Astrit Lulushi/
Për Aleksandrin e Madh ishte e lehtë të pushtonte Persinë, por jo Afganistanin megjithatë qytetet e tij – të ashtuquajtur “greke”, siç ishte çdo gjë nga ajo kohë – shtriheshin kudo. Këta ushtarë nuk u larguan kurrë nga Afganistani, ata u bënë Mbretëria e Bactria dhe më pas populli Yuan ose Dayuan siç përmendet në tekstet kineze. Ato zhduken nga Historia vetëm pas rreth tre deri në katër shekuj pas Aleksandrit të Madh. Në fakt, një pasues i tij në Afganistanin e atëhershëm e çoi budizmin deri në Sri Lanka dhe Kamboxhia.
A e keni parë pamjen e disa prej atyre afganëve sot? Flokë të hapur, sy të gjelbër, të gjatë dhe të tjerë me flokë të zinj kaçurrelë dhe fenotip mesdhetar, si shqiptarë, historia i quan “greke”
Imran Khan i Pakistanit thonë se është me origjinë prej tyre. Nuristanët në veçanti mendohet se janë shumë mesdhetarë dhe ka të ngjarë të jenë të fundit nga të gjithë afganët që u islamizuan, dmth vetëm në fund të viteve 1800, të gjithë të lënë nga ushtria e Aleksandrit.
Po ashtu edhe kallashët që deri më sot i duan guacat e detit si stoli, dhe janë të vetëdijshëm për rrushin dhe verën.
Edhe Rudyard Kipling, një autor i famshëm britanik, shkroi një libër imagjinar të ushtarëve britanikë, të cilët mendohet se janë të mbetur e të humbur të lashtë nga ushtria e Aleksandrit të Madh mes popullit afgan.
Qytete të Afganistanit; Kandahari, Herati, madje edhe Kabuli, Aeroporti Bagram etj., të gjitha janë të themeluara ose të rindërtuara si qytete mesdhetare.
Thuhet se Aleksandri (Maqedoni e lashtë, Greqi, Iliri) dhe Persia janë në fakt të vetmet shtete që pushtuan Afganistanin.
Pashtunët nuk pretendojnë të jenë pasardhës të Aleksandrit. Prejardhja mund të gjendet aty-këtu, megjithëse shumica e pashtunëve janë të ngjashëm me ata në rajonet ballkanike.
Greko-Baktrianët mbetën vërtet të rëndësishëm, por ata nuk u bënë Baktria. Bactria ekzistonte para tyre.
Greqia dhe Persia nuk janë të vetmet shtete që pushtuan Afganistanin; Maurianët dhe Gupta indianë, Parthianët iranianë, Arabët, shumë shtete turke dhe sigurisht Perandoria e fuqishme Mongole ishin disa prej tyre.