Mustafaj, drejtues i Germin, përshëndeti e falenderoi të pranishmit. Ai kujtoi se shumë prej spektatorëve kishin marrë pjesë në demonstrata para Kombeve të Bashkuara, Shtëpisë së Bardhë e ishin takuar me senatorë e kongresmenë derisa arritën të takohen edhe me Presidentin Clinton për Kosovën. Më pas ai ftoi në skenë dy të rinjtë, Sihana Bejtullahu dhe Lirim Krasniqi të ardhur nga Prishtina. Pas studimeve në Amerikë ata u kthyen në Prishtinë me një ide të re. Të lidhnin brezat e rinj të lindur e të rritur jashtë atdheut me kulturën e me dashurinë për trojet e të parëve. Shembulli më i mirë për këtë është Israeli i cili ka një program që fton të rinj që nuk e kanë vizituar kurrë vendin e prindërve apo të të parëve të tyre. Ata njihen me vendin e kulturën, historinë e gjeografinë duke shëtitur në vende të rëndësishme, e duke qëndruar në grupe gjatë vizitës disajavore. Pse të mos e bëjmë edhe ne? menduan dy të rinjtë shqiptarë, të cilët e filluan projektin në 2019. Covid-19 e ndaloi pak progresin. Verën e kaluar ata arritën ta vinin në jetë programin e tyre duke ftuar 40 të rinj të moshave 18-24, për 2 javë në Shqipëri e Kosovë (rruga dhe shpenzimet tjeter të paguara nga OriginAL). Një nga pjesëmarrëset e programit tregoi se pas vizitës në Shqipëri e Kosovë ndihej më e lidhur me traditat dhe prejardhjen e saj. Pas tyre foli z. Kozmo që falenderoi gjithë sponsoruesit, emrat e të cilëve gjendeshin edhe në një tabelë të madhe e të dukshme në skenë. Z. Kosmo tha se deshira e tij e madhe ishte që në 100 vjetorin e ditëlindjes së tij të linte një milion dollarë, për të ndihmuar organizatën, gjallë apo vdekur, ai do ta arrinte qëllimin megjithëse ende nuk e dinte rrugën që duhej ndjekur.
Programi artistik filloi me një pjesë në piano të luajtur nga Genc Tukiçi e pas disa minutash në skene doli Inva Mula e veshur me një fustan të kuq e me mëngën e djathtë në formën e një trëndafili të zi. Në skenë me të ishte dhe banda e Florent Boshnjakut, me instrumentistë shumë të talentuar e njohës të muzikës së trojeve shqiptare. Në prezantim Genc Tukiçi tha ndonëse bashkëpunimi me bandën ishte vetëm dyditor në koncert përshtypja ishte krejt ndryshe. Koncerti kishte kenge nga Shqipëria, Kosova e Kalabria. Inva Mula interpretoi me mjeshtëri këngë të kompozuara nga babai i saj Avni Mula e dy këngë të njohura nga mjeshtra Nexhimie Pagarusha. Për herë të parë ajo e kishte parë Pagarushën në një koncert në Tiranë dhe prej asaj dite e kishte modelin që duhej të ndiqte. Pjesa e parë përfundoi me pianisten e re e të talentuar Anila Aliu. Ajo jo vetem ka fituar çmimin e parë në çdo konkurs po edhe po interpreton me orkestra të ndryshme të botës.
Klarinetisti Igli Tuga e elektrizoi sallën. Interpretimi i tij është magjik dhe luajtja virtuoze e ngriti në këmbë publikun. Në pjesën e dytë Inva doli e veshur me një veshje të stilizuar të xhubletës shqiptare që tashmë është marrë në mbrojtje nga UNESCO si pjesë e Pasurisë Botërore të Njerëzimit. Ajo falenderoi “një mik që e njohu 25 vite më parë, kur ishte ende e re por një njeri që e përkrahu me të gjitha forcat e influencen e tij, e që deshi të nxirrte në pah jo vetëm talentin po edhe bukurinë e femrës shqiptare. Sot dua të falenderoj Fadil Berishën, i lindur në Tropojë e i rritur në Gjakovë,” tha Inva Mula e mbytur nga duartrokitjet e gjithë sallës. Mbyllja e programit me këngën Xhamadani Vija- Vija, e kënduar nga e gjithë salla në këmbë ishte një finale madhështore.
Koncerti kishte një vizion panshqiptar, ku muzika e Kosovës dhe Shqipërisë ishin pjesë e një shtrati. Banda e Florent Boshnjakut, si njohës i thellë i muzikës popullore shqiptare ia dha këtë dimension koncertit.
Veç mbledhjes së fondeve për OriginAL, koncerti arriti të zbulojë forcën e bukurinë e muzikës shqiptare të të gjitha trevave.