Sokol Paja/

Hartford, Connecticut, 15 Mars 2025- Federata Pan-Shqiptare e Amerikës Vatra dhuroi 50 flamuj kombëtarë, 50 libra shqip, 50 gazeta Dielli e 50 flamuj amerikanë për nxënësit e shkollës shqipe të Vatrës në Hartford. Ky dhurim prej Federatës Vatra vjen në shenjë mbështetje, nderimi e vlerësimi për përkushtimin e punën e jashtëzakonshme edukative, patriotike, kulturore, sociale e atdhetare të degës së Vatrës në Hartford të z.Ilir Gjomarkaj, z.Milaim Tahiri e mësueses Fatmira Hasaj, për ruajtjen e gjuhës shqipe, historisë dhe identitetit kombëtar në mërgatën e Amerikës. Në ceremoninë e dhurimit zyrtarët e Vatrës sekretari Dr. Pashko Camaj, editori i Diellit, kryetari i Vatrës në Long Island Dr. Paulin Marku e patriotët: Prend Ndoja, David Turkaj, Ndue Marku e Klaudio Turkaj mbetën të impresionuar nga përkushtimi vatranëve i nxënësve e prindërve për të zhvilluar mësimin shqip. Drejtuesit e Vatrës Dr. Pashko Camaj e Dr. Paulin Marku shprehën vlerësim për punën plot pasion e profesionalizëm të degës së Vatrës në Hartford, vlerësuan kontributin e prindërve si mbështetje e fuqishme për zhvillimin e shkollës shqipe dhe garantuan se Vatra e Dielli do të jetë një mbështetje e pakursyer për shkollën shqipe si institucion arsimor, edukativ e patriotik. Kryetari i Vatrës Hartford z.Ilir Gjomarkaj dhe producenti televiziv Nazim Salihu (Noli Tv), shprehën mirënjohje dhe vlerësuan mbështetjen e Vatrës për promovimin e kulturës shqiptare dhe ruajtjen e gjuhës shqipe.

Kjo shkollë shqipe është një mundësi e artë për fëmijët dhe familjet shqiptare në mërgim për të ruajtur identitetin kombëtar shqiptar në mërgatën e Shteteve të Bashkuara të Amerikës. Shkolla shqipe e Vatrës Hartford pranon fëmijë nga mosha 6 deri në 14 vjeç. Mësimi i gjuhë, kulturës, artit, këngëve e valleve organizohet çdo të shtunë nga ora 10:00 deri në 12:00. Ky program edukativ e kulturor është krijuar për të argëtuar dhe edukuar fëmijët, duke e bërë mësimin një përvojë të gëzueshme e shumë të çmuar. Adresa e shkollës shqipe është: 33 Church St, Rocky Hill, CT 06067. Më herët Federata Vatra ka shpërndarë flamuj kombëtarë, libra, abetare e gazeta Dielli edhe në shkollat shqipe New York, New Jersey, Philadelphia, Missouri, Connecticut, Florida etj. Mbështetja e Vatrës për shkollat shqipe është një punë fenomenale kulturore e atdhetare në shërbim të gjuhës, traditës dhe identitetit kombëtar.

Me rastin e 150-vjetorit të lindjes së Faik Konicës, një prej mendimtarëve dhe figurave më të ndritura të kombit shqiptar, Federata Pan-Shqiptare e Amerikës VATRA dega Boston dhe Worcester organizojnë promovimin e antologjisë së studiuesit Fotaq Andrea, “Faik Konica – Për një Shqipëri Evropiane”.

Faik Konica ishte një nga shtyllat kryesore të mendimit shqiptar, themelues i gazetës Albania, editor i Diellit dhe një nga arkitektët e Federatës VATRA. Përmes publicistikës dhe diplomacisë, ai mbrojti me pasion çështjen kombëtare dhe vizionin e një Shqipërie të lirë dhe të përparuar.

Detajet e aktivitetit:

Organizatorë: VATRA Boston & Worcester

🎤 Moderator: Jorid Çelaj

📅 Data: 15 Mars 2025

⏰ Ora: 12:00 PM – 3:00 PM

📍 Vendndodhja:

Bentley University
Student Center, 175 Forest St, Waltham, MA 02452
Ndërtesa B56 – Adamian Academic Center (Parkimi falas)

Programi:

Dr. Elmi Berisha – Fjala përshëndetëse

Mentor Maksutaj – Fjalë mirëseardhjeje

Efi Qeleshi – Përshëndetje për të pranishmit

Andrea Pani – Përshëndetje dhe lidhjet e familjes Pani me Konicën.

Fotaq Andrea – Prezantimi i antologjisë: “Faik Konica – Për një Shqipëri Evropiane”

Prof. Thanas L. Gjika – “Kritikat dhe mësimet e Faik Konicës janë aktuale edhe sot”

Peshkop Theophan Koja – “Djaloshi Faik Konica, vizionar”

Frank Shkreli – “Faik Konica në 150-vjetorin e lindjes – aktualiteti i fjalëve të tij përballë realitetit të sotëm politik ndër shqiptarë”

Dr. Paulin Marku – “Roli i Faik Konicës në themelimin e Federatës VATRA”

Sokol Paja – “Korrespondenca e Faik Konicës 1920-1925”

Rafael Floqi – “Raportet e Konicës me Nolin në dritën e Diellit”

Valdete Dida Cenalia – “Konica mes Nolit dhe Zogut”

Prof. as. dr. Besim Muhadri – “Konica, publicist dhe kritik letrar”

Dr. Pashko Camaj – Fjala përmbyllëse

Pjesë e veçantë e aktivitetit:

Në sallë do të ekspozohen artifakte origjinale të Faik Konicës të sjella nga familja Pani. Pas përfundimit të ceremonisë, do të zhvillohet një vizitë në varrin memorial të Faik Konicës.

Ju mirëpresim të nderojmë së bashku këtë figurë madhore të kombit shqiptar!

Sot, më 13 mars 2025, në shenjë nderimi dhe kujtimi për 60-vjetorin e ndarjes nga jeta të Fan S. Nolit (1965-2025), kryetari i VATRA Boston, Mentor Maksutaj, dhe nënkryetari Theofan Koja vizituan varrin e dijetarit të madh shqiptar.

Fan S. Noli mbetet një nga figurat më të shquara të kombit—patriot, klerik, diplomat, shkrimtar dhe reformator. Si themelues dhe drejtues i Federatës Pan-Shqiptare VATRA, ai u përkushtua me mish e shpirt për çështjen shqiptare, për forcimin e diasporës dhe për zhvillimin kulturor e kombëtar të shqiptarëve.

Trashëgimia e tij është një udhërrëfyes për brezat e sotëm dhe të ardhshëm, duke mbetur një simbol i përkushtimit, dijes dhe atdhedashurisë.

Fan Noli nuk ishte thjesht një njeri i kohës së tij, por një figurë që e tejkaloi epokën dhe kufijtë. Mendimi i tij vizionar, përpjekjet për një Shqipëri më të drejtë dhe puna e tij për kombin do të mbeten të pavdekshme. Sot, teksa kujtojmë jetën dhe veprën e tij, le të frymëzohemi nga idealet që ai la pas dhe të vazhdojmë rrugën e ndritur që ai trasoi.

Lavdi jetës dhe veprës së Fan S. Nolit!

Burrë shteti, atdhetar demokrat, klerik i lartë, poet, përkthyes, publicist, dijetar, historian e muzikolog. Fan Noli është një nga figurat më të ndritura të kombit tonë. Fan Noli lindi në Ibrik Tepe në Edrene (Turqi), ku përfundoi dhe shkollën e mesme. Më 1903 shkoi në Egjipt, ku punoi si mësues e gjatë kësaj kohe u njoh me patriotë të shquar të kolonisë shqiptare të Egjiptit. Në këtë kohë përktheu në greqisht veprën e Sami Frashërit “Shqipëria ç`ka qenë, ç`është e ç’do të bëhet”. Më 1907, pas vajtjes së tij në Amerikë, krijoi shoqërinë “Besa-besë” në Boston. Më 9 shkurt 1908, Fan Noli u dorëzua dhjak dhe në mars 1908, kryeprifti ortodoks i Nju Jorkut e shuguroi prift ortodoks. Disa ditë më pas, Noli mbajti liturgji në gjuhën shqipe për herë të parë në Boston. Në korrik 1919, Noli u zgjodh Peshkop i Kishës Ortodokse Shqiptare në Amerikë. Përpjekjet e Nolit për një kishë kombëtare shqiptare, u përmbushën më 1937, kur Patriarkana e Stambollit njohu zyrtarisht Kishën Ortodokse Shqiptare Autoqefale. Nga viti 1909 deri më 1911 botoi gazetën “Dielli” dhe së bashkë me Faik Konicën themeloi më 1912 Federatën Panshqiptare Vatra të Amerikës. Në vitin 1912 përfundoi studimet e larta në fakultetin e filozofisë në Universitetin e Harvardit dhe vite më vonë, më 1938 mbaroi studimet e larta në Konservatorin e Muzikës së Bostonit. Në vitin 1920 Noli u zgjodh kryetar i delegacionit shqiptar në Lidhjen e Kombeve në Gjenevë, ku nëpërmjet antarsimit të Shqipërisë në këtë lidhje, Shqipëria mori një njohje ndërkombëtare. Në 1921 ai botoi veprën e rëndësishme “Historia e Skënderbeut”. Në qershor 1924, Fan Noli u bë kryeministër. Përveç veprimtarisë shumë të rëndësishme politike, poetike e publicistike, gjatë këtij dhjetëvjeçari Noli përktheu tragjeditë e Shekspirit, Rubairat Omar Khajamit, romanin Don Kishoti të Servantesit etj. Fan Noli u shua më 13 mars 1965 në Ford Laurderdale, Florida të SHBA.

(Muzeu Historik Kombëtar)

Artan Nati/

Qëndrimi i një populli ndaj qeverisë së tij është ai që formon natyrën e asaj qeverie. Ne jemi përgjegjës për atë që ndodh me rojtarët tanë. Me dëshirë apo pa dëshirë, ne ia kemi shitur integritetin tonë si popull një qeverie që është gjithnjë e më totalitare. Ne u kemi dorëzuar pushtetarëve dhe kryetarëve të partive një pushtet të pakufizuar e të papërgjegjshëm, një pushtet që në thelb i përket vërtetë popullit. Dhe kush janë vërtet rojtarët tanë? Studimi i historisë sonë të qëndrimit të përkulur që në kohët e pushtimit otoman nxjerr në pah disa të vërteta të ashpra që mund të mos duken shumë të këndshme për veshët e pamësuar. Kur Otomanët erdhën para mbi 500 vitesh në vendin tonë, realizuan ndërrimin e fesë tonë, me gjithë luftërat heroike të Skënderbeut për mbrojtjen e kristianizmit. Ne krenohemi me Skënderbeun, por harrojmë të përmendim faktin se ne tradhëtuam idealet e tij. Biles shpesh kjo tradhëti interpretohet si zgjuarsi dhe taktikë për mbijetesë të kombit shqiptar ndaj rrezikut të gllabërimit nga fqinjët grek e sllavë. Më tej gjatë luftës së dytë botërore, kur elita shqiptare e kohës, vihet në shërbim të Italisë fashiste e më tej bashkëpunëtore e nazizmit, interpretohet si një taktikë e zgjuar për të krijuar Shqipërinë e madhe dhe shmangur gjakderdhjen në vend.

Të mos harrojmë se këto qëndrime i dhanë mundësi komunistëve të shfrytëzonin situatën dhe të mobilizonin popullin kundër pushtuesit, duke sjellë në vend diktaturën më të egër në vend. Kjo situatë nënshtrimi vazhdoi më tej pas përmbysjes së diktaturës komuniste, kur shpresat dhe sakrificat e studentëve dhe popullit shqiptar u tradhëtuan për interesa personale. Shumë shpejt në krye të partive të mëdha e të vogja erdhën ish-komunistët të emëruar nga ish liderët komunistë, ndërkohë që protestat dhe sakrificat e studentëve dhe të persekutuarëve të sistemit u tradhëtuan. Të gjitha këto ndodhën siç mund t’i imponohesh një tufe delesh, gjë e cila e bënte edhe më agresiv ujkun e huaj apo vendas. Në rastin konkret e bëri më agresiv regjimin komunist apo diktatorët e vegjël të partive të mëdha apo të vogla, si edhe gjithë ujqërit kudo që mund të shfaqen në sistemin tonë “demokratik.” Më tej për të siguruar tufën e deleve dalin dhe mbajnë leksione pseudo intelektualët si edhe pseudo patriotët tanë, duke na treguar se populli duhet të rri i qetë, se zgjedhjet që ne kemi bërë si popull dhe ujqërit e kësaj kopeje delesh, ka qenë më e mira dhe më racionalja.

Si shpërblim këta teoricien marrin shpesh honorare nga qeveritarët tanë, poste ambasadash etj, nën petkun e patriotit dhe intelektualit. Në vend që të përballin realitetin dhe paraqesin zgjidhje, ata mundohen të justifikojnë situatën dhe veprimet e tanishme. Ata shpesh justifikohen me faktin se ne duhet të fokusohemi në anën pozitive, që të inspirojmë njerëzit dhe tu ofrojmë atyre modele pozitive. Në fakt psikologjia na mëson krejt të kundërtën, ajo shpjegon se “Frika që ne nuk sfidojmë bëhet limiti ynë” duke theksouar se frika e pazgjidhur mund të bëhet barriera e vetë-imponuar, duke parandaluar rritjen e vendit dhe arritjet personale. Nqs ne nuk shikojmë mitet tona me sy kritik, nqs ne nuk kritikojmë dhe mbajme përgjegjës liderët tanë, ne jemi të destinuar të mbetemi një komb delesh.

Trashëgimia e nënshtrimit që turqit na lanë ende mbetet në sistemin tonë demokratik të modeluar perëndimor. Sot, ne me të vërtetë jemi bërë një komb delesh. Dhe qeveria jonë, një qeveri e ujqërve. Dhe kjo sepse ne i kemi lejuar.

Për një kohë të gjatë, ne i kemi lënë ata të bëjnë gjithçka pa vënë në dyshim përgjegjësinë e tyre. Ne i ndërruam pashallarët tanë turq me feudalët vendas, më tej me pashallarët e kuq e tashmë me pronarët e partive si dhe autokratët e shërbëtorët e tyre. Ne kurrë nuk e kuptuam vërtet konceptin apo fuqinë e demokracisë. Ideja e adhurimit praktik të individëve është ende e pranishme mes nesh, ndërkohë që secili prej nesh është individ i barabartë dhe themeli i demokracisë moderne perëndimore

Jemi mësuar aq shumë me servilizmin dhe tarafllëkun në shoqërinë tonë, sa diku përgjatë rrugës, harruam se ne kishim pushtetin e vërtetë. Se populli nuk duhet të ketë frikë nga qeveria e tij, por është qeveria që duhet të ketë frikë nga populli.

Si bëhet një qeveri totalitare? Gjithmonë fillon me pak. Vjedhje të vogla, korrupsione të vogla, një vrimë në sistem që kalon pa u vënë re, një nevojë elementare që mbetet e pambikëqyrur për të cilën askush nuk ankohet. Ata fillojnë të shohin se njerëzit nuk janë fare të interesuar për të respektuar veten dhe mbrojtjen e pushtetit nga sharlatanët, përkundrazi bëhen bashkëpunëtor. Njerëzit janë të kënaqur për sa kohë që kanë një shtrat për të fjetur dhe tre vakte për të ngrënë.

Dhe kështu fillon. Pushteti korrupton dhe pushteti absolut korrupton absolutisht, siç tha dikur Lord Akton. Dhe kjo mungesë llogaridhënieje ndaj njerëzve është ajo që e bën një qeveri të bëhet e ashpër mbi njerëzit e saj. Ne harrojmë t’i mbajmë nën kontroll dhe ata përfitojnë. Dhe një shtet Orwellian lind nga hiri i njerëzve që kanë shitur kurrizin e tyre për bukë.

Pastaj përsëri, njerëzit me të vërtetë nuk duan ndryshim. Nuk ka shumë kohë që pensionistët dolën në rrugë për pensione dinjitoze dhe lëvizja e tyre mbeti e izoluar, sikur rrogat dhe kushtet e punës të ishin të mjaftueshme, ndërkohë që korrupsioni masiv përpinte pasurinë dhe taksat e vendit.

Ndërkohë që vendi i drejtohet kutive të votimit, gjysma e qeverisë është në burg, dhe gjysma tjetër në ethe i serviloset kryeministrit për një vend të sigurt në parlament, ashtu si delet e nënshtruara. Në kampin demokrat kundështarët e dikurshëm të kryetarit (në 80 vjetorin e lindjes) si viçat kërcejnë dhe hedhin hapin për të siguruar mandatin.

Duket sikur në zgjedhjet e 11 majit do të marrin pjesë dy ujq e një dele dhe delja duhet të vendosi se kujt ujku duhet t’i ofrohet për ushqim.

E gjithë historia e përparimit të lirisë njerëzore tregon se të gjitha lëshimet e bëra kanë lindur nga lufta e zjarrtë dhe revoltat. Nëse nuk ka protesta dhe kontroll të vazhdueshëm, nuk ka përparim. Pushteti nuk lëshon asgjë pa kërkesë. Nuk e ka bërë kurrë dhe nuk do ta bëjë kurrë. Kufijtë e tiranëve, pushtetarëve, kryetarëve të partive etj. përcaktohen nga qëndresa e atyre që ata shtypin, mashtrojnë dhe vjedhin

Dhe kështu, ne rrimë urtë teksa na frenojnë të drejtën e fjalës së lirë, jetojmë me frikën e reagimit, na thuhet t’i jemi mirënjohës qeverisë që thjesht ka bërë atë që duhet të bëjë një qeveri. Ne harrojmë se zhvillimi nuk është një dhuratë për ne nga qeveria, por ka qenë gjithmonë detyrë e qeverisë të ndjekë zhvillimin për kombin. Nëse nuk ka luftë, nuk ka përparim. Ata që pretendojnë se favorizojnë lirinë dhe megjithatë përçmojnë protestën, janë burra që duan të korrat pa lëruar tokën. Ata duan shi pa bubullima dhe rrufe. Ata duan oqeanin pa zhurmën e ujërave të tij të fuqishëm.