10 djem për të kapur kryqin në ujrat e ftohta të lumit Osum , fati i buzqesh 26 vjecarit Karabina nga lagja Goricë/
Per Gazeten Dielli: Nga Berati Sulo Gozhina/
BERA- Qyteti i ujit të bekuar me traditën më të lashtë dhe të pandërprerë prej më shumë se 2400 vjetësh, ka mbledhur në paraditen e sotme mbi 5 mije beratas dhe të rrethinave të tij, mbi urën e Goricës dhe në gjatësi prej 1. km në të dyja anët e lumit, për të parë nga afër hedhjen e kryqit. Janë 10 djem të ndarë në grupe që presin në ujrat e ftohta të lumit kryqit që lëshohet nga lartësia e urës nga kryepeshkopi i Beratit, Kaninës, Vlorës dhe gjithë Myzeqes, Imzot Ignat. Ndoshta është e vetmja festë që mbledh dy fetë bashkë, atë Myslymane dhe Ortodokse për të parë nga afër këtë ritual fetar. Edhe pse 24 orë më parë shirat dhe rënia e dëborës nuk kanë munguar në malin e Tomorrit si për çudine e besimtarve ujrat e ftohta të Osumit kanë rrjedhur thuajse të kthjellta. Kryqin e kapi 26 vjeçari Ilia Karabina nga lagja e moçme Goricë. Më pas me djemtë që e shoqëronin 26 vjeçarin Karabina, ia ka dorzuar mes mijera besimtarve kryepeshkopit Ignati duke marrë edhe bekimin e tij. Qindra besimtarë që shoqëronin kryepeshkopin Ignati shkojnë në Katedralen e “Shën Dhimitrit”, për të vazhduar festën me këngët për kryqin dhe ndezjen e qirinjve nga besimtarët. Fitusi i kryqit së bashku me grupin e tij pas shpërblimit të një shume simbolike të dhënë nga Ignati në emër të kishës i janë dretuar trokitjeve të portave të shtëpive në lagjet Goricë, Mangalem e Kala për të marrë nga besimtarët një bekim më shumë. Kësaj feste që simbolizon pastërtinë e trupit dhe shpirtit dhe që zanafillën e ka që nga pagëzimi i Jezu Krishtit në lumin Jordan, nga Gjon Pagëzori, i janë bashkuar veç, mijëra pjesëmarrës të ardhur nga qytete dhe rrethinat e Beratit, edhe ish Ministri i Drejësisë Nasip Naço, Ministrja e Shtetit Ermonela Felaj, Deputetja Anila Agalliu, Prefekti Beratit Fadi Nasufi, kreyetari këshillit të Qarkut Fatlli Adilaj, kryetari bashkisë Petrit Sinaj, krerë të tjerë të pushtetit vendor, të shoqërisë civile, gazetarë, banorë të qytetit etj.
E ndërsa cermonia ka vijuar, Ish Ministri Drejtësisë Nasip Naco, njëherësh edhe sekretari politikë i Qarkut të Beratit për Lëvizjen Socialiste për Integrim, ka vijuar me urimin për ketë festë, ka uruar për një vit të mbarë për këtë qytet dhe për banorët e tij.Tek Ura e Gorices, që sot merr një tjetër, atë të bekimit,janë mbledhur pa dallim feje. Ne tha z. Naco festojëm së bashku të gjitha festat fetare, edhe kete sot. Kjo na dallon dhe nga popujt e tjerët. Fetë asnjëherë nuk na kanë ndarë në shekuj këtu në Atdheun tonë, madje kurdohet kemi qënë të bashkuar duke ruajtur dhe rrespektuar fetë e secili, madje jemi aq të bashkuar sa edhe ritualet fetare thuajse i dimë të njërës apo tjetrës fe dhe kur janë ditët festive kembejemë vizita të ndërsjellta. E thënë në pak fjalë shqipëtarët kudo që janë dinë të respektojnë besimet e njëri-tjetrit, kjo do të thotë se kemi një botëkuptim tjetër dhe se për këtë jemi për t’u marrë shëmbull në të gjithë botën. Ndaj sot gjej rastin që t’ju uroj banorve të Beratit dhe gjithë besimtarve Ortodokës në vencanti: Gëzuar festën e ujit të bekuar!-ka mbyllur urimin z. Naco.
Ministrja Felaj, ish Ministri Drejtësis Naco dhe deputetja Agalliu, Prefketi Nasufi, Kryetari Bashkisë Sinaj, kanë kryer edhe një vizitë në Metropolin e Qytetit, ku janë pritur nga Imzot Ignati, priftërinjët dhe stafi i tij. Gjat pritjes, kori i kishës Ortodokse, i përbërë nga fëmijë të qytetit kanë kënduar disa këngë fetare kushtuar Jezu Krishtit dhe ditës së ujit të bekuar
Kryqi është hedhur në lumin Osum edhe në koheën e komunizmit. Kështu kanë pohuar për gazetën shumë prej të moshuarve ortodokës dhe myslimanë, që asnjëherë nuk janë ndarë në festimin e kësaj feste. Madje disa prej tyre u shkprehën se pas vitit 67 kur u prishën kishat edhe xhamit dhe feja ishte e ndaluar, së bashku me bashkëmoshatarët e tjerë fsheurazi në ditën e 6 Janarit shkonim tek lumi, tek pllakat poshtë fshatit Bilçë, aty me një kryq që e sajonim në moment e hidhnim dhe djemtë bënin garë në uji; kush ta kapte kryqin më parë. Fituesi fsheurazi në orët e vona të darkës së bashku me dy nga katër, pes shokët që hidheshin në lum trokisnin në familjet më të besuara dhe kryenin ritualin e bekimit, festës, ndërsa thuajse në të gjitha shtëpitë ndizeshin qirinjë. Ndryshe nga ajo kohë, sot dita ujit të bekuar festohet nga qindra dhe mijëra ortodokës dhe myslymanë pra është kthyer tamam në një festë popullore, ndërsa për kapjen e kryqit në lum hidhen djemtë e të dy feve myslymane dhe ortodokse dhe askush nuk paragjykohet në kapjen e kryqit .
Sipas biblës, festa përkon me mbrëmjen kur lindi Jezu Krishti
Origjina e ditës së Bekimit të Zotit.
Sipas biblës, kjo ditë përkon me mbrëmjen kur tre Mbretërit panë në qiellin e Bethelemit në Jerusalem, yllin i cili paralajmëronte lindjen e Birit të Zotit, Jezu Krishtit.
Befana, festohet natën e 5 janarit apo ditën e Epifanës, një festë fetare që njihet si vizita që i bënë tre mbretërit Dijetar Jezu Krishtit fëmijë. Dita e fundit e Krishtlindjes, 12 ditë pas 25 dhjetorit. Të tre mbretërit Melchiorri, Baldassarri, dhe Gasperi u nisën nga vende të ndryshme për t’i parë dhe për ti ofruar dhuratat e tyre Jezu Krishtit fëmi. Duke u nisur nga ky fakt, kjo ditë njihet si dita e Bekimit të Zotit. Me rastin e kësaj dite organizohen mesha, të cilat shoqërohen me lutje të ndryshme, me “Bekimin e ujit”, dhe marrjen e këtij uji nga besimtarët. Për besimtarët ortodoks të sërbisë dhe të Rusisë, kjo ditë përkon edhe me ditën e Krishtlindjeve. Në lidhje me këtë festë, ka lindur shumë kohë më parë ne disa vise të Italisë edhe legjenda e Befanës. Që atëherë, kjo festë është bërë festë e rëndësishme dhe e shumëpritur nga fëmijët. Befana përfaqëson një plakë të shëmtuar, e cila trëmb fëmjët me pamjen e saj, por në të njëjtën kohë ajo është, zemër mirë, sepse u jep atyre dhurata të ndryshme. Pas viteve `90, dita e “Ujit të bekuar”, e njohur ndryshe edhe si dita e Epifanës së Zotit, ka nisur të kremtohet edhe në Shqipëri, dhe më të veçantën se ajo festohet nga të dy komunitetet. Besimtarë të shumtë në të gjithë vendin në këtë ditë marrin pjesë në ritualin dhe meshën e përvitëshmë të “Bekimit të Ujit”, ku kryqi do të hidhet në ujë dhe besimtarët duhet ta nxjerrin nga uji. Besimtarët e pranishëm në këtë ritual marrin pak uji të bekuar për t`u sjellë fëmijëve të tyre fat dhe mbarësi. Në vendin tonë, zakonisht kryqi hidhet në lum. Sipas besimit, uji i marrë në këtë ditë mund të qëndroi i paprishur në një enë përgjatë gjithë vitit, deri në 6 janarin e ardhëshëm.
Dëshmija e rrallë.
Në një prononcim për gazetën prifit At Petraq Simësia citon: Edhe nga rrëfimet e prindërve, por dhe nasa mbaj mend, të paktën që nga mosha 7 vjeçe, ura e Goricësë ka shërbyer veç të tjerave dhe si vendi ku hidhej kryqi në lum dhe se asnjëherë nuk ka ngelur pa u festuar, dita e “Ujit të Bekuar”, edhe në kohën e luftës. Në kohën e komunizmit kemi festuar fshehurazi hedhjen e kryqi, ndoshta nuk kemi parë vetëm momentin e hedhjes së kryqit në Ujë, por në shtrëpitë tona vinin fituesit dhe ne i bekonim, duke puthur kryqin dhe hedhur lekë në tabakan e kryqit, ndërsa festa vazhdonte me ndezjen e qirinjve. Fshehurazi shkonim afër kishës dhe hidhnim lekë. Mbaj mend këngën “Në kohën që u bekove o zot”, ku në moment hapeshin portat dhe prisnim fituesin”, përfundon pohimin e tij At Petraqi.
Intervista
Imzot Ignanti! – Ç`farë simbolizon për besimtarët ortodoksë hedhja e kryqit në lum ?
-Hedhja e kryqit në lum simbolizon bekimin dhe fuqinë e zotit mbi njerëzin. Hedhja në mënyrë simbolike e kryqit në lumë bëhet sepse në lum u pagëzua Krishti, i cili u kryqëzua mbi kryq. I biri Perëndisë – Krisht i cili u shfaq në lumin Jordanë u pagëzua në këtë lum nga pagëzori Johan dhe u dëshmua nga Ati i tij qiellor i cili tha “ Ky është biri im i vetëmlindur, i cili më pëlqeu dhe unë u kënaqa shumë sepse më bëri dëshirë vullnetin tim dhe erdhi për shpëtimin e njerëzve që është dëshira ime dhe shpirti i shenjtë në formë pëllumbi, ndënji mbi të pagëzuarin Zotin Krisht. Zëri i atit, Zoti Krisht që pagëzohej dhe shpirti i shenjtë përbëjnë një perëndi. Qëriri që ndriçon, që ngroh dhe që ndrit përbëjnë një perëndi të cilët janë ati, biri dhe shpirti i shenjtë. Kjo na shpëtojë, biri u pagëzua, ati e dëshmoi dhe shpirti i shenjtë e vërtetoi.
Në këtë ditë të shenjtë të hedhjes së kryqit në lum marrin pjesë edhe qindra qytetarë të besimeve të tjera. Si do ta komentonit këtë fakt ?
-Kryqi është hiri i perëndisë prej nga buron shpëtimi. U kryqëzua Krishti dhe na dha hirin e tij me kryqëzimin dhe me ngjalljen e tij, prandaj dhe kryqëzohemi dhe marrim hirin që na shpërbleu nga mëkatet me gjakun që derdhi Krishti mbi kryq, prandaj ne kryqin e kemi shpirtin, zëmrën, Ai është qënia jonë dhe shpëtimit tonë. Pjesmarrja e të gjitha besimeve në ceremonin e hedhjes së kryqit në lumë flet për harmoninë fetare që ekziston midis besimeve në qytetin e Beratit si dhe për faktin që të gjithë njerzit e pranojnë fuqinë e kryqit, e pranoin dritën e kryqit si dhe bekimin e kryqit. Ne sot ecim në dhe por fluturojmë në qiell. Zoti është një për të gjithë dhe i vetëm në këtë botë, ndaj dhe pjesmarrja e shumë qytetarve në këtë ditë të shënuar është kaq e madhe dhe pa dallime të besimeve fetare.
-Çfarë do tu uronit besimtarëve ortodoksë dhe gjithë qytetarëve në këtë ditë të shënuar ?
-Në këtë ditë të shënuar kur i dërguari i Perëndisë dhe shpëtimtari i njerëzisë Jezu Krishti u pagëzua në lumin Jordan nga pagëzori Johan, do t`ju uroja të gjithë besimtarëve ortodoksë dhe gjithë të pranishmëve në këtë ditë simbolike të hedhjes së kryqit në lum, paqe, mbarësi, harmoni dhe zoti i bekoftë.
Çudia
Bora që ka rënë këto ditë në malin e Tomorrit, nuk ka mundur që të turbullojn ujrat e Osumit që si për çudinë e të gjithë pjesëmarsve, ujë i tij, ka qenë thujase më i kulluar se çdo ditë tjetër, askush nuk di si ta shpjegoj këtë fenomen natyral, ndërsa qindra qytetarë vazhdojnë të mbushin disa enë me ujë në lumin e thujase të kulluar.