Alma LIÇO – Page 4 – Dielli

Përsëritja e frikshme e historisë!

October 11, 2018 by dgreca

-Kjo nuk është Shqipëria që duam!!!-/Nga Alma LIÇO/Demokraci. Fjalë magjike. Si një mollë e ndaluar ka qëndruar e fshehur në skutat e shpirtrave të munduar e keqtrajtuar për më shumë së gjysëm shekulli. Sa ëndërrimtarë të pafat mbyllën sytë pa mundur të prekin qoftë dhe një herë të vetme frutet e saj, në realitetin e xhunglës që ndërtuan dhe serviren me dhunë komunistët e djeshëm dhe ata të sotëm. Sa është abuzuar dhe vazhdon të abuzohet në emër të saj në vitet e tranzicionit të tejzgajtur të Shqipërisë post komuniste. Një mashtrim i madh që zhgënjeu shpresat naive të qindra mijëra shqiptarëve të drobitur, që aspiruan çlirimin nga kthetrat e robërisë së diktaturës.

Vallë, a mund të ketë demokraci një vend që nuk dënon krimet e diktaturës dhe individët e veshur me pushtet që i kryen ato?

A mund të ketë demokraci një vend ku drejtësia është mjë gënjeshtër e madhe e mbërthyer nga kthetrat e korrupsionit, një mall që shitet e blihet nga të “fortët” e politikës, që e kanë monopolizuar atë?

A mund të ndërtojë shtetin e së drejtës një vend që nuk respekton njohjen dhe rikthimin e pronave të vjedhura nga bandat komuniste, duke miratuar ligje që mundësojnë rigrabitjen e tyre nga vetë ata?

A mund të ketë demokraci një vend që nuk mbështet, dëmshpërblen dhe rehabiliton viktimat e regjimit gjysëm shekullor? Në mungesë totale vullneti, një proçes i zvarritur turpshëm, që u katandis në lëmosha mjerane dhe copëza letrash me vlerë që nuk arritën kurrë të kenë vlerë.

A mund të ndërtojë demokraci një vend, që në sferat më të larta të legjislativit dhe ekzekutivit së tij, drejtohet nga figura të spikatura e të urryera të diktaturës?

A mund të vendosë paqe sociale një vend që vazhdon me të njëjtën mendësi luftën e klasave? Sa dhimbje është të provosh pambarim se shqiptarët janë të përçarë nga e njëjta luftë e pafund, që përjashton dhe flak në rrugë ata që konsiderohen kundërshtarë politikë!

Dhe së fundi, a mund të aspirojë për demokraci një vend që nuk dëshiron të njohë dhe analizojë historinë e tij të afërt, e cila ka rrjedhur në lumenj lotësh dhe gjaku ende të patharë?

Si të mos mjaftonin skandalet e njëpasnjëshme të politikës së lidhur me krimin, bëma të denja këto për bandat me famëkeqe të historisë së njerëzimit, çdo ditë na paraqiten në mënyrë cinike fakte kokëforta që vërtetojnë fenomenin e pakundërshtueshëm se komunistët e djeshëm dhe pinjollët e tyre të sotëm në pushtet janë NJË. Janë të NJËJTËT dhunues të të drejtave njerëzore që përdorin të njëjtat metoda diktatoriale. Histori që përsëriten në mënyrë të frikshme, duke na kujtuar se pa njohur dhe ndëshkuar krimet e së kaluarës, fantazmat e tyre do sillen kurdoherë rrotull nesh, për të na zhytur në mjegull e helmuar të sotmen dhe të ardhmen.

Mbase nuk do isha ulur të shkruaja këto rradhë, nëse nuk do të isha impresionuar nga një publikim i Arkivës Online të Viktimave të Komunizmit në shqipëri, të Fondacionit “Kujto”, themeluar disa muaj më parë. Falë punës së tyre të lavdërueshme, çdo ditë na serviren dokumente rrënqethëse që shpalosin genocidin dhe dhunën shtetërore ndaj pjesës më të pambrojtur të popullsisë, siç ishin familjarët e kundërshtarëve politikë.

Dokumenti autentik që më tërhoqi vemëndjen, është me Nr. 423/104 dhe mban datën 11.10.1950. Ky akt i rezervuar i Komitetit Qendror të Partisë së Punës së Shqipërisë, firmosur nga Tuk Jakova, urdhëron spastrimet dhe largimet e menjëhershme nga puna të elementeve armiq, duke i shtrirë këto spastrime deri në nivele tepër të parëndësishme, si shitëse në dyqane shteti apo kooperativa. Është gati i pabesueshëm fakti që gratë me prejardhje të padëshiruar politike për regjimin, nuk lejohej të punonin as si shitëse fshati. Por, lufta ndaj këtyre individëve dhe familjeve të tyre, nuk u ndal me aq. Në mënyrë permanente, ajo u pasua nga ndëshkime të mëtejshme, si burgime dhe internime familjare, të cilat vazhduan brez pas brezi.

Në pafundësinë e tmerreve që po publikohen, ndoshta ky akt i rezervuar nuk do më bënte aq përshtypje po të mos ishte pothuajse identik me një tjetër dokument të Partisë Socialiste të Shqipërisë, rrethi Korçë. Ky dokument i bërë publik dhe komentuar në Mediat e periudhës respektive, me nr.prot.26, mban datën 08.06.2013. Nëpërmjet tij, propozohen largime masive nga puna të kundërshtarëve politikë. Impresionon fakti se ky dokument është inicuar dhe firmosur nga një grua, një nënë. Ajo quhet Ana Verushi, me detyrë Kryetare e Partisë Socialiste, rrethi Korçë. Përtej çdo skrupulli dhe ndjenje njerëzore, përtej çdo norme ligjore që lidhet me funksionimin e shtetit demokratik, me një gjuhë tejet cinike, ajo ka kërkuar flakjen në rrugë, pa përjashtim, të katër mijë punonjësve të administratës së qytetit të Korçës, të konsideruar kundërshtarë politikë. Kjo grua, nënë, mizore manifeston barbarinë e etërve shpirtërorë së saj, dhe nuk shqetësohet aspak që mijëra fëmijëve të këtyre familjeve, t’u mohohet edhe buka e gojës. Dhe, për fat të keq, nuk ishte zë i izoluar ai i saj. Brenda disa muajve këto propozime dhe shumë të tjera që e pasuan, u bënë realitet. Në mënyrë të zellshme, ato u shoqëruan me shkarkime dhe largime të pamotivuara në të gjithë sektorët e administratës, anë e kënd Shqipërisë. Si kurrë më parë, mijëra specialistë që humbën punën, mbushën rrugët e sheshet, duke u endur në tubime, greva urie, institucione e gjykata. Madje shumë prej tyre, të pashpresë, me një valixhe zhgënjimi në duar, pa asnjë alternativë jetese, iu drejtuan rrugëve të botës.

Ndonëse më një diferencë gjashtëdhjetë e tre vjeçare ndërmjet tyre, dy dokumentat e mësipërme të dala nga funksionarë të lartë të partisë mëmë dhe asaj bijë, duket sikur i ka shkruar e njejta dorë. Ato kanë lëndë dhe përmbajtje rigorozisht të njejtë. Në mënyrë impresionuese, ato udhëhiqen nga e njejta filozofi përjashtuese, siçështë ajo e spastrimit dhe persekutimit të shtetasve që nuk janë mbështetës të ideologjisë së tyre.

Dhe dëmi i shkaktuar nuk mbaron këtu. Mes plagësh të tilla sociale, që politika nuk po i lejon të mjekohen e shërohen, po rritet dhe edukohet një brez i ri. Po rritet pa asnjë orientim të qënësishëm lidhur me të vërtetat rrënqethëse të historisë, të cilat siçe dëshmon rasti i mësipërm, po përsëriten barbarisht. Një brez që nuk gjen asnjë motiv të ndërtojë të ardhmen në Shqipëri. Një ç’popullim i frikshëm, që ngarkon me përgjegjësi politikën dritëshkurtër, që ka bllokuar frymëmarrjen, iniciativën e lirë, konkurencën dhe pritshmërinë e fryteve të lirisë.

Kjo nuk është Shqipëria që duam!!!

Përtej një replike

September 25, 2018 by dgreca

Nga Alma LIÇO/

Herë pas here kam publikuar pjesë nga kujtimet që sjell në librin tim “Krahë të keputur”, me mbresat fëminore të viteve të tmerrshme të jetuara në diktaturë. Duke lundruar në internet, rastësisht konstatova se një gazetë e përditshme kishte botuar disa prej tyre. Por ajo që më befasoi, ishin disa komente cinike rreth atyre vuajtjeve dhe genocidi të pashembullt, të shkaktuara nga rregjimi çnjerëzor komunist, bëma tashmë të njohura botërisht. Ndjeva shtysën t’i përgjigjem një komentuesi me nofkën “Lugati”…

I nderuar “Lugat”,

Paraprakisht, dëshiroj të të komplimentoj për nofkën, që është përshtatje perfekte e asaj çfarë përfaqëson. Ti nuk ke as minimumin e burrërisë të prezantohesh me emrin tënd të vërtetë.
Si komunist që je, të kuptoj për pandjeshmërinë dhe instiktet çnjerëzore. ……ditaret e jetës tuaj kullojnë gjak, nga ai i burrave, grave, pleqve, plakave , madje dhe ai i fëmijëve të djepit që u masakruan në emër të ideologjisë suaj të çmendur dhe pushtetit të dalë nga gryka e pushkës.
Të kuptoj për arrogancën imponuese me të cilën trajton historinë e deformuar, të shkruar nga të ngjashmit e tu .
Të kuptoj për intolerancën ndaj personave që mendojnë ndryshe nga ti, të cilët dhe sot e kësaj dite, ashtu si etërit e tu, i konsideron armiq.
Madje të kuptoj dhe për fjalorin vulgar dhe fyes që përdor rëndom në ligjeratat e tua.
Të kuptoj për urrejtjen që çfaq në mënyrë të pamotivuar ndaj qënieve njerëzore që nuk i ke njohur kurrë.
Të kuptoj edhe kur ndeshesh për opinione dhe këndvështrime lidhur me ngjarje të caktuara, pasi në kontekste të veçanta, ato edhe mund të ndryshojnë.
Por, ajo që nuk arrij të kuptoj është se ku e gjen të drejtën të më kundërvihesh mua. Unë kam shkruar një libër të thjeshtë me përjetimet e mia fëminore në diktaturë, të cilat nisin me internimin familjar, ditën kur unë mbusha dhjetë vjeç, kalvar persekucioni i cili vazhdoi mizorisht deri në vitin 1991.
I nderuar “Lugat”, unë nuk ndaj opinione për ngjarje të cilat nuk i kam jetuar, nuk bëj konkluzione, ato ja kam lënë me modesti lexuesve të mi. Unë shkruaj për ngjarje të vërteta, të jetuara nga vetë unë, të cilat për fat të keq nuk mund të ndryshojnë kurrë, me gjithë shtysën tënde dashakeqe për t’i keqinterpretuar ato. Në librin tim, unë tregoj se na hodhën familjarisht si dengje para një kasolleje të mbuluar me kashtë, diku në një fshat të largët, e cila do të trembte dhe bagëtitë. Pa dashur të përsëris ato realitete të tmerrshme që kam sjellë në atë libër, unë dëshmoj për të gjitha vuajtjet e atyre viteve të pafundme, në atë terror të pashembullt. Dhe zëri im nuk është i vetmuar. Gjatë viteve të tranzicionit janë paraqitur ngjarje dhe fakte të tmerrshme për terrorin e papërsëritshëm të komunistëve, ndaj asaj pjese të pambrojtur të popullsisë që nuk ishte bashkuar me ideologjinë e tyre vrastare. Ky ishte një krim që, sipas etërvë të tu komunistë, duhej të paguhej brez pas brezi, që nga fëmijët e sapolindur, e deri te pleqtë e plakat.
Dy vite më parë, në bulevardin kryesor të Tiranës, u vendosën fotot e tridhjetë e tetë martirëve të fesë katolike, të masakruar në mënyrën më mizore që ka njohur ndonjëhere historia e terrorit botëror…
Historia e zezë e komunizmit përmban mijëra të ekzekutuar të pafajshëm…të burgosur…familjarë e të afërm përjetësisht të internuar…
Asnjeri prej ketyre fakteve makabre, që do të ngjethnin çdo qenie njerëzore, nuk të bën përshtypje. Si skllav i lindur dhe i pandryshueshëm i ideologjisë vrastare, madje rrekesh të më sfidosh, se fajtor ka qenë gjyshi im, i cili nuk ndejti urtë të pranonte rregjimin, pasi çdo shtet ka ligjet e veta që duhen zbatuar…
Ti “Lugat” je veçse një mjeran i verbër, një skllav që i bindesh përulësisht etërve të tu kriminelë, që ul kokën dhe pranon me devotshmëri të plotë fshikullimet e lavazhin e trurit… si të mos mjaftonte asgjësimi i kundërshtarëve, kuçedra komuniste asgjësoi njeri pas tjetrit dhe pjellën e saj…dhe rezultat…një popull në arrati për të shpëtuar nga varfëria dhe terrori i baballarëve të tu, dhe vendi i bunkerizuar dhe i izoluar që ata ndërtuan.
… Koha i dha të drejtë gjyshit tim që e kundërshtoi ideologjinë komuniste që në vitin 1944…
…Nuk po zgjatem më shumë me ty…madje shumë kohë të kushtova…po të le në pellgun e mjerimit tënd…dhe kujto…ndonëse kalova fëmijërinë dhe rininë në internim…unë jam më e lirë se ti…

Dy botë…sa afër…sa larg!!!

July 17, 2018 by dgreca

BRENGE – Vallë, a do të bëhet ndonjëherë Shqipëria, atdheu i të gjithë shqiptarëve?/

Nga Alma LIÇO/

Të ulur në sediljet e përparme të tramvajit, po ndiqnim qetësisht rrëshqitjen e njëtrajtshme mbi shinat mes platformave të mbuluara nga dëbora. Për shkak të mosnjohjes së gjuhës gjermane, prania e tim shoqi, më ofronte një relaks dhe siguri të veçantë.

Sapo kishim lënë pas stacionin Kirchheim – Rathaus. Flokët e bardhë preknin lehtas xhamat e dritareve, për t’u shformuar butësisht, e krijuar më pas bulëza të shëndritshme uji, të cilat rrëshqisnin ngadalë përgjatë tyre. Ato bulëza të kristalta, tentonin të krijonin gropëza të vogla në sipërfaqen e shkrifët të dëborës që shtrihej njëtrajtshmërisht përgjatë shinave.

Disi të përgjumura, para syve tanë dukej sikur fluturonin godina mbresëlënëse të stilit “Gotik”. Çatitë e tyre të pjerrta, ishin zbardhur pjesërisht nga dëbora. Dritaret e papafingove, fasadat dhe ballkonet e mahnitshëm, shpalosnin vlerat arkitektonike të ruajtura me aq kujdes e dashuri.

Dhjetë minuta më pas, tramvaji u ndal në stacionin “Montpellierbrücke”, i cili ndodhej disa minuta larg qendrës së Heidelbergut. Zbritëm nxitimthi prej tij, për të mbërritur orarin e caktuar të takimit në njerën nga zyrat e rregjistrimit. Isha ndër banoret më të reja të atij qyteti.

Ndonëse kisha çadër me vete, preferova të mos e hapja. Dëshiroja të kisha kontakt të drejtpërdrejtë me qiellin e përhimtë, që ngjasonte i mbuluar nga një vello e bardhë që shtrihej mbi supet e tij gjigande. Doja të shijoja freskinë e kristaleve të dëborës, që si flutura të bardha më preknin e përkëdhelnin fytyrën. U mjaftova me kapuçin e xhupit që vendosa për të mbrojtur flokët, si dhe mbylljen e kujdesshme të zinxhirit të çantës së dorës.

Disa metra më tej, dalluam semaforin me llampë të kuqe. Ecëm drejt tij. Sakaq, dy vajza bjonde ishin ndalur e po prisnin sinjalin e blertë. Çantat shumëngjyrëshe që mbanin mbi supe, ishin nga ato që përdoren për të vendosur librat e shkollës. Spontaniteti dhe çiltërsia rinore dallohej lehtësisht në sjelljen e tyre. Me sa dukej ishin përfshirë në një bashkëbisedim të këndshëm, pasi herë pas here qeshnin hareshëm.

Drita e gjelbërt e semaforit na ftoi të kalonim në anën tjetër të rrugës. Buzë trotuarit ndodhej godina me zyrat e rregjistrimit. Fasada prej xhamash të errët i jepte asaj një hijeshi të veçantë, duke krijuar një kontrast të magjishëm me bardhësinë rreth e rrotull.

Disa minuta më pas, mbërritëm në hollin që ndodhej në pjesën e pasme të saj. Ajo ishte një sallë e ngrohtë, në të cilën ishin vendosur disa tavolina dhe karrike për personat që duhej paraprakisht të merrnin kontakt në sportelet e informacionit. Në krahun e djathtë të saj zhurmonin lehtësisht, në mënyrë ritmike dy aparate fotokopjimi. Aty pranë ndodheshin zarfa të madhësive të ndryshme, letra dhe një kuti postare, të gjitha këto në shërbim gratis të qytetarëve. Dallova katër-pesë persona të ulur qetësisht, teksa prisnin të pulsonte numri i tyre në monitorin që ndodhej përkarshi. Ishte mëse e dukshme se i përkisnin nacionaliteteve të ndryshme.

E rrethuar nga një ambient komod e mikpritës, mezi u kujtova të çvishja xhupin, i cili në atë sallë të ngrohtë ishte vërtet i tepërt. Nuk kaluan as dy minuta të ulur në ndenjëset pranë zyrës ku ishte planifikuar takimi ynë, kur një vajzë e këndshme, e veshur thjeshtë, na ftoi në zyrën e saj.

Pasi na uroi mirëseardhjen, u ul para kompjuterit dhe vijoi me proçedurën e rregjistrimit. Pyetjet që drejtonte, ishin të shprehura me një ton të kujdesshëm e miqësor.

Ishte kontakti i parë imi me një zyrë në shtetin gjerman. E mësuar me arrogancën fyese dhe sorollatjen denigruese të nëpunësve të institucioneve të vendit tim, isha befasuar nga ai trajtim aq njerëzor që po na ofrohej. Syve të saj të vëmendshem nuk i shpëtoi kjo gjë, dhe si për të qartësuar habinë time, u shpreh:

-Zonjë, unë ndodhem këtu për t’ju shërbyer, pikërisht për këtë paguhem.

Sado që dëshiroja të mos kujtoja trajtimin mizor, të shtrirë në vitet e mundimshme të një jete të mbushur me fshikullime dhe privacione, përballja me një model krejtësisht të ndryshëm, në një vend të huaj, që nuk më detyrohej aspak, ma bëri të pamundur këtë gjë. Në atë mozaik vuajtjesh e padrejtësish të pësuara, para syve të mi u çfaqën padronët e zinj të diktaturës dhe post diktaturës. Endërroja të ishte ndryshe, por më kot, hijenat ogurzeza të së kaluarës së largët, por dhe asaj të afërt, ishin bashkëqytetarë të mi………….

……Ishte një ditë vere, kur drejtori më telefonoi se më priste urgjentisht në zyrën e tij. E parandjeva se diçka të keqe do të më komunikonte. Madje e prisja. Muajt e fundit ishin hedhur në rrugë shumë kolegë dhe miq të mi. Një furtunë e çmendur kundër gjithë atyre që nuk militonin për partinë e ardhur rishtas në pushtet, kishte përfshirë çdo qelizë të administratës shtetërore. Ndonëse puna që bëja nuk kishte aspak lidhje me politikën, kjo gjë nuk i pengonte ata, pinjollët e ricikluar të diktaturës, të shtypnin e përjashtonin nga e drejta dhe nevoja për të punuar e jetuar, të gjithë ata që nuk ishin shërbëtorë apo mbështetës të tyre. Në atë gjueti shtrigash që kishte nisur e nuk dinte të ndalej, në atë luftë të padrejtë përjashtuese, ashtu siç vetëm komunistët dijnë ta bëjnë, mbase më kishte ardhur rradha mua. Ndjehesha e pambrojtur, e angështuar, e fyer, ndërkohë që prisja ekzekutimin e dënimit tim të pa apelueshëm.

Hamendësimi nuk më “zhgënjeu”. Me një vetpërmbajtje vështirësisht të kontrolluar trokita në derën e zyrës së tij. Pa pritur të më përgjigjej, e hapa atë, dhe pasi shqiptova një “Mirëmëngjes” të thatë, u ula në njerën nga karriket që ishin vendosur përballë skrivanisë. Po prisja të më bënte të ditur përse më kishte thirrur. Disi nervoz, me sy gjysëm të ulur, të fiksuara pa asnjë kuptim mbi një stilolaps të vendosur mbi disa shkresurina të hedhura kuturu, me një ton hipokrit, më tha:

-Motra! Nuk mund të vazhdosh më funksionin që kryen. Të tillë e kam urdhërin. Ti e di, kështu e kanë këto punë……….

Heshti për një çast. Dukej qartasi që nuk kishte mbaruar. Mezi po gëlltisja neverinë e asaj konfidence të pështirë dhe tërësisht të pavend….Motra…..Unë motra e tij???… Cili vëlla do të sillej kësisoj??

I jargavitur, më tej vijoi……Ekziston një mënyrë që mund të vazhdosh punën, por duhet të paraqitesh një kërkesë transferimi prej këtu, në një funksion tjetër të një niveli më të ulët…….kupton????……..Jam i bindur se do ta vlerësosh këtë sugjerim miqësor……po pres ta përgatisësh sa më parë këtë kërkesë dhe të ma sjellësh …..

Pasi shqiptoi këto fjalë, mori një pamje disi triumfale. Mbase priste ta falenderoja për mundësinë “e artë” që po më ofronte. Duhej të ndjehesha e lumtur dhe mirënjohëse për propozimin fyes që më ofrohej si një lëmoshë mjerane. Ngriti sytë drejt meje, dhe po priste….. Çuditërisht, dukej mëse i sigurt se do pranoja pa hezitim propozimin e tij …….fundja, nuk isha e para që bëhesha viktimë e këtij kalvari të turpshëm….kompromis për bukën e gojës….shumë e thjeshtë për të……e kishin pranuar përulësisht, shumë hallexhinj përpara meje. Kishin rënë të ngratët në këtë lloj gracke bllokuese, për t’u hedhur më pas pabesisht në rrugë, por me një status e nivel shumë më të pafavorshëm nga ai që mbanin më parë. Dy herë të mashtruar e viktimizuar.

Ai burrë rreth të pesëdhjetave, në atë moment m’u duk i vogël, gati i padukshëm. Mjegulla e pabesisë e kishte shformuar tërësisht atë. Ishte shëmbëlltyra e skllavit mjeran të ideologjisë mizore të idhujve të tij, të cilët ideuan dhe zbatuan me zell në dhjetëra vite luftën përçarëse e vëllavrasëse të klasave. Ndjeva një pështjellim që po më merrte frymën. U ngrita nxitimthi nga karrikja, dhe prerazi i thashë se nuk kisha asnjë arsye të kërkoja me vullnetin tim “të lirë”, transferimin në një punë me status e pagë më të ulët.

– Bëni ç’të doni – i thashë, dhe tërhoqa derën pas vetes…………

Ashtu siç pritej, disa ditë më pas, më përjashtuan nga puna, duke më ndërprerë për rrjedhojë edhe të ardhurat e përballimit të jetës modeste që bëja. Kësisoj, iu bashkova armatës së të papunëve që endeshin pa dobi me vite gjykatave, në kërkim të së drejtës së tyre të shkelur nga shteti dhunues neodiktatorial. Për gjithë ata të pashpresë, epilogu i kësaj lufte të pabarabartë mbyllej me një valixhe të mbushur me lot, zemërim e zhgënjim….majë një avioni apo trageti…..për t’ja mbathur larg, larg.

…..Sakaq, nëpunësja gjermane kishte përfunduar detyrën e saj, dhe me të njejtën dashamirësi e mirësjellje, më ofroi një çantë me mbishkrimin “Willkommen”. Brenda saj ndodhej një katalog me pamjet më të bukura të qytetit. Me sa duket, këto dhurata simbolike, me mesazhe të vyera mbështetjeje dhe mikpritjeje njerëzore, i rezervoheshin të gjithë banorëve të rinj të tij. Kisha fatin të isha njera prej tyre dhe ta shijoja me emocion atë trajtim njerëzor të munguar.

Sakaq, dëbora e kishte ulur intensitetin e saj. Një diell që herë çfaqej e herë zhdukej pas reve të përhimta, i jepte asaj një vezullim të veçantë. Ndjehesha e ngazëllyer për eksperiencën emocionuese të asaj dite. Madje e mallëngjyer. Në mënyrë të pashmangshme, ajo ballafaqohej me padrejtësinë e vendit ku linda dhe kalova mes vuajtjeve dhe privacioneve gjithë jetën time. Me një shtrëngim në zemër dhe vaj të kapërdirë, më mundonte dhe vijon të më trazojë pyetja e dhimbshme, për të cilën nuk arrij të formuloj dot një përgjigje:

-Vallë, do të bëhet ndonjëherë Shqipëria, atdheu i të gjithë shqiptarëve?????

Vajza me hemodializë

May 13, 2018 by dgreca

Nga Alma LIÇO/

Autobuzi i linjës u ndal në afërsi të spitalit ku duhej të kryeja një kontroll kardiologjik. Si asnjë herë tjetër, atë ditë, trafiku në atë segment rrugor të Tiranës, nuk ishte aspak i rënduar. Trotuari përbri stacionit gumëzhinte nga kalimtarët e shumtë që nxitonin për problemet e tyre. Madje, kishte dhe nga ata që vraponin për të mbërritur dyert e autobuzit para se ato mbylleshin me kërkëllimë. Vështirësisht çava përmes asaj turme, për të arritur në kangjellat hyrëse të godinave spitalore. Në të vërtetë, me kot ndjehesha e paduruar, pasi më ndanin njëzet minuta nga orari i vizitës. Ishte ditë e bukur dhe preferova të ulem në njërin prej stolave të vendosur në lulishtet e gjelbëruara. Një fllad i freskët pranveror më valëzonte e përkëdhelte flokët. Gjithsesi, qëndrimi në ato ambiente dhimbjeje dhe fatkeqësish njerëzore, nuk ishte aspak i këndshëm. Ashtu pa kuptuar, ai më përfshinte në një atmosferë paqartësie të mundimshme. Sirenat acaruese të autoambulancave që shkonin e vinin me shpejtësi, më kujtonin se për shumë të pafat, ekzistenca në mes të aparaturave që pulsonin, shndërrohej në një realitet mjaft të brishtë. Jeta dhe vdekja pas atyre dyerve hermetike ishin kaq pranë, sa që dukej sikur harmonizoheshin në një të vetme. Ajo mpleksje aspak e natyrshme, ngjasonte me një ndeshje armiqësore që nuk njihte kompromis.

Ndërkohë që po kontrolloja minutat që më ndanin nga takimi me mjekun, një vajzë rreth të njëzetave, u ul në stolin ku po qëndroja. Sytë e akullt, nuk e fshihnin dot dhimbjen dhe pasigurinë që ajo përjetonte. Dukej kaq e vetmuar. Instiktivisht, ktheu disa herë kokën në drejtimin tim. Pastaj sërish përhumbej. Në vështrimin e lodhur lexohej qartasi refuzimi dhe indinjata për botën që e rrethonte. Lëvizjet pa orientim të atyre syve të kaltër, reflektonin një reagim të zemëruar. Ajo vajzë ngjasonte me një sorkadhe vetmitare të zënë në çark, që ishte dorëzuar tërësisht në kthetrat e luftës së pabarabartë e bllokuese të pamundësisë.

Unë nuk e njihja atë. Nuk dija asgjë për luftën e saj. Nuk njihja përpjekjet, dilemat, dështimet, që dukej të kishin qënë bashkëudhëtare në ato pak vite jete të asaj vajze aq të re. Nuk dija kurrgjë për gjëndjen në të cilën ajo ndodhej..nga se vuante… Fundja, nuk kisha nga ta dija.

Disi e rezervuar, e pyeta si ndjehej dhe nëse mund të bëja diçka për të. Ajo, nuk reagoi aspak, aq sa m’u duk se nuk më kishte dëgjuar. Gjithsesi, nuk e konsiderova të arsyeshme të insistoja. Mbase, nuk dëshironte të përgjigjej. Sërish ngrita mëngën e xhaketës për të kontrolluar orën. Në atë lloj pritjeje, minutat dukeshin pafundësisht të gjata. Sërish, një sirenë shurdhuese me ngacmoi mendimet duke më mbështjellë me një mjegull padurimi.

Atëhere, kur nuk e shpresoja më komunikimin e vajzës, ajo u kthye drejt meje. Përmes një psherëtime, me zë të mekur, mezi arriti të thotë:

– Po pres orën e dializës……jam shumë rëndë…… Askush nuk mundet të më ndihmojë……ndoshta dhe pak muaj më kanë mbetur….

Shqiptoi këto fjalë dhe mori frymë thellë. Vura re se ishte vajzë e bukur, por sëmundja kishte lënë gjurmë dramatike në pamjen e saj. Dukej si një gonxhe që po fishkej, ende pa lulëzuar. Supet e kërrusura dhe fytyra e zbehtë në të cilën kishin filluar të vijëzoheshin rrudhat e para, përcillnin një situatë të pashpresë. E tërë qenia e saj dukej të ishte vendosur në honin e një kambane të heshtur, e cila, ndonëse lëkundej, nuk arrinte të nxirrte tinguj.

Kisha njohur dhe më parë të sëmurë me këtë lloj patologjie, por kurrë një vajzë kaq të re. Pasi u mundova të gëlltisja keqardhjen e ta trajtoja qetësisht gjëndjen e saj, e inkurajova të më konfidonte më tej.

Vallë, i kishin dhënë shpresë se mund të trajtohej suksesshëm me anën e një trapianti? Ishte në kërkim të ndonjë donatori…..familjari mbase….???.

Ajo u vrejt dhe heshti. Fytyra e saj mori një pamje të përvajshme. Ndoshta, pa dashje e kisha prekur aty ku nuk duhej, aty ku lëndohej më shumë. Shtanga për një moment. Teksa, gati gati po pendohesha për pyetjet e mia, ajo u drejtua sërish nga unë.

Nuk kam para……kushton shumë trapianti…..pastaj jam vetëm, krejtësisht vetëm.

Tha këto fjalë dhe ngriti sytë në boshllëk. Ndjeva një lloj hezitimi të ndërhyja më tej, ndërkohë që mundohesha të kontrolloja keqardhjen që mund të rezultonte lënduese, pse jo edhe fyese për atë të gjorë. Me sa dukej, edhe ajo nuk priste asgjë nga unë. Pas disa çastesh zhytjeje në kotësi, vështrimi i saj u përqëndrua tek dy trumcakë që tundnin krahët e vegjël, për t’u ndalur më pas në degët e një plepi aty pranë. Cicërima e tyre mbytej nga zhurmat e shumëllojshme rreth e rrotull. Sërish heshtje. Ndërsa më ndanin edhe pak minuta nga orari i vizitës, dëshiroja me gjithë shpirt t’i shqiptoja asaj vajze disa fjalë inkurajuese. Por nuk po arrija të artikuloja asnjë rrokje. Ato, frazat e magjishme “çudibërëse” që më vinin ndërmend, më dukeshin tërësisht të pakuptimta për situatën e saj pothuajse të pashpresë.

Kur nuk prisja më të vazhdonte rrëfimin e saj të dhimbshëm, me gjysëm zëri vijoi:

– Jam rritur në jetimore. Nëna ime nuk kishte para të më mbante, as në punë nuk ishte. Im atë e kishte braktisur atë para se të lindja unë…. Ajo vinte herë pas here të më takonte.….U largua nga kjo botë kur unë isha vetëm pesë vjeç….Shumë pak e mbaj mend….Ndoshta kujtoj vetëm sytë e saj me lot teksa më kthente krahët…..vërtet…ato nuk do mundem t’i harroj kurrë…….Nuk njoh asnjë tjetër nga familja. Asnjë të afërm, gjysh apo gjyshe. Kupton??? Jam vetëm. Fati im është i parashkruar…… Mbase do bashkohem me nënën time. Kurrë nuk e kam gjykuar atë. Sikurse unë, ajo ishte veçse një fatkeqe. Kam nevojë të kem dikë pranë…..nuk ka më rëndësi se në cilën botë…..

Shqiptoi këto fjalë dhe sërish ktheu kokën në krahun tjetër. Më ishte mbledhur një lëmsh në grykë. Teksa po përpiqesha të mblidhja copëzat e rrëfimit të saj të përvajshëm e tragjik , ajo u ngrit nga stoli, tundi lehtas njërën dorë në formë përshëndetjeje. Sytë e saj të drobitur përcillnin mesazhet e një lamtumire të ndrojtur, të ndërthurur padukshëm me një dashuri të fshehur. Ndoshta ishte dashuria për jetën që përpiqej të triumfonte mbi sëmundjen e saj. Ashtu, instiktivisht dhe pakuptuar. E si të mos e donte atë? …..Ishte veçse njëzet vjeç.

Mesa duket kishte afruar ora e dializës. Disa sekonda më pas, ajo humbi në një zvarritje mes njerësve që nxitonin drejt ambulatorëve spitalorë. U zhduk, e vetme në dhimbjen e saj.

E tronditur nga gjendja e dëshpëruar e asaj vajze, mezi u kujtova që më duhej të nxitoja për të arritur orarin e vizitës kardiologjike. Shpejtova hapat. Vonesa e ashensorit më detyroi t’i ngjisja pothuajse me vrap shkallët deri në katin e tretë, ndërkohë që isha përfshirë e tëra nga situata dramatike e asaj vajze të gjorë, të braktisur në fatkeqësinë e saj.

E ngecur në spiralen e indiferencës dhe pandjeshmërisë së një shteti mizor e një shoqërie si kjo e jona, mezi arrita të dëgjoja të më shqiptohej emri nga një zonjushë me uniformë infermiereje. Pas asaj që kisha përjetuar pak çaste më parë, ajo vizitë rutinë nuk më ngjallte asnjë emocion. Nuk më shqitej nga mendja fytyra e mjeruar e asaj vajze jetime që nuk kishte të holla të operohej. Jeta e saj po shuhej tragjikisht. Në mënyrë cinike, pamja e saj ndërthurej me imazhin e dhjetra vajzave të llastuara, të zhytura në kotësinë milionere të botës sipërfaqësore të silikoneve e ndërhyrjeve estetike. Për fat të keq, ky është realiteti i hidhur i epokës që po jetojmë.

Një lamtumirë e trishtë

March 9, 2018 by dgreca

Nga Alma LIÇO/

Makina me të cilën udhëtoja së bashku me vëllanë dhe një mik të familjes, la pas qytetin e Korçës. Ende ndjeja aromën dhe ndikimin e fortë të kafesë që shijuam në një nga hotelet e qytetit. Pronari i tij na kishte rrethuar me mbështetjen dhe buzëqeshjen e ngrirë që u rezervohej klientëve të rinj. Ai nuk mundej të imagjinonte se në truallin ku ishte ndërtuar hoteli i tij, dikur ndodhej një shtëpi karakteristike korçare, e cila i përkiste familjes së tim eti. Megjithëse, edhe po ta dinte, aq do i bënte. Të ndërtoje, apo të shfrytëzoje tokën që nuk të përkiste, ishte dhe vazhdon të jetë fenomeni më normal në Shqipërinë e post diktaturës. Grabitje të paskrupullta që kryhen me bekimin e shtetit.

Sakaq, makina e kishte rritur disi shpejtësinë. Rrezet e diellit përplaseshin me njerën nga pasqyrat, duke mbushur gjithë ambientin me grimca verbuese, të cilat më pas humbisnin në hapësirën për rreth. E ulur në sediljen e pasme, përpiqesha të shijoja bukurinë e kodrinave, që në atë periudhë të vitit ishin të gjelbëruara. Ende ndodhesha nën pushtetin e emocioneve që më ngjallte vendi i origjinës dhe rrënjëve të familjes sime. Rrugicat e pastra të atij qyteti, më përfshinin në një botë sa imagjinare, po aq edhe reale. E mallëngjyer, ndjeja të më kumbonin tingujt e magjishëm të serenatave, të cilat krijonin një harmoni të ëmbël dhe mbresëlënëse me bukuroshet që fshiheshin pas kangjellave të dritareve, apo ballkoneve me lule. Siluetat e tyre ngjasonin me ato të shtojzavalleve të dashuruara të përrallave që herë çfaqeshin, e herë zhdukeshin duke tundur lehtas gërshetat.

Ato rrugica me kalldrëm, më sillnin ndër mend tim atë, asokohe një djalosh të dlirë dhe të shpenguar, që rendte hareshëm në to. E imagjinoja atë, mes thirrjeve entuziaste të bashkëmoshatarëve të tij, tek rrëshqiste mbi ski apo slita, në kodrinat për rreth. Gjatë stinës së dimrit ato mbuloheshin nga dëbora. Ai jetonte lumturisht fëmijërinë e tij, në një realitet shumë më të begatë, më human dhe më të drejtë se ky i sotmi.

Gjysëm ore më pas, kishim dalë nga rruga e asfaltuar dhe po udhëtonim në një rrugë të pashtruar fshati. Ishim afruar në zonën ku ndodhej liqeni i Prespës. Ujrat e kaltërta të tij, rrethuar nga një kurorë kodrinash e pyjesh të gjelbëruara, shpalosën një panoramë mahnitëse. Në rrethinat e atij liqeni, ndodheshin disa livadhe që i përkisnin familjes së tim eti. Si gjithçka tjetër, ato ishin sekuestruar nga regjimi komunist gjatë viteve të para të sundimit barbar të tij. Por kjo padrejtësi nuk mori fund me rënien e diktaturës. Përmes një ligji absurd, në shkelje të Kushtetutës dhe të gjitha Konventave të të drejtave të njeriut të ratifikuara në mënyrë hipokrite nga shteti ynë, qeveritë postkomuniste tjetërsuan për të dytën herë përkatësinë e tyre, duke ua ndarë ato abuzivisht fshatarëve të zonës.

Kisha lexuar për “Teorinë e Pafuqisë” të elaboruar nga një shkencëtar i quajtur Martin Seligman, sipas të cilës nuk mund të bëhet asgjë për të kontrolluar apo për të përmirësuar një gjendje të caktuar nga persona që kanë pësuar e vuajtur pasojat e saj për një periudhë relativisht të gjatë. Dëshpërimisht ndjehesha viktimë e saj. Kisha humbur të gjitha betejat ligjore në kërkim të së drejtës së mohuar.

Ndonëse tërësisht e pashpresë se ato livadhe panoramike do t’i riktheheshin një ditë familjes sime, unë dëshiroja të shkelja në ato toka që aq shumë i kishte dashur e adhuruar gjyshi im. Gjithsesi, nuk qe e lehtë ta ndërmerrja atë udhëtim. Angazhimi i dhimbshëm për t’i soditur e prekur së afërmi ato, ngjasonte me një premtim të pa thënë. Ishte një obligim i heshtur që diktohej nga një amanet që vinte nga një botë e mistershme, të ndryshme nga kjo e jona.

Makina u ndal para një shtëpie përdhese, në oborrin e së cilës ishin vendosur disa tavolina me karrike. Nuk qe e vështirë të dalloja se të zotët e saj e kishin shndërruar atë në një lokal modest fshati. Ndonëse nuk dalluam askënd në atë ambient, pa e zgjatur hymë brenda dhe zumë vend në njerën prej tyre. Qetësinë që na rrethonte e prishën nja pesë-gjashtë rosa të vendosura në rresht, që mbërritën nga ana tjetër e oborrit. Me krahë gjysëm të hapura, ato rendën të paduruara drejt liqenit. Disa metra me tutje, valëzat e qeta të tij përkëdhelnin lehtas bregun. I ndjeja kaq miqësore ato valë. Dukej sikur na uronin mirëseardhjen. Për disa çaste sikur humba në atë lloj magjie, aq sa po më dukej se isha në ëndërr. Nuk kisha mundur t’i rezistoja kurrë mrekullisë blu që ofronin ujrat e deteve apo liqeneve. Dukej sikur më përfshinin në petkun e misterit dhe pafundësisë se tyre. Ato më rrëmbenin e më merrnin me vehte drejt hapësirave të pacënuara nga përditshmëria e zvarritur mes makthit dhe padrejtësisë.

Nga ajo përhumbje më zgjoi zëri i gulçuar i një zonje që nxitoi pranë nesh. Një përparse e pastër kuzhiniereje mbulonte veshjen e saj. Ajo nuk e fshehu dot habinë për mbërritjen tonë atje. Me sa dukej, ishte mësuar të frekuentohej vetëm nga klientë të përhershëm, banorë të fshatit. Na uroi mirseardhjen dhe pyeti se çfarë dëshironim të merrnim. Vështirësia me të cilën fliste gjuhën shqipe, më bëri të kuptoja se ajo i përkiste një komuniteti jo shqip folës. Pasi na shërbeu me mirësjellje, e ftova të ulej për disa çaste pranë nesh. Me atë shqipen e çalë, ajo nuk ngurroi të pyeste se cili ishte qëllimi i vizitës sonë në atë fshat. Hezitova për një çast të përgjigjesha. Në realitetin kriminal e të përgjakur që kishte krijuar babëzia e posedimit të pronave të patrashëguara, prania jonë mund të perceptohej si një sfidë apo kërcënim për atë grua të thjeshtë, që jetonte dhe zhvillonte biznesin e saj modest në tokën e gjyshit tim. Fundja, ç’faj kishte ajo, se një shtet bandit si ky i yni, në dhunim të së drejtës së patjetërsueshme të trashëgimit të pronës, ua kishte ndarë atë në mënyrë abuzive e të padrejtë fshatarëve të zonës?

çfarë përgjegjësie kishte ajo, ku përmes proçedurash mashtruese, një pjesë e atyre tokave u ishte shpërndarë fiktivisht disa fshatarëve që nuk figuronin aspak banorë të tij në periudhën që parashikonte ligji absurd dhe dhunues i së drejtës së pronës ?

Gjithsesi, ajo nuk çfaqi asnjë shqetësim për qëllimin e vizitës sonë. Disa minuta më pas, mbërriti dhe i shoqi, i cili paksa i habitur dhe ai për prezencën tonë, shkëmbeu nxitimthi një komunikim në gjuhën maqedonase me të shoqen. Më tej, biseda për jetën në fshat dhe perspektivën e turizmit në atë zonë ende të virgjër, vijoi normalisht.

Pas një shëtitjeje në livadhet e lëna pas dore, dy orë më pas morën udhën e kthimit për në Tiranë. Ndjeja të më kishin shterur bisedat dhe pothuajse nuk fola fare gjatë të gjithë rrugës. Largimi nga ai vend i mahnitshëm, ngjasonte me një lamtumirë të trishtë. Isha e sigurtë se nuk do të kthehesha më kurrë. Teksa shtrëngoja në duar disa foto që i përkisnin asaj mrekullie të natyrës, një brengë sa nuk po më mbyste. Më rëndonte pesha e padrejtësisë për pronën e grabitur për të dytën herë. Me gërryente tradhëtia e tjetërsimit të saj.

Hëmmm…………..Nuk e di pse mu rikthye pikërisht në këtë moment kjo ngjarje e përjetuar dhjetë vite më parë, e cila më shkakton veçse dhimbje. Ndoshta, se kthetrat e përçudnimit, si një mallkim, po ngulen thellë dhe më thellë në trupin e saj të mbuluar nga plantacionet vdekjeprurëse të drogës………..Jo, nuk është kjo Shqipëria ime. Nuk është kjo Shqipëria që dua.