– DËGJUES TË VERBËR APO TË DËGJUAR – SOVRANË TË FATIT TË TYRE APO FATALISTË TË BINDUR/
Nga ELIDA BUÇPAPAJ/

Jemi në fillim të janarit dhe në Shqipëri ka nisur fushata elektorale, në një mënyrë anormale, duke paralajmëruar rigjenerim të gjuhës të dhunës dhe agresivitetit, ku gjithçka duket se do të fokusohet tek sulmet e ndërsjellta, dhe aspak tek standardet e demokracisë dhe të politikanit. 

Televizionet e shumta, të cilat janë shërbëtore të bindura të politikës, shpejt do të mbulojnë hapësira të pafundme të kohës publike, duke ushtruar dhunë psikologjike tek elektorati, për të krijuar huti, duke e detyruar atë të shkojë tek kutia e votimit me sy mbyllur, pra si skllav i partisë dhe jo si njeri i lirë që zgjedh atë politikan tek i cili beson se ka vlera dhe se do të mbajë premtimet.Të tillë klime, aspak të shëndetëshme për shoqërinë, ku konflikti verbal është shtylla kurrizore e fushatës, i shkojnë për shtat një seri shkrimesh për liderin, shkruar nga Deepak Chopra, titulluar «një stil i ndërgjegjshëm jete – një lider duhet të shohë, dëgjojë e zgjidhë konfliktet». Pra, diçka në antitezë të plotë me çfarë na shohin e na dëgjojnë veshët. Duket sikur Chopra  fokusohet në modelin e liderit të mbrapshtë që ka dalë përgjithësisht nga konfliktet ideologjike dhe fetare, ku demokracia është ëndërr e afërme, e largët apo shumë e brishtë e delikate, si tek ne, për shembull. Sepse lind pyetja, e si është e mundur, ne jetojmë në një rajon me Kroacinë dhe jemi larg kroatëve sa i përket performancës politike të liderit dhe lidershipit, i cili tek ne nuk e lejon, por e bllokon ecjen përpara të vendit dhe shoqërisë.

Mora si shembull Kroacinë, pasi shohim qartë se klasa politike e këtij vendi ka qasje shumë të ndërgjegjëshme ndaj shtetit të së drejtës, korrupsionit dhe mirëqenies së qytetarit, ndryshe me atë që ndodh tek ne. Dhe meqë stili i jetës së politikanëve të Tiranës ka efekt domino, në të paktën pesë shtete ku jetojnë shqiptarët, atëhere merret me mend edhe rreziku, edhe domosdoshmëria për ta luftuar këtë mënyrë sovjetike të të bërit politikë. Kështu do ta përkufizoja, nëse marrim në analizë këta 22 vite tranzicion, ku përfshihen edhe konfliktet në Kosovë, Maqedoni dhe Luginën e Preshevës.

 

Një lidërship i sëmurë përbën rrezik për vendin. Chopra ka shumë të drejtë kur thotë se për një lider kuintessenca e të bërit politik është se ai duhet të shohë, të dëgjojë e të dijë se si t’i zgjidhë konfliktet. Nëse nuk e bën, nuk është lider, le të rrijë në shtëpi, të merret me punë private, të dalë në pension e të heqë dorë nga të bërit politikë surrogato, sepse rezultati që kemi këta 22 vjet tregon se ky lidërship ka gjeneruar konflikte dhe situata konfliktuale nga pozita autokratësh dhe të një klase politike pa standarde demokratike.

 

Deepak Chopra analizon fjalën L-E-A-D-E-R-S, që tashmë ka hyrë dhe huazuar në të gjithë fjalorët e botës, si një akronim, ku „L“ është baraz me Look and Listen – pra, Vështro dhe Dëgjo. Chopra që jeton në një vend me demokraci të konsoliduar si SHBA, shkruan se „në të shkuarën, kur liderët ishin autokratë, populli duhej të dëgjonte dhe t’iu bindej urdhërave, ndërsa liderët kishin monopolin e të dhënit urdhëra dhe të marrjes së vendimeve të rëndësishme“. Por ky realitet që përshkruan Chopra është tejet aktual për Shqipërinë sot. Le të marrim vetëm një shembull, atë të mos votimit të tri ligjeve, ku të dyja palët vazhdojnë të luajnë ping-pong e t’ia hedhin fajin njëra tjetrës. Siç e shihni, ishte politika ajo që mori vendimin e rëndësishëm për fatin e keq të shqiptarëve! Pra në Shqipëri klasa politike është në nivelin autokratik, sepse fati i vendit, varet nga vendimet e saj të gabuara.

 

Pastaj sipas rradhës Chopra vazhdon ta analizojë fjalën Leaders gërmë për gërmë: “L” Look and Listen – Shiko e Dëgjo, – „E“ – Emotional bonding – lidhje emocionale,“A”- Awareness –Vetëdije, „D“ – Dare to dream a new reality and do it- Guxo të ëndërrosh një realitet të ri dhe bëje atë, „E“ – Empowerment – Fuqizim, „R“ – Responsibility –Përgjegjshmëri dhe „S“- Synchronicity – sinkronizim.

 

Këto cilësi dhe veti të vyera për personalitetin e një politikani janë të panjohura krejt për politikanët shqiptarë. Ata s’kanë lidhje me ndjenjat. Ndjenjat nuk i njohin fare. Janë pragmatistë të pacipë. S’kanë vetëdije, ndjekin inercinë e njëri-tjetrit, edhe kur vihen përballë, shkëmbejnë akuza, jo se cili prej tyre është më i mirë, por se cili prej tyre është më i keq. Popullit i japin të zgjedhë midis të keqes dhe më të keqes dhe jo midis të mirës dhe më të mirës. Fuqizimin e shohin në planin e fuqizimit të tyre, nëpër klane dhe jo duke fuqizuar elementet dhe mjetet që të jep demokracia, ndërsa përgjegjshmërinë nuk e njohin fare. Mjafton të kujtojmë 1997 dhe 21 janarin e 2011. Edhe sinkronizimin, që do ta ilustroja me qëndrimet bipartizane për të mirën e vendit dhe në rastin konkret, “s” shpreh edhe shumësin e emrit lider, ky lidërship s’ka lidhje fare me të, janë konfliktualë deri në fund, nuk e njohin kompromisin, dialogun, komunikimin,  paçka se janë përdorues të forumeve sociale Facebook dhe Twitter dhe assesi marrëveshjen për të mirën e vendit, ndërsa kur është fjala për interesat e tyre bëjnë marrëveshje me djallin dhe pranojnë që të gjithë pështymat që kanë hedhur tek njëri tjetrin t’i lëpijnë. Pra nuk e njohin moralin.

 

Kjo është situata me të cilën do të përballen shqiptarët në zgjedhjet e ardhëshme. Pyetja është nëse do të mbeten vëzhgues amorfë dhe dëgjues shurdhanë, në mëshirë të fatit, që liderët dhe klasa politike të vazhdojnë e të mbajnë në mënyrë të paligjëshme monopolin e urdhërave dhe të vendimeve për jetën e tyre e shqiptarët të vijojnë e të jetojnë në mizerabilitetin e tranzicionit edhe gjysmë shekulli tjetër, apo do ta detyrojnë klasën politike të marrë rolin që i takon, e votuesi të marrë rolin e tij legjitim, sepse vetëm kështu shqiptarët do të dalin nga listat e padëshiruara për shkak të një klase politike që nuk e meriton votën e tyre. Freedom House lajmëron se, bashkë me Kosovën, në kategorinë e vendeve pjesërisht të lira janë Shqipëria, Bosnja dhe Maqedonia, ku dihet se shtet pjesërisht i lirë, është ai që ka kufizim të respektimit të lirive politike dhe atyre civile.Dëgjues të verbër apo qytetarë të dëgjuar, sovranë të fatit të tyre apo fatalistë të bindur! Kjo është dilema dhe situata, të cilën duhet ta ndryshojmë, që Sovran për fatin e tyre të jenë vetë shqiptarët, jo një grusht njerëzish që shpërdorin pushtetin dhe nuk njohin asfare nocionin e liderit apo lidërshipit në një shoqëri demokratike, paçka se pretendojnë se janë liderë të një vendi anëtar të NATO-s. Problemi është se si Sovrani dhe politika të marrin rolet që u takojnë, që Sovrani të jetë “i dëgjuari” dhe lidërshipi “dëgjuesi”, që Sovarni të jetë vendimmarrësi dhe politika zbatuesi i vendimeve.