Përktheu Rafael Floqi/
Ndiheni të mërzitur këtë mëngjes? Në filxhanin tuaj të tretë të gjërave të zeza? Kafeja mund të jetë një shpëtim energjie për shumë njerëz – por sa është shumë?
Ndërsa kafenetë kanë qenë në rënie falë mungesës së udhëtarëve, shitjet e pijeve me kafeinë të prodhuara në shtëpi janë rritur shumë. Kafeja ishte zona më e madhe e rritjes për prodhuesin më të madh të ushqimit në botë Nestle, me një rritje prej 17% në produktet Nespresso në muajt e parë të 2021.
Është shumë e lehtë të kuptosh pse: ne të gjithë po kërkojmë një dozë energjie për të mposhtur lodhjen sociale tani që kufizimet janë lehtësuar, si dhe kërkojmë rehati dhe ngrohtësi për të na ndihmuar të kalojmë ditën. Nga një kafe klasike e bardhë e sheshtë në një kafe të modës proteinike Tik Tok, thjesht nuk mund të ngopemi.
Megjithatë, le të jemi të sinqertë, kafeja merr një reputacion të keq, veçanërisht për këdo që është gjetur duke derdhur filxhanin e tretë të ditës para orës 10 të mëngjesit. Por çfarë është kafeja për të cilën të gjithë jemi të shqetësuar?
“Nuk ka një përbërës specifik në kafe që është i keq për ne në vetvete,” shpjegon nutricionistja Emilia Thompson PhD. “Përkundrazi, është tejkalim i madh i sasisë së kafeinës me të cilën jemi mësuar që mund të shkaktojë disa shqetësime afatshkurtra.”
Këto mund të variojnë nga rritja e presionit të gjakut deri te ankthi, shpjegon Emilia, “por kjo ka tendencë të jetë tek ata që tashmë shfaqin ankth ose tek ata që nuk janë të prirur ndaj kafeinës”. Në pirësit tashmë të rregullt të kafesë, këto efekte negative zakonisht gjenden vetëm në doza shumë të larta (më shumë se 500 mg, ose pesë filxhanë kafeje). “Deri në dy filxhanë, që është, sigurisht, një sasi më realiste për konsum, duket se nuk kanë asnjë efekt të rëndësishëm,” thotë Emilia.
Në fakt, kafeja është shoqëruar me një reduktim të diabetit të tipit 2 (për shkak të polifenoleve, një antioksidant që përmban) si dhe me Alzheimerin dhe sëmundjet e zemrës. Një studim i ri i botuar në revistën Circulation të Shoqatës Amerikane të Zemrës zbuloi se konsumimi më i lartë i kafesë lidhej me rrezikun e reduktuar të dështimit të zemrës. Studime të mëtejshme që eksplorojnë efektin e kafeinës në tru kanë treguar gjithashtu se ata që pinë kafe mund të përjetojnë kontroll të përmirësuar motorik gjithashtu.
Megjithatë, para se të arrini për filxhanin e dytë (ose të tretë ose të katërt), sa është shumë? Sipas Agjencisë Evropiane të Standardeve të Ushqimit (EFSA) ne nuk duhet të kemi më shumë se 400 mg kafeinë në ditë, që është e barabartë me afërsisht katër filxhanë kafe.
Por ajo që ndikon në një person është një pikë në oqean te një tjetër, kështu që është më mirë të merren parasysh nevojat tuaja individuale. 3-5 mg/kg peshë trupore është një dozë e përafërt dhe funksionon në rreth 200-350 mg (ose dy-tre filxhanë kafe në ditë për një person 70 kg), sipas EFSA. Dhe mbani mend se nëse jeni një konsumues i zakonshëm i çajit ose pini pije të tjera me kafeinë si pijet energjike, do t’ju duhet të zvogëloni marrjen e kafesë për të marrë parasysh këtë.
Është gjithashtu e rëndësishme të theksohet se ndërsa një studim i fundit nga Universiteti i Rejkjavikut u raportua gjerësisht për sugjerimin që gratë shtatzëna duhet të shmangin çdo kafeinë, NHS thotë se konsumimi i 200 mg ose më pak në ditë nuk duhet të përbëjë ndonjë rrezik të rëndësishëm për nënën ose foshnjën.
Nëse do t’i jepni vetes një filxhan të madh, Emilia këshillon që ta fusni dhe ta rrisni me rrufitje të vegjël në mënyrë që të mos i jepni trupit tuaj një dozë tronditëse kafeine. Dhe, “ora e mëngjesit është më e mira”, thotë Emilia. “Idealisht, shmangni marrjen e kafeinës brenda 10 orëve nga koha juaj e zakonshme e gjumit.” Studimet tregojnë se doza të vetme prej 100 mg kafeinë (rreth një filxhan kafe) mund të rrisin vonesën e gjumit dhe të zvogëlojnë kohëzgjatjen e gjumit tek disa njerëz, veçanërisht kur konsumohen afër kohës së gjumit.
Por, të mos harrojmë se rritja e energjisë nuk është gjithmonë e keqe: “Pirja e kafesë para stërvitjes mund të ndihmojë në vonimin e lodhjes dhe të mbështesë intensitetin e ushtrimeve”, thotë Emilia, duke e bërë atë pijen perfekte para stërvitjes.
Pra, ndërsa mund të “mbështesë performancën njohëse dhe fizike, dhe ka shije të shijshme”, Emilia na kujton se mund të ketë shumë gjëra të mira. “Nëse ndjeni ndonjë ndikim negativ të kafesë personalisht, për shembull, gjumë të shqetësuar ose rritje të ankthit, atëherë provoni të reduktoni marrjen e kafeinës. Nuk ka asnjë test të standardit të arit për këtë, dhe është disi subjektive.”
Nuk ka turp thjesht të duash një të bardhë të sheshtë të avulluar. Por nëse ndiheni kaq të lodhur sa duhet t’i drejtoheni rregullisht kafeinës, është më mirë të flisni me një mjek për trupin tuaj. po përpiqet t’ju tregojë, në vend që ta maskojë me kafe.