Nga Rafael Floqi/
Në zemër të Uashingtonit, ndërkohë që qeveria federale është e mbyllur dhe amerikanët përpiqen të kuptojnë se cili shërbim funksionon dhe cili jo, një vinç i madh po gërmon murin e lindjes së Shtëpisë së Bardhë. Është një pamje që mund të shkaktojë ulërima historike ose të qeshura ironi – dhe pikërisht këtu hyjnë në skenë demokratët. Ata kanë zbuluar se rreziku më i madh për kombit nuk është mungesa e financimeve për policinë federale apo mbështetja për veteranët, por krijimi i një sallë balloje 300 milionë dollarëshe në Krahun Lindor.
Sipas demokratëve, ky projekt është një shkelje e fshehtë e transparencës. Ata thonë se vendimet janë marrë pa ndonjë konsultim publik dhe se administrata ka vepruar si një orkestër private e vetëkënaqësisë. Letra të dërguara nga Robert Garcia, Yassamin Ansari dhe Jared Huffman paralajmërojnë se projekti kërcënon “integritetin fizik dhe etik të Shtëpisë së Bardhë”. Imagine një vend ku çdo tullë dhe çimento është një akt politik dhe çdo vinç është një instrument i dramës kombëtare.
Demokratët nuk e ndalojnë imagjinatën atje. “Sikur Obama apo Biden të kishin nisur eskavatorët,” thotë Rep. Chellie Pingree, “do kishin pësuar infarkt.” Përsëri, një përpjekje për të treguar se ky projekt nuk është thjesht një ndërhyrje strukturore, por një rrezik i madh moral dhe historik. Për ta, çdo gur i hequr nga Krahun Lindor është një vjedhje e kujtesës kombëtare dhe një akt që mund të çojë në humbjen e identitetit arkitektonik të Shtëpisë së Bardhë.
Në anën tjetër, mbështetësit e Trump-it kanë një histori të tërë për të treguar. Sipas tyre, kjo është një ndërhyrje krejt normale, privatisht e financuar, dhe aspak një rrezik për historinë. Salla e re balloje është e nevojshme për pritje, evente dhe, pse jo, disa pirueta presidenciale. Trump vetë e përshkruan Krahun Lindor si “një ndërtesë të vogël që nuk ka pasur kurrë shumë rëndësi”. Ai dhe zyrtarët e tij e shohin gjithë debatin si “histeri të prodhuar” nga demokratët dhe media, një lojë e vogël politike për të marrë vëmendjen që ndoshta nuk kanë pasur prej muajsh.
Historikisht, kjo nuk është e pazakontë. Çdo president ka dashur të shtojë diçka në Shtëpinë e Bardhë për të shprehur shijen e tij dhe kohën që përfaqëson. Një pishinë e brendshme, një pistë bowling-u, një kopsht i ri – të gjitha këto kanë qenë simbol i kapriçove presidenciale dhe, në të njëjtën kohë, pjesë e kujtesës kolektive amerikane. Çdo shtesë ka treguar diçka mbi kohën, shijet dhe prioritetet e presidentit. Dhe tani, në 2025, vallja e Trump-it është një tjetër kapitull: një sallë balloje 300 milionë dollarëshe, e cila, sipas tij, është një nevojë funksionale, ndërsa për demokratët është një aksident i trashëgimisë kombëtare.
Të dy palët bien dakord për diçka: Krahun Lindor është i vjetër, 83 vjeç për t’u saktësuar. Demokratët shohin në muret e tij kujtime dhe histori të një epoke që duhet ruajtur me fanatizëm. Për Trump-in dhe mbështetësit e tij, muret janë thjesht një sfond për kreativitetin dhe funksionin e ri. Një vinç i madh është si një laps guri në duart e një artisti – apo ndoshta si një gisht i drejtuar drejt kritikëve.
Shtojini konservatorët e ruajtjes së trashëgimisë kulturore, që nuk e shohin gjithmonë veprën si problem politik, por si një sfidë profesionale dhe etike. Ata shqetësohen për procesin: ligji i vitit 1966 kërkon shqyrtimin e ndikimit të ndërtimeve mbi monumentet historike. Por sipas Sekcionit 107, Shtëpia e Bardhë, Kapitoli dhe Gjykata Supreme janë të përjashtuara. Pra, legalisht, Trump nuk ka nevojë të pyesë askënd. Por zakonisht, presidentët e tjerë e kanë bërë këtë vullnetarisht, për të shmangur polemikat dhe për të respektuar kujtesën historike.
Demokratët nuk ndalen: ata shohin në çdo gur një krim të mundshëm ndaj trashëgimisë, dhe në çdo dokument sekret një tërmet të fshehtë politik. Ata qajnë për “transparencë të munguar” dhe për faktin se projektet e tjera të qeverisë janë pezull për shkak të mbylljes. Për ta, prioriteti i Trump-it është “vallëzimi personal” mbi mirëqenien e vendit.
Trump dhe mbështetësit e tij përgjigjen me një buzëqeshje të hollë: po, është një projekt privat, po, është i madh, po, është spektakolar – dhe demokratët po bëjnë dramatikën e tyre të zakonshme. Në faqen e qeverisë, kronologjia ironizon ish-presidentët demokratë, si Barack Obama, Bill Clinton dhe Joe Biden, duke u kujtuar amerikanëve se historia ka gjithmonë një pikë humori. Dhe ndërkohë, ndërsa vinçat lëvizin dhe tullat bien, demokracia amerikane po shikon një vallëzim të pazakontë: një duel politik midis kujtesës historike dhe kapriços presidenciale.
Ironia kulmon kur shikon se demokratët nuk duan të kërcejnë – dhe me një arsye: çdo hap mbi Krahun Lindor është një hap mbi kujtesën kombëtare. Por ndoshta, thotë lexuesi i vetëdijshëm, Amerika ka mësuar të qeshë me vallëzimin e saj të çuditshëm. Një vinç, disa tulla, një sallë balloje dhe dy botë që përplasen: njëra që mbrojnë historinë, tjetra që përpiqet të ndërtojë funksionalitetin dhe një pamje të re.
Në fund, ndoshta ky është mesazhi më i madh i Shtëpisë së Bardhë në 2025: pavarësisht nga politika dhe polemikat, amerikanët janë të detyruar të shohin se si historia dhe kapriçoja mund të bashkëjetojnë, dhe ndonjëherë, të qeshin me të dyja. Demokratët s’duan të kërcejnë – dhe ndoshta kjo është pika e tyre më e fortë. Dhe ndërkohë, sallat ballo lulëzojnë, vinçat punojnë dhe historia… vazhdon të debatohen.