Nëse një komb zgjedh të jetë injorant dhe i lirë, ai është nisur i sigurt në udhëtim drejt një fatkeqësie të madhe, në mos përfundimtare./
Nga Astrit Lulushi/Arkeologët çdo ditë kryejnë gërmime në kërkim të venbanimeve të lashta. Dhe, thellë nëntokë ata zbulojnë rrënoja ndërtesash e qytetesh të mbuluara nga pluhuri i shekujve. Vepra të shumta arti nga këto zbulime qëndrojnë sot nëpër muzeume, dhe shijohen. Ato janë pjesë e trashëgimisë shpirtërore që la pas njerëzimi i asaj kohe.
Dihet se cilësia e jetës së një shoqërie varet nga sasia e mallrave që prodhon. Në të kundërtën, kur asgjë s’prodhohet, brenda njeriut krijohet një hendek që e ndan mëdysh; materialisht të pasur dhe shpirtërisht të varfër. Kur koha keq-manaxhohet, kur ajo përdoret si shtrat dhe jo si mjet, njeriu humbet sigurinë, koha e lë pas dhe ai ngadalë mbulohet nga pluhuri që rëndon e shkatërron. Njeriu materialisht i pasur nuk do të kujtohet për kontributin ndaj shpirtit njerëzor që përcillet e jeton, por për fitoret apo humbjet në biznes apo politikë që një ditë shuhen.
Morali dhe dija janë të nevojshme për qeverisjen e mirë dhe lumturinë e një populli, shkollat dhe mjetet e edukimit duhet të inkurajohen. Atëherë, kush është i lirë?, dhe Horaci (65 pes-8 pes) përgjigjet – “I mençuri, i cili mund të urdhërojë pasionet e tij, që nuk ka frikë as vdekjen, as zinxhirët, që i reziston orekseve dhe përçmon nderimet e botës.”
Kartmonedhat mbajnë fjalët ‘Në Zot ne besojmë’. Njeriu bën betimin duke kërkuar ndihmën e Tij në mbajtjen e këtij betimi. Dhe ne shpallim se jemi një komb nën Perëndi kur zotojmë besnikërinë ndaj flamurit. Por në shkolla emri i Zotit nuk mund të përmendet, edhe të këndohen himne fetare nuk lejohet. Krishtlindjet mund të kremtohen në klasë me një pemë pishe, por nuk duhet përmendur njeriu të cilit ditëlindja i festohet. Çuditesh se si mësuesi do të përgjigjej nëse një nxënës e pyeste pse kjo festë u quajt Krishtlindje. Nëse një komb zgjedh të jetë injorant dhe i lirë, ai është nisur i sigurt në udhëtim drejt një fatkeqësie të madhe, në mos përfundimtare.