Vlora-është i vetmi qytet që ka një lulishte të bukur me emrin “Lulishtja e Shkrimtarëve”
Klubit të shkrimtarëve “Petro Marko”nderohet me titullin:”Mirënjohje e qytetit të Vlorës
NGA GËZIM LLOJDIA/
1.
Për çfarë shërben një shkrimtar?Nëse marrim një pikëvështrim teologjik, shkrimi mund të jetë ligj, sikur ka treguar Zoti kur ia ka dhënë Moisiut Dhjetë Urdhëresat të gdhendura në gur. Shkrimi gjithashtu mund të jetë profeci, sikurse është provuar kur Zoti ka shkruar në mur në oborrin e Darius, duke i hapur rrugë disidentëve dhe artistëve grafikë.Jezusi nga Nazareti i ka shtuar mundësitë e misterit duke shkarravitur në rërë në skenën e Testamentit të Ri me një femër të akuzuar për tradhti bashkëshortore. Origjinat e Kuranit dhe Librit të Mormonit, për shembull, tregojnë se shkrimi mund të jetë mjeti me të cilin zbulesa fillon rrugëtimin drejt besimit.
2.
Një qytet pa shkrimtarë c’ngjyrë do të kishte?I vdekur,sigurisht.Arsye e gdhendur thjeshtë:Citojë Ylli press që shkruan: George Orëell ka shkruar se njerëzit janë shtyrë të shkruajnë për katër arsye kryesore: për politikë, për të regjistruar ngjarjet historike, për të shprehur ngazëllim estetik, apo thjesht në mënyrë që egoja e tyre të mund të prehet në qendër të vëmendjes.Dhe cilët janë mardhëniet e shkrimtarët me pushtetin: “Shkrimtarët gjithmonë kanë pasur marrëdhënie të tensionuara me pushtetin, të vërtetën dhe realitetin…
Shqipëria është vend tipik,ku kanë ngjarë ndodhi, që kanë cënuar marëdhëniet mes shkrimtarëve dhe pushtetit:Censura, burgimi, mërgimi, vdekja: këto kanë qenë repertor i pandryshueshëm i ndëshkimeve për përmbysje të zgjuar.
3.
Është e pamundur ,të shpjegohet gjithë historia e një klubi të vecantë shkrimtarësh,që kanë një lulishte me emrin e tyre,kanë seli,promovojnë botime duke ndikuar drejtëpërdrejt në jetën kulturore të një qyteti.
Portreti i një Klubi Shkrimtarësh.Gjënden në katin e dytë të ndërtesë shumkatëshe të komfortit“Conadi”.Rreth 300m hapësirë.Në murre piktura,një bibliotekë me botime të shkrimtarëve dhe disa koleksione të piktorit dhe shkrimtarit Luan Toto.Myrteza Mara,kryetar i Klubit të shkrimtarëve “Petro Marko”,Vlorë zbulon historikun e thjeshtë të këtij klubi krijuesish.
“ Shoqata, (sot Klubi) e shkrimtarëve “Petro Marko” të qytetit të Vlorës është themeluar më 19 Qershor 1998, nga një grup nismëtarësh, poetë, shkrimtarë dhe intelektualë të pasionuar që menduan se ishte koha më e përshtatshme për të ngritur një “digë” të qëndrueshme për të grumbulluar prurjet e vrullshme letrare dhe ti kthente ato në dritë kulture. Ishte gjallë poeti i rrallë dhe i veçantë për fëmijë, Ferhat Çakërri, i cili me shkëndijat e syve dhe shpirtin të tij miratoi dhe mbështeti këtë nismë. Ishte Qerim Skënderaj, Myrteza Mara, Dr. Zeko Braho, Bardhosh Gaçe, Idajet Jahaj, Seit Seitaj, Anastas Bita, Xhemil Lato, etj., që hodhën themelet e para të kësaj “dige”.
Duke ndjekur traditën e figurave të shquara të letrave shqipe: Petro Markos (Nderi Kombit), Ali Asllani (Nderi i Kombit), Shevqet Musaraj, Odise Grillo, Aleks Çaçi, Andrea Varfi, Spiro Çomora, Fatos Arapit dhe brezave të mëvonë, poetët dhe shkrimtarët e qytetit të Vlorës kanë arshivuar vepra të arrira letrare.Kryetari i parë i shoqatës “Petro Marko”, deri në vitin 2000 ka qenë z. Qerim Skënderaj, që sot jeton në Itali.
Radhët e anëtarëve të klubit janë shtuar e shtohen jo vetëm nga krijuesit me stazh, si Petraq Truja-pedagog, Agron Dine-piktor, Arben Meksi-arkitekt, Petraq Kote-poet, Petraq Pali, Gudar Toto-pedagog, Fahri Shaskaj-historian, Luan Vrioni-piktor, Irfan Bregu-shkrimtar-gazetar, etj., por edhe talentet e reja, të cilët kanë gjetur përkrahje dhe mbështetje të vazhdueshme, si Edilberta Mitro, Evis Çelo, Simon Xanini, Eduard Frakulla, Elona Likaj, Lorela Veshaj, Evisa Maskaj, Meli Bocaj, etj. Në këtë Klub kanë shfaqur dëshirën dhe janë bërë anëtarë edhe shumë poetë e shkrimtarë shqiptarë që jetojnë në gjithë kontinentet, si Fatmir Terziu-Londër, Kozeta Zylo, Rajmonda Mojsiu, Dalan Luzaj-SHBA, Vasil Qesari-Francë, Silvana Bekri-Finlandë, Robert Martiko-Korfuz, Lediana Kapaj-Strasburg, Mimoza Hametaj, Simon Xanina dhe Teuta Gjata-Itali, Arqile Gjata-Athinë etj.
Në nëntor të vitit 2010, u vendos ndërrimi i emrit të shoqatës në Klub i Shkrimtarëve “Petro Marko”, me kryetar z. Myrteza Mara dhe sekretar Gëzim Llojdia. Sukseset e anëtarëve të Klubit “Petro Marko” në fushën e krijimtarisë janë të dukshme, të prekshme dhe shumë prej tyre të nivelit bashkëkohor. Vlerësime dhe opinione pozitive, brenda e jashtë vendit, për autorë e vepra të ndryshme, duke filluar nga prozatorja Vilhelme Vranari (Haxhiraj), Luan Toto, Myrteza Mara, Qerim Skënderaj, Idajet Jahaj, Leka Skëndaj, Enver Qama, Luto Memokondi, Albana Hodaj, Çlirim Hoxha, Sinan Elmazi, Pali Shtëmbari, Gëzim Llojdia, Pëllumb Velo, Albana Lulaj etj.
Veprimtaritë e Klubit “Petro Marko” janë të shumta e të larmishme, marrëdhëniet bashkëpunuese me klube dhe shoqata analoge si në Greqi-Klubi “Drita”, në ShBA-Shoqata e Shkrimtarëve Shqiptarë, në Kosovë-dega e Lidhjes së shkrimtarëve Mitrovicë e Gjilan, në Fier, Lushnjë, Elbasan, Korçë, Durrës, Sarandë, etj. kanë dhënë e japin një frymë dhe kulturë të re jo vetëm në fushën e njohjes e shkëmbimit të përvojave, por edhe të emancipimit letrar e qytetar.
Vlen të përmendet organizimi dhe zhvillimi i simpoziumit për veprën e Prof. Dr. Isuf Luzaj, më 8 korrik 2011. Klubi Petro Marko e shpalli këtë personalitet me përmasa ndërkombëtare “NDERI I KLUBIT PETRO MARKO”. Ceremonia u zhvillua në sallën e Universitetit Pavarësia. E pranishme z/ministrja e kulturës Zana Turku, Prof Xhevat Beqaraj-referues, Bujar Leskaj dhe Dr. Prof. Gjergj Sinani. Po ashtu promovime të mirëorganizuara, për veprat letrare dhe ekspozita pikture, fotografike e karikature janë bërë e bëhen vazhdimisht nga Klubi “Petro Marko” dhe si gjithmonë, promotorët e gjithë kësaj lëvizje Myrteza Mara dhe i palodhuri Gëzim Llojdia.Mbresëlënëse ka qen vizita në shtëpinë e Petro Markos, nga z.Myrteza Mara, Fatime Kulli e Luan Toto, si dhe homazhi në varrin e Petro Markos në Dhërmi-27 dhjetor 2012. Në bashkëpunim me Klubin “Drita” u bë vizitë urimi në shtëpinë e Dritero Agollit, me rastin e 80 vjetorit të lindjes, po ashtu në saj të këtij bashkëpunimi klubi “Petro Marko” u bë mbështetësi kryesor gjatë kurorëzimit me titullin e lartë “Nderi i Kombit” i personalitetit të shquar të letrave dhe diplomacisë shqiptare, Ali Asllani.
Gjashtë pjesëtarë të klubit “Petro Marko” janë anëtar të Akademisë Europiane të Arteve, ndërsa tre shkrimtarë (M Mara, V Vranari, L Toto) janë nderuar me titullin “Mirënjohje e qytetit të Vlorës” nga Bashkia e qytetit. Po ashtu tituj nderi për anëtarët e klubit janë dhënë edhe nga Komuna e Novoselës për fabulistin Pëllumb Velo, nga Kanina për zonjën V. Vranari. Komuna Vllahinë ka vlerësuar me titullin e lartë “Qytetar Nderi” shkrimtarin Myrteza Mara. Por tituj nderi dhe stimuj të ndryshëm ndanë edhe Kryesia e klubit “Petro Marko”. Kështu, janë vlerësuar me titullin “Nderi i Klubit” Qerim Skënderaj, Liljana Gjika e Nase Jani, ndërsa është bërë traditë që në fund të çdo viti ndahen diploma për krijimtarinë më të mirë. Një bashkëpunim dhe mbështetje Klubi “Petro Marko” ka me Bashkinë, Bibliotekën e qytetit dhe me Insitutin e librit dhe të promocionit, “Toena”, si dhe me DAR Vlorë, duke zhvilluar konkurse dinjitoze midis shkollave të mesme. Është i vetmi qytet që ka një lulishte të bukur me emrin “Lulishtja e Shkrimtarëve”.
Nase Jani,Kryetar i Klubit të Shkrimtarëve Shqiptarë në Botë “Drita”,shkruan:Kush shkon në klubin “Petro Marko”, që ndodhet në katin e dytë të Universitetit “Pavarësia”, do gjej përherë shkrimtarin dhe piktorin Luan Toto, këtë burrë me pamje fisnike dhe mikpritje po aq fisnike e miqësore, i cili ka vënë në dispozicion mjedisin aq modest dhe komod. Kontributi personal i z. Mara në pajisjen me tavolina, karrige dhe raft-bibliotekë i ka dhënë funksionin e duhur këtij mjedisi, i cili është vizituar edhe nga personalitete në fushën e letërsisë si dhe miq shkrimtarë nga Kosova dhe qytete të tjerë të vendit. Aty mblidhen herëpasëhere shkrimtarët, diskutojnë, promovojnë, recitojnë vargje, madje edhe këndohet kënga labçe. Aty janë të ekspozuara pikturat e Luanit, si dhe një koleksion mjaft interesant me mbi 400 çakmak të tipave të ndryshëm. Nga ky koleksion u dhurua Dritero Agollit edhe çakmaku-“Topi i Mato Grudës” dhe Luani mori dhuratë nga Driteroi një çakmak që e kërkonte por nuk e kishte në koleksion!
Portreti i klubit “Petro Marko” në Vlorë çdo ditë e më shumë merr dritë dhe lartësi sepse është gjetur dhe funksionon fryma e mirëkuptimit, e respektit dhe e dashurisë për letërsinë, për njeri-tjetrin. Sepse drejtohet nga njerëz pasjonantë dhe të pakursyer që e duan krijimtarinë letrare, e duan dhe nderojnë qytetin e tyre, Vlorën tone-poete, siç kam qejf ta quaj.Unë ndjehem i nderuar që jam anëtar i këtij Klubi që mban emrin e njeriut të shquar të letrave shqipe “Petro Marko”.
Klubit të shkrimtarëve “Petro Marko” Vlorë në ditën botërore të librit ju dha titulli:”Mirënjohje e qytetit të Vlorës”,nga Kryetari i bashkisë Vlorë.Me këtë titull u vlerësuan edhe krijuesit e klubi të shkrimtarëve : Vangjel Pici, shkrimtar, dramaturg,Gëzim Llojdia, shkrimtarë,publicist.
4.
-Përse shkruajmë,thotë në librin e tij shkrimtari Sulejman Mato: “Secili për një arsye të tij.-thotë Sartri,- Për ndonjërin arti është një mënyrë ikjeje, për një tjetër një mënyrë përvetësimi.” “Unë shkruaj për vete dhe për miqtë e mi, thotë Borges, -unë shkruaj për të bërë të durueshëm kalimin e kohës”Shkrimtari Vath Koreshi, duke iu përgjigjur kësaj pyetjeje u shpreh: ” E shkruara është si kolla.” Përgjigja më interesante që unë kam dëgjuar është“ Sepse…”Sipas arsyetimit tim, shkrimi është një mënyrë shkarkimi i mbresave dhe emocioneve, i ngjarjeve dhe personazheve realë dhe imagjinarë. Ashtu si reja e mbushu me shi që kërkon të shkarkohet diku, edhe shkrimtari që zotëron aftësinë e të treguarit, zbraz poshtë në tokë, here pas here, me vetëtima dhe bubullima , gjithë ngarkesat emocionale.Dëshira për të shkruar fillimisht lind si një hobi, më pas shndërrohet në ves, në një moshë më të pjekur, ajo i në nshtrohet disa qëllimeve të tjera, më të larta. Të shprehurit ka lidhje me ndjenjën e qytetarisë së gjithsecilit. Të jesh qytetar i lirë dhe i pajisur nga natyra me një talent të veçantë, jo vetëm për sa i përket mënyrës së shprehjes, por edhe mesazheve që dëshiron t’u përcjellësh bashkëkohësve të tu”.
Prandaj kjo është arsyeja që një qytet do të ishte vdekur pa shkrimtarët e tij.