Prof. Dr. Fejzulla Berisha/
Nëse harta gjeopolitike e Evropës dhe e Mesdheut lexohet me syrin e strategjisë afatgjatë, Shqipëria shfaqet qartazi si një nga nyjet më të rëndësishme të interesave strategjike amerikane në Evropën Juglindore. Pozita e saj gjeografike, orientimi i pakthyeshëm euroatlantik dhe roli aktiv në arkitekturën e sigurisë perëndimore e bëjnë Shqipërinë jo thjesht një aleate të Shteteve të Bashkuara të Amerikës, por një shtyllë strategjike të qëndrueshme të interesave amerikane dhe të NATO-s.
Kjo hartë e re e fuqisë nuk ndalet vetëm te Shqipëria. Ajo përfshin edhe Republikën e Kosovës dhe hapësirën më të gjerë shqiptare, të cilat, në mënyra të ndryshme, janë të integruara ose të lidhura ngushtë me NATO-n dhe me interesat strategjike të SHBA-së. Në këtë kontekst, hapësira shqiptare shfaqet si një bosht gjeopolitik koherent, i orientuar qartazi dhe përfundimisht drejt Perëndimit.
Shqipëria: nga periferi ballkanike në nyje strategjike euroatlantike
Anëtarësimi i Shqipërisë në NATO nuk ishte një akt formal apo simbolik, por një zgjedhje strategjike civilizuese dhe historike. Shqipëria u pozicionua pa ekuivoke në kampin perëndimor, duke refuzuar çdo politikë balancimi midis fuqive të mëdha dhe çdo ambiguitet gjeopolitik. Ky orientim e shndërroi Shqipërinë nga një vend periferik ballkanik në një pikë reference të stabilitetit, besueshmërisë dhe partneritetit strategjik për SHBA-në.
Pozita e saj gjeografike në Adriatik dhe Jon e lidh Shqipërinë drejtpërdrejt me Mesdheun strategjik, korridoret energjetike, rrugët detare ushtarake dhe tregtare, si dhe me arkitekturën e sigurisë së Evropës Juglindore. Në këtë kuptim, Shqipëria nuk është pjesë e sigurisë amerikane vetëm në Ballkan, por edhe një komponent i rëndësishëm i sigurisë së Mesdheut Lindor dhe të Evropës në tërësi.
Kosova: interes strategjik amerikan dhe hapësirë operative e sigurisë së NATO-s
Republika e Kosovës përfaqëson ndoshta rastin më domethënës të angazhimit strategjik amerikan në Evropë pas përfundimit të Luftës së Ftohtë. Pavarësia e Kosovës nuk ishte thjesht një akt politik apo juridik, por një projekt strategjik i drejtpërdrejtë i SHBA-së për ndërtimin e një rendi të qëndrueshëm dhe paqësor në Ballkan.
Edhe pse Kosova ende nuk është anëtare formale e NATO-s, ajo është nën ombrellën e drejtpërdrejtë të Aleancës përmes KFOR-it, partner strategjik i Shteteve të Bashkuara dhe e integruar de facto në arkitekturën euroatlantike të sigurisë. Kosova është hapësira ku rendi euroatlantik mbrohet në terren, jo vetëm në deklarata politike. Prania e vazhdueshme amerikane dhe e NATO-s e shndërron Kosovën në një pikë kyçe të stabilitetit, parandalimit strategjik dhe sigurisë rajonale.
Trojet shqiptare si korridor i stabilitetit euroatlantik
Hapësira shqiptare në Ballkan – Shqipëria, Kosova dhe shqiptarët në Maqedoninë e Veriut, Mal të Zi dhe Luginën e Preshevës – përbën një korridor gjeopolitik stabiliteti, i orientuar qartazi dhe natyrshëm drejt Perëndimit. Ky realitet ka rëndësi të veçantë strategjike për SHBA-në, sepse krijon një zonë homogjene pro-perëndimore, pengon depërtimin e ndikimeve destabilizuese dhe përforcon sigurinë rajonale përmes bashkëpunimit ndërshqiptar në kuadër të NATO-s.
Shqiptarët, si faktor politik, shoqëror dhe demografik, janë sot forca më e qëndrueshme dhe më konsekuente pro-amerikane në Ballkan, duke përfaqësuar një kapital strategjik afatgjatë për interesat euroatlantike në rajon.
NATO, SHBA dhe boshti shqiptar i sigurisë
Integrimi i plotë i Shqipërisë në NATO dhe integrimi de facto i Kosovës në arkitekturën e Aleancës kanë krijuar një bosht shqiptar të sigurisë euroatlantike. Ky bosht shtrihet nga Adriatiku në brendësi të Ballkanit dhe përbën një vijë strategjike të interesit amerikan.
Në këtë konfigurim, Shqipëria vepron si anëtare aktive dhe kontribuese e NATO-s, Kosova si partner strategjik dhe hapësirë operative e Aleancës, ndërsa hapësirat shqiptare në rajon shfaqen si faktor stabiliteti dhe jo si burim krizash. Kjo e bën boshtin shqiptar të pazëvendësueshëm në strategjinë amerikane për Ballkanin dhe Mesdheun.
Mesazhi strategjik: Shqipëria dhe Kosova jashtë çdo pazari gjeopolitik
Në një epokë rivalitetesh globale dhe përpjekjesh për rishpërndarje të sferave të ndikimit, Shqipëria dhe Kosova janë jashtë çdo pazari gjeopolitik. Ato janë pjesë e kampit perëndimor dhe e interesave strategjike amerikane në mënyrë të qartë, të qëndrueshme dhe të pakthyeshme.
Pikërisht për këtë arsye, kufijtë e Republikës së Kosovës janë të paprekshëm, sovraniteti i Shqipërisë është i garantuar dhe orientimi euroatlantik i hapësirës shqiptare është i përhershëm dhe i panegociueshëm.
Roli i diasporës shqiptare në Shtetet e Bashkuara të Amerikës
Gazeta “Dielli”, si zë historik i diasporës shqiptare në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, ka një rol të veçantë në artikulimin, ruajtjen dhe përforcimin e këtij boshti strategjik. Diaspora shqiptare ka qenë dhe mbetet një urë lidhëse jetike midis interesave kombëtare shqiptare dhe politikës amerikane.
Shqipëria, Kosova dhe trojet shqiptare nuk janë thjesht pjesë e hartës së Ballkanit. Ato janë pjesë integrale e hartës strategjike të SHBA-së dhe NATO-s. Ky realitet nuk është i përkohshëm, por rezultat i një orientimi historik, politik dhe strategjik të qartë dhe të qëndrueshëm. Në këtë kuptim, hapësira shqiptare përfaqëson sot një nga pikat më të sigurta të rendit euroatlantik në Evropë dhe, si e tillë, do të mbetet për një kohë të gjatë – ndoshta përgjithmonë – pjesë ekskluzive e interesave strategjike amerikane në Evropë dhe më gjerë.