Si erdha dhe si mbeta ne Amerike…

Nga Sadik ELSHANI-Philadelphia*/
Ndoshta askujt nuk i intereson dhe ndoshta askujt nuk duhet t’i interesoje sesi Sadik Elshani erdhi dhe mbeti (gjer me tani) ne Amerike. Ndoshta as une nuk kam nevoje t’i shkruaj keta rreshta. Ndoshta nuk kam nevoje te “rrefehem” para askujt dhe as te shfajesohem para askujt. Por keto dite ne kete gazete (gazetadielli.com) dhe te illyriapress.com kam botuar disa shkrime per ngjarjet dhe zhvillimet e koheve te fundit ne Kosove, kryesisht per shpernguljen, emigrimin e qytetareve te Kosoves ne drejtim te vendeve perendimore dhe per punen jo te mire te qeverise per te siguruar nje mireqenje me te mire per qytetaret e Kosoves. Nuk kam bere ndonje analize te thelle per keto probleme, sepse nuk jam i kualifikuar per te bere vleresime te tilla. Thjesht, si shqiptar i lindur dhe i rritur ne Kosove, i kam shprehur shqetesimet e mia per fatin e Kosoves dhe qytetareve te saj. Ne shkrimin e fundit, “Kur Rame Bllaca ndertonte shtepi te re”, kam shkruar per qendresen e shqiptareve per te mos u larguar nga trojet e tyre, edhepse ishin nen nje trysni qe nuk mund te durohej. Ne ate artikull kisha planifikuar nje paragraf ku do te flisja edhe per veten time, sepse une po e shkruaja ate shkrim nga Philadelphia, dhe jo nga Kosova. Pra, edhe vete jam larguar nga Kosova. Per te mos qene ai shkrim i gjate, dhe per t’i sqaruar gjerat pak me mire, vendosa ta bej nje shkrim tjeter, kete shkrim, per rrethanat sesi erdha dhe mbeta (gjer me tani) ne Shtetet e Bashkuara te Amerikes. Kete po e ndiej si nje nevoje morale, shpirterore dhe per te mos u dukur dyftyresh, sepse te gjithe ata qe me njohin, e dine fare mire se une nuk jam nje njeri i tille.

Qe ne moshe te re, nga viti 1978 kam udhetuar ne vende te ndryshme te Eurpes. Per disa vite me radhe kam ndjekur ne France nje kurs veror te gjuhes frenge. Edhepse kam mundur dhe kam patur mundesi te jetoja ne ato shtete, une gjithmone jam kthyer ne shtepi, i kam vazhduar dhe perfunduar studimet e mia ne Univrsitetin e Zagrebit, ndersa gjate pushimeve te veres edhe i kam ndihmuar familjes sime ne Kosove per t’i kryer punet e fushes dhe vellezerve ne shitoren tone familjare. Temen e magjistratures, po ashtu e kam perfunduar ne Zagreb me nje profesoreshe, e cila vite me pare kishte punuar ne laboratorin e nje profesori amerikan dhe ata e kishin vazhduar bashkepunimin e tyre shkencor edhe pas kthimit te profesoreshes ne Zagreb. Per lemine ne te cilen une punoja, per bashkedyzimet qe une i sintetizoja, profesori ishte mjaft i interesuar. Kur e perfundova magjistraturen, profesoresha e njoftoi profesorin amerikan per sukseset e mia dhe ai i kishte thene asaj, se ai me gjithe deshire do te me pranonte ne laboratorin e tij per nje qendrim dyvjecar. U morem vesh me profesoreshen qe une ato rezultate qe do t’i arrija ne laboratorin e profesorit, mund t’i perdorja per disertacionin tim. Ne fund te qershorit te vitit 1988 erdha ne Kansas City, MO, sepse profesori punonte ne Universitetin e Missourit. Punet ne laboratorin e tij shkonin shume mire. Pas nje viti erdhi edhe e fejuara ime nga vendi i saj per te studiuar ne Konservatorin e Muzikes, ne te njejtin universitet dhe pas ca kohesh edhe u martuam. Pas nje viti lindi vajza jone. Qendrimi im po mbaronte ne Kansas City, ndersa bashkeshortja ime ende ishte duke i vazhduar studimet. Para lindjes se vajzes, erdhi nena e saj dhe pastaj ajo kujdesej per vajzen. Ndoshta kam mundur te vazhdoja edhe per ca kohe ne laboratorin e profesorit, por mua nuk me konvenonte, sepse ai ishte biokimist, ndersa une jam kimist organik dhe deshiroja te merresha me lemine time ku ndihem me i forte dhe me i sigurte. Ate kohe gjendja ne Kosove ishte perkeqesuar shume, shqiptaret ishin debuar nga puna, Universiteti ishte mbyllur, etj. Nuk po flas me teper per gjendjen ne Kosove gjate viteve te 90-ta, sepse ato dihen mire dhe nuk jane objekti kryesor i ketij shkrimi. Pra ne ato rrethana te krijuara ne Kosove dhe rrethanat e krijuara familjare nuk me mundesonin kthimin tim ne Kosove, ashtu sic e kisha planifikuar une pas qendrimit tim dyvjecar ne laboratorin e profesorit. Kah fundi i qendrimit tim ne Kansas City ne departamenti e kimise, per te mbajtur nje ligjerate kishte ardhur nje profesor nga Universiteti i Idahos dhe ligjerata e tij kishte te bente me nje lemi ne te cilen une kisha punuar per temen e diplomes dhe dicka edhe per magjistraturen. Pas ligjerates u takova dhe bisedova me profesorin dhe ai me tha se kishte nevoje per nje kimist organik qe te sintetizonte bashkedyzimet per studimet e tija. Une i tregova per pervojen time ne ate lemi dhe pas disa mujsh shkova ne Moscow, Idaho ku ishte Universiteti i Idahos. Aty qendrova per 5 – 6 vite dhe kam patur nje pune mjaft prodhimtare shkencore. Nje pjese te punes e kam shfrytezuar edhe per disertacionin tim. Ne nderkohe aty lindi edhe djali yne, ndersa bashkeshortja vazhdonte fakultetin e mesuesise. Me pare ajo e kishte kryer magjistraturen ne Kansas City. Tani vajza ishte e moshes shkollore, djali shkonte ne kopsht. Ne vitin 1996, pas tete vitesh, e vizitova Kosoven ne ato rrethana te veshtira te okupimit serb, babai kishte tri vite qe nuk ishte me ne kete bote. Edhe ne ato kushte te veshtira qe ishin ne Kosove, ne kemi menduar te ktheheshim, por ndodhen ngjarjet e 97-tes ne Shqiperi e me vone ato ne Kosove. Ku te ktheheshe? Tani sic duket ishte bere teper vone. Pastaj nga Idaho kam shkuar ne Texas Tech University ne Lubbock, Texas dhe me vone ne Philadelphia ku gjindem edhe tani. Gjer ne vitin 1995 kam qene me vize dhe pastaj jam bere banor i perhershem (permanent resident) krejt rastesisht. Ne vitin 1994 isha ne Zyren per Marredhenje Nderkombetare ne Universitetin e Idahos per te vazhduar vizen dhe me treguan disa formular per nje llotari per te fituar statutin e banorit te perhershem. Une i shikova, por nuk u dhashe kurrefare rendesie. Plotesoji keto formulare, me sugjeruan, edhepse me thane se nuk njihnin asnje person qe kishte fituar gjer atehere. Une i plotesova dhe i dergova aty ku duheshin derguar. Une kisha harruar per kete, kur pas ca muajsh me vjen nje zarfe i madh me formularet qe duheshin plotesuar. Te tjerat jane histori. Deri ate vit kurre nuk i kam kontaktuar zyrat e emigracionit, sepse kurre nuk e kisha menduar e planifikuar te qendroja pergjithmone ne SHBA. Nganjehere fatet e jetes sone nuk qenkan vetem ne duart tona. Mund te shkruaj edhe shume gjera tjera, por me duken te teperta e te panevojshme dhe nuk dua ta lodhe lexuesin.

Kurrkujt nuk mund t’i them se si te veproje ne jeten e tij, sepse as vete nuk deshiroj qe dikush te me thote mua se si te veproj ne jeten time. Por do t’u sugjeroja bashkevendesve te mi qe te veprojne me pjekuri, te mos veprojne ne kete menyre, te mos e rrezikojne jeten e tyre dhe te familjeve te tyre ne keto dite te ftohta dimri. Disa nga bashkatdhetaret tane, ne vend se te perfundojne ne ndonje vend te Europes Perendimore, fatkeqesisht, kane perfunduar ne nje bote tjeter, nen dhe. Secili njeri i ka hallet, problemet, planet, deshirat, endrrat, fantazite e veta. Kuptohet, ketu ne Philadelphia, ndoshta mundesite jane me te medha, por edhe ketu nuk jetohet aq lehte, sic mund te endrrojne, fantazojne disa. Sidoqofte, kudo qe te ndodhemi, ne cdo rrethane qe te ndodhemi, ne cfaredo kushte qe te ndodhemi, te punojme per vendin tone, te mos e harrojme vendin tone. Dhe pse jo, nje dite te kthehemi ne vendin tone. Rruga e kthimit per ne vendlindje, gjithmone na qofte nje rruge e shkurter, rruge e mbare!
Gezuar Shtatevjetorin e Pavaresise, Kosova jone e dashur!
Sadik Elshani, Philadelphia, 17 shkurt, 2015
* T dashur Lexues, nese edhe ju keni nje histori per te treguar, ndajeni me lexuesit e Diellit dhe dergoja redaksise se Diellit ne meailin: gazetadielli@gmail.com
*Shenim: Sadik Elshani eshte doktor i shkencave te kimise dhe veprimtar i bashkesise shqiptaro – amerikane.