Prof. Dr. Ylli Pango
( pak Psikologji Sociale)
…Njerëzit tek ne, në një shumicë të madhe syresh, nuk arrijnë të kuptojnë a të lexojnë siç duhet; atë çka bën, vepron, shkruan, krijon, përjeton, etj etj,ai tjetri.
Në mbi 90% të tyre, njerëzit, “lexojnē”, “kuptojnë”, interpretojnë etj, jo njeriun tjetër, por paragjykimet e tyre për të. Njohjen e paktë që kanë për të, informacionin e gabuar a të cunguar. A në rastin më të mirë, fare të pamjaftueshëm për të. Informacion i marrë pothuaj i gjithi ky, nga njerëz të tjerë, nga media, thashetheme a përshtypje personale të cekta a të gabuara.
Kësisoj njerëzit rimendojnë, ritregojnë, rishkruajnë a ripërtypin për ty, atë çka kanë përtypur të tjerë a ripërtypur nga të tjerë për ty…
Kjo është një nga arsyet e mëdha të mosmarrëveshjeve, keqkuptimeve, inateve, konflikteve a mungesës së bashkëpunimit mes njerëzve…
…Ka jo pak raste kur thone: “Te njoh une ty” Ndërkohë që nuk ke këmbyer një herë ne jetë, as dy fjalë me ta.
O i panjohur! Thuaj më mirë: “ kam dëgjuar për ty?Të kam parë…diku, TV, rrugë, me dikë…kam mendimin tim për ty( mirë a keq)”
Dhe je më i saktë e më pak paragjykues.
Se në thelb ky është dhe dallimi i Gjykimit me Paragjykimin
Gjykimi bazohet në njohje të gjerë e të thellë. Paragjykimi bazohet në cektësi, thashethem a njohje pa thellim a gjykim. Andaj quhet Para-Gjykim. Gjykim paraprak, a ca më keq, gjykim me të parë. A me të parën.
(sigurisht s’e kam fjalën për figurat publike, sepse ka tjetër specifikë njohja e tyre. Ndonëse dhe atij, duhet së paku t’i njohësh mirë punën. Dhe rezultanten e të mirës me tē keqen në jetën e veprën e tij)
Njeriu njihet kur jeton me të.
Njeriu njihet sidomos kur punon me të…Relativisht gjatë. E meqë kjo është e pamundur ta bësh me të gjithë njerëzit, do të ishte ndofta më e udhës t’i dëgjoje sē pari ata, qē kanē jetuar a punuar me atë njeriun që gjykon. Në ca raste, që kanë luftuar me të.
E sidomos do duhej të njihje a të dije, veprën e njeriut.Pse jo: Atë tē mirën e ate të keqen. Se është ajo, vepra, që më shumë se të gjitha, flet për të
Sigurisht nëse do të kesh pasur dëshirën për ta njohur mirē atë vepër. Nëse do ta njohësh.
E nëse nuk do ta mohosh, ta shtrembërosh a të jesh i prirur ta keqgjykosh..Mbi bazë egosh, mërish personale.
E as nëse nuk e njeh dot atë vepër, për shkak mungese vullneti a cektësie a mungesë kulture, aq tipike tek jo pak nga ne…