Prof. Dr. Romeo Gurakuqi

Pjesa e tretë…/

Ernest Koliqi pas Luftës së Dytë Botërore

Fatet e Luftës së Dytë Botërore nuk ështe e nevojshme të përsëriten, por përfundimi kryesor i Luftës për shtetin shqiptar ka qenë shkatërrimi i strukturave institucionale, që krijuan shtetin dhe unitetin nacional në harkun kohor të periudhës së viteve ( 1913-1939); koncepti i kombit në përfundim të kësaj lufte, pësoi hapa prapa në aspektin e emancipimit, për shkak të shkatërrimit, jo vetëm të strukturave institucionale politike, arsimore, kulturore që u ndërtuan në pararëndje, por edhe të eliminimit fizik të burimeve njërëzore të afta, që i kishin ndërtuar e mbajtur gjallë ato institucione. Për 50 vite në Shqipëri u fshi pluralizmi, ndërsa aktiviteti politik pluralist u transferua jashtë Shqipërisë në botën perëndimore.

Dhe në Perëndim, dy partitë që me bazamentin e vet ideologjik dhe politik, si edhe në burimet njërëzore, ruajtën tradicionin e qendrës së djathtë shqiptare kanë qenë: Balli Kombëtar, politikisht i drejtuar nga Mit’ht Frashëri, si qendra e djathtë republikane dhe tradicionaliste, dhe Blloku Kombëtar Indipendent, si qendra e djathtë europianiste.

Blloku Kombëtar Indipendent u krijua me 6 nëntor 1946 si një parti politike patriotike e traditës europiano-perëndimore të shqiptarizmës, që kishte si qellim kryesor luftën e organizuar kundër komunizmit sllavo-bolshevik, siç cilësohet në çdo dokument të saj, që i ishte imponuar popullit shqiptar. Nga sa kuptojmë nga dokumentacioni i kohës dhe nga përbërja individuale e tij, Blloku ka qenë grupimi politik më serioz, më intelektual dhe më i qartë në përcaktimin e përspektives së ardhshme demokratike shqiptare. Qenia e Prof. Ernest Koliqit, Dr. Ismail Verlacit, Gjon Marka Gjonit, Prof. Namik Resulit e intelektualëve e patriotëve të tjerë në berthamen drejtuese të këtij grupimi, ka qenë ndër garancitë kryesore të këtij pozicioni të admirueshëm.

Themeluesit e Bllokut vinin nga vise dhe mjedise të ndryshme politike, por të gjithë kishin të përbashkët dhëmbjen për familjet që vriteshin, burgoseshin e internoheshin dhe shqetësimin e thellë për fatin e kombit e të atdheut, të cilit i kërcënohej ekzistenca si shtet i lirë dhe i pavarun nga varësia e plotë e shtetit amë prej Jugosllavisë së rankoviqëve e më pas nga Bashkimi Sovjetik stalinist.
Blloku e vazhdoi veprimtarinë e tij për 45 vite me radhë dhe aktiviteti e tij pushoi së ekzistuari në fillim të viteve 1990’, kur grupimi përkrahu forcat e reja politike shqiptare, tek të cilat asokohe ato shpresonin orientim demokratik dhe perëndimorë.
Fillesat e idesë së krijimit të Bllokut Nacional Indipendent duhen kërkuar në takimin e shtatorit 1945 në mes kapidanit Gjon Marka Gjoni me Prof. Ernest Koliqin.

Bëhej fjalë jo vetëm për një pikëpjekje miqsh të vjetër, por edhe për një takim në mes dy shtyllave të forta të shqiptarizmit: shtyllës së tradicionalizmit dhe asaj të kulturës kombëtare. Në situatën e kaosit politik të emigracionit gjetja e një rrugëdaljeje paraqitej si një domosdoshmëri. “Mbas shumë bisedimesh e shqyrtimit të problemit, profesor Koliqi paraqiti mendimin me u bashkue në nji organizatë politike që të delte në shesh si nji forcë politike e tretë me pika të caktueme. Kapidani i Mirditës iu përgjigj se i takonte Grupit Nacional Indipendent, krijue prej Mark Gjonmarkut në Shkodër në mars 1944. Prof. Koliqi mbeti disi i topitun, por tue përblue nëpërmend randësinë e asaj vepre kombëtare të Mark Gjonmarkut, mbas disa disa ditëve i tha Kapidan Gjonit: Unë me Markun kam pasë miqësi të ngushtë dhe kemi qenë bashkëpunëtorë, prandaj as unë nuk mendoj me u shkëputë prej rrugës së tij por, në gjendjen në të cilën gjindemi këtu në mërgim, më duket e arsyeshme me e zgjanue rrethin. Për këtë arsye unë ju propozoj: Grupin Nacional Indipendent me e shndërrue në Bllokun Kombëtar Indipendent”[6]

Do të doja të analizoja pikërisht filozofinë politike që udhëhoqi BKI dhe drejtuesin shpirtëror të kësaj partie, Profesor Ernest Koliqi.
Themeluesit e BKI kanë qenë një grup intelektualësh dhe politikanësh shqiptare që kanë besuar historkisht në vlerat perëndimore të promovuara fillimisht nga Austria dhe më pas nga Italia. Ata kanë qenë modernë në mbrojtje të së shkuarës dhe krijues në mbrojtje të traditës. BKI lindi si alternative politike e konservatorizmit reformator karshi partive tradicionale të së djathtës shqiptare të emigracionit dhe si kundërshtare e vendosur ndaj komunizmit revolucionar mbisundues në Shqipëri dhe Kosovë. Në qoftë se duam të gjejmë fillesën e BKI mund të themi se ajo për model fillestar Opozitën Shkodrane të viteve 1920-1924, një parti politike të konservatorizmit të promovuar fillimisht në shkodër që në fillim të viteve 1920, një konservatorizëm i ri në raport me tradicionalet e prejardhuna vështirësisht nga klasa e bejlerëve.
BKI u themelua në kohë kur në vendin amë, të gjitha institucionet që u themeluan nga etërit e kombit për të mirën e pasardhësve, u shkatërruan ose u sekuestruan nga një grup politik-krahinor banditësh të pashkollluar, që u vendosën në shërbim të agjenturve të vendeve që kishin luftuar prej dhjetra vjeçarësh përkundër interesave të formësimit dhe konsolidimit të Shqipnisë.

E gjithë vuajtja e tyre ishte Shqipëria, që ishte transformuar nga një vend që ishte i shqiptareve, në një vend ku sundonin njëpakicë njërëzish në shërbim të një grupi politik; ishte Kosova, Malësia, Dibra, Tetova, trojet e shpërndara në Jugosllavinë komuniste, të cilat jo vetëm ndodheshin nën një regjim komunist, por edhe nën një regjim dyfish diskrimues, që u mohonte të drejtat e njeriut dhe ato kombëtare dhe kulturore shqiptareve të shpërndarë në tre republika të ndryshme në Jugosllavinë e Titos.

Mendimi Koliqian ka kenë bazë e konceptimit të platformës politike. Desidencë e vetëdijshme për vlerën e kujtesës, për një sistem real europian i qeverisjes në Shqipninë e çlirueme nga komunistët, një konceptim qytetar i organizimit, drejtimit të partive politike. Qyetaria është kushti themelor i shoqërizimit në jetën civile demokratike, për njerëzit që jetojnë në një shoqëri konsensuale individësh sovranë dhe kjo ka qenë alfa e bazës analitike të Koliqit dhe pasuesve të tij në BKI. Bëhet fjalë për një kulture civike, një sens i procesit politik i përqasshëm me lidhjet komëtare, që lind vetvetishëm dhe mbështet vendin, mënyrën e jetës dhe trashëgiiminë e institucioneve dhe ligjeve me të cilat ishte i lidhur fati i qytetarit shqiptar dale nga procesi i shtetformimit. Dhe në qoftë se ne bëjmë një krahasim të bazës teorike të mendimit koliqian, ngjejmë një structure dhe platform vendosjes politike mjaft të avancuar që e gjejmë ndër ideologët e konservatorizmit britanik.

Por cilat janë arsyet pse shkrimtari Ernest Koliqi vazhdoi të përfshihej në politikë, edhe pas zhgënjimeve të mëparshme politike? Përgjigjen për këtë e marrim nga vetë Ai. Në një letër që mban datën 21 maj 1951, Ernesti shprehet:

“çdo vepër e ime, ç’se kam marrë mend e shise, i âsht kushtue lulzimit të shqiptarizmit të vërtetë, i cili, për mue, rrâjet e themelet i ka në kulturën e në traditat t’ona. Kam mujtë me gabue, ndoshta shpesh edhe randë, sepse kush vepron bje lehtazi në gjymtime. S’asht mjeshtri m’u paraqitë i pafajshëm kur rrin njeríu n’ansi të plotë e të vazhdueshme. Ai qi nuk vepron, s’ban mirë as keq. Ndiç, deshta të tham, qi ndoshta ndonji herë kam gabue, por prej zellit të tepruem e prej bindjes se ashtu e lypte e mira e vendit. Sidoqoftë, kur të fashiten pasjonet dhe perdha t’u ulet atyne qi sot gjikojnë jo mbas fakteve por mbas interesave fazjoze politike, atëherë do të dali në shesh se Ernesti në kohën kritike dishka bâni për kulturën shqiptare. Prap edhe do të vazhdoj me qênë i dobishëm. Fjalët ngushëlluese t’ueja më shtyjnë me vazhdue udhën e caktueme, até qi i a kam shénjue vetes qyshë në moshën ma të blerume, udhën e veprimtarís në fushëe kulturës. Dikush me këshillon me hjekë dorë nga politika. Ky këshill nuk rrjedh nga një ndjesí e thjeshtë : Mbas sa miqësh e dashamirësh të vrám, në kët gjendje tragjike në të cilën ndhodhet i kaperthyem vendi i ynë, derisa të drejtat má të para njerzore mos t’i këthehen vllazënvet t’onë të nji gjaku e të nji gjuhe, do t’ishte krim m’u hjekë në njánë e m’u marrë vetëm me letërsí. Më mjafton me pa Kapidanin e Mirditës qi humbi dy djelm si dy hyj drite, Kolë Bibën qí la në malet si flȋje n’elterë të Shqipnís djalin e vllán, e plot tjerë, për m’e ndie veten të detyruem me punue pa u lodhë për lirimin e popullit tonë. Kjo e sotëshmja nuk âsht nji fushatë politike me rrëzue nji qeverri ; kjo âsht kryqzatë kombëtare me shpétue fisin e bâshkë me té pasuninë shpirtnore të trashigueme. Si mundet nji intelektual m’u mënjanue e me qindrue indiferent pas së keqës së pashoqe qi na ka zanë nën palë si individ e si pjestarë të nji kombi ? Prandej, si këshill tash e marr parasysh vetëm kur të lirohet Shqipnija. Sot, i armatosun me vullnet e me flakë ardhetare, e nduej për detyrë të luftoj edhe në fushën politike.
Blloku në përgjithësi ka mbajtur një qendrim të matur dhe i ka ndjekur me kujdes dhe me paanësi përzjerjet mes Mergatës Shqiptare. Blloku, siç shihet nga leterkëmbimi i Ernest Koliqit, ka qenë nën një presion të vazhdueshëm politik dhe në sulme nga më të ultat nga elementë të caktuar të grupimeve të tjera politike të Mergatës. Megjithatë, ai ka vazhduar punën me sukses. Punën e vertetë ky grup e ka bërë në heshtje, dhe mendojmë se ai ka qenë më i besueshmi për kanceleritë e interesuara për ndryshimin e situatës politike në Shqipëri. Për vite të tëra, sidomos në periudhën e parë kur forca e titistëve në Shqipëri ka qenë absolute, dhjetra e qindra njerëz të organizuar nga Blloku, në emër të Shqipërisë dhe të organizatës, kanë qendruar në malet e veriut të Shqipërisë, kryesisht në Mirditë, kanë derdhë shumë gjak, kanë pësuar vuajtje dhe sakrifica. Përveç maleve të veriut, një berthamë tjetër e rëndësishme e aktivitetit të Bllokut në terrenin shqiptar ka qenë zona e rreth Elbasanit. Forca e Kapidanit të Mirditës në veri, pjesë përbërëse kjo e Bllokut, ka qenë e pakontestueshme dhe kjo ka qenë një prej arsyeve që edhe të huajt e kanë njohur Bllokun dhe aktivitetin e tij serioz dhe kanë besuar më së shumti në forcën ndryshuese të organizatës.

Ja se si e përshkruan Koliqi situatën në mërgaten shqiptare në Itali në këtë moment të rëndësishëm: “..Këneta politike e (mërgatës shqiptare) Romës, qi shtrihet prej Gjelltores Quatrocchi e në Bar Vittoria nëpër Via Calabria, me llomin e pafund, me atmosferën krejt helm, ma ka randue shpirtin e më ka lodhë. Njeriu përpiqet për të mirë, e shumë kush, në vend qi me t’u ba krah, përpiqet me zhgatërrue. Kështu punët shqiptare: qep nji pllambë e shkep nji pash. Thotë Ndrekë Kaçulini, dritë-pastë! Për shqiptarët përgjithsisht:- Kanë për program me zhgulë ullinin e me vu shelgen: Sidoqoftë, do ta vazhdojmë luftën e mbasi jam ne drejtë ne do ta fitojmë. Por neverija po na kapë or’e ças. Duhet gjithmonë nji legen afër për me vjellë”

Viti 1955 një vit sulmi ndaj Bllokut prej anëve të ndryshme të emigracionit. Letra e 9 korrikut 1955. Në shenjëstër të sulmeve kundër Bllokut ka qenë Ernesti. “Përditë shtohen ata që më sulmojnë. Zyret italiane, amerikane, ingleze, vatikane etj., janë plot (kam prova) me raporte sidomos kundra meje: mason, aventurjer, agjent zyresh sekrete, çarlatan etj., Nji amerikan tash nja dy muaj me tha: “E din pse shumica e shqiptarvet ju Lufton? Pse s’munden me ju kuptu, tue kenë ju, për sa marr vesht vetë, ma I oksidentalizuemi ndër shqiptarë” Kjo cilsi s’asht vetëm e imja; asht e të gjithë shkodranvet. Ai amerikani me njifte vetem mue, port ë kishte njoftun Dom Lazrin, Pader Benardinin, ty Karl, etj, do të kishte dhanë nji gjykim ma kolektiv. Duket se jemi ndryshe prej tjervet, Karl I dashtun, e ata burrnin t’onë e kanë mëni si mzati pecën e kuqe. “Vetëm me Lahuten e Malcis s’bahet Shqipnija”, paska thanun nji intelektual tash së fundi. Po shka kanë me Pader Gjergjin e shtretë! Ai në vorr. Lahuta e Malcis e debume nga radhoi i veprave letrare të Shqipnis? Duen qi as emnin mos t’përmendet. Kena vojtë mbrapa lum miku, e s’diej se si do të përfundojë kjo punë…
Duket se, tue drashtun hovin e marrun prej Bllokut, mbasi qi u fut me përdhuni në Komitet, tue prekë me dorë edhe simpatin e amerikanvet dhe t’italjanvet për ket grupim politik serioz e faktiv, janë akordue elementa partish të ndryshëm dhe qyshë në verën e kalueme, prej ameriket në Turki, ç’prej Francet e n’Egjipt e ia kannisë nji fushatë …….

Harry Bajraktari/

Më është bërë zemra mal, nga lajmi se “K’cimi i Tropojës”, e thirrur ndryshe si “Valle veni”, është njohur tani edhe nga UNESCO si një “monument” i kulturës botërore.

Urime Tropojës, Malësisë së Gjakovës, për arritjen e madhe kulturore kombëtare me përfaqësim të lartë ndërkombëtar. Vallja e bukur dhe tradicionale u pranua edhe zyrtarisht këto ditë në “Listën Përfaqësuese të Trashëgimisë Kulturore Jomateriale të Njerëzimit” të UNESCO-s, Organizata e Kombeve të Bashkuara për Edukim, Shkencë dhe Kulturë.

“K’cimi i Tropojës”, kjo pasuri e çmuar dhe e rrallë kulturore shqiptare, që dëshmon vlerat universale të traditave tona të hershme të Tropojës Alpine, Dardanisë e Kombit, që prej këtij fundviti 2024 po renditet edhe si një simbol kombëtar i identitetit kulturor shqiptar, duke na bërë krenarë të gjithë shqiptarëve në Atdhe e në Amerikë e kudo tjetër në Mërgata Shqiptare në Botë.

Për këtë arritje të madhe të vendlindjes së të parëve të mi dua të shpreh edhe vlerësimet e Mirënjohjen time të veçantë: për të gjithë mbartësit dhe interpretuesit e “K’cimit të Tropojës” ndër brezat e derisotëm e të nesërm; për Shoqatën “K’cimi i Tropojës” ; për institucionet lokale e qëndrore të Shqipërisë; për mediat shqiptare; për të gjithë lobuesit e kontribuesit; duke theksuar se kjo na e rrit përgjegjësinë lokale e kombëtare shqiptare për të pasë angazhime e arritje të tjera të mbrojtjes e vazhdimësisësë saj.

Tropoja ka edhe një tjetër arritje të madhe lokale e kombëtare, kur “Lumi i Gashit” u bë pjesë në Listën e Trashëgimisë Botërore të Njerëzimit (kulturë materiale) të UNESCO-s.

Arritja e Tropojës me “K’cimi i Tropojës”, si një arritje kombëtare, me promovim ndërkombëtar e mbrojtje nga UNESCO, merr rëndësi të veçantë sepse deri më sot në në Listën e Trashëgimisë Botërore (kulturë jo-materiale) në UNESCO janë vetëm dy nga pasuritë kombëtare shqiptare: Iso Polifonia Labe (2005, 2008) dhe Xhubleta (2022).

Është pa dyshim një vlerësim i merituar për Tropojën e mbarë Malësinë e Gjakovës, një krahinë, e cila shpesh është përmendur për patriotizëm dhe virtytet më të larta njerëzore, që ka luajtur rol në historinë e popullit shqiptar. Por që ka qenë gjithmonë edhe burim i një folklori të mrekullueshëm, me valle, këngë, muzikë, instrumenta muzikorë, veshje të bukura karakteristike etj.

Ky vlerësim duhet t’u japë zemër shqiptarëve që të punojnë për ta ruajtur folklorin e tyre, për ta pasuruar. Kjo bëhet duke mos e lënë të harrohet. Duke ia mësuar brezit të ri. Duke treguar krenari e dashuri për traditat tona.

Kur fillon Vallja e Venit, me ritmin që jep tupani, me bukurinë e çiftelisë dhe fyelli, me valltarët e me shtatin e lartë dhe veshjet e bukura tradicionale ta mbushin zemrën me gëzim.

Tani këtë K’cim të Tropojës e njeh dhe është e vendosur që ta mbrojë e gjithë bota. Urime!

Harry Bajraktari është themeluesi dhe ish-botues i gazetës “Illyria” (1991-1998). Ai është një veprimtar, biznesmen dhe filantropist shqiptaro-amerikan, i nderuar me shumë çmime mes tyre edhe Nderi i Kombit nga Presidenti i Shqipërisë, Medalja Presidenciale e Kosovës për Merita si dhe Dekorata e Thirrjes Presidenciale për Shërbim nga Shtëpia e Bardhë në SHBA.

Sokol Paja/

Federata Pan-Sqiptare e Amerikës “Vatra” dhe gazeta “Dielli” shprehin mirënjohjen e përjetshme, falenderimet më të thella e respektin më të veçantë për të gjithë ata vatranë e patriotë shqiptarë, biznesmenë e atdhetarë, aktivistë e veprimtarë që iu përgjigjën menjëherë fushatës së Vatrës për të blerë ndërtesën e re të Vatrës dhe për të mbështetur gazetën Dielli në rrugëtimi historik në shërbim të çështjes shqiptare, gjuhës shqipe, historisë e kulturës shqiptare në Shtetet e Bashkuara të Amerikës.

Mirënjohja e parë shkon për biznesmenin, humanistin dhe filantropistin e njohur z. Kadri Morinaj pronar i Eurosig, Insig, Insig Jetë, Eurosig Kosovë, UBA Bank, Reastorant Bar Piazza dhe disa bizneseve të suksesshme në Europë i cili dhuroi 1 milion dollar për objektin e ri të shtëpisë së Federatës Vatra në New York. Z. Morinaj ka propozuar që të blehet parcela dhe të ndërtohet objekti i ri me hapsirat përcjellëse dhe infrastrukturën e nevojshme që do të plotësojnë nevojat për të mbuluar veprimtaritë patriotike, atdhetare e komunitare të Vatrës dhe do jenë në shërbim të komunitetit shqiptar në SHBA. Z. Morinaj ka propozuar formimin e Komisionit Mbikqyrës dhe Koordinues në mënyrë që të gjitha procedurat të zhvillohen në transparencë të plotë si dhe objekti aktual i Vatrës të shëndrrohet në Muze, Arkiv e Bibliotekë Shkencore për Vatrën. Z. Morinaj ka bërë donacione edhe më herët për Vatrën. Dashuria e tij për vendin dhe popullin mik amerikan ilustrohet më së miri me faktin se ai e pagëzoi djalin e tij të vogël me emrin Wesly Clark në shenjë respekti e mirënjohje për Gjeneralin e Ushtrisë Amerikane që udhëhoqi fushatën ushtarake për lirinë e Kosovës. Federata Pan-Shqiptare e Amerikës Vatra i është shumë mirënjohës filantropit dhe biznesmenit z. Kadri Morinaj dhe e siguron atë dhe opinionin publik se lokacioni dhe objekti i ri i Vatrës do të jetë krenari e komunitetit tonë dhe i mbarë kombit shqiptar në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Kjo shtëpi e re e Vatrës do të shërbejë për të zhvilluar të gjitha aktivitetet patriotike, atdhetare e komunitare të Vatrës e gazetës Dielli. Kjo shtëpi do të jetë qendër kombëtare që do ta bashkojë të gjithë shqiptarët e Amerikës.

Vatra shpreh mirënjohje e falenderim për kompaninë investuese “Albanica Homes” nga Kosova lider i padiskutueshëm në fushën e investimit, ndërtimit, zhvillimit urban, inxhinierisë e arkitekturës në Kosovë, Shqipëri dhe Mal të Zi, e udhëhequr nga filantropi i shquar Driton Gerbeshi në bashkëpunim të ngushtë me shqiptarin e madh Behgjet Pacolli, dhuroi 200 mijë dollarë për shtëpinë e re të Vatrës në New York. Një shtëpi kombëtare që do të bashkojë të gjithë shqiptarët e Amerikës në Vatrën e ngrohtë atdhetare që udhëheq me krenari e dinjitet proceset patriotike e komunitare në dobi të çështjes kombëtare prej 112 vitesh në Shtetet e Bashkuara të Amerikës.

Vatra shpreh mirënjohje për shkrimtaren e shquar e letërsisë për fëmijë, sekretare e degës së Vatrës Ridgewood Monda Hamitaj që është vatranja e parë e cila dhuroi 2 mijë dollarë për shtëpinë e re të Vatrës.

Vatra shpreh mirënjohje e falenderim për drejtuesit e Vatrës, veprimtarë, aktivistë, patriotë shqiptarë e personalitete të shquara shqiptare në mërgatën e Amerikës që iu përgjigjën menjëherë fushatës për mbështetjen e gazetës Dielli. Fushata 1 mujore 28 tetor – 28 nëntor 2024 bashkoi 26.850 dollarë për Diellin e Vatrës, Diellin e kombit shqiptar.

Fushata e Vatrës për Diellin është një traditë fisnike dhe patriotike ku shqiptarët e Amerikës e më gjërë kontribuojnë për jetëgjatësinë e gazetës më të vjetër që botohet në diasporën shqiptare. Gazeta “Dielli” është vetë historia, identiteti dhe krenaria e shqiptarëve të Amerikës. Dielli është një pasuri tejet e çmuar dhe trashëgimi e shkëlqyer e shqiptarëve të Amerikës. Gazeta “Dielli” ka në themel historinë e kulturën kombëtare, gjuhësinë, albanologjinë, arkeologjinë, median, datat historike, ngjarje dhe figura të shquara të kombit shqiptar.

Qëllimi i gazetës është edukimi, promovimi i imazhit dhe vlerave më të larta të kombit shqiptar në arenën ndërkombëtare, informimi i saktë, promovimi i talenteve dhe personaliteteve të botës shqiptare kudo në mërgatë, promovimi i suksesit dhe thithja e mendimit intelektual në gazetën “Dielli”, ruajtja e gjuhës, kulturës, traditës dhe identitetit kombëtar shqiptar në mërgatën e Amerikës e më gjerë. Gazeta “Dielli” shërben si një urë lidhëse mes shqiptarëve të mërguar dhe Atdheut mëmë, në botim që nga 15 Shkurti i vitit 1909.

“Vatra” e “Dielli” shprehin mirënjohjen e përjetshme për donatorët e kontributorët e fushatës në mbështetje të gazetës “Dielli”: Elmi Berisha, David Balaj, Harry Bajraktari, Behlul Gashi, Qendra Islame Shqiptaro-Amerikane Queens, Ekrem Bardha, Elez Biberaj, Alfons Grishaj, Kolec Ndoja, Dr. Pashko Camaj, Mondi Rakaj, Ilir Cubi, Efi Qeleshi, Pjetër Lucaj me vëllezër, Paulin Mrnaçaj +Drita Vushaj, Dr. Sulejman Çelaj, Mark Gjonaj, Cafo Boga, Ylli Cakani, Toni Sufaj, Av. Harry Metuku, Gjon Gjokaj, Shaqir Salihu, Ahmet Xhafo, Loro Stajka, Marjan Cubi, Sokol Paja, Nazim Salihu ( Noli Tv), Agim Aliçkaj, Artan Nati, (Thomas Christo, Thanas Gjika, Agim Beqiri, Cellar Bar & Grill, Edi Postol), Prend Ndoja, Mëhill Gjuraj, Dr. Skender Murtezani, Florina Pupla, Asllan Bushati, Anonim, Viktor Popaj, Besim Malota, Vatra Ridgeëood, Age Ivezaj, Shoqata Kraja, Aleksandër Nilaj, Dorand Vojka, AAA SKENDERBEJ INC , Gjergj Domgjoni, Flori Lloga, Muharrem Xhydollari, Tom Shkreli, Jasmina Hasaj, Pashk Maksuti, Hana Malota, Lejda Troci, Vehbi Bajrami, Dr. Dritan Demiraj, Dr. Paulin Marku, Bashkim Musabelliu, Tasim Ruko, Shaqir Gjokaj, Alma Jaku, Julida Cepele, Shkumbin Tetaj, Afrim Shabani, Xheladin Zeneli, Dritan Matraku, Fatos Mustafaj, Adem Malellari, Erlind Çela, Akri Çipa, Lekë Përlleshi, Toni Musaj, Iris Halili, Mirela Kanini, Ardian Ruci, Dhimo Jano, Gjon Ivezaj, Familja Alibegu nga Ulqini, Lulash Junçaj, Adrian Tahiri, Valdete Dida Cenalia dhe Latif Sharka. Faleminderit nga zemra dhe mirënjohje përjetë e mot.

Alfons Grishaj*/

*Fjala e mbajtur në Teqenë e Bektashiane me rastin e 112 vjetorit të Pavarësisë së Shqipërisë.

Të nderuar klerikë, Baba Eliton (Zoti i shtëpisë), Myfti Ledion Cikalleshi, Bilal Demneri-Kryetari i Këshillit Xhamisë, Mondi Rakaj – Kryetari Degëve të Federatës Pan-shqiptare Vatra. Të dashur motra dhe vëllezër Vatranë dhe besimtarë të Teqesë Bektashiane Taylor, në emër të Vatrës, respektivisht Kryetarit Berisha, dhe në emrin tim,ju uroj nga zemra Ditën e Flamurit! Pas shekujsh robëri, Dita e Mvetësisë, çliron dhe dalton kulmin e historisë popullit tonë. Dita e Pavarësisë u dha shqiptarëve mundësinë për të krijuar shtetin e tyre, ku patriotët e mëdhenj, burrat e mençur shqiptarë shfrytëzuan momentin shpërbërjes Perandorisë Osmane, lëngimin e saj që përpëlitej në grahmat e fundit të ekspancionit dhe lavdisë ngritur me zjarr e hekur.

Disa muaj para se të formohej shteti i parë shqipëtar…me, 28 Prill 1912, u krijua (nga mendimtarë të mëdhenj Noli-Konica), Federata Pan-Shqiptare Vatra, duke shënuar kështu një kthesë të madhe historike. Për mendimin tim, kjo ngjarje, si dhe luftërat e malësorëve të veriut me Dedë Gjoluli, Isa Boletinin etj…i paraprinë themelimit shtetit parë shqiptar, udhëhequr nga Ismail Qemali, Luigj Gurakuqi me shokë…Për të ngritur flamurin në Vlorë, u mblodhën dyzet delegatë nga të gjitha anët me në krye Ismail Qemalin. Çakejt e Turqisë, Serbisë, Italisë dhe Greqisë, ishin të pafuqishëm për t’a ndalur uraganin e thirrjes madhe kombëtare.

Akti i Shpalljes Pavarësisë, shkrojtur në shqip nga Luigj Gurakuqi (diktuar nga Ismail Qemali), u firmos nga 40 firmëtarë. Në faqen e parë, firmosën 34 anëtarë me në krye, Ismail Qemali, Dom Nikoll Kaçorri, Haxhi Vehbi Dibra etj…Në faqen prapa, firmosën gjashtë firmëtarë, ku ndër to dhe Mustafa Kruja.

Pse u la dita e Shpalljes Pavarësisë me, 28 Nëntor 1912, dhe nuk u la për një datë tjetër? Burrat e mëdhenj shqiptarë e fiksuan këtë datë për të evokuar legjendën e Kastriotit, që me, 28 Nëntor 1443, ngriti flamurin në Krujë,flamur që u bë simboli i identitetit shqiptar në shekuj. Të gjithë heroizmat u bënë nën valvitjen e këtij flamuri. Të gjitha betejat për liri patën mbulojë e frymëzim flamurin kombëtar. Dardania luftoi për këtë flamur dhe e mbrojti me gjak. Viti 1968, shënoi kulmin e shpërthimit të demonstratave në Dardani. Dobrica Qosiq, ulurinte: “Po ua lejuam flamurin, ata do të kërkojnë republikën, shtetin dhe madje bashkimin me Shqipërinë.” Flamuri kombëtar i parapriu betejave të UÇK-së. Ky flamur është hapur anë e kënd planetit, duke bashkuar shqiptarët kudo, si dhe neve sonte në këtë tempull të shenjtë që u themelua nga patrioti i madh dhe besimtari mistik, Baba Rexhepi.

Jo rastësisht, ne do shohim që në Deklaratën e Pavarësisë, pas Ismail Qemalit, janë dy figura emblematike fetare: Dom Nikoll Kaçorri dhe Myfti Vehbi Dibra (Kryetar i Parë i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë), ku më vonë nën përkujdesjen e të madhit, Imam Vehbi Ismaili, u mblodhën shkrimet e legjendës Dibra, duke parë dritën e botimit në Michigan, me titullin, “Ç’urdhëron Kurani?” Pra, populli shqiptar me mëkëmbësit e Zotit në tokë (që ishin dhe patriotë), udhëhequr nga liderë civilë atdhetarë, ditën t’a gjejnë rrugën mvetësisë që ne e festojmë me kaq gëzim e krenari. Kjo është dhe një përgjigje për nacionalistët e shartuar në komunizëm, të cilët pyesin: “Ç’u duhet institucioneve fetare të merren me Ditën e Flamurit?”

Por, siç e dimë të gjithë, shejtani ka fytyrën e njeriut! Fetë janë bosht i qytetërimeve në themelimin e shteteve, siç janë të theksuara dhe në kushtetutën e parë të shkruar në botë: Kushtetuta Amerikane. Injorantët e internetit dhe pse mund të jenë shkolluar, janë defiçitarë në pregaditjen e tyre intelektuale. Bash këta humbës të mëdhenj shpirtëror dhe intelektual, mundohen që boshllëkun shpirtëror, injorancën e lindur t’ua implementojnë tjerëve si bosht arsyeje dhe progresi?!

Shqiptarët nuk janë ashtu siç i përshkrovi një bejtaxhi nga ndonjë nevojtore mediatike shqiptare, i cili shprehet: “Shqiptarët nuk kanë fe, por vetëm interesaxhinj ku mund t’a ndryshojnë fenë sa herë t’u lypet nevoja!” Unë i përgjigjem këtyre shëmtirave mediatike: feja nuk qëndron në prehërin e internacionalizmit proletar, sepse aty qëndrojnë varrmihësit e besimit, shpikësit ateizmës, shkatërrimtarët e të bukurës dhe hyjnores.

Brenda feve abrahamike, ka një të vërtetë të pakontesueshme: ka vetëm një Baba!

Ai është Abrahami (Ibrahimi). Nuk është rastësi, që fetë abrahamike janë rreth katër miliard e kusur…Prandaj, shqiptarët e kanë kuptuar më bukur se askush tjetër në botë formulën e Zotit, formulën e bashkëjetesës dhe paqes. Ndaluni për një moment dhe mendoni…si po përhapet shqiptarizma dhe flamuri saj nëpër botë…sikur të ishim 300 milionë shqiptarë! Shikoni në çdo trevë, flamuri shqiptar ka kapërcyer hipokrizinë politike të liliputëve të rastit që na servirin paçavure në beze! Vëllezër dhe motra, pa dyshim, ky është bekimi i Zotit! Rrufjanët po tërbohen dhe kërkojnë t’a bëjnë sorrën pëllumb të paqes, për t’a larguar fronin e shqiptarit nga Zoti.

Po ua përsëris me plot gojë: askush nuk mund t’a ndalë kombin më të vjetër të planetit të rifitojë fronin e vet të harruar, sepse ky është vullneti i Zotit! Prandaj tradhëtarët e vegjël që nuk njohin fe e atdhe, që mbeten peng i territ dhe sajesave ireale, i siguroj se, besimi dhe patriotizmi i vërtetë i ka vënë dhe do i vë përfundi hipokrizinë, patriotizmin e rremë, ateizmin e tyre të shëmtuar. Ngaqë janë njerëz që nuk njohin rregulla hyjnore e civilizuese, që nuk njohin hierarki, brum shoqëror, biles, as nënë dhe baba, janë të destinuar të ngelen përjetë, specie inferiore!

Vëllezër e motra, sot ne përkulemi me nderimin më të madh para kolosëve të vërtetë atdhetarë e fetarë që valvitën flamurin e identitetit kombëtar në Vlorë!

Siç dihet, luftërat për liri e demokraci nuk bëhen vetem, prandaj në këtë përvjetor të flamurit, gjej momentin të kujtoj dhe falenderoj të gjithë bashkëpunëtorët e mi të rinj dhe të vjetër si: Kolec Ndoja, Mondi Rakaj, Dritan Mishto, Elmi Berisha, Col.Dritan Demiraj, Kujtim Qafa, SimonQafa, Besim Malota, Ekrem Bardha, Dom Fran Kola, Franz Llesh Grishaj, Julian Çefa, Imam Shuajb Gërguri, Baba Eliton Pashaj, Mynyr Nazifi, Toni Kastrati, Mehmet Kadria, Skënder Myrtezani, Gëzim Nika, Adem Malellari, Iris Halili, Ruki Kondaj, Mirela Kanini, Novruz Nazarko, Eduard Aliko, Sokol Paja, Eduard Aranitasi, Paulin Marku, At Theofan Koja, Ylli Dosku, Milaim Tahiri, Ndrek Tonaj, Rafael Floqi, Gani Vila, Efi Qeleshi, Gjon Buçaj, Genc Kortça, Pashko Camaj, Paulin Mernaçaj, Drita Vushaj, Marjan Cubi, Ilir Cubi, Zef Balaj, David Balaj, Bashkim Musabelliu, Tasim Ruko, Anton Raja, Mons.AngeloMasafro, Kujtim Funiqi, Gjok Deçkaj, Dritan Haxhia, Dom Ndue Gjergji, Dom Fred Kalaj, Thanas Gjika, Ben Pllumi, Dalip Greca, Elio Ahmetaj, Mentor Maksutaj, Nusret Pllana, Ela Prifti, Naum Prifti, Naser Rugova, Endri Filipi, dhe gjithë vatranët në përgjithësi…Dhe në veçanti, falemnderoj vëllaun tim (në Parajsë) Eduard Grishaj, dhe gruan time Mirela Grishaj, që prej mëse 30 viteve më kanë përkrahur, duke qenë pothuajse në të gjitha momentet kyçe, dramatike e gëzime!

Lavdi heronjve që luftuan dhe luftojnë për këtë flamur që hijeshon alemin!

Rroftë populli shqiptar I kudondodhur !

Rroftë Vatra!

Ju faleminderit për ardhjen dhe Zoti ju bekoftë të gjithëve!

Federata Pan-Shqiptare e Amerikës Vatra, dega Michigan dhe Teqeja Bektashiane Shqiptare në Michigan bashkuan shqiptarët në Detroit për të festuar ditën e Flamurit Kombëtar dhe 112 vjetorin e Pavarësisë së Shqipërisë. Një organizim i shkëlqyer patriotik që bashkoi personalitete shqiptare në Michigan, aktivistë dhe veprimtarë të çështjes kombëtare për të nderuar ditën më historike të shtetit modern shqiptar, Pavarësinë.

Darka e Flamurit që u mbajt dje më 30 nëntor 2024 në Sallën e Madhe të Teqes Bektashiane Shqiptare në Michigan u hap me bekimin e Babait të Teqesë, kleriku Eliton Pashaj i cili theksoi se detyra e të gjithë prindërve është që të përcjellin më së miri tek fëmijët e tyre dashurinë për Shqipërinë dhe flamurin kombëtar. Në lutjen e rastit Baba Pashaj kërkoi ndihmën e Zotit: O Zot, shtona e mos na pakëso! Jepna nder e mos na poshtëro! Jepna e mos na privo! Jepna përparësi e mos i jep përparësi tjetërkujt mbi ne! Jepna gëzim dhe gëzohu nga ne! Zoti i madh bekoje Shqipërinë dhe shqiptarët. Ruaje mërgatën tonë kudo që janë. Kërkoj mbrojtjen e dritës tende bujare, që ndriçoi qiejt dhe tokën, që largoi errësirat dhe rregullon çdo gjë. Ndriçoje dhe përmirësoje gjendjen e kombit tonë të dashur. Bëje atdheun tonë Shqipërinë shpresë për ata që janë aty dhe krenari për ne në mërgim. O Zot bashkoji zemrat tona rreth vatrës së madhe shqiptare, që të gjithë si bijë e bija të një gjaku të festojmë kudo që jemi. O Zot të falënderojmë për të gjitha mirësitë që na bërë si shqiptar të të lavdërojmë ty shqipe. Zot bekoje, token, ujin dhe bukën e Amerikës që është atdhe i dytë për të gjithë ne” përfundoi lutjen e tij Baba Pashaj.

Nënkryetari i Federatës Pan-Shqiptare të Amerikës Vatra z. Alfons Grishaj, personalitet i shquar atdhetar e kontributor i madh i çështjes kombëtare në mërgatën e Amerikës mbajti fjalën kryesore teksa foli për rëndësinë e kësaj dite historike për Shqipërinë dhe shqiptarët dhe u ndal te detyra kombëtare që Federata Vatra mbartë mbi supe në shërbim të atdheut dhe shqiptarizmës në mërgatën e Shteteve të Bashkuara të Amerikës. I ftuar special i darkës ishte Myftiu i Korçës. z. Ledion Cikalleshi i cili u mahnit nga ky organizim patriotik që bën krenar të gjithë diasporën shqiptare në Amerikë. Miq dhe të ftuar nga komunitete fetare, shoqeria civile dhe pushteti lokal në Michigan shënuan një sukses komunitar në nder të Flamurit Kombëtar, Pavarësisë së Shqipërisë, nderimit dhe vlerësimit të përpjekjeve të pandërprera të shqiptarëve për liri, pavarësi, zhvillim e përparim kombëtar.