Nga Marjana Bulku-New York*/
Ne kishim punuar mjaft muaj bashkë në Shqipëri.Ndoshta në kohë të ndryshme por që falë programeve që NDI(Instituti demokratik amerikan)ofroi pas viteve 90 -të në Shqipëri në ndihmë të ndërtimit dhe konsolidimit të proceseve demokratike atje.Ndoshta në mënyra të ndryshme por në funksion të një kauze të përbashkët.Ajo në mënyrë globale e rajonale ndërsa ne ,në rrafshet tona lokale ku shpesh herë politika, ajo e vogël dhe meskine na kishte ndarë, deformuar ,transformuar,,,pa arritur të na zbulohej kurrë vizioni ynë i vërtetë, qëllimet tona të përbashkëta, përpjekjet , në dukje të vogla por me efekte dhe rezultate konkrete,kontributet tona reale brenda subjekteve të ngushta ku politika shihej vetëm si flamur partie dhe jo si platformë e saj. Sasha do të shndërrohej natyrshëm në një lidere të vërtetë nga ku liderët politikë në Shqipëri do kishin cfarë të mësonin, nëse do ekzistonte ky i fundit vullnet.
Janë qindra zonja që e njohin Sashën : e palodhur, organizatore e mirë e qindra trajnimeve ku mësimet reciproke na vlejtën edhe pse mosha jonë e të nxënit ishte ndoshta një cikël i mbyllur për shumëkënd,,,thirrjet e saj përtej lodhjes së natyrshme që puna me gratë ndonjëherë jep; ”vajza,vajza” na bënim të ndjeheshim vërtet rinore dhe energjike në moshë,por edhe në kontribute. Ajo mbante shënime për cdo herë shtoheshin ato tryeza shkollash plot dije që Instituti Demoktatik Amerikan në Shqipëri ofronte për Liderët politikë në Shqipëri si dhe për trajnerët e Partive politike ku shume nga ne patën rastin të certifikohen pas shtjellimit të disa moduleve studimore. Me humorin e hollë ajo din të bëjë miq ndërsa me zgjuarsinë di të ndërtojë partnership afatgjatë.Ka dicka që ajo din ta bëjë gjithmonë mirë ; rekrutimin e kapaciteteve njerëzore dhe motivimin e tyre për të bërë cfarë ata dinë dhe munden.
Teksa bisedoj me të në zemër të Manhattanit kujtoj me nostalgji vizitat e saj në Peshkopi,,,ecjet nëpër qytetin e ftohtë me hapin sportiv por edhe me aparatin on, ku lagja e vjeter historike do ta tërhiqte ndoshta më shumë sesa ish-banorët nostalgjikë të atij qyteti ku bukuritë janë braktisur pa kthim…Atë e tërheq cdo qytet shqiptar,,,kemi shumë të përbashkëta ,shprehet ndërsa i mbivlerëson shqiptarët si njerëz paqësorë që pranojne realitetin ,rrjedhimisht edhe bashkëjetesën me të.
Kujtojmë së bashku emra,,,që janë dhe s’janë (kujtesë brilante),,, por që thjeshtësia e saj nuk lë asgjë për të neglizhuar, një lloj thjeshtësie që është sekret madhështie në të njejtën kohë. Nuk i ka harruar shakatë, udhëtimet, takat e larta të grave që menjëherë pas takimeve zyrtare zevendesoheshin me të sheshtat e thjeshta…”Ato ishin femra me shije e klass që politikës do ti falnin civilizim dhe mjaft efikasitet”
Eshte specifik rasti se si ajo arriti ti bënte gratë të linin mënjanë mëritë dhe ndasitë e politikës kur projektonin kauza mbi shëndetin, sigurinë, mirëqenien. Familjet e shëndetëshme dhe gratë, politika jo si pronë vetëm e njërës gjini, gratë shqiptare dhe mania e shkollimit pafund , vetëvlerësimi ishin pafund kauza që u shndërruan në projekte rajonale ku Dibra, Gjirokastra, Tirana, Berati , Shkodra ,etj kishin strategji të përbashkëta mbi shendetin, sigurinë, higjenën …
Ajo negocionte me liderët lokale të subjekteve politike duke ju bërë prezentë se kontributi i grave tejkalon kufijtë partiake dhe në fakt partitë janë institucione që normalisht duhet të normalizojnë raportet ndërnjerëzore,,,por dëshpërimisht ndodh e kunërta ato shpesh herë i ndezin fitilat e konflikteve mes njerëzve që subjektet politike i kanë shndërruar në barrikada ku lufta zhvillohet me mjete të fyerjes, poshtërimit, mohimit …
Kur e pyes për Shqipërinë e ku me vete kam gjithmonë mallin e ikjes dhe nostalgjinë e kthimit atje ,natyrisht përzier me dashurinë e gjërave të bukura që bëmë e mund të bënim për atë vend ,ajo menjëherë përgjigjet se;” ai vend ka progresuar,,, ka ecur nëpër një udhë ku jo të gjithë ia kanë lehtësuar ecjen…por është një proces”.
Unë kam takuar shumë njerëz që e duan Shqipërinë, ëndërrojnë për të ,kontribojnë atje ,por janë të rrallë ata që shfrytëzuan energjitë më të mira që ka ai vend në funksion të programeve, misioneve, kauzave. Sasha Pajevic, gruaja qe u be Lidere ndoshta e pashpallur e cështjeve të grave në Shqipëri, ajo që dinte të menaxhonte saktësisht burimet ( njerëz ,kohë,para) ajo që tejkaloi programimet kur pa se nevoja e tejkalonte kërkesën,ajo që gratë e partive i bëri bashkë në një rrjet kombëtar (”Barazi në Vendimmarrje”),ajo që axhendat e varfra partiake i pasuroi me teknika dhe profesionalizëm, ajo që di të thotë ”Faleminderit” pas cdo kontributi, ajo që bashkëpunëtorët i quan pasuri të shtrenjtë dhe i ” shpërblen” me mos harrim, ajo që Shqipërisë nuk i pëlqen vetëm peisazhin dhe ushqimin e shijshëm ,por edhe njerëzit dhe vyrtytet.Ajo që Shqipërinë nuk e harron kurrë e meriton mirënjohjeen e atyre që e njohin dhe vemendjen edhe të të panjohurve.
Teksa pijmë një kafe së bashku me Sashën , diku në Manhattan,,,edhe pse tashmë asnjëra nga ne nuk jeton më në Shqipëri,por duket se jo vetëm biseda jonë ka mbetur atje,por një kohë shumë e madhe e jona jeton ende në Shqipëri.
Ndodh që edhe pse jetojmë në vende të ndryshme,udhët të na takojnë prapë në Shqipëri, ajo me miqtë e saj prej Malit të Zi e unë me miq …prej nga kudo,por një gjë është e sigurt tek Sasha padyshim që ka mbetur dicka shqiptare aty, vitet që jetoi atje, njerëzit që nuk i harron dot kanë lënë gjurmë Shqipërie madje edhe shumë fjalë shqip në fjalorin e saj. Ndërsa tek zonjat shqiptare ajo ka lënë një network që për fat është ende i gjallë dhe aktiv” Barazi në vendimmarrje” , një format më shumë në vazhdën e përpjekjeve për ti dhënë frymë demokracisë në Shqipëri.
Faleminderit Sasha, edhe në emër të zonjave për të cilat ju investuat aq shumë .
Marjana Bulku
New York
2015
* Ne Foto, autorja e shkrimit me zonjen Sasha Pajevic