Nga Fadil Lushi/
Të nderuar lexues, besoj se edhe kësaj radhe do të bëj përpjekje që kuptimin e përmbajtjes së këtij vështrimi të gazetës të mos e shtrembëroj, pavarësisht se do të ndërtohet me një fjalor paksa denigrues dhe me një nëndialekt krahinor.
Para shumë vaktesh një shqiptar mendjendritur, dhomën e miqve a të burrave e kishte “trajtuar gjegjësisisht e kishte karakterizuar si një shkollë të parë të brezave të rinj për të hyrë në jetë, si parlament të tyre të parë…, si një mejtep, si një xhami, si një manastir, si një teqe, si një kishë a edhe si një kuvend ku rrëfehej e kaluara jonë heroike përmes episodesh të ndryshme trimërie nga gjyshërit, xhaxhallarët tanë, nga mysafirët e ndryshëm, që gjithmonë ishin të mirëseardhur në odat tona…, aty ku hidhej fara e dashurisë për vendin, për njerëzit…, aty ku hidhej fara e besnikërisë, bujarisë, trimërisë, guximit, durimit, mikpritjes etj.”. 
Në vaktin e Ahmet Zogollit, kur monarkia e tij u shpall mbretëri kushtetuese, parlamentare dhe e trashëgueshme dhe kur fukarallëku i skajshëm kishte prekur a kapur për fyti popullatën shqiptare sidomos atë provinciale, diku në një fshat përreth Shkodrës, një varfanjak kishte filluar të ndërtoj një odë burrash dhe me të përfunduar të saj kishte parapëlqyer t’i ftojë miqtë e tij më të afërt, për t’u shtruar një darkë. Një rrugëtar nga një vend i largët, e kishte zërë nata. Ky fshatar fisnik ia kishte hapur dyert duke e strehuar dhe vendosur në krye të odës së burrave. Pasi darkuan, dikush e pyeti pronarin se ç’madhësi kishte oda. Përgjigjja e tij ishte jo “tamam”…, dhe njëri, këmbëngulte në kërkim të përgjigjes së saktë. Meqenëse asnjëri nuk kishte asnjë provë karshi përmasave të odës, atëherë “jabanxhiu” duke bërë zë, tha: “…, ja po jua them unë, kjo hapësirë ka tridhjetë palë prapanicash!?”. Një plak mendjefemër, duke e kuptuar fare mirë këtë “xhevap të mysafirit të paftuar të kësaj ndeje”, i tha: “si bëhet që e gjithë kjo hapësirë të matet me b..thë…, dhe të lus që edhe njëherë ta lakosh këtë filozofi të kësaj shprehjeje popullore a proverbiale, që edhe të tjerët ta kuptojnë me tamam!”. Ky ia ktheu, “eh, ç’më ngushtove, he burrë, aman xhanëm ç’më vure në siklet…, por para se të të jap shpjegime plotësuese më duhet të them se kur pronari i odës së burrave më vendosi në kryemindenderin e odës, thash sikur ky njeri kinse më bëri nder, por njëkohësisht me pahir më turpëroi mes për mes mexhlisit…, sikur m’u duk vetja si një njeri që nuk e meritoja atë vend, sikur mendova se nuk do të kem takatin shpirtëror dhe mental t’i dal zot këtij muhabeti të gjatë, thash se këtë muhabet do ta bëj tërkuzë e lesh e li dhe së fundi do ta prish si të tillë…, sikur e dija se disa axhaminj, prej meje do bëjnë ardhacak me by..thë prej pambuku, sikur e dija se ashtu pahiri do ma ndërrojnë vendndejën, sikur paragjykoja se vendin e kam jangllësh…, sikur ndihesha i pasajdisur e të tjera!?”. Plaku sikur filloi ta humbë gjakftohtësinë a durimin karshi përgjigjes së vonuar dhe tha: “pa më thuaj se si e bëre këtë matje!” Mysafiri tha: “shumë thjeshtë…, sa herë që futej një nga njerëzit e ftuar, unë detyrohesha që të lëviz nga vendi për një palë b..thë, për t’u liruar vend njerëzve të shtëpisë, dhe ashtu nga kryekolltuku (nuk ishte kolltuk berberhane-nënvizim ynë) u detyrova të zë vend në fund të odës së burrave…, toptan ishin njëzetë e nëntë palë b..thë, hiq mënjanë prapanicën e pronarit të odës i cili padrejtësisht u turpërua nga burrat e fisit të tij”. Ata që e kishin lakuar këtë mesele thonë se “mysafiri” kishte dalë nga oda e burrave pa përcjellje dhe ishte humbur pa nam e nishan.
Dikur moti, njerëzit e mençur nuk uleshin dot kollaj në kolltukun e odës së burrave, në odën e Kanunit, në odën e malësorëve fisnikë, sepse i frikësoheshin fjalës së dhënë, fjalës së nderit, fjalës së burrit, i druanin forcës së fjalës, kulturës së fjalës, kishin druajtjen se mos u ngecë fjala në buzë, në fyt e në gojë, frikësoheshin se mos bën vaki e nuk e mbarojnë a përfundojnë fjalën, frikësoheshin se ndoshta mos vallë nuk do e presin fjalën me sëpatë, frikësoheshin se ndoshta mos vallë nuk e gdhendin fjalën para se t’u dalë nga goja, frikësoheshin se ndoshta me fjalë mund të mjerojnë kalamajtë jetim, ndoshta mjerojnë fukaranë, sakatin, ndoshta fjalët ua merr era, ndoshta fjala e tyre u bie përdhe, ndoshta fjalët u thartohen…, ndoshta fjala e tyre merr “havanë!”
Duke mos e kontestuar dhe duke mos e nëpërkëmbur a anashkaluar vlerën e odës së burrave sipas atij shqiptari mendjendritur, i cili atë odë e kishte perceptuar si një institucion shpirtëror, neve na duhet të themi se ky institucion sot mbase është shndërruar në vlerë denigruese, në një kështjellë në rrënim e sipër, në një “mejtep pa talebe”…, në një shkollë pa mësues, në një manastir dhe kishë pa kambanë, në një teqe pa dervish, në një odë mëhallësh ku bëhen muhabete “jallane nga jallanxhinjë”, muhabete të cilët sot meritojnë t’i vrasësh me pushkën e gjahtarit të cilit zagari nuk ia gjen dot kollaj gjahun…, këto oda burrash sikur janë shndërruar në tabela për qitje, këto hapësira janë shndërruar në oda për fëmijë, për gra, për pseudo-“sevapçinj, për tyxharë”, për thashethemexhinj dhe për pseudo-intelektualë të cilët në “sabah” bëjnë hunjtë e në “aksham” i djegin, të cilët ulurinë, bërtasin dhe vajtojnë në kor të kaluarën e tyre…, si dhe kërkojnë lirinë e vonuar të vatanit!??
A mos vallë, sot shqiptarët detyrimisht kanë nevojë të ndërtojnë një odë burrash si të atij varfanjaku që jetonte në fshatin përreth Shkodrës, a mos vallë shqiptarët e shkapërderdhur si dhentë nëpër kodra, nuk kanë nevojë të ndërtojnë një odë intelektualësh, a mos vallë nuk na duhet një odë për shqiptarët që janë ndarë në pikë e pesë…, një odë të përbashkët për toskë, për gegë, për myslimanë, katolikë, ortodoksë, për bektashinj, për kosovarë, për jabanxhinj a mysafirë dhe për të tjerë shqiptarë të harruar e të lënë pas dore. A mos vallë shqiptarët nuk kanë nevojë për një odë politikanësh me mendje të trazuara, me mllefe dhe inate homerike, a mos vallë nuk kemi nevojë për një odë autoritetesh, për një odë ku do të qortohen politikanët inatçorë…, a mos vallë kemi nevojë për një odë nënash shqiptare, a mos vallë shqiptarëve u duhet një odë për njerëz të arsyeshëm, një odë për familjen shqiptare “namusqare”…, për njerëz që do t’i dalin zot çështjes kombëtare…, a mos vallë shqiptarëve u duhet një manual krejt i ndryshëm karshi filozofisë së politikëbërjes më humane dhe më emancipuese. Dhe nëse nuk do të kemi nevojë për odat e mësipërme, atëherë na mbetet ta “gëzojmë” odën e shpifjeve, odën e gënjeshtrave dhe së fundi na mbetet ta “urojmë” odën e varfanjakut që kishte strehuar atë rrugëtarin që e kishte zënë nata në vend të gabuar dhe te njerëz të gabuar, rrugëtari që iku a u zhduk nëpër terr…, rrugëtari që qe i detyruar ta maste me bythë hapësirën “jallane” të fukarait…, njerëzit e të cilit odën ia shndërruan në “vend ku mbreti shkon në këmbë!?”