Një emër që i bën nder Italisë

Emma Bonino lindi më 9 mars 1948 në Itali. Është poltikane italiane, aktualisht Ministre e jashtme e Italisë në qeverinë Letta. Është një prej figurave më me ndikim e radikalizmit liberal Italian./

Nga Arjan Th. Kallço/

 Më në fund edhe odiseja e zgjedhjeve në Itali duket se po i drejtohet konkretizimit të një qeverie me bazë të gjerë, duke bashkuar në një qeveri dy polet e kundërta të politikës italiane. Kanë qënë muaj të vështirë për vetë politikën, pas rezultatit të bujshëm të Lëvizjes 5 yjet e cila me qëndrimin e vet rrezikoi dhe më pas dështoi në synimet e veta. Përvoja e pakët në politikë dhe moskapja e momentit të duhur bëri që këtë dobësi ta shfrytëzonte klasa e vjetër politike e të dy krahëve. Kështu lëvizja që gati nuk fitoi zgjedhjet 2013 tani gjendet jashtë lojës politike e prirur të bëjë opozitë për një periudhë 5 vjeçare. Nëse do të kishin pranuar të bënin koalicion me Pd, partia e Berluskonit tash do të ishte në opozitë dhe kjo do t’i jepte mundësi Grilos që ta forconte pozicionin e vet në elektoratin Italian. Kape çastin – është thirjja që partia më e re duhet ta kishte shfrytëzuar në dobi jo vetëm të vetën, por edhe të vetë Italisë, pas krizës së thellë ekonomike dhe të besimit që përfshiu gadishullin përballë nesh. Por gabimet janë pjesë e jetës politike, jo vetëm në itali, pasi kur të vinë mendtë, nuk t’i hanë as qenjtë. Megjithatë duhet thënë se Griloja dhe partia e tyre bënë zgjedhjen që ata e menduan më të mirë dhe tani do t’ju duhet punë e jashtëzakonshme që të ridalin konkurrues në zgjedhjet e ardhshme lokale. Tani t’i kthehemi qeverisë së sapokrijuar me kryeministër Enriko Leta e cila sot kërkon votbesimin në Parlament. Sipas deklaratave të dy partive më të mëdha, nuk duhet të ketë pengesa për miratimin e qeverisë së re. Kështu i jepet fund një kaosi që duket se i uli jo pak pikë vendit fqinj në arenën ndërkombëtare. Paqëndrueshmëria politike italiane ka një histori gati 70 vjeçare dhe asgjë nuk të gjen të papërgatitur. Në listën e 21 ministrave është edhe një emër besoj shumë i dëgjuar edhe në politikën shqiptare dhe bëhet fjalë për Ema Boninon që do të mbajë portofolin e Ministres së jashtme. Është një emër që vërtet të ngjall kërshëri, por edhe admirim, jo sepse është femër, këtë herë qeveria italine do të ketë shumë femra në gjirin e vet, por sepse është një përvojë kaq e gjatë e poltikanes që nuk mund të lihej jashtë vëmendjes së një vendi që është ndër 10 vendet më të fuqishëm të botës. Mendoj se është një zgjedhje tepër e merituar, pasi bota sot ka më shumë se kurrë nevojë për zgjedhjen e elementëve cilësorë në drejtimin e punëve dhe vërtet znj. Bonino qëndron në krye të listës së elitës italiane dhe europiane. Dje tek lexoja emrin e saj në gazetat më të mëdha italiane, nuk mund të mos i hidhja një sy të gjithë veprimtarisë së saj në disa drejtime: italian, europian dhe botëror. Me disa rreshta po sjell disa nga momentet më të spikatura të karrierës së saj deri në çastin kur mori drejtimin e një prej ministrive më të rëndësihme të marrëdhënieve me botën, të promovimit të vendit dhe të bashkëpunimit ndërkontinental. Zgjedhjet tona janë tek dera dhe do të ishte e udhës që në përzgjedhjen e parlamentit të ri që do të dalë nga 23 qershori, të mbahet fort mirë parasysh leksioni Italian i përzgjedhjes. Diplomacia shqiptare e di se ku e ka vendin e vet dhe peshën, por skandalet me emërimet neopotiste dhe me njerëz që nuk kanë patur ndonjëherë lidhje me diplomacinë e vërtetë, tregojnë se mentaliteti shqiptar i këtyre dy dekadave vështirë se mund ta çrrënjosë atë. Do të duhej një radikalizëm i qartë, i guximshëm, si shembulli i Boninos, jo thjesht si radikaliste, por si nismëtare e vendosur e një politike radikale edhe në nivel global. Kush është Ema Bonino? Pasi ta lexoni veprimtarinë e saj, do ta kuptoni se është një emër që i bën nder Italisë.

Pas shkollës fillore dhe të mesme në vendlindje, shkoi në Milano ku frekuentoi fakultetin e Gjuhëve të Huaja në universitetin Bokoni dhe ku u diplomua në vitin 1972. Në vitin 1975 hyri në politikë dhe një vit më vonë nën siglën e Partisë radikale zgjidhet për herë të paë në moshën 28 vjeçe në Parlamentin Italian. Në vitin 1979 u zgjodh deputete në Parlamentin europian. Në cv e saj numëron edhe anëtarësi në komitetin ekzekutiv të International Crisis Group, ideatore dhe promovuese e Gjykatës penale ndërkombëtare, profesore nderi e Universitetit amerikan të Kajros, delegate e Italisë në OKB lidhur me dënimin me vdekje etj. Në vitin 1980 promovon fushata të shumta për referendumin lidhur me të drejtat civile në Europën lindore dhe një vit më vonë një apel kundër shfarosjes nga uria duke kontribuar në krijimin e shoqatës Food and Disarmement International, me qëllim koordinimin e veprimtarive dhe nismave të informacionit ndërkombëtar dhe më vonë u bë sekretare. Në vitin 1986 organizon një konferencë ndërkombëtare duke dalë me manifestin e kryetarëve të shteteve kundër shfarosjes nga uria, në mbrojtje të së drejtës për jetën dhe jetës së të drejtës. Këtë nismë ia paraqiti edhe papës Gjon Pali i II. Në janar 1987 manifeston në Varshavë kundër diktaturës së gjeneralit Jaruzelski në favor të Solidarnostit. U arrestua dhe u përjashtua nga Polonia. Në vitin 1989 u bë kryetare e Partisë radikale transkombëtare deri në vitin 1993. Në nëntor 1990  arrestohet edhe në Nju Jork, pasi denoncoi ligjin për shitjen e siringave me recetë të mjekut. Në maj 1991 është firmëtarja e parë e mocionit kundër përhapjes së armëve jo konvencionale dhe në veçanti të minave antinjeri. Në vitin 1993 promovon një fushatë në favor të krijimit të Gjykatës penale ndërkombëtare për ish-Jugosllavinë me një apel me 25 mijë firma nga e gjithë bota. Po në atë vit pas takimit me Dalai lamën hedh idenë e një mobilizimi për të drejtat dhe lirinë e popullit tibetian dhe për demokraci në Kinë. Në vitin 1995 u bë Komisare europiane për politikën e konsumatorit, peshkimit dhe për ndihmat humanitare. Më 26 janar 1995 është e para komisare që shkoi në Sarajevë pas fillimit të luftës, duke denoncuar pafuqinë e Europës, dhe mosinteresin e OKB-së para pastrimit etnik e më pas votën e saj prondërhyrjes ushtarake në Kosovë. Në vitin 1996 pas genocidit në Ruanda udhëtoi drejt disa vende të Afrikës në mbështetje të së drejtës së refugjatëve për ndihmë humanitare e më pas në Somali, Sudan, Kurdistan, Afganistan. Në vitin 1997 dukë qënë mes nismëtarëve firmos në emër të Komisionit europian Konventën e Oktavës kundër minave. Pas mandatit në Europë kthehet në politikën italiane dhe në zgjedhjet europiane arriti një rezultat historik, duke u bërë forca e katërt politike kombëtare. Në vitin 2001 pas një tjetër suksesi në zgjedhjet në Itali shkoi në kairo më synimin q ëtë mësonte gjuhën dhe kulturën arabe. Në vitin 2004 rizgjidhet në Parlamentin europian, duke iu bashkuar grupit Aleanca e demokratëve dhe liberalëve për Europën dhe në 2005 shkon përsëri në Afganistan si kryetare e misionit të vëzhguesve të B.E-së në zgjedhjet parlamentare dhe lokale. Në vitin 2008 u zgjodh si kryelista e PD në Piemont dhe mori 107 vota duke u zgjedhur zv/kryetare e Senatit.Në zgjedhjet e këtij viti nuk arriti të fitonte një mandate në Parlamentin Italian. Emri i saj u përzgjodh si candidate për presidente pas mbarrimit të mandatit të Napolitanos dhe më 14 prill Partia socialiste e propozoi zyrtarisht atë, e ndihmuar nga sondazhi që e bënte fituese me 32% të konsensusit.