Tri dekada pas mbylljes së kampit të Spaçit, kur koha po fshin pak nga pak shumë gjurmë jete aty, Fondacioni “Konrad Adenauer” dhe Kujto. al, realizojnë një projekt të ri, që ndërthur artin me punën kërkimore dhe synon të memorizojë vizualisht ditët dhe veprimtarinë e të burgosurve përmes një serie skicash. Ekspozitë me grafika ” Jeta e të burgosurve në kamp-burgun e Spaçit” ishte nji prej aktiviteteve që tërhoqën vëmendejn e gjerë të publikut, mbrëmjen e të dielës me 20 shkurt në Tiranë, në kuadër të “Ditëve të Kujtesës 2022” dhe lajmëron vijimin e një projekti të gjatë me këtë temë. Skicat grafike, janë realizuar nga artistja Ina Elezi dhe zbërthejnë momentet kyçe te jetës në Spaç, bazuar ne rrefimet e detajuara te ish te burgosurve qe i mbijetuan atij ferri te regjimit komunist. “Te kthenim ne imazhe, rrefimet e dhjetra te burgosurve politike te regjimit komunist qe vuajten ferrin ne burgun e Spaçit, ka qene prej tre vitesh nje ide ngacmuese qe u kthye nga muaji ne muaj ne nje projekt te mirefillte. Bashke me koleget e Kujto.al, e titulluam thjeshte “Jeta e te burgosurve ne kamp-burgun e Spacit” dhe fale mbeshtetjes se Konrad – Adenauer- Stiftung Albanien kjo ide u be realitet”, thotë Admirina Peçi, ideatore dhe drejtuese e këtij proejkti. Ajo vecon bashkëpunimin me artisten Elezi, si një zgjedhje e mirëmenduar për të përfshirë në këtë temë nëj artiste të re, e cila gjengjuhën e duhur që të ftuar në këtë proces të domosdoshëm njohjeje brezin e saj që nuk e jetuan periudhën e diktaturës. “Është një eksperiencë e vëçantë, puna në bashkëpunim me nëj artiste si Ina, e cila i qaset kësaj teme dhe përfshihet emocionalisht në ngjarje historike që kanë ndodhur në një epokë, kur ajo nuk kisha lindur ende, por që falë rrëfimeve të detajuara dhe kujtesës fotografike të disa prej dëshmitarëve, ajo arrin të nxjerrë nga kujtesa e tyre dhe të skicojë momente kyçe të jetës. e shohim shumë të rëndësishëm këtë projekt të Kujto.al, që vijon punën që po bëjmë prej 3 vitesh, për të krijuar hartën dixhitale të gjithë vendeve të vuajtjes në Shqipëri. “Harta e Kujtesës.al” po pasurohet tashmë nga viti në vit me imazhe, fotografi, skica e dëshmi mbi jetën në seicilin prej këtyre vendeve të vuajtjes, duke memorizuar kështu për brezat e ardhshem imazhe të vyera të një historie që nuk duhet të harrohet”. Projekti i jetës së të burgopsurve ën kampburgune Spaçit, do te vijoje deri ne realizimin e mbi 50 skicave grafike, dhe krijimin e nje video, permes te ciles te vizualizohen aspektet kyce te jetes se perditshme, punes se detyruar ne miniere, ndeshkimeve te shumta dhe vuajtjet e te burgosurve politikë aty.