
ZEF PERGEGA/
Dom Antonio Sharren, famullitarin italian tё Blinishtit nё Zadrimё e kam njohur personalisht gjatё takimeve nё Lezhё dhe nё famullinё e tij dhe nga kёto takime mbaj mend ndonjё episode:
Perkujtohej nё Lezhё jeta dhe vepra kombёtare e Gjergj Kastriotit Skenderbeu nё Memorialin e Lezhёs mё tё njёjtin emёr, mё 1996. Erdhen pёrsonalitete mё tё larta shqiptare e kosovare. Isha mbёshtetur nё njёren nga shtyllat dhe po vёzhgoja çdo lёvisje dhe çdo fjalim. Ishte dhe Delegati Apotolik me origjinё indiane, njё dashamirёs i flaktё ё popullit shqiptar, Mons. Ivan Dias. Moren pjesё Sali Berisha, Bujar Bukoshi etj. Nё dorё mbaja njё bllok dhe njё stilolaps tё thjeshtё. Edhe pse punoja nё Agjencinё Telegrafike shqiptare, nuk kishim asnjё mjet pune, pёrveç letrёs dhe stilopasit. Kishte prej tyre qё u vareshin aparatet si hebe kali dhe kalonin sa tek njёri sa tek tjetri, sigurisht pёr tё rёnё nё sy tё tyre…e mё duhet tё pohoj se ato kanё fituar pikёrisht se nuk kishin pikёn e talentit…
Dom Antonio kishte pyetur Gacin, kryetarin e Komunёs dhe Blinishtit dhe ai i kishte treguar pёr mue. I kishte bёrё pёrshtypje mёnyra ime e tё marrurit informcion dhe nёpёrmjet Gacit mё dhuroj njё diktofon qё ma lehtёsoj shumё punёn…
Kam marr pjesё, kur Dom Antoni, inaguroi permendoret e Danjel Dajanit dhe At’ Faustit, tё pushkatuar nga dikatura. Po ashtu, kur erdhi njё delegacion nga italian donatorёsh prej 40 vetash, qё kishin sponsorizuar shumё vepra nё Zadrime sa tё dukeshin fshatrat sikur ato ishin nё Itali dhe jo nё Shqipёri. Pastaj nё disa mesha e aktivitete, por mbaj mend, kur e viztoi famullinё e tij, Presidenti Mejdani, bashkё me poetin P. Zogaj, tё cilit, duke i treguar nёntё varre tё improvizuara tё vajzave zadrimore viktima tё prostitucionit tё dhunshёm, i kёrkoj kryetarit tё shtetit njё leje pёr tё ngritur njё institut rehabilitimi pёr vajzat qё pёrdhunoheshin nё Itali e Greqi…por nuk qё e thёnё qё tё bёhej nga frika se komuniteti katolik pёrparone mё shumё se mendja e kalbur nё kokat e shtetit…
Duke pastruar pak shtёpinё time tё vogёl gjeta nё njё dosje njё letёr qё ma dёrgonte Dom Antoni, mё 18 shkrurt 2003. Interesante miq, kur shkoi nё ndojё shtёpi tё ndonjё krijuesi sё pari mё prezantojnё raftin e madh me libra dhe fotot me koka shtetesh, dekoratat e fletet e lavderimit, por pёr brendinё e librave nuk e thonё njё fjalё. Unё nuk mёrzitem se nuk kam bibliotekё, por jam munduar tё bёj njё bibliotekё sa do tё vogёl mbi historinё e shqiptarёve tё Amerikёs se ndodhta kush e di, ndoshta vlejnё…
Shqiptarët nuk e kanë harruar njeriun e mirë që vraponte andej-këndej me fëmijët e Zadrimës pas ‘97-s për të mbledhur gëzhojat e armëve të dala verbërisht nga depot e armatimit, me të cilat ai derdhi “kumbonën e paqёs”, që pasi shëtiti anёmbanë Shqipërisë e Kosovës, si dhe në disa qytete italiane, u vendos në zemër të Tiranës para Piramidës, që të “binte” pa pushim për paqen dhe mirësinë e këtij populli në anë të Adriatikut.
Dom Antonio Sharra, që vinte nga dioqeza e Avezanos së Italisë, ku kishte shërbyer për shumë vite, qyshse ishte shuguruar meshtar më 1961. Ai mbёrriti me misson nё Blinisht, pikërisht në vitin 1992, kur ëndrra e shumë njerëzve ishte të emigronin, për një jetë më të mirë, të braktisnin Shqipërinë e mundimeve e skamjes së madhe të përjetuar në regjimin komunist. Kjo situatё e tmerrshme pёr populin tonё Dom Antonios, i kujtonte të atin që në moshën 55 vjeç, i cili emigroi në Argjentinë për të kërkuar një të ardhme më të mirë për familjen e madhe me 8 fëmijë.
Përballë një grope gjigante të porsa hapur në Krajё, Don Antonio tregon për projektin më të ri. Një rezervuar apo liqen i vogël me ujë burimi të freskët do të zbukuronte peizazhin. Por do të kishte edhe funksione të dobishme si për stërvitjen në gara noti të të rinjve, vaditjen e pemëve frutore të sapo mbjella si dhe për aqua-kulturë. Ishte porositur edhe rasat e peshkut. Dolem nё kodrinё dhe ekipi i donatorёve italianё prektin realitetin e kontributeve tё tyre, pasi kishin vizituar ambulancen, ёndrrёn tregtare dhe artizanale, pёrmendoret e Danjel Dajanit dhe At Faustit.
Ai u thotё italianёve: “Shqiptarët i ndihmuan italianët gjatë Luftës së Dytë Botërore, I mbajten neper shtepisikur te ishin pjestare te familjeve te tyre, në një prej momenteve të vështira për ushtrinë tonë, të kthyer nga disfata me Greqinë. Ushtarët italianë, të shpërndarë dhe të ndjekur prej ushtrisë gjermane qenë fshehur, strehuar dhe ndihmuar për ri-atdhesimin prej familjeve shqiptare, me një rrezik të dukshëm per jeten…Është e vërtetë se Italia është duke u treguar solidare me Shqipërinë! Por në realitet jemi edhe duke paguar një borxh moral lidhur me të shkuarën!”
Mbresat e tij të para ai i shkroi e botoi në gjuhën italiane më 1993 në librin “Shqipëri të kam ëndërruar”, të cilin ua kushtonte gjithë atyre që ndërmerrnin rrugët e bamirësisë, libër që u përkthye dhe botua në gjuhën shqipe në vitin 2006 nga mjeku i mirënjohur zadrimor, Tonin Frani.
Në 20 vite të misionit të tij ka shumë për të treguar. Projektet e realizuara janë të larmishme dhe njeri më i dobishëm se tjetri. Përkujtimi dhe nderimi vajzave të zhdukura, ri-vlerësimi i martirëve të fesë, formimi profesional i të rinjve me gjuhë të huaja e profesione konkurruese në tregun e punës.
Ngritja e shkollave profesionale, laboratorëve, fabrikave e punishteve, fermave të vogla bujqësore edhe me mbështetjen e miqve italianë të shoqatës me emrin domethënës “Rindërtimi” me qendër në Avezano, në Itali.
Prodhimet “Made in Albania” të të rinjve zadrimorë morën rrugën e tregjeve europiane, duke mundësuar sigurimin e të ardhurave për përmirësimin e jetës së familjeve Zadrimore.
Kampi i ngritur në Zadrimë në vitin 1999 ishte një model organizimi, mikpritje dhe humanizmi. Ushqime, veshmbathje, qendër shëndetësore, ilaçe, lojëra për fëmijë, asistencë sociale etj, për t’ju plotësuar, kushtet e larguar dhimbjen njerëzve në nevojë, vëllezërve kosovarë.
Në vitin 2011, Don Antonio u prek nga një sëmundje e rëndë dhe u nda nga jeta në fundin e vitit 2012. Amaneti i tij ishte të prehej në tokën e fshatit Blinisht, vend ku shërbeu për rreth 20 vjet si famullitar.
Presidenti i Republikës e ka nderuar Antonio Sharrën me Urdhrin “Nënë Tereza”, siç ai mban tituj nderi dhe nga Qarku i Lezhës, Komuna e Blinishtit etj. Disa shkrime qё kam bёrё pёr famullinё e Shёn Shtjefnit tё Blinishtit dhe Shёn Jozefit tё Gjadrit, te botuara ne Buletinin e ATSH-sё, Dom Antonio, i ka botuar edhe nё shtypin Italian.
Mё kujtohet viti 1997, kur qielli ishte mbushur me plumba dhe trotuarёt me gёzhonja. Tё gjithё qёllonin mbi qiell e mbi koka. Dom Antonit i shkojnё nate njё grup banditash dhe e vjedhin nё qelё, duke i marrё edhe makinёn e tij tё bardhё “Nisan” gazeta “Koha Jonё” botoi njё shkrim pёr tё pa emёr. Shkova nё polici si zakonisht pёr tё biseduar me shefat pёr gjёndjen, kur befas mё dalin tre vetё tё armatosor, qё u banё gati tё qёllonin nё drejtimin tim. Njeri tha: “ta eleminojmё” dhe mbushi kallashin. Tjeri tha: “Na erdh si cjapi tek kasapi!”
Policet dy metra larg meje pinin kafe jashtё nё taracen e lokalit pa e prishur terezinё. Kapo i tyre, qё mё njihte pak, mё pyeti: “Ti e ke bёrё shkrimi?!” Jo – i thashё! Unё jam gazetar i ATSH-sё dhe jo nё Koha jonё. Pёr tё iu shmagur plumbit, i thashё merre nё telefon shefin tend tё partisё dhe unё po pres kёtu. Foli nё telefon dhe mё thanё tё largohem, po dy tё tjerёt njёri mё goditi me qytё tё automatikut e tjetri me dorezёn e revolёs sa m’u bё njё gungё nё ballё e nuk dola nё punё pёr njё javё…
Duke kontrolluar nёpёr dosjet e shёnimeve tё mia, mё 4 dhejtor 2023, gjeta edhe kёtё letёr qё ma dergonte Dom Antonio, tё cilin e shoqёruam bashmё me Mark Sallakun nё disa nga vizitat e tij nё Detroit, mes zadrimorёve dhe komunitetit tё dy kishave katolike.
I nderuar mik, gazetar Zef Pergega Blinisht, 18 shkurt 2003
Nё janar tё vitit 2003 bashkё me Dom Kastriotin bamё njё vizitё nё Amerikё dhe u ndalem nё Detroit. Ju falenderoj nga zemra dhe zoti tё bekoftё pёr pasqyrimin e vizitёs tonё dhe pёr meshёn qё dhamё nё kishёn e “Shёn Palit” nё Detroit dhe pёr takimet me zadrimorё nё kёtё kishё dhe nё “Zojen Pajtore” bashkё me Mark Sallakun. Unё po ju pёrcjell pёrshtypjet e mia nga kjo vizitё e paharruar.
Stabilizmi i raporteve me emigrantёt…
Edhe kur isha famullitar nё Itali mё takonte tё bёja vizita nё familje emigrantesh. Ndёrmjet vitesh 1970-80 udhёtoja nё Argjentinё, Brazil e Gjermani. Kujtoj se pёrgjithёsisht familjet ishin nё njё situatё, jo tё mirё dhe tё pёrvuajtura. Nё kёto vitёt e fundit kam vizituar emigrantёt shqiptarё nё Itali nё krahinat e Lazios, Abruzzos e Piemontes. Shpesh herё nё tregimet e tyre kam dёgjuar hidhёrmin pёr vёshtirёsitё qё gjёjnё nё kёrkim tё punёs, strehimit dhe paragjykimet e njerёzve.
Kёtё herё mora avionin pёr nё Amerikё sepse qindra familje, duke fituar njё llotari amerikane, u kanё kthyer shpinёn fshatrave tanё e kanё hyrё nё metropolin Amerikan. Ky udhёtim ka qenё i programuar bashkё me Dom Katriot Gjokёn, me qellim qё edhe emigrantёt tanё tё mund tё takonin kёtё prift tё ri tё Blinishtit, dhuratё e shenjtё e Zotit qё Shqipёria ka energjitё e reja pёr tё shkuar pёrpara.
Mons. Dodё Gjergji, Administrator apostolik i Sapёs e ka bekuar kёtё inisiativё, t’ue ditur se shqiptarёt nё tё gjitha rrugёt e botёs e nё rrugёt e tyre tё ecin pёr shpalljen e Ungjillit.
Njё ditё dhimbje pёr Amerikёn…
Hymё nё Amerikё nё njё ditё zije kombёtare, sepse shtatё astronautё nga Kolumbia kanё humbur jetёn tragjikisht pas njё shpёrthimi nё hapёsirё. Televizioni amerikan prezantoi, duke pёrsёritur fluturimin e viktimave, personazhe tё shkёlqyera qё kanё nderuar shkencёn e njerёzimin, figura tё qeshura simbol i bashkёpunimit mes popujve, pёr tё arritur horizonte tё reja. Copat e anijёs tё ndezura, janё thёrmuar me njerёzit e ekujpazhit, mbi teritorin qё edhe ne me avion pas pak minutash i kemi kaluar. Pёr kёtё lutja jonё nuk ka munguar. Edhe pёrshёndetja jonё ka qenё e pёrzemёrt, pёr 750 mijё shqiptarёt qё vitёt e fundit gjetёn fatin e tyre nё Amerikё.
Mikpritja ka qenё e sinqertё se u çonim edhe njё mesazh nga kryetari i komunёs, Lekё Lufi e nga drejtori i shkollёs Lekё Hiluku, tё cilin ua pёrcollem me anё tё njё vidiokasete. Shumё pytje na janё bёrё nё disa nga tё cilat i keni dёgjuar ju bashkё me Mark Sallakun e zadrimorё tё tjere. “Ҫfarё tё rejash kemi nga fshatrat tona?!” “Pse ёshtё kthyer nё qeveri Fatos Nano?!”, “Pse Komuniteti Europian nuk e zgjidh çёshtjen e Shqipёrisё?!”…
Presideti Moisiu ka thёnё nё Washington: “Tani nё Shqipёri ёshtё siguria, mund tё ktheheni!” Pёrgjigja juaj ka qenё: “Ne nuk kthehemi derisa politika ta transformojё Shqipёrinё nё njё shtet modern!”
Nё tё gjitha shtepitё ishte flamuri kuq e zi dhe figura fetare tё shenjta tё kombit. Kёtё e vura re edhe nё shtёpinё e Nik Ndocit, emigratin e parё nga Zadrima nё Detroit dhe nё pritjen qё ai na bёri, ku ju me Markun ishit prezent.
Puna ka ndryshuar jetёn…
Janё fjalet qё ka thёnё David Gjokhilaj: “30-vjeç kam zbulue çfarё do tё thotё tё punosh dhe jam i kёnaqur. Punojmё tё gjithё si familje!”
Maria, njё fshatare nga Fishta, ka arritur nё Amerikё nё moshёn 50-vjeçare, ёshtё ndihmёse guzhiniere dhe bashkёshorti i saj punon nё pastrime. Mimoza punon 12-orё nё ditё pёr t’i mundёsuar burrit tё saj kompensimin e studimeve nё Kaliforni. Tё gjitha çiftёt qё vizituam punonin, madje edhe nga dy punё. Nderim pёr kёta familje.
Nё festёn e Shёn Valentinit bashkё me Dom Kastrotin jemi lutur nё Katedralen e Shen-Franciskos, pёr çdo cift qё kemi takuar.
Pёr Mark Sallakun e Ju familjarisht, pёr Nikёn e Marien, Vlashin e Lenen, Sander e Lula, Gacin e Veren, Leka e Valbona, Zef e Lindita, Ardian e Mimoza, David e Diella, Lekё e Anila, Zeka e Matilda, Martin e Albana, Lazer e Flora. Ernest e Lajde, Loro e Lula, Angjelin e Vera, Bardh e Arlinda, Gjon e Vida, Zef e Marije, Eduard e Angjelina, Zef e Sata, Rrok e Juliana, Kola e Brunilda, Ardian e Edmonda, Mark e Arjeta dhe Pavlin e Age…
Shoqёria amerikane pёrmbledh aziatikёt, afrikanёt e europianёt dhe u krijon tё gjithёve mundёsine e integrimit, duke respektuar rregullat dhe ligjet themelore. Frani nga Gjadri ka miq nga amerikanёt me ngjyrё. Angjelini nga Fishta ёshtё profilizuar si mjek dhe mund tё bёjё karrierё. Shumё sibolike, shqitarёt mё se shumti martoheshin me shqiptare, nё pёrpjekje pёr tё ruajtuar traditёn kundёr asimilimit.
Me Dom Katriotin bёmё njё reflektim: “Romёt shqiptare mund tё pёrparojnё, si tё tjerёt nё shkallёn shoqёrore!” Po sa kohё duhet tё presim?!
Pёrtej oqeanit emigrantёt riformojnё Shqipёrinё…
Pёr Alketin nga Blinishti, nuk ka qenё i lehtё udhёtimi prej 700 km pёr t’u takuar nё Detroit. Shumё shqiptare bёnin mё shumё se 50 km pёr tё marr pjesё nё meshёn e dy kishave katolike nё Detroit. Kёtu gjuha nuk harrohet, feja e krishterё forcohet dhe lidhjet me vendlindjen nuk humbin. Eshtё duke u formuar njё hartё tё pranisё sё familjeve Zadrimore nё Amerikё. Nika, Gaci e Angjelini po punojnё me sukses nё kёtё drejtim…
Emigratёt nga Zadrima nё Amerikё kanё kёrkuar shtёpi e punё, kanё mёsuar gjuhёn angleze, fёmijёt e tyre vazhdojnё shkollat edhe nё universitete dhe ndihmojnё familjet nё Shqipёri. Pёr familjen e Llesh Franit mbodhen 2 mijё dollarё pёr njё ndёrhyrje kirurgjikane e tetё mijё dollarё pёr kishёn “Martirёt e Shenjtё shqiptare” tё Blinishtit. Zadrimorёt nё Amerikё na kanё siguruar se nё tё ardhmen dё tё jenё shumё mё aktivё nё disa projekte zhvillimore nё Zadrimё, ashtu siç kanё vepruar 100 italianё tё shoqёrisё “Rindёrtimi”
Bezoj, gazetar Zef, ju kujtohet kur ato erdhen pёr tё parё se ku kishin shkuar donacionet nё shёrbim tё infrastukturёs, artizanatit dhe tё bujqёsisё sё zonёs.
Nё Florida vepronte xhakoj nga Tropoja Gjetё Bajraktari, pёr 45-vjet nё Amerikё. Nё Detroit sё bashku vizituam dy kishat katolike ajo e “Shёn Palit” me Dom Anton Kçiren dhe “Zoja Pajtore” me Dom Ndue Gjergjin nё mё shumё se 100 mijё katolikё nё kёtё shtet tё madh industrial.
Ditёn e diel, mё 9 shkurt Dom Katrioti dha njё meshё nё kishёn e Shёn Palit dhe predikimi i tij u prit shumё mirё dhe ne bёmё fotografi me zadrimorёt qё na rrethuan me dashuri. Atё ditё edhe ju ishit zadrimor si tё gjithё ne. Pёr ne ka qenё mallegjyese se nё tё gjitha shtёpitё e emigranteve kishte figura tё shenjta dhe simbolet kombёtare.
Instituti “Danjel Dajani” nё San Francisko…
Nё Kaliforni nё qytetin San Francisko qёndruam tre ditё pёr t’u njohur me veprimtarinё e Institutit “Danjel Dajani” i themeluar pranё Universitetit katolik tё Jezuitёve nga Gjon Sinishta gjatё vitёve tё diktaturёs komuniste nё vendet e Europёs Lindore. Studiusi shkodran kishte ndjeshmёri dhe sesibilitet tё fortё fetar dhe kulturor. Me mbёshtetjen e Jezuitёve donte tё zgjonte vёmendjёn e katolikёve amerikanё mbi tragjendinё qё mbyste Shqipёrinё e vogёl, sё cilёs ishte e pa mundur t’i afroheshe.
Jezuiti At Leo Schiavo ka qenё emёruar si mbledhёs i shkrimeve tё Isntitutit qё vazhdonte tё siguronte dokumente mbi qendrёn heroike tё Kishёs Katolike Shiptare dhe prapёsitё e regjimit tё Tiranёs komuniste. Laiku Raimond Frostit i qё besuar drejtimi i Institutit “Danjel Dajani” pas vdekjёs sё Prof. Gjon Sinishtёs, me origjinё nga malёsorёt e trojeve tё tyre nё Mal tё Zi.
Kemi kёrkuar tё marrim inisiativёn qё tё bёjmё shtёpinё e kёtij martiri nё Blinisht, qё tё mund tё krijojmё njё muze tё vogёl, si vend kujtimi dhe dokumentimi tё Kishёs sё Martirёve tё shenjtё shqiptarё. Ka qenё emocionuese tё verifikosh se si dora e Zotit çmon ndriçimin e bijёve tё tij, duke dashur tё vendosi nё metropolin amerikan pёrballё Oqeanit Paqёsor, pranё emrave tё shenjtё tё Shёn Franceskut, Shёn Injacit edhe emrin e jezuitit tё Zadrimёs Danjel Dajani…
Sata e Zef Marku kanё njё djalё nё shkollёn e marinsave amerikanё. Eshte njё nga 250 mijё ushtaret e mobilizuar nё luftёn me Irakun. Familja ka shqetёsim, por tё gjithё i trembёn pёrhapjёs sё terrorizmit. Rektori i Universitetit tё San Franciskos u ka propozuar tetё mijё studentёve tё lutёn pёr paqe…Kam menduar takimet tona tё vogla me fёmijёt shqiptarё Abasadorё tё Paqёs. Zoti bёftё tё zhvillohet mbi tё gjitha bazat e reja tё kundёrshtimit absolut tё logjikёs sё luftёs.
Njё takim me Dom Ndue Gjergjin…
Kemi patur kёnaqesinё tё jemi nё njё takim tё organizuar nga Dom Ndue Gjergji, famullitar i kishёs “Zoja Pajtore”. Aty erdhen edhe disa zadrimorё dhe ju pёgёzoj qё ju me Markun na shoqёruat nё çdo vizitё nё komuniteti shqiptar tё Detroitit. Publikisht nё kёtё takim tё ngrohtё e miqёsor kemi shprehur kёto mendime:
Qytetёrimi amerikan nuk i ndalon vlerat e zakoneve tё shqiptarёve qё emigrojnё nga Shqipёria e vogёl, por ato duhet tё jenё vigjilentё. Bёnin mirё shqiptarёt qё kishin emigruar 10 vite mё parё qё i çonin fёmijёt nё klasat shqipe pranё kishave qё tё mёsojnё gjuhёn dhe tё bёnin katekizmin sipas rregullave tё kishёs.
Shumё burra e gra shqiptare nga tё gjitha krahinat merrnin pjesё nё meshёn e tё dieles dhe nё aktivitetet kishtare dhe kombёtare. Nё kёtё kishё organizoheshin festat kombёtare tё Shqipёrisё sё Kosovёs, pёrkujtoheshin heronjtё dhe martirёt dhe nё raste tё veçanta e pervjetorёsh organizohёshin sesione shkencore. Shqiptarёt, si burat e gratё dhe fёmijёt punonin shumё pёr tё pёrballuar jetesen.
Shumё kritike ishte situata pёr ata qё arrijnё nё Amerikё pa dokumenta dhe periudha e miratimit tё tyre zgjat me vite. Jam trishtuar kur pashё dokumetat tuaja dhe sulmin e eger qё tё kishte bёrё andministrata e Agjencisё Telegrafike shqiptare, qё ju na qenkeni njё prift i lajmit dhe se ke bёrё shkrime pёr kishёn katolike. Unё lutёm pёr ju dhe familjen qё tё bashkoheni dhe sapo tё kthehem do ta potencoi kёtё çёshtje tek administrata shtetёrore dhe ajo kishtare.
Tё gjithё ndjenin njё vuajtje tё mbrendёshme pёr vendin e tyre. Kemi premtimin nga Nik Ndoci i Pirajve emigrant mё i vjetёr prej 45-vitёsh nё Amerikё qё ti japim jetё njё shoqate qё tё na lidhi nё qё jetojmё buzё Adriaktikut me ju nё Amerikё…
Rinisemi nga New-Yorku, i mbuluar nga njё stuhi me dёborё. Aeroplani pёrfishet mes reve tё dёndura mbi qiellin e Atlantikut. Jemi tё kёnaqur. Dora e Zotit na ka udhёhequr takimet me vёllezёrit shqiptarё. Ishin tё zhgёnjyer nё fshatrat e tyre, tani aktiv e kurajoz nё dinamikёn e shoqёrisё Amerikane me dёshirёn pёr tё qenё akoma mё tё lidhur e mё protagonistё me Shqipёrinё e tyre. Ishte njё lidhje qё nuk do tё harrohet dhe as ndёrpritet.