CNN:Kjo është Besa shqiptare në një film hebre

Shqiptarët që Shpëtuan Hebrejtë u shfaq në Nju Jork/
Ne Foto: Shqiptaro-amerikanet gjate Festivalit te Filmit ne New York/
Nga Beqir SINA/
CHELSEA NEW YORK: Në Festivalin e 3-të, të Filimit Shqiptarë, në kinemanë “SVA” në Nju Jork, të hënën në mbrëmje krahas filmave konkurrues, është shfaqur edhe premiera e filmit dokumentar “Besa – Premtimi”, me një shfaqje speciale, ku tregohet një histori e jashtëzakonshme dhe të papërsëritshme. Shqiptarët, renditen ndër të vetmit komb në botë, që u dolën në mbrojtje hebrejve gjatë Luftës së Dytë Botërore, duke mos dorzuar as edhe një hebre, i cili kërkojë mbrotjen në Shqipëri.
Në ceremoninë e hapjes ishin të pranishëm një numër i madh personalitetesh nga politika dhe fusha të ndryshme, duke filluar nga ambasadoria Vlora Çitaku – Konsulle e Përgjithëshme e Kosovës, përfaqësues të Misionit të Përshershëm të Shqipërisë në OKB, Rabbi Marc Schneier, Imam Ali Shamsi, David Pollock, një mbështetës i madh i vendit tonë, Paul Bernstein, Jeffrey Wiesenfeld, Councilwomen Lisa Milicaj, veprimtari i dalluar i komunitetit Harry Bajraktari, biznesmeni i suksesshem Georgio Kolaj, aktor e artistë, njerëz të shoubiznesit, politikës, lider fetar dhe studentë .
Si dhe familjarë të shqiptarëve që kanë mbrojtur hebrenjtë gjatë Luftës së Dytë Botërore, si familja Myrtaj – Arjan dhe Majlinda Myrtaj.
Ndërkaq hapjen e ceremonisë së filmit e ka bërë një mbështetës i madh i filmit dokumentar Besa – Premtimi, i cili ka marr pjes në realizimin e kësaj premiere – Laert T. Pasko, i diplomuar për regjizurë në Florida, dhe që ushtron profesionin e aktorit dhe modelit në New York.
Pasko, i cili gjithëmon mundohet të kontriboj dhe loboj për komunitetin e filmit Shqiptarë, kudo tha se “sonte, këtu në Albanian Film Festival – kemi kënaqësinë të ndjekim dokumentarin Besa -The Promise, të prodhuar me kujdes nga JWM PRODUCTION. Ngjarjet, e të cilit, shtoi ai do të përcjellin me emocion tek ju – ndodhi nga vitet e egra të së kaluarës. Pra, atë se si Shqipëtarët mbrojten me dinjitet një popull të shpallur armik nga regjimi Nazist. Se si Shqiptarët treguan vlerat e tyre njerëzore për të strehuar e mbrojtur këta njerëz. Një histori e pa thën, e pa dëgjuar nga shumë popuj në botë” u shpreh regjizori Laert Pasko.
Në skenë janë më pas Pasko ka ftuar për të përshëndetur ceremoninë e shfaqjes së premirës së filmit dokumentar “Besa -The Promise”, edhe Ambasadoren Vlora Çitaku – Konsullja e Përgjithshme të Kosoves, Rabbi David Pollock – Drejtor Ekzekutiv dhe Drejtor i Marrëdhënieve me Qeverinë dhe Sigurisë në Këshillin për Marrëdhënie të Komunitetit hebre, në SHBA, Rabbi Marc Schneier – President i Fondacionit për Mirëkuptim Etnik, Imam Shamsi Ali – I cili ishte një nga ata lider fetar musliman që ka qenë i ftuar nga ish Presidenti George W. Bush për ta shoqëruar atë në Ground Zero një ditë pas 11 Shtatorit, 2001. Paul Bernstein – Bashkë-themeluesi i Sanford C. Bernstein & Company një kompani e madhe e fokusuar ne financë, një nga donatorët kryesorë të filmit dokumentar Besa -The Promise.
Premiera e filmit dokumentar “Besa” (The Promise) me regji të Rachel Goslins, që u shfaq mbrëmë në edicionin e 3-të të Festivalit të Filmit Shqiptarë, në Nju Jork, është një projekt disavjeçar i drejtuar nga fotografi amerikan Norman Gershman, për të dokumentuar dhe bërë të njohur shpëtimin që shqiptarët iu bënë hebrejve gjatë Luftës II Botërore.
Gershman, është një nga producentët hebraik, i cili ka qenë i pari duke mbledhur fotografitë dhe ka inetrvistuar anëtarët e familjeve shqiptare, që shpëtuan hebrejët gjatë Luftës së Dytë Botërore. Ai ka çelur disa ekspozita me të njëjtin titull – më parë në SHBA, dhe më pasë në Shqipëri dhe në Bruksel. Premiera e filmit dokumentar “Besa” gjatë shfaqjes në qendrën SVA në Nju Jork, kishte të pranishëm edhe disa pjestarë të stafit të filmit.
Filmi dokumentar “Besa” (The Promise) me regji të Rachel Goslins, shifet në ditët e sotme si një film i cili sfidon klishetë ndaj myslimanëve, duke ekranizuar shqiptarët që në mënyrë heroike i mbrojtën 2,000 çifutë gjatë holokaustit.
Atëbotë, diktatori stalinist Enver Hoxha, e kishte shpallur veten shtetin e parë ateist në botë. Komunistët e Hoxhës ndaluan të gjitha format e shprehjes publike të fesë dhe dogjën librat dhe objektet e shenjta. Mijëra xhami e kisha u shkatërruan apo u shndërruan në qendra të kulturës, stalla, palestra dhe depo.
CNN : Kjo është Besa shqiptare në një film hebre
Sa njerëz do të jepnin jetën e tyre për një të huaj? Pyetja universale, përgjigjia shumë e thjeshtë: Shqiptaret do ta bënin!
Ky është boshti i një dokumentari i “Besa- The Promise”, Besa si Kod, por dhe si virtyt, ne formen e një zemre të mirë shqiptare që sakrifikohet për tjetrin.
“Besa” u shndërrua në misionin e fotografit hebreo-amerikan Norman Gershman. Fotot e mbledhura në Shqipëri, ai i përdori në librin ku mbështet filmi; “Besa, Muslimanët që shpëtuan Hebrenjtë në Luftën e Dytë Botërore”.
Filmi nisi në 2007 dhe është rrugëtimi i dy burrave, Gershmanit dhe Rexhep Hoxhës, një muslimani shqiptar. Rexhepi, me ndihmën e Normanit çon deri në fund besën që i dha i ati familjes hebreje, të cilën e shpëtoi gjatë Holokaustit; t’i kthejë asaj librat e shenjtë të lutjeve të lëna në shtëpinë e tyre. Nga Bullgaria mbërrijnë në Izrael. Megjithëse i besimit musliman, Rexhep Hoxha ndjehej pjesë e kësaj familje hebreje.
Gershman bisedoi edhe me Leka Zogun e Parë, për vendimin e mbreti të vetëm musliman në Europë, siç shkruan ai, për t’i hapur kufijtë hebrenjve në vitin 1938, kur kjo mund të ndizte zemëratën e nazistëve kundër Shqipërisë.
Leka Zogu i Pare ishte përgjigjur; sepse e ndjente që nuk ishte njerëzore ajo që bënë gjermanët dhe e ndjeu t’i hapte një rrugë. Sipas Yad Vashem, muzeut izraelit, apo siç njihet ndryshe arkiva më e madhe e Holokaustit në botë, nuk ka asnjë rast të vetëm të shqiptarëve, që i tradhëtuan familjet hebreje për t’ia dorëzuar nazistëve.
Johana Neuman e mbijetuar e Holokaustit, një prej personazheve të filmit, tregon për CNN se mbërriti në Shqipëri nga Gjermania, bashkë me familjen dhe asokohe ishte vetëm 8 vjeç.
“Unë dua të nënvizoj faktin se çdo shqiptar, apo çdokush që ndiqej nga gjermanët nëse fshihte një hebre, jeta e tij dhe ajo e familjes së tij ishte në rrezik. Ata e bënë dhe ishte e pabesueshme. Nuk mund të theksohet mjaftueshëm se çfarë bënë shqiptarët. Besa ishte pa dyshim pjesë e kulturës që vjen nga Kanuni, udhërrëfyesi i tyre moral”, thotë Johanna Neumann.
Misioni i tanishëm i fotografit, Norman Gershman është t’ua rrëfejë të rinjve amerikanë në shkollat e mesme konceptin e besës. “Besa është një mesazh për botën, thotë ai, për vëllazëri dhe dhembshuri për të gjithë ata njerëz në nevoje dhe që u përket vetëm shqiptarëve”.