Prof. Dr. Fejzulla BERISHA/
(Pedagog universitar i së drejtës publike )/
(Ky shkrim i kushtohet me përulësi mërgatës shqiptare – zemrës së gjallë të kombit tonë në botë.)
Zoti e bekoftë Amerikën dhe mërgatën shqiptare!
I. Trajtimi Kushtetues i Pabarabartë në Ish-Jugosllavi
Pas Luftës së Dytë Botërore, Jugosllavia u ndërtua mbi parimin e bashkimit vëllazëror mes popujve të barabartë. Megjithatë, shqiptarëve të Kosovës nuk iu dha statusi i republikës, edhe pse numri i tyre ishte më i madh se i disa kombeve tjera që morën republikën (p.sh., malazezët, maqedonasit, sllovenët). Ata mbetën si një krahinë autonome brenda Republikës së Serbisë, e cila në praktikë ushtroi pushtet absolut mbi jetën e tyre politike, arsimore dhe kulturore.
Në vitin 1945, shqiptarët përbënin rreth 70% të popullsisë së Kosovës, por nuk kishin të drejtën për të zgjedhur presidentin e vendit të tyre, për të pasur një ministri të jashtme apo përfaqësim të barabartë në Beograd.
II. Kushtetuta e vitit 1974: Iluzion i Autonomisë
Kushtetuta federale e vitit 1974 e njohu Kosovën si njësi me të drejtë për vetëvendosje në rast shpërbërjeje të federatës. Por kjo mbeti vetëm në letër. Serbia, përmes aparatit të saj represiv dhe ligjeve të njëanshme, e minoi këtë autonomi duke përgatitur bazën për heqjen e saj me dhunë në fund të viteve ’80.
Pavarësisht se Kosova kishte përfaqësues në Presidencën kolektive të Jugosllavisë, vota e saj u injorua sistematikisht nga Serbia dhe nuk kishte asnjë peshë në vendimmarrje.Shkarkimi i përfaqësuesve shqiptarë në emër të “centralizimit të shtetit” dhe “riformësimit të federatës.”
III. Diskriminimi dhe Represioni: Kriminalizimi i Shqiptarëve
Gjatë viteve ’80, mijëra shqiptarë u arrestuan, dënuan dhe pushuan nga puna për “nacionalizëm shqiptar,” për shkak të bindjeve politike, përdorimit të flamurit kombëtar apo kërkesës për më shumë të drejta.Mbi 2,000 shqiptarë u dënuan për agjitacion e propagandë sipas nenit famëkeq 133 të Kodit Penal të Jugosllavisë. Midis tyre: Adem Demaçi, i cili kaloi 28 vite në burg politik, vetëm për kërkesën e barazisë kombëtare.
IV. Shfuqizimi i Autonomisë në vitin 1989 – Pushtim i Ri i Kosovës
Më 23 mars 1989, Kuvendi i Kosovës, i rrethuar me tanke dhe trupa speciale serbe, u detyrua të miratonte me dhunë ndryshimet kushtetuese që eliminonin autonominë. Deputetët shqiptarë votuan nën kërcënimin e armëve, ndërkohë që Beogradi e paraqiti këtë si vendim “demokratik.”
Deputeti Iljaz Kurteshi deklaroi publikisht se votimi ishte bërë në terr, nën frikë dhe shantazh: “Ne nuk votuam për asgjë. Ne vetëm shpëtuam jetën.”
V. Republika e Kaçanikut dhe Shteti Paralel
Në gusht-shtator të vitit 1990, nën frymën e vetëvendosjes, Kuvendi i Kosovës shpalli Republikën e Kosovës dhe miratoi Kushtetutën e Kaçanikut. Kjo ishte një platformë juridike që bazohej në parimet e të drejtës ndërkombëtare për vetëvendosje të popujve dhe krijimin e një shteti të pavarur.U krijua një sistem paralel arsimor me mbi 200,000 nxënës dhe studentë që ndiqnin mësimin në shtëpi, xhami, garazhe e bodrume.Mjekët shqiptarë organizuan shërbim shëndetësor paralel në shtëpi private, përkundër ndalesave të regjimit.Mërgata shqiptare financoi këto struktura përmes “tatimeve vullnetare për republikën.”
VI. Lufta Çlirimtare dhe E Drejta për Vetëmbrojtje
Pas dhjetë vitesh përpjekjesh paqësore dhe dhune sistematike nga Serbia, populli shqiptar mori rrugën e vetëmbrojtjes së armatosur. Ushtria Çlirimtare e Kosovës (UÇK) lindi si një formë rezistence legjitime ndaj një regjimi që ushtronte aparteid modern mbi shqiptarët.Prekazi (5-7 mars 1998): Masakra ndaj familjes Jashari, ku mbi 50 anëtarë të një familjeje, përfshirë fëmijë dhe gra, u masakruan nga forcat serbe. Kjo ngjarje e ktheu Adem Jasharin në simbol të çlirimit.Reçaku (15 janar 1999): 45 civilë shqiptarë u masakruan nga forcat serbe. Kryetari i OSBE-së, William Walker, deklaroi publikisht: “Kjo është një mizori e pastër – një krim kundër njerëzimit.”
VII. NATO dhe Ndërhyrja Humanitare
Përballë refuzimit të Beogradit në Konferencën e Rambujesë (1999), NATO ndërhyri ushtarakisht pa një mandat formal të OKB-së, por me një legjitimitet moral e humanitar. Bombardimet ndaluan gjenocidin dhe hapën rrugën për çlirimin e Kosovës.Ndërhyrja u mbështet nga 19 shtete anëtare të NATO-s. Për herë të parë që nga krijimi i Aleancës, një fushatë ajrore u zhvillua në mbrojtje të një populli që nuk ishte anëtar i saj.
VIII. Pavarësia dhe Gjykimi i GJND-së: E Drejta Triumfon
Më 17 shkurt 2008, Kosova shpalli pavarësinë e saj në mënyrë të koordinuar me komunitetin ndërkombëtar. Në vitin 2010, Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë deklaroi se shpallja e pavarësisë nuk ishte në kundërshtim me të drejtën ndërkombëtare.
Raste të ngjashme krahasuese:Sllovenia dhe Kroacia shpallën pavarësinë nga Jugosllavia në mënyrë të njëanshme më 1991, por u njohën gjerësisht.Eritrea u nda nga Etiopia pas një referendumi, ndërsa Timori Lindor nga Indonezia pas një procesi të mbikëqyrur nga OKB.
IX. Roli Historik i Diasporës dhe SHBA-ve
Pa përkrahjen e diasporës shqiptare në SHBA, ky rrugëtim nuk do të kishte përfunduar me sukses. Ajo luajti rol kyç në:Mobilizimin e opinionit publik amerikan,Lobimin në Kongres dhe Departamentin e Shtetit,Financa për rezistencën dhe ndihma humanitare.Në prill 1999, komuniteti shqiptar në Detroit, New York dhe Chicago organizoi protestat më të mëdha në historinë e diasporës shqiptare për të kërkuar ndërhyrjen e NATO-s dhe ndalimin e gjenocidit në Kosovë.
Liria është e Shenjtë, Pavarësia është e Pakthyeshme
Kosova është sot një shtet i pavarur, demokratik dhe në rrugën e integrimeve euroatlantike. Ky realitet është rezultat i sakrificës së një populli, por edhe i ndërgjegjes ndërkombëtare dhe aleancës së pashkëputur me Shtetet e Bashkuara të Amerikës.
Mërgatë shqiptare, faleminderit për gjithçka!
Zoti e bekoftë Amerikën dhe kombin shqiptar!
Lavdi dëshmorëve! Lavdi UÇK-së! Lavdi popullit shqiptar!
