PRANVERË

Mbi velin e kaltër shtrohen sofra lulesh,

krahët e mëndafshta të puhizave

na dhurojnë aromat

që u shuejnë etjen shpirtnave.

Flladet shërojnë plagët e zogjve

që shkrihen ndër melodi  t’pafund.

Pranverë,

  ti stinë e dritës dhe e melodisë së jetës.

LAMTUMIRA E STINËS NË IKJE

Cegmi shtyn

kah viset e ngrohta të jugut

grinë e heshtun të qiellit.

Nji flauri rosash t’egra

kalon me kuje nalt,

lamtumirë e stinës në ikje.

NË ZEMËR MË NGRINË NJI PLAGË

Ktheva në shtëpi

Si gjethi i zverdhun

Qi era hjedh për dhe.

Ndigjoj trokitjet e nallave të nanës

Në oborrin e shtëpisë së heshtun

Si kumbimet e bekueme

Qi binin mbi fmininë time.

Ajo s’asht ma.

Dhe as qeni nuk asht,

I miri im!

E mbyti malli.

Tani po përtypi

Lehjet e tij të mirëseardhjes

Si kafshata të njelmëta malli.

Vetëm kumbulla, po,

Më përshëndet me nji fëshfërimë të blertë

Qortimi prozhmues.

Në zemër më ngrin nji plagë

Prej bryme e bore

Rishtas e hapun.

Poezi nga Anton Çefa

NË KËRKIM TË FJALËS SË URTË

Me nji shkallë qi m’çon jashtë kohe 

Ngjitem shtat fill mbi qiell

Në kërkim të Fjalës së Urtë,

U ngjall apo s’u ngjall

U mbrue apo s’u mbrue ai brumë i urtë i fjalës

E zbres shtat pash nën dhe, e zbres e ngjitem

Në kërkim të fjalës së urtë

E zbres e ngjitem në nji shkallë qi m’çon jashtë kohe,

Po fjalën e urtë nuk e shqipton askush,

Fjalën e urtë qi dhemb në gjoks

E ther mendimin, atë ma të fismin

E ther mendimin e plagës qi lëngon mu n’zemër të tokës sonë.

A thue nga alkimi e kohës së pakohhë, 

E asaj kohe të çmendun

I ka humbë pesha urtisë së gurtë të fjalës,

A thue nga alkimi e kohës së pakohë

I ka humbë pesha gurit t’urtisë së malit ?

*

Ju orkauj qi më rrini

Te kambët e kohës sonë të çoroditun

E më flisni me za Kasandre pa pushim

E shpallni me zhurmë e bujë

Se frut i urtë i fjalës ka ra

Siç bie nji frut i kalbun nga degë e pemës

Se guri nuk qenka ma i randë n’ vend të vet

E ai nuk qenka i randë as në dhe të huej

Shporrnju u tham, si Edgard Poe  dikur korbit të zi

Mbi bustin borë të bardhë të Palladë Atenës,

Shporrnju nga busti i bardhë i  fjalës e i kohës.

Po rishtas zani i tyne, ai za Kasandre

Gjimon kërcnues e ndjell kumbonët e vdekjes

E kumbonët bien në nji anë përzishëm

Përzishëm bien për vdekje të fjalës së urtë

Qi ra e bie nga pema si frut i kalbun

Kur unë në zgrip të fjalës sime, mu në zgrip

Pres se po bie nga pema frut i pjekun

I fjalës së urtë, i fjalës së ringjalljes

Për ty, o toka ime e djegun.

A thue nga alkimi e kohës së pakohë

I ka humbë pesha gurit të urtisë së fjalës

I ka humbë pesha gurit t’urtisë së malit?

*

Ju orakuj qi shpallni me zhurmë e bujë

Se s’ka ma peshë urtia e gurtë e fjalës,

Nuk mbin ma bar mendimi t’pjekun

E thahet bima e fisme e fjalës

E urta bimë e fjalës.

Shporrnju prej vargut tim, shporrnju që  këtej

 E qafën thefshi në kapërcyell të shtegut të lig të kohës,

Se mue urtinë e fjalës ma mësoi nji plak i bardhë

Me dy kokrra gruni në çdo qelizë të fjalës.

“Ç’do komb, – tha  ai, – shkon udhës së kalvarit

E zbret e ngjitet prap, Sizif mundimesh të pathana,

çohet e rrxohet golgotave të kohëve

E atje pret kryqzimin e mbas çdo kryqzimi

Vjen fjala e urtë e ngjalljes, bekimi urtë  i saj.

Kështu edhe për ty, o Tokai me e djegun

O toka ime e idhtë, o toka ime e ambel,

Do të rritet nji ditë bima e urtë e ngjalljes,

Bima e urtë e jetës. 

Aleksandër Çipa/

I kishte territoret e veçanta të vetvetes: atë të poezisë dhe radiofonisë, të ligjërimit poetik dhe komunikimit publik. I mbajti këto territore të mbështjella në modestinë natyrale të vetvetes si raport me të tjerët dhe publikun. Vetëshquhej në zë dhe në fjalë. I donte perimetrat e gjerë duke qenë besnik rigoroz i perimetrave të ngushtë, duke spikatur si qytetar artist e gazetar dhe duke ushqyer ambicien e artistit si qytetar. Demir Gjergji është një poet që udhëtoi pa stacionime të gjata dhe pushime të kota, në poezi. Ai qëndroi gazetar i fjalës dhe mendimit në radio, duke mos e zbehur kurrë emocionin e timbrit dhe theksimit komunikues para mikrofonit. Demir Gjergji ishte respektues i emocionit të tjetrit dhe shtues i emocionit të vetes. E kërkoi progresin estetik të fjalës në kohë të vështira dhe në kohë të padëgjueshmërisë. Me gjuhën e tij të brendshme kërkoi dhe këmbënguli pa e hequr kurrë veshjen e modestisë si virtyt njerëzor, për të gjetur dhe zotëruar intuitën e gjërave.Demir Gjergji ra në heshtjen e gjithëjetshme papritur, befas dhe në refuzim të zhurmës së ikjes, duke lënë pas shenjën e vetes dhe shenjat e vetvetes. Një ndër këto të fundit është edhe studio ” De Rada”. Një laborator rishtar në të cilin përmes zërit të tij u regjistruan qindra krijime miqsh, poetesh dhe poetësh, për t’i dhënë në ajrin e mbizhurmshëm të kësaj shoqërie, një zë estetik të poezisë dhe autorëve me ndjenjë të hapësirës së sotme shqiptare.Demir Gjergji heshti në pikun e të qenit energjik, në çastin e mbramë të kapjes së një ngjitjeje më të mbramë, për pasionin me talent të vetvetes dhe në një kapërcyell ndërprerjeje me radiofoninë publike. Dekada të tëra, zëri i tij bëri ngjyrë dhe pati timbër publik, përmes Radio Tiranës. I fitoi shumë horizonte dëgjimi dhe i theu shumë gardhe pengimesh për dëgjim, ndër hise dhe vise shqiptare. Demiri mbeti rogorozisht adhurues dhe shërbëtor i estetikës së simpatikes. E bëri këtë, deri sa ndau frymën nga trupi, por jo për konkurime dhe gara jubilarësh. Në dekadat e fundit të jetës u pri dhe gatoi poezi-shkurtima sikur të donte të mishëronte ndërgjegjen e poetit dhe gazetarit konçiz. Nuk e humbi kurrë ndërgjegjen e lartësisë së vetvetes në raport me të tjerët dhe në referencë me peshën reale të vetvetes.Demiri ishte mik me shumë dhe mbetet mik, me më shumë. Me dhimbjen e ikjes së beftë, këta të dytët, janë edhe më të shumtë. Ndër ta dhe tek të shumtët Demir i dashur, ke tashmë të vetmen mundësi, të shohësh duke mos qenë me prani fizike, dritën e shpirtit tënd mbi ne, e cila ndrit përmes frymës që gjallon dhe zërit që të kumbon. Na e ngrite fytyrën tënde në ajri dhe na le me fjalën që e kemi për lexim dhe rilexime në pakohësi. Tani që nuk të tokim dot me dorën e takimeve, do të të ndjejmë përmes fjalës tënde me zë dhe estetikë.Me ndjenjën e përhershme të mikut që nuk ndërron, Sandri.

Viron KONA

             Pëllumbat 

kanë një lutje për vitin e Ri 

Rrugët, mbushur me pëllumba,

Nuk kanë qenë kështu më parë,

Gu – gu zhurmojnë rreth nesh,

T`bukur, paqësorë e lozonjarë.

Na vëzhgojnë nga poshtë – lart,

Nëse të sinqertë me ta ne jemi,

Jemi miq të mirë, a grabitqarë, 

Na hetojnë, mendjen si e kemi?

Farat nga duart na i rrëmbejnë,

Gu – gu – gu, na përshëndesin,

Nga duart tek supet fluturojnë,

Gu – gu – gu, hipin dhe zbresin.

Pastaj një lutje që kanë për ne, 

Na e shprehin me sy engjëllorë:

“Bëhuni edhe ju si ne, o njerëz, 

Të qetë, të butë dhe paqësorë!”

 Fëmijët pyesin… 

Po vjen viti i Ri, shohim lajmet,

Pranë nesh fëmija sheh me habi,

Pse,o ba, pse,o ma, këta njerëz,

Grinden kaq shumë për pasuri?

Pse këta njerëzit e rëndësishëm,

Që vijnë te ne dhe na ledhatojnë,

Duan kaq shumë karriget e zyrës,

Dhe s`duan askujt t`ia lëshojnë?

Pse këta të tjerët shpejt inatosen,

Marrin flak edhe zjarr menjëherë, 

Sa zënë n`gojë pronat e politikën,

Shahen keq e ndeshen si boksierë?

Si i vjetmi, kaloi edhe ky vit, o ba,

Kështu do ndodh dhe vitin q`vjen?

Prapë s`do arrijmë t`dallojmë dot, 

Kush ka t`drejtë dhe kush gënjen?

Nga “fronti i pensionistëve”, 

     s`do kemi asgjë të re!

Ecën ngadalë në bulevardin shtruar me pllaka,

Ndjen dhembje n`trup, ndal, krruset e rënkon,

M`shumë se gjendja shëndetësore dhe mosha,

Është shpirti i vrarë e i rënduar, që e mundon.

Dëgjon lloj-lloj lajmesh dhe biseda analistësh,

Q`flasin e debatojnë për korrupsion e pushtet,

Lexon në gazeta ditore për “elita” pasanikësh,

Që kapardisen studiove, e po, ç`paskan lezet!

Dëgjon për kanabis, kokainë,ekstazia, heroinë,

Pabarazia ekonomike e bën keq dhe e revolton,  

Përjeton zinxhirin kriminal q`zgjatet pambarim,

Përbuz skandalet,shtetarët zhytur n`korrupsion.

Sheh që shqiptarët vriten për ndarjet e pronës, 

Aty t`pandershmit abuzojnë, maskarai kryeson, 

Populli shpreson shumë te drejtësia e premtuar,

Fituesin e vendos “ligji” i pyllit,“më i forti fiton!”

Të pasurit shtojnë milionat, pasurinë kanë hobi,

S`dinë sa vila kanë,veç për jetë luksi mendojnë,

T`tjerë shtynë netët bodrumeve,t`mjerë,varfëri, 

Duart n`treg dridhen, kur qindarkat numërojnë. 

Sillen rreth sobës së vjetër,as sonte dru nuk ka,

Kanë shumë ftohtë, kolliten, ilaçe s`blejnë dot,

Ushqimi është për qentë;për ata një tas trahna,

Mallkojnë  fatin e keq, pse erdhën në këtë botë!

                              Refreni

Duket se në 2022-shin, me hap do“marshojmë”, 

“Fitimtarë” si “Shpirtrat e vdekura” do  jemi ne,

Më mirë ia futim gjumit, se kot po shpresojmë,

Nga “fronti i pensionistëve”,s`do kemi gjë të re.

………………..

“Ligji i pyllit: ”Më i forti fiton”.

“Ligji” i detit:”Peshku i madh e ha të voglin”. 

“Shpirtrat e vdekura”, vepër e Nikolaj Gogolit (1809-1852), shkrimtar i njohur rus. Vepra është konsideruar simbol i letërsisë botërore. Në Perandorinë Ruse, pronarët e tokave kishin të drejtë të zotëronin bujkrobër, shërbëtorët konsideroheshin pronë e pronarit, i cili mund t’i blinte, t’i shiste ose t’i hipotekonte. Për të numëruar skllevërit, u përdor fjala  “frymë”.

Prof. Dr. Ylli Pango

…Ligësia eshte me të dhënë. Dhunti e zezë. Por edhe formësohet e rrënjoset fort. Në familje, në shoqërinë e ligë ku ngjizet, në rrethana të errta që e harlisin si barishte te keqe…Për rrjedhojë: Njihe Ligêsinë. E njohe? Rriji larg, përbuze nga larg. Shkëput çdo kontakt me të. Përfundimisht injoroje.Po munde harroje.Gabimi me i madh, të kërkosh, ta ndreqësh, riparosh qoftë edhe pak. Kinse për tu treguar i mirë, duke besuar në mirê, a nuk di per ç’dreq……Do grryesh lëkurën, shpirtin, zemrën sa ta prekësh. Është acide, helmuese, ngjitëse… . Le pastaj t’i afrohesh më shumë…Të pervelonJemi jo pak, ne që e kemi provuar gabimisht ta prekim. Dhe kesisoj e kemi mbajtur dhe gjallë. Ndryshe nuk do kish me ç’të ushqehej e do hante veten.Megjithese edhe në këtê rast do mbijetonte. Se veç një pjesë e vogel e së Ligës, eshte e sojit te akrepit. Shumica e saj, edhe kur i afron ngordhja,tenton të helmojë të tjerët perpara vehtes…Interesant: eshte e pavdekshme e keqja.