Erida Çela Perlala, kordinatore e kursit të gjuhës shqipe në Padova – Itali, në një bashkëbisedim me Editorin e Diellit të Vatrës në New York Sokol Paja, rrëfen organizimin e mësimit shqip në Padova, aktivitetet patriotike, kulturore dhe edukative, sfidat për ruajtjen e gjuhës, kulturës, traditës dhe identitetit kombëtar në mërgatën shqiptare të Italisë.
KURSI I GJUHËS SHQIPE “ IMPARARE L’ALBANESE A PADOVA”
Kursi i gjuhës shqipe “ Imparare l’Albanese a Padova” ka filluar në vitin 2013-ën nga dëshira si nënë për të rimarrë në dorë atë boshllëk të krijuar në fëmijën tim të dytë, përsa i përket të folurit shqip. Ndërrmarrja është thjesht vullnetare, me dëshirën e mirë që fëmijët tanë ta shkruajnë dhe ta flasin gjuhën tonë të bukur. Motivi i kursit tonë është “ Gjuha ruhet aty ku shkruhet”. Kjo përpjekje e filluar nga unë në 2012 në Montegrotto Terme, ku unë banoj, vazhdon deri më sot 2022, me pjesëmarrjen dhe aktivizimin e mësueseve vullnetare që ju shtuan kësaj inisiative. Mësimi i gjuhës shqipe në kursin tonë ka ndjekur gjithmonë tre drejtime të cilat kemi kërkuar t’i përmbushim brënda limiteve të kohës në disponim: Alfabetizimi, Ideniteti Kombëtar – njohja e historisë së kombit tonë, heronjtë, personazhet shqiptare, veshjet popullore, veglat musikore, vallet e këngët si edhe njohja e bukurisë naturore të Shqipërisë – Gjeografi, Përdorimi i gjuhës nëpermjet aktiviteteve, eskursioneve, mbrëmjeve tematike dhe dëfryese të organizuara çdo vit.
HISTORIKU I KURSIT “IMPARARE ALBANESE A PADOVA”
Unë jam Erida Çela, me profesion inxhiniere mekanike, sot mësuese dhe istruktore e sporteve në ujë. Në maj të 2008, në bazë të përvojës time si istruktore noti, formimit shkollor dhe kurseve plotësuese në Itali, bashkë me dy kolegë të tjera dhe mbështetjen e bashkëshortit tim krijuam shoqatën sportive “Aquasport Terme Asd”, që do të zhvillonte kurse për mësim noti fëmijë dhe të rritur si edhe kurse të acquagym në ujë termal të pishinave të hoteleve në zonën termale ku jetojmë. Në 2012 filluam gjithashtu përpjekjet për të hapur një kurs të gjuhës shqipe për fëmijët e imigrantëve shqiptare në Padova. Viti I-rë 2012- 2013 pas kërkesës tonë Patronatit të Montegrotto Terme (prane kishës së komunës sonë) për një ambjent (klasë për zhvillimin e mësimit) e filluam këtë kurs të shtunave mbasdite, por megjithë publicitetin që bëmë, fëmijët ishin vetëm dy, Erik dhe Jona Perlala, që janë fëmijët e mi. Mësuesi, Ermal Petushi, student në Padova për Arkitekturë i ndoqi për dy muaj, por më pas u tërhoq nga kjo detyrë për arsye se filloi të punonte te shtunave në një bankë. 2013- 2014 Mësuese Erida Çela, nxënës 4 fëmijë, dy orë në javë nga tetori 2013 në qershor 2014. Vitet 2014- 2015, Mësuese Erida Çela dhe Meriban Çela (mamaja ime, që kish studiuar pedagogji, në Tiranë, me ndihmon për t’i ndarë fëmijët në dy nivele).a.fëmijët e rinj të sapoardhur(tre)-mësuese Meriban Cela.b.fëmijët me një vit kurs( katër)-Mësuese Erida Cela, 7 fëmijë.
MËSUESIT E ANGAZHUAR TE KURSI I GJUHËS SHQIPE “IMPARARE L’ALBANESE A PADOVA”
Në vitin 2015- 2016 mësuese vullnetare: Erida Çela, Meriban Çela, Besnike Kuniqi (me dipllomë inxhinieri elektrike dhe mediatore kulturale në Itali), Engjëllushe Agaj me eksperiencë në Shqipëri për mësimin parashkollor dhe Ermira Parruca – mësuese e muzikës. Fëmijët 10 u ndanë në tre nivele (të sapo ardhur, me një vit kurs , me dy vite kurs). 2016- 2017 grupit të mësueseve vullnetare iu shtua një mësuese e re, e dipllomuar ne Tiranë dhe më eksperiencë në shkollat e mesme për mësimin e frengjishtes. 12 -15 fëmijë të ndarë në tre nivele. 2017- 2018 , i njëjti formacion mësuesish, tre fëmijë u larguan se filluan shkollën e mesme (superiore), shtohen tre fëmijë të rinj. 2018- 2019 ndryshon formacioni i mësueseve, pra krahas Erida Çela mesuese e Grupit “ Imparare Albanese a Padova” 2013 – 2018, Besnike Kuniqi ( 2015 –2019) , Engjëllushe Agaj (2015- 2022), Kozeta Gjika (2016- 2022), nga tetor 2018 për vitin shkollor 2018-2019 u shtuan mësueset Geti Pici- mediatore kulturale dhe Dallëndyshe Hyseni 2018-2022 ( 12 fëmijë). Në 2020 – 2021 gjatë pandemisë Covid-19 mësimi u zhvillua jo në bibliotekë si më parë, por online me ndihmën e Google Meet me dhe fëmjët më të mëdhenj 9-10 vjeç (për aq sa ishte e mundur dhe fëmijët ishin të gatshëm). Mosha e fëmijëve, që ka ndjekur kursin tonë në këto vite ka qenë nga 5 deri 13 vjeç. Në 2021-2022, kursi i gjuhës shqipe të grupit “Imparare l’Albanese a Padova” nisi në Komunën e Albignasegos, ku mësuese Dallëndyshe eshtë banuese.. Kursi filloi në tetor me pjesëmarrjen e 20 -24 fëmijëve, parashkollore 4-5vjeç, 6-7 vjeç niveli i parë i gjuhës dhe 8-12 vjeç niveli i dytë. Mësueset në rol Dallëndyshe Hyseni për parashkollorët u mbështet nga mësuesja e re Alda Qoshja, Engjellushe Agaj për fëmijët e nivelit të I-rë dhe mësuese Kozeta u mbështet nga mësuesja e re Klaudia Gjika për fëmijët e nivelit të dytë.
AKTIVITETET PATRIOTIKE, EDUKATIVE DHE KULTURORE
Disa nga aktivitet e zhvilluara në këto vite: Shkurt 2013- Koncert per 5 vjetorin e Pavarësisë së Kosovës në Abano Terme, PD. Nga 2015 deri sot, organizimi i eventit me mësues, nxënës e prindër për ditën e flamurit , pra çdo nëntor. Eskursion me femijët në Venezia dhe Vjenë për gjurmët shqiptare, si dhe në Kështjellën e Gradarës dhe San Marino, për njohjen e vëndit ku jetojmë. Çdo vit bëhet rikujtimi i datave kryesore historike të Shqipërisë, Kosovës dhe heronjve të kombit tonë. Disa vite kemi festuar festën e gruas me aktivitete dëfrimi (recitim,valle, këngë dhe ushqime, pije etj / mësues, prindër e fëmijë. Disa aktivitete kemi thirrur përfaqsues komunash dhe shoqatash të tjera të cilët na kanë ndjekur në këto vite. Në mars 2019 organizuam shfaqjen “Burrnesha “ me regji të Valbona Xibri për festën e gruas, ku ftuam përfaqsues të dy komunave fqinje dhe shoqatash të tjera si në qytetin ku jetojmë edhe jashtë në qytetet përreth. Grupi i mësuesve tonë të “ Imparare Albanese a Padova” bashkpunon prej vitesh me mësues të kurseve te tjera të hapura në Itali dhe jashtë saj, si dhe bën pjesë si pjesë e shoqatës “ Aquasport Terme Asd” në Federatën Kombëtare të Shoqatave Shqiptare në Itali (FNAI). Mësues të kursit tonë kanë marrë pjesë edhe në seminaret rajonale dhe ndërkombëtare të organizuara në Itali, Shqipëri , Kosovë dhe Kroaci.
KUSH ËSHTË ERIDA ÇELA PERLALA ?
Erida Çela Perlala, kryer studimet e larta per inxhinieri mekanike Tiranë dhe Padova të Italisë, aktiviste nga 2009 për komunitetin shqiptar në Itali , një nga organizatorët kryesorë të Besëlidhjes së Re në Krujë, 6 shtator 2012, si edhe Protestës“100 Vjet Shqipëri e Copëtuar” me pjesëmarrje aktive Milano e Tiranë, korrik 2013, zëdhënëse e Shoqatës UNIKOMB me qendër në Trevizo nga viti 2012, mësuese dhe nismëtare e kursit të gjuhës shqipe në Padova, aktiviste në grupin nismëtar për formimin e Federatës të shoqatave shqiptare në Itali, FNAI 26 prill 2015 dhe anëtare e këshillit të kësaj federate dhe sot sekretare e saj. Administratore e disa grupeve në FB me qëllime kombëtare historike e kulturore. Sot punoj aktualisht si presidente e një shoqate sportive ne pishinat termale Padova me profesion mësuese noti dhe gjimnastikë në ujë, gjithashtu kordinatore e grupit te mësueseve në Padova “ Imparare Albanese a Padova”.